Aktualne przepisy w zakresie przechowywania i uŝytkowania u odczynników chemicznych w szkołach Podstawy prawne 1. Ustawa z dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U( Dz.U.. z 2001r. Nr 11, poz. 84 z późn.. zm.) wraz z aktami wykonawczymi Lublin, dnia 08.12.2007r. Renata Gawron Oddział Higieny Dzieci i MłodzieM odzieŝy Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Lublinie 2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks Pracy (Dz. U. Nr 24, poz. 141; t.j.. z 1998r. Nr 21, poz. 94 z późn.. zm.) 3. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 20 w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69) 4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów w niebezpiecznych (Dz. U. z 2003r. Nr 173, poz. 1679 z późn.. zm.) 5. Rozporządzenie WE nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające ce rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak równier wnieŝ dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz. Urz. UE L 396 z 30.12.2006r. 6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2007r. w sprawie karty charakterystyki. 7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005r. wykaz substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem Załą łącznik do rozporządzenia (Dz. U. z 2005r. Nr 201, poz. 1674) WAśNE DEFINICJE Substancja chemiczna są to pierwiastki chemiczne i ich związki zki w stanie, w jakim występuj pują w przyrodzie lub zostają uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego, ze wszystkimi dodatkami wymaganymi do zachowania ich trwałości, oprócz rozpuszczalników, które moŝna oddzielić bez wpływu na stabilność i skład substancji, z wszystkimi zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku zastosowanego procesu produkcyjnego 1
WAśNE DEFINICJE Preparat chemiczny są to mieszaniny lub roztwory składaj adające się z co najmniej dwóch substancji SUBSTANCJA NIEBEZPIECZNA LUB PREPARAT NIEBEZPIECZNY W rozumieniu ustawy sąs to substancje i preparaty zaklasyfikowane, co najmniej do jednej z poniŝszych kategorii: 1. substancje i preparaty o właściwow ciwościach ciach wybuchowych 2. substancje i preparaty o właściwow ciwościach ciach utleniających 3. substancje i preparaty skrajnie łatwo palne 4. substancje i preparaty wysoce łatwo palne 5. substancje i preparaty łatwo palne 6. substancje i preparaty bardzo toksyczne 7. substancje i preparaty toksyczne 8. substancje i preparaty Ŝrące 9. substancje i preparaty szkodliwe 10. substancje i preparaty draŝni niące 11. substancje i preparaty uczulające ce 12. substancje i preparaty rakotwórcze rcze 13. substancje i preparaty mutagenne 14. substancje i preparaty działaj ające szkodliwie na rozrodczość 15. substancje i preparaty niebezpieczne dla środowiska Art. 221 11 Kodeks Pracy Niedopuszczalne jest stosowanie substancji i preparatów w chemicznych nie oznakowanych w sposób b widoczny, umoŝliwiaj liwiający ich identyfikację Wzory znaków ostrzegawczych, symbole i napisy określające znaczenie znaku ostrzegawczego F+ Substancje/preparaty skrajnie łatwopalne F Substancje/preparaty wysoce łatwopalne T+ Substancje/preparaty bardzo toksyczne T Substancje/preparaty toksyczne O Substancje/preparaty utleniające Xn Xi Substancje/preparaty szkodliwe Substancje/preparaty draŝniące E Substancje/preparaty wybuchowe C Substancje/preparaty Ŝrące N Substancje/preparaty niebezpieczne dla środowiska 2
Art. 221 22 Kodeks Pracy Niedopuszczalne jest stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów w chemicznych bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i preparatów oraz kart charakterystyki, a takŝe e opakowań zabezpieczających cych przed ich szkodliwym działaniem, aniem, poŝarem lub wybuchem Oznakowanie opakowania substancji niebezpiecznej Nazwa substancji Nazwa lub imię i nazwisko, adres i numer telefonu Znak lub znaki ostrzegawcze i napisy określaj lające ich znaczenie Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝeń tzw. zwroty R Zwroty określaj lające warunki bezpiecznego stosowania tzw. zwroty S Numer WE Oznakowanie WE KaŜdy znak ostrzegawczy powinien pokrywać 1/10 pola powierzchni oznakowania opakowania, ale nie mniej niŝ 1 cm 2 Piktogramy powinny być koloru czarnego naŝółto to- pomarańczowym tle Etykieta trwale przymocowana na powierzchni opakowania Kolor i wygląd d oznakowania opakowania tak dobrane, aby znak ostrzegawczy i jego tło t o wyraźnie się od siebie odróŝnia niały Oznakowanie powinno być sporządzone w języku j polskim Art. 221 33 Kodeks Pracy Stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów w chemicznych jest dopuszczalne pod warunkiem zastosowania środków w zapewniających pracownikom ochronę ich zdrowia i Ŝycia 29.1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 20 W sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach umieszcza się w odpowiednich pojemnikach opatrzonych napisami zawierającymi nazwę substancji i preparatu oraz informującymi o ich niebezpieczeństwie lub szkodliwości dla zdrowia 3
29.2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 20 Substancje i preparaty niebezpieczne w rozumieniu przepisów w o substancjach i preparatach chemicznych przechowuje się w zamkniętych pomieszczeniach specjalnie przystosowanych do tego celu. 29.3 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 20 Dyrektor zapewnia udostępnienie kart charakterystyk niebezpiecznych substancji i preparatów w chemicznych zgromadzonych w szkole osobom prowadzącym zajęcia z uŝyciem u tych substancji i preparatów Karta charakterystyki Zbiór r informacji o niebezpiecznych właściwow ciwościach ciach substancji lub preparatu oraz o zasadach i zaleceniach ich bezpiecznego stosowania. Jest przeznaczona przede wