Klinkier w technice basenów i fontann Basen przy Zespole Szkół w Proszówkach, gm. Bochnia Artykuł przedstawia zastosowanie klinkieru w okładzinach wewnętrznych powierzchni basenów i fontann, a także powierzchni przyległych, narażonych na działanie wody i intensywną eksploatację: plaż przybasenowych i podłóg stref mokrych na zapleczach sanitarnych pływalni. Najważniejszą cechą w technice wszystkich zbiorników wodnych jest ich szczelność. Baseny i fontanny muszą spełniać także inne ważne wymagania: 1. użyte materiały muszą być estetyczne, łatwo zmywalne oraz posiadać odpowiednią kolorystykę, a także muszą się nadawać do tworzenia dowolnych kształtów. 2. użyte materiały muszą być na tyle trwałe, aby zagwarantować niezmienność koloru i struktury powierzchni (co odnosi się zwłaszcza do płytek przeciwpoślizgowych) przez wiele lat eksploatacji. Do okładania wnętrz basenów stosuje się niekiedy materiały nieceramiczne, np. folie z PVC zbrojonego, jednak techniki te nie mogą konkurować jakościowo z wyłożeniami ceramicznymi. Nie zapewniają one wysokiego standardu i nie są w stanie zastąpić ceramiki klinkierowej na plażach przybasenowych, na mokrych zapleczach sanitarnych, ani nawet w płytkich basenach rekreacyjnych, w brodzikach czy nieckach fontann. Z kolei płytki ceramiczne nieklinkierowe ze względu na słabą odporność na wpływy środowiska i sposób użytkowania nie nadają się do wykładania wnętrz basenów i ich otoczenia zwłaszcza na pływalniach użytku publicznego. 40
Basen miejski w Vanetto (Włochy) Aby zachować oczekiwane własności gotowych okładzin ceramicznych bardzo ważną rzeczą jest stosowanie odpowiedniej jakości materiałów chemii budowlanej i zapewnienie poprawnego wykonawstwa robót okładzinowych. O wszystkich tych cechach wyróżniających płytki i kształtki klinkierowe powinni pamiętać projektanci i inwestorzy wybierający okładziny na pływalnie i fontanny. W końcu okładziny mają być trwałe, estetyczne i bezpieczne w użytkowaniu nie tylko przez okres gwarancji, lecz przez dziesiątki lat użytkowania tych obiektów. Ceramika basenowa Na przykładzie oferty firmy Sire omówię teraz rodzaje płytek i kształtek klinkierowych stosowanych w technice basenowej. Dla ułatwienia wyboru projektantom przygotowującym dokumentację wyłożeń ceramicznych pływalni i basenów podaję miejsca, w jakich są one stosowane. Ścienne płytki szkliwione i matowe Płytki te używane są na ściany i dna basenów w miejscach, dla których przepisy lub praktyka nie wymaga- Basen w krakowkim hotelu Orient 41
ją innego rodzaju powierzchni płytek. Znajdują także zastosowanie na ścianach hal basenowych, murkach funkcjonalnych i ozdobnych w innych pomieszczeniach pływalni. Paleta kolorystyczna płytek jest bardzo bogata i umożliwia dowolną aranżację wnętrza. Ścienne płytki radełkowane szkliwione Są używane do wykładania ścian czołowych basenów pływackich w strefie nawrotów. Charakteryzują się przeciwpoślizgowością grupy A. Firma Sire dostosowała paletę do basenów pływackich oferuje te płytki w barwach białej, błękitnej, ciemnoniebieskiej i czarnej. Podłogowe gładkie płytki przeciwpoślizgowe grupy B Płytki te używane są na plażach przybasenowych i w strefach mokrych zaplecz szatniowych i sanitarnych, a także na dna płytkich basenów i brodzików. Bardzo twarda i wytrzymała warstwa angoby nadaje im właściwości przeciwpoślizgowych. Paleta kolorystyczna również jest rozległa. Płytki gładkie przeciwpoślizgowe grupy C Płytki te stosuje się na dnach brodzików do płukania stóp, na schodkach wejściowych do wody, na obrzeżach basenów przy rynnie przelewowej. Cechy antypoślizgowe nadaje im specjalna warstwa angoby. Płytki karbowane przeciwpoślizgowe grupy C Stosowane na obrzeżach basenów przy rynnie przelewowej, zwłaszcza jeśli obrzeża są pochyłe; używane także na schodki do basenów i tzw. listwy spoczynkowe basenów, góry murków czołowych basenów pływackich itp. Przeciwpoślizgowość tworzy specjalnie ukształtowana powierzchnia, karbowana wzdłuż płytek, pokryta warstwą angoby. Płytki gładkie nieszkliwione przeciwpoślizgowe Zastosowanie: na posadzki tzw. bosej stopy suche lub o niewielkim zawilgoceniu np. w szatniach; grupa przeciwpoślizgowości bosej stopy A, na posadzki o klasie przeciwpoślizgowości R10 lub R11, po których chodzą osoby w obuwiu. Kształtki specjalne szkliwione i nieszkliwione szkliwione płytki zaokrąglone wzdłuż długiego lub krótkiego boku, służące do kształtowania narożników zewnętrznych ścian i murków, szkliwione kształtki kątownikowe do wyokrągleń krawędzi zewnętrznych o kącie prostym, Słońce z płytek klinkierowych w Centralnym Ośrodku Sportu w Wałczu szkliwione cokoliki wypukłe (kształtki listwowe wyokrąglone) i kształtki