Karty graficzne 1
Zadania karty graficznej Karta graficzna, często określana teŝ mianem akcelerator grafiki,, to element komputera tworzący sygnał dla monitora lub TV. Umieszczana jest w gnieździe AGP lub PCI-E (kiedyś PCI) o odpowiedniej szybkości W tej chwili na rynku mamy dwie dominujące grupy kart oparte o chipset NVIDIA i ATI. Podstawowym zadaniem karty graficznej jest przechowywanie informacji o tym jak powinien wyglądać obraz na ekranie monitora i odpowiednim sterowaniu monitorem. 2
Historia karty graficznej Pierwsze karty graficzne potrafiły jedynie wyświetlać znaki alfabetu łacińskiego ze zdefiniowanego w pamięci karty generatora znaków - tryb tekstowy ( powstały bowiem jako zamienniki urządzeń drukujących. Pierwszą kartą grafiki była powstała w 1981 MDA (Monochrome Display Adapter). Karta ta pracowała tylko w trybie tekstowym. Potrafiła wyświetlić 25 linii po 80 znaków w trybie monochromatycznym. Następcą MDA była karta CGA, która potrafiła juŝ wyświetlać grafikę w rozdzielczości 640 na 200 pikseli w 16 kolorach. 3
Historia karty graficznej Kolejna generacja kart graficznych (przełom lat 80 i 90 ubiegłego o wieku) potrafiła juŝ wyświetlać w odpowiednim kolorze poszczególne punkty (piksele) - tryb graficzny: Były to karty aŝ do VGA czy SVGA nie wniosły nic przełomowego do tematu kart graficznych. Zwiększeniu ulegały jedynie rozdzielczości, liczba kolorów. Aby obsłuŝyć nowe tryby pracy karty posiadały coraz więcej własnej pamięci (od 4KB w przypadku MDA do nawet 2MB w przypadku karty XGA). 4
Historia karty graficznej Za prawdziwy przełom moŝna uznać powstanie pierwszych kart wspomagających tworzenie grafiki 3d. Jednym z pierwszych układów realizujących to zadanie był VooDoo (3dfx) Pierwsze akceleratory grafiki trójwymiarowej pracowały w komputerze równolegle do kart graficznych. 5
Historia karty graficznej Z czasem szybkość komunikacji karty graficznej z procesorem oferowana owana przez złącze PCI przestała wystarczać. W 1997 roku Intel opracował standard AGP (zaprezentowany poniŝej) a w 2004 r PCI Express.. W międzyczasie coraz większe znaczenie na rynku kart graficznych zyskiwały firmy NVidia (układy serii TNT, TNT2 a w końcu GeForce) ) oraz nieco później ATI (Radeon). 6
Podział kart I Typ : Bufory ramki - są to podstawowe sterowniki zawierające pamięć RAM i układ wyświetlający dane przygotowane przez procesor i przechowywane w pamięci obrazu. W celu wygenerowania obrazu np. fraktala, procesor musi wyliczyć kolory wszystkich punktów rysunku i zapisać odpowiednie bajty w pamięci obrazu. Do tej grupy zaliczamy karty graficzne poczynając od kart MDA i CGA przez EGA kończąc na VGA i SVGA. 7
Podział kart II Typ : Akceleratory graficzne - są to karty z wyposaŝone w dodatkowy procesor, który odciąŝa procesor główny od obliczeń dotyczących przetwarzania obrazu oraz z zainstalowanym specjalnym układem, wykonującym kilkanaście podstawowych funkcji graficznych np. kreślenie linii, rysowanie okręgów i elips a takŝe przesyłanie bloków pamięci. Karty te są znacznie szybsze niŝ bufory ramki, lecz wymagają oprogramowania ogramowania stworzonego specjalnie dla nich. 8
Podział kart III Typ : Karty koprocesorowe - ten rodzaj kart naleŝy do najszybszych, stosowane są tam, gdzie potrzebna jest bardzo duŝa moc obliczeniowa. W kartach tych instalowany jest specjalny koprocesor odciąŝający procesor główny od przetwarzania obrazu. Koprocesor ten posiada własny zestaw instrukcji i jest w pełni programowalny. p Kart tych uŝywa się w większości do celów profesjonalnych np. w studiach graficznych. 9
Budowa Obecnie głównym podzespołem prawie kaŝdej karty graficznej jest tzw. GPU (Graphics Processing Unit), czyli specjalny procesor zbudowany tak, aby jak najszybciej wykonywał obliczenia potrzebne do generowania grafiki trójwymiarowej. Głównym atrybutem tego układu jest wartość taktowania. Obecnie procesory p kart graficznych są taktowane częstotliwościami ponad 700 MHz. 10
Budowa Procesor na karcie graficznej wspomaga setki róŝnych funkcji, z trójwymiarowymi włącznie. Układy takie pomagają procesorowi komputera rysować linie, trójkąty, prostokąty, potrafią wygenerować obraz trójwymiarowy, pokryć go odpowiednią tzw. teksturą (powierzchnią), stworzyć efekt mgły itd. Procesor karty graficznej komunikuje się z pamięcią wysyłając i pobierając z niej informacje o obrazie w tzw. paczkach, przy czym wielkość tych paczek zaleŝy od procesora karty. Procesory 64-bitowe wysyłają paczki 64-bitowe (8-bajtowe), 128-bitowe paczki 16 bajtowe. To czy procesor jest 64-bitowy czy 128-bitowy, praktycznie nie powoduje dwukrotnej róŝnicy prędkości na korzyść układów 128-bitowych. Przewaga zaczyna być widoczna przy pracy w wyŝszych rozdzielczościach. 11
Budowa Drugim z najwaŝniejszych podzespołów karty graficznej jest pamięć graficzna, w której karta przechowuje potrzebne informacje o obrazie. W pamięci tej przechowywane są dane o kaŝdym punkcie obrazu, a takŝe t tekstury (w postaci map bitowych) oraz dane o głębi (z pamięci jest w tym celu wydzielany tzw. bufor Z) Wolna komunikacja GPU z pamięcią RAM komputera sprawia, Ŝe jakość ć i szybkość pamięci na karcie graficznej ma bardzo duŝe znaczenie. Coraz większe rozdzielczości wymuszają zwiększanie rozmiaru tej pamięci oraz przepustowości jej połączenia z GPU. Obecnie stosowane są pamięci i (DDR,( DDR2, GDDR3, GDDR4). Większy numer przy oznaczeniu pamięci to większa prędkość taktowania ania oraz przepustowość. Obecnie trudno znaleźć kartę graficzną wyposaŝoną w mniej niŝ 256MB pamięci. 12
Budowa Układem jeszcze do niedawna bardzo waŝnym był RAMDAC. Układ ten zamieniał cyfrowe sygnały generowane przez kartę graficzną na sygnał analogowy zrozumiały dla monitorów. Obecnie jednak układ ten powoli traci swoją rolę w związku z rozpowszechnieniem się cyfrowego złącza DVI słuŝącego do połączenia monitora z kartą graficzną. Analogowe łącze SVGA odchodzi powoli do lamusa. 13
Budowa Układ RAMDAC pobiera dane o obrazie wygenerowanym przez procesor karty graficznej. Dane te są w postaci zbioru róŝnokolorowych punktów. Następnie RAMDAC zamienia je na sygnały analogowe i wysyła do monitora. Im szybszy RAMDAC, tym więcej potrafi wysłać informacji w ciągu sekundy, co ma bezpośredni wpływ na częstotliwość odświeŝania (jest to liczba pojedynczych obrazów, jakie wyświetla monitor w ciągu sekundy) Częstotliwość 60Hz oznacza, Ŝe w ciągu sekundy na ekranie monitora rysowanych jest 60 pełnych obrazów.. Oko ludzkie przestaje odróŝniać "skoki" między obrazami juŝ przy szybkości ok. 25 obrazów na sekundę, więc częstotliwość 60 Hz wydawałaby się aŝ za duŝa. 14
Budowa Jak się okazuje w praktyce, przy 60Hz prawie nie widać migotania obrazu, ale nasze oczy się męczą. Dlatego do pracy przy komputerze powinniśmy ustawiać częstotliwość, co najmniej 75Hz,, zaś im więcej tym lepiej. Warto przy tym wiedzieć, Ŝe ustawienie częstotliwości większej niŝ n 85Hz nie ma juŝ wpływu na nasz wzrok. 15
Budowa Zwiększanie szybkości działania kart graficznych wymusza stosowanie coraz wydajniejszych systemów chłodzenia. Najwydajniejsze obecnie karty graficzne wymagają stosowania chłodzenia aktywnego,, czyli wyposaŝonego w wentylator. Jednak bez problemu moŝna kupić dobrą kartę graficzną wyposaŝoną w chłodzenie pasywne.. Ten element karty graficznej (na zdjęciu) często jest elementem swoistego "tuningu" tuningu". 16
Budowa Czynnikiem wpływającym na prędkość karty graficznej jest typ magistrali,, z jaką komunikuje się ona z komputerem. Rodzaje magistral: ISA - 16- bitowa magistrala danych, jest juŝ obecnie definitywnie zabytkiem, PCI - 64 -bitowa, max.. transfer do 138Mb/s AGP - gniazdo rozszerzeń zaprojektowane przez firmę Intel przeznaczone specjalnie do szybkiego przesyłania danych pomiędzy kartą graficzną a procesorem. Max.. transfer to 528 Mb/s. karty graficzne uŝywające tego gniazda odchodzą do lamusa Gniazda obecnie stosowane do montowania kart graficznych w płycie e głównej to PCI- Express 17
Budowa PCIe, PCI-E - znana równieŝ jako 3GlO (od 3rd Generation I/O), jest pionową magistralą słuŝącą do podłączania urządzeń do płyty głównej. Zastąpiła ona magistralę PCI i AGP PCI-Express stanowi magistralę lokalną typu szeregowego, łączącą dwa punkty ( (Point-to-Point). Taka konstrukcja eliminuje konieczność dzielenia pasma pomiędzy kilka urządzeń - kaŝde urządzenie PCI-Express jest połączone bezpośrednio z kontrolerem. Sygnał przekazywany jest za pomocą dwóch linii, po jednej w kaŝdym kierunku. częstotliwość taktowania wynosi 2,5 GHz.. Protokół transmisji wprowadza dwa dodatkowe bity, do kaŝdych ośmiu bitów danych (kodowanie 8/10). Zatem przepustowość jednej linii wynosi 250 MB/s. W związku z tym, Ŝe urządzenia mogą jednocześnie przekazywać sygnał w obydwu kierunkach (full-duplex)) to moŝna ewentualnie przyjąć, Ŝe w przypadku takiego wykorzystania złącza, transfer moŝe sięgać 500 MB/s. 18
Budowa MoŜliwe jest kilka wariantów tej magistrali - z 1, 2, 4, 8, 12, 16 lub 32 liniami (kaŝda składająca się z dwóch 2-pinowych 2 części - nadawczej i odbiorczej). Wraz ze wzrostem liczby linii wydłuŝeniu ulega gniazdo, jego konstrukcja (poprzez wspólną część początkową i jedynie dodawanie na końcu nowych n linii) umoŝliwia włoŝenie wolniejszej karty do szybszego gniazda (w drugą stronę jest niemoŝliwe). Gniazdo 1x ma 18 pinów z kaŝdej strony, gniazdo x4-32, gniazdo x8-49, zaś gniazdo x16-82 piny z kaŝdej strony. Na płytach głównych gniazda 16x montuje się zwykle w miejscu gniazda AGP na starszych płytach (poniewaŝ większość chipsetów z kontrolerem PCI Express nie zawiera kontrolera AGP, najczęściej obecność PCI-E E eliminuje moŝliwość uŝycia kart graficznych ze złączem AGP). 19
20
Budowa Interfejs na slocie karty graficznej : P&D, DFP, DisplayPort VGA, DVI, HDMI, 21
22
23
HDMI 24
Budowa 25
Zasada działania karty graficznej Ogólnie: procesor zapisuje dane o obrazie w pamięci RAM karty, sterownik zainstalowany na karcie powoduje przesłanie zawartości pamięci RAM do przetwornika DAC, DAC przetwarza dane cyfrowe na sygnał analogowy i przesyła go do monitora. 26
Powstawanie grafiki Od wierzchołków do bitmapy Najpierw wyliczane są pozycje wierzchołków obiektów występujących w danej scenie. Zadanie to spoczywa na jednostkach werteksów (ang. vertex shader). Następnie budowana jest siatka trójkątów (wireframe). W kolejnym etapie trzeba nałoŝyć na nią tekstury oraz odpowiednio je oświetlić. To zadanie z kolei naleŝy do jednostek pikseli (pixel shader). Nawet gdy gotowa siatka pokryta jest teksturami, to jeszcze nie koniec generowania obrazu, gdyŝ w takiej wersji nie moŝe on zostać wyświetlony na ekranie monitora. Aby było to moŝliwe, na końcu wykorzystywana jest jednostka rasteryzująca (Raster Operating Procesor), która odpowiada za przetwarzanie obrazu na bitmapy. 27
Powstawanie grafiki Od wierzchołków do bitmapy Szczególnie obciąŝone podczas generowania grafiki są shadery, zwłaszcza jednostki pikseli. W najtańszych modelach kart łącznie jest kilka jednostek obu typów, w najlepszych - ponad sto. PoniewaŜ zwiększanie liczby shaderów bywa z róŝnych powodów kłopotliwe (m.in. ze względu na zwiększanie ilości wydzielanego ciepła przez GPU), producenci procesorów graficznych zaczęli zastanawiać się na ich optymalnym wykorzystaniem. Tym bardziej, Ŝe gdy trwają obliczenia na pikselach, jednostki werteksów przewaŝnie nie mają Ŝadnych danych do przetwarzania i odwrotnie. PoniewaŜ budowa obu rodzajów jednostek jest zbliŝona, zaczęto rozwaŝać ich unifikacje. W skrajnym przypadku moŝliwa byłaby sytuacja, w której wszystkie jednostki w danym momencie przetwarzają piksele albo werteksy. 28
Powstawanie grafiki Podsumowując : Im liczba shaderów większa, tym lepiej. Bez nich nie ma co liczyć na atrakcyjne efekty graficzne. W nowych grach szczególnie obciąŝone są jednostki pikseli, dlatego producenci montują ich więcej. Najnowszy trend to unifikacja obu typów shaderów 29
Direct 3D 10 Procesor graficzny realizuje instrukcje otrzymywane z aplikacji. To, jakie program moŝe uzyskać efekty, zaleŝy z kolei od biblioteki instrukcji (fachowo nazywanej API) obsługiwanej przez system operacyjny i dany układ 3D. Obecnie popularne są dwa główne API graficzne: Direct3D (firmy Microsoft) i OpenGL. Wśród starszych kart dominują modele zgodne z Direct3D w wersji 9.0c. TakŜe większość juŝ nie nowych gier bazuje na tym API. Wystarcza ono równieŝ do korzystania z interfejsu Aero w Windows Vista. 30
Direct 3D 10 W Windows Vista Microsoft wprowadził nową, dziesiątą wersję Direct3D. Przynosi ona wiele przełomowych zmian, a takŝe pozbawiona jest róŝnych ograniczeń występujących we wcześniejszych edycjach graficznego API. Przykładowo dodano jednostkę odpowiadającą za obliczenia geometrii, co do tej pory było wykonywane przez procesor komputera (geometry shader). Podsumowując dziś jedyną słuszną opcją jest grafika z DirectX10 31