rogowe, do wyokrągleń krawędzi zewnętrznych o większym promieniu (r = 35 mm), szkliwione cokoły przyścienne z wyokrągleniami wklęsłymi do wykonywania wyokrągleń plaż przy ścianach hali basenowej oraz do wyokrągleń narożników dna basenu (ściany basenu i listwy spoczynkowej), szkliwione cokoliki wklęsłe (kształtki listwowe) wyokrąglone i kształtki rogowe, stosowane do wykonywania wyokrągleń krawędzi wewnętrznych, np. dna basenu i ściany basenu czy stopni schodów basenowych, listwy spoczynkowej i ściany basenu, itp. Poważnym błędem, spotykanym niestety nawet na basenach o wysokim standardzie, jest niestosowanie kształtek wyokrąglających narożniki dna. Kształtki brzegowe basenów Jest to grupa kształtek wykorzystywanych do układania na obrzeżach basenów, schodów, basenowych murkach przybasenowych, krawędziach stopni plaż itp. aplikacji. Zalicza się do nich: kształtki brzegowe płaskie gładkie przeciwpoślizgowe, zaokrąglone wzdłużnie lub poprzecznie do murk ów i schodków; grupa przeciwpoślizgowości B; do 42
stosowania na plażach, szatniach i zapleczach sanitarnych, kształtki brzegowe płaskie karbowane przeciwpoślizgowe z brzegiem zaokrąglonym; kształtki układane na brzegach płytkich basenów, brodzików, brzegach schodów basenowych i wyokrągleniach innych zewnętrznych narożników wymagających grupy przeciwpoślizgowości C. Karbowana wzdłuż płytek zasadnicza część kształtek pokryta jest specjalną warstwą angoby, kształtki brzegowe kątownikowe gładkie przeciwpoślizgowe; stosowane na brzegach murków, stopniach schodów na plaży itp. miejsc, które wymagają przeciwpoślizgowości bosej stopy grupy B, kształtki brzegowe kątownikowe karbowane przeciwpoślizgowe; stosowane na brzegach murków, stopni schodów podwodnych i innych miejsc wymagających przeciwpoślizgowości bosej stopy, grupy C. Przykład przelewu Fińskiego TECHNOLOGIA Pochwytowe kształtki na brzegi basenów Kształtki te posiadają specjalny pochwyt bezpieczeństwa. Stosuje się je na obrzeżach przelewowych basenów, w tym jako kształtki podstawowe do obrzeża przelewowego typu Fińskiego i do obrzeża specjalnego Zurich B52 (naszej konstrukcji). Część zasadnicza kształtek jest karbowana wzdłużnie, pokryta specjalną warstwą angoby o grupie przeciwpoślizgowości C. Pochwyty są szkliwione. Tworzą one kontrastową linię brzegu basenu podwodną przy przelewie typu Fiński i powierzchniową przy przelewie typu Zurich specjalny B52 (naszej konstrukcji). Przelew brzegowy Fiński jest uważany za lepiej gaszący fale spowodowane przez pływaków, dlatego na basenach wyczynowych poleca się właśnie ten typ. Zurich B52 jest natomiast bezpieczniejszy w uzytkowaniu, zwłaszcza przy wąskich plażach. Przykład przelewu typu Zurich Pochwytowe kształtki brzegowe typu klasycznego Zurich kształtki płaskie z pochwytem wyokrąglonym o przeciwpoślizgowości grupy B, kształtki kątowe z pochwytem wyokrąglonym o przeciwpoślizgowości grupy B. Kształtki podporowe dla kratki rynny przelewowej Kształtki te używane mogą być do obrzeży Fińskich lub Zurich specjalny lub w miejsce kątowników podporowych. Rynna przelewowa górna typu Wiesbaden 43
Kształtki rynny Wiesbaden, górna i boczna Są to szkliwione kształtki gotowej rynny przelewowej. Posiadają pochwyt bezpieczeństwa. kształtki rynny Wiesbaden górnej, z wspornikami podporowymi dla ułożenia kratki rynny, kształtki rynny Wiesbaden bocznej, nieprzykrywane kratką. Ten typ rynny jest rzadko stosowany. Pływalnia w Goleniowie Pływalnia fabryki VNH w Wałczu Kształtki i akcesoria basenowe i specjalne System ceramiki i akcesoriów basenowych zawiera także elementy specjalne, używane do wyłożeń ceramicznych basenów. Elementy te to: kształtka półokrągła do rynny przelewowej. Kształtka może być użyta do wyłożenia dolnej części kanału przelewowego zamiast płytek ceramicznych szkliwionych, stopień ceramicznej drabinki wnękowej. Jeśli w ścianach bocznych basenu są wykonane wnęki, to mogą być w nich zamocowane drabinki kwasoodporne lub specjalne stopnie ceramiczne o przeciwpoślizgowości grupy C, rowkowane wzdłużnie, kształtki liniowego odwodnienia plaży. Stosuje się je do powierzchniowego liniowego odwadniania plaży i zaplecz sanitarnych; powierzchnia przeciwpoślizgowa grupy B (podobnie jak dla płytek plażowych). Opisane w artykule cechy płytek i kształek klinkierowych powinny przekonać projektantów i inwestorów krytych pływalni i fontann, że obiektom takim można zapewnić najwyższy standard i estetykę stosując ceramikę również o najwyższym standardzie. Taką ceramką jest ceramika klinkierowa. Pływalnia fabryki VNH w Wałczu Kazimierz Torbicz DC Engineering Sp. z o.o. Technika Basenów i Fontann Zdjęcia: Klinker Sire i DC Engineering Delfin na dnie basenu 44