Jakie znaczenie ma częstotliwość pracy procesora? Na pudełkach kart graficznych producenci eksponują ich częstotliwość. Na podstawie częstotliwości rdzenia nie sposób jednak ocenić wydajności danej karty. Częstotliwość pracy wskazuje jedynie, jak często GPU wykonuje charakterystyczne dla siebie operacje. Tym samym nie ma sensu zestawianie częstotliwości zarówno układów róŝnych producentów, jak i odmiennych generacji procesorów tego samego wytwórcy. Podsumowując moŝna porównywać jedynie taktowanie w obrębie tej samej rodziny procesorów - w takim wypadku im jest ono wyŝsze, tym lepiej. 32
Pamięć? Ma znaczenie Małym drukiem producenci podają typ układów, szerokość szyny pamięci, czas dostępu i częstotliwość pracy. Parametrów jest wiele, ale nie wszystkie mają przełoŝenie na wydajność. Wzrost pamięci z 256 MB do 512 MB często nie przynosi Ŝadnych dodatkowych korzyści. Dodatkowa pamięć ma znaczenie dopiero w czasie pracy w rozdzielczości 1600x1200 pikseli i wyŝszych. Nie moŝna jednak powiedzieć, Ŝe montowanie na karcie kości o łącznej pojemności 768 MB czy nawet 1 GB nikomu się nie przyda. W duŝą pamięć powinny zainwestować jedynie osoby pracujące w bardzo wysokich rozdzielczościach albo wykorzystujące dwa monitory na raz. WaŜnym, a zazwyczaj nie branym pod uwagę parametrem pamięci jest szerokość szyny. Im wartość ta jest większa, tym więcej danych na raz moŝe trafiać do pamięci. Obecnie za absolutne minimum naleŝy uznać szynę o szerokości 128 bitów. 33
Pamięć? Ma znaczenie Na ostateczną szybkość wymiany danych z pamięcią wpływ ma takŝe jej częstotliwość. Zysk jest dwu- czy nawet czterokrotny, podczas gdy róŝnice w taktowaniu pamięci wynoszą jedynie" kilkanaście procent. Testy wskazują na dwukrotny wzrost wydajności który po połowie jest efektem szerszej szyny i większej liczby shaderów. Z testów wynika, Ŝe pozostałe dwa parametry pamięci - typ (DDR2, GDDR3 i GDDR4) i czas dostępu (od 3 ns do 1 ns) - mają pomijalne znaczenie, przynajmniej w popularnych zastosowaniach. Podsumowując jeŝeli nie uŝywamy rozdzielczości ekranu powyŝej 1280x1024 pikseli, wystarczy wybrać kartę z 256 MB pamięci. NaleŜy natomiast unikać modeli z 64 bitową szyną pamięci, bo często staje się ona wąskim gardłem spowalniającym generowanie grafiki minimum to 128 bitowa szyna danych 34
Podsumowanie Szerokość szyny Ta wartość ma ogromny wpływ na wydajność. Dobrze, gdy jej szerokość to przynajmniej 128 bitów. Obsługa DirectX Karta graficzna powinna być zgodna co najmniej z DirectD 9.0c. Dobrze, jeŝeli obsługuje Direct3D 10. Odradzam zakup karty, która jest kompatybilna jedynie z 8. wersją tego środowiska. System chłodzenia Gdy zaleŝy nam na ciszy, kupmy kartę z chłodzeniem pasywnym. JeŜeli chcemy podkręcać, wybierzmy chłodzenie standardowe lub wodne. Pojemność pamięci Pamięci o pojemności 512 MB i większe są, potrzebne wtedy, gdy gramy w wysokich rozdzielczościach. Karta z 256 MB wystarczy nam do większości zastosowań. Jednostki cieniowania pikseli i werteksów W im więcej jednostek cieniowania werteksów, a zwłaszcza pikseli wyposaŝona jest karta graficzna -tym będzie działała szybciej. 35
Podkręcanie grafiki Jeszcze nie tak dawno niewielu producentów oferowało fabrycznie podkręcone karty. Wynikało to z dezaprobaty ATI i Nvidii, które nie przejawiały optymizmu, kiedy takie urządzenia pojawiały się w sklepach. Obecnie niemal kaŝdy producent ma w ofercie kilka kart pracujących przy wyŝszym taktowaniu. Mało tego - kupując podkręcone urządzenie, otrzymujemy na nie pełną gwarancję. Podsumowanie Przetaktowanie karty przez producenta to dobre rozwiązanie. Za z reguły niewiele wyŝszą cenę zyskujemy objęty gwarancją wzrost wydajności. Doświadczeni uŝytkownicy mogą jednak uzyskać podobne wyniki sami. 36
SLI i CrossFire Od kilku lat niemal wszystkie karty graficzne bazujące na układach ATI i Nvidii przystosowane są do pracy w duecie. Wystarczy zainstalować dwie karty (o identycznych lub zbliŝonych parametrach) w odpowiedniej płycie głównej i juŝ moŝna cieszyć się wydajnością grafiki renderowanej przez dwa procesory GPU. PoniewaŜ technologie CrossFire (ATI) i SLI (Nvidia) nie są nowe, zostały juŝ dopracowane i nie powinny powodować takich problemów, jakie zdarzały się na początku. Powstaje jednak pytanie, czy lepiej kupić jeden bardzo wydajny procesor graficzny, czy teŝ połączyć moc dwóch słabszych układów?? Szczególnie, Ŝe rozwiązania te mają podobną cenę. By odpowiedzieć na to pytanie magazyn komputerowy CHIP wykonał na tym samym komputerze testy kart ATI i Nvidii oraz po dwóch słabszych układów obu producentów. Do konfiguracji CrossFire i SLI CHIP starał się dobrać karty o połowę tańsze, by kwota niezbędna na zakup takiego rozwiązania była zbliŝona do ceny jednej wydajnej karty. 37
SLI i CrossFire W teorii zasada działania technologii CrossFire i SLI jest dość prosta : Zadanie wygenerowania ramki obrazu zlecane jest nie jednemu, lecz dwóm czy nawet kilku układom graficznym. Ramki moŝna rozdzielić na kilka sposobów. Ekran moŝemy podzielić na pół i renderowanie kaŝdej połówki zlecić innemu GPU. Drugim, nieco bardziej skomplikowanym rozwiązaniem jest niesymetryczny podział powierzchni ekranu pod kątem złoŝoności obliczeniowej generowanej grafiki 3D. Procesory graficzne mogą teŝ naprzemiennie generować kolejne ramki obrazu. Dobór metody moŝe być automatyczny. Wówczas informacje o tym, jak optymalnie wygenerować obraz w danej aplikacji, zapisywane są w profilach zawartych w sterowniku kart graficznych. 38
SLI i CrossFire Do niedawna zasadnicza róŝnica między technologiami ATI i Nvidii dotyczyła sposobu komunikowania się obu współpracujących kart, a raczej sposobu składania ich pracy w ostateczny efekt na ekranie. W wypadku Nvidii odbywało się to za pośrednictwem odpowiedniego złącza na krawędzi karty, a modele o niskiej wydajności łączyły się bez jego udziału. Rozwiązanie ATI bardziej przypominało instalację karty graficznej z osobnym akceleratorem 3D, podobnie jak w przypadku VooDoo firmy 3dfx: Sygnał z karty podrzędnej jest przesyłany przez specjalne wyjście cyfrowe do karty nadrzędnej, która oprócz generowania 3d zajmowała się ( za pomocą osobnego układu na jej pokładzie) składaniem wyników pracy w jeden obraz, który wysyłany był następnie do monitora. Z czasem w ATI zrezygnowano z tego rozwiązania i obecnie do komunikacji między kartami wykorzystuje się złącze krawędziowe podobne do złącza w kartach Nvidii. 39
SLI i CrossFire 40
41
Zatem co wybrać? Gdy chcemy kupić nowy komputer, powinniśmy się zdecydować na zakup jednej silnej karty zamiast dwóch słabszych. Dzięki temu, gdy zacznie brakować nam mocy. będziemy mogli dokupić drugą kartę, co okaŝe się bardziej opłacalne od jej wymiany. Co więcej, gdy zdecydujemy się po kilku miesiącach dokupić dodatkową kartę, zapewne będzie ona duŝo tańsza. Choć więc hasła marketingowe CrossFire i SLI brzmią efektownie, w praktyce warto się na to skusić tylko w dwóch wypadkach: gdy stać nas od razu na dwie najmocniejsze karty albo gdy do juŝ posiadanej karty chcemy dokupić bliźniaka". Wyniki testów teŝ w wielu wypadkach przemawiają za jedną kartą. 42
Nowe karty graficzne Nowoczesne karty graficzne charakteryzują się : Zbudowane z ok. 700 mln tranzystorów, a inne z 666 mln. Interfejs pamięci od 256 do 512 bitów. Pamięć Ram >= 512 MB Procesory wykonane w procesie technologicznym 55 nm, co oznacza zmniejszenie powierzchni GPU z 408 (np. w Radeonie HD 2900 XT) do 192 mm 2. Niewątpliwym plusem nowych technologii jest obniŝony pobór mocy. 43
Nowe karty graficzne Nowoczesne karty graficzne charakteryzują się : 320 zunifikowanych jednostek przetwarzania, 16 potoków renderingu 16 modułów teksturujących. Pamięci GDDR4 (512MB) często są taktowane z częstotliwością 2,25 GHz, a procesor z częstotliwością 775 MHz. 44
Nowe karty graficzne Nowoczesne karty graficzne charakteryzują się : Są karty z pamięciami DDR3 o łącznej pojemności 1 GB, ale w związku z tym, Ŝe kaŝdy z procesorów buforuje w pamięci te same tekstury poŝytek z dodatkowej pojemności jest niewielki. Karty wyposaŝone są takŝe w nową wersję 2.0 interfejsu PCI Express, który oferuje podwojenie przepustowości do 16 GB/s, pozwala na dostarczanie szyną PCIe aŝ 150 W do karty graficznej. aby skorzystać z tych zalet, trzeba mieć odpowiednią płytę główną. obsługują funkcje DX10.1 i model cieniowania 4.1. ich wykorzystanie będzie moŝliwe dopiero wtedy, kiedy zainstalujemy Service Pack 1 do Visty. 45
Nowe (marzec 2008) (Radeon) (marzec 2008) karty graficzne Nowoczesne karty graficzne charakteryzują się : Nowe funkcje ułatwiają programistom wykorzystanie wszelkich moŝliwości DX10. Ponadto pozwalają na stosowanie niektórych nowych funkcji, takich jak Global Illumination (ogólne oświetlenie w scenach, które umoŝliwia uzyskanie bardzo naturalnych, prawidłowych cieni). Prawda jest taka, Ŝe na razie nie będą uŝywane w grach (co juŝ potwierdza część wydawców). Wygląda na to, Ŝe DX10.1 będzie kolejnym hasłem reklamowym, które nie przełoŝy się na wykorzystanie nowych funkcji w grach. Do zasilania niezbędne jest podłączenie dwóch wtyczek (zazwyczaj 6-cio pinowych ) 46
PCI Express 2.0 Pod względem fizycznym zarówno PCI Express 2.0, jak i 1.0 są takie same. UŜytkownik nie zauwaŝy róŝnic, co istotne, nowszy interfejs PCI Express 2.0 jest kompatybilny wstecznie ze starszą wersją. Dzięki temu nie ma problemów z pracą starszych kart graficznych na nowszych płytach głównych i odwrotnie. Pod względem specyfikacji PCI Express 2.0 oferuje duŝo większe moŝliwości niŝ 1.0. Podwojono przepustowość do 16 GB/s. Kolejny plus to zwiększenie moŝliwości zasilania karty graficznej za pośrednictwem szyny PCI. Teraz do karty moŝna dostarczyć nią do 150 W energii. To duŝo, wystarczy do zdecydowanej większości kart graficznych i nie trzeba będzie dodatkowo dostarczać energii specjalnym kablem z zasilacza. 47
PCI Express 2.0 Jeśli chodzi o korzyści wynikające ze zwiększenia przepustowości interfejsu, to choć producenci chwalą się, Ŝe ich produkty z PCI Express 2.0 pracują wydajniej w testach nie było widać takiej zaleŝności. Testy magazynu PCWK dowiodły, Ŝe karty z nowym interfejsem pracują tak samo wydajnie na płytach z PCI Express 1.0, jak i 2.0. Być moŝe, w przyszłości sytuacja się zmieni, lecz kupując kartę obecnie, lepiej nie sugerować się rodzajem interfejsu, w który ją wyposaŝono. 48
Magistrale dla kart graficznych i rozszerzeń 49
50
Na co zwrócić uwagę podczas zakupu Spory wybór urządzeń graficznych moŝe zdezorientować mniej doświadczonego uŝytkownika komputerów. Dlatego przed kupnem akceleratora 3D warto się przez moment zastanowić, do czego tak naprawdę będzie uŝywana nowa karta graficzna. Pierwsze pytanie, na które musi paść odpowiedź, powinno zabrzmieć: dlaczego i kiedy warto kupić droŝsze, markowe urządzenie? O ile kiedyś głównym powodem zakupu firmowej karty graficznej mogły być np. sterowniki, o tyle w dobie dopracowanych driverów referencyjnych jest to sprawą drugorzędną. Podstawowymi zaletami współczesnych kart z tzw. marką są przede wszystkim jakość wykonania, lepsze warunki gwarancji czy bogatsze wyposaŝenie. Zdarza się, Ŝe producent takich urządzeń gwarantuje stabilną pracę przy podwyŝszonych częstotliwościach taktowania. 51
Na co zwrócić uwagę podczas zakupu Przed zakupem naleŝy się przyjrzeć samej karcie graficznej, poniewaŝ to właśnie ona jest głównym elementem, za który przyjdzie zapłacić. Radiator i wentylator powinny być sztywno przymocowane do procesora graficznego, co jest warunkiem stabilnej pracy całego urządzenia. Poza tym na poprawę stabilności mogą - ale nie muszą - wpływać dodatkowe radiatory załoŝone na pamięciach. JeŜeli w planie jest podkręcanie urządzenia - ten dodatek staje się juŝ koniecznością. Właściwie większość urządzeń wyposaŝona jest w gniazdo D-Sub, cyfrowe złącze DVI-I oraz TV-Out, a nowsze w HDMI. Tańsze modele mogą mieć ograniczony zestaw złączy. 52
Na co zwrócić uwagę podczas zakupu JeŜeli jest to moŝliwe, warto przed zakupem zainstalować kartę w komputerze i ocenić poziom głośności wentylatora oraz jakość sygnału generowanego na analogowym wyjściu D-Sub lub cyfrowym DVI Ostrość obrazu nie jest problemem w przypadku urządzeń markowych, jednak przy tańszych kartach moŝna się zwyczajnie naciąć". Posiadanie HDMI - to nowe, bardzo wygodne w uŝyciu gniazdo, przez które moŝemy wyprowadzić obraz w wysokiej rozdzielczości. 53
Na co zwrócić uwagę podczas zakupu 54
NajwaŜniejsze pojęcia 55
NajwaŜniejsze pojęcia 56
NajwaŜniejsze pojęcia 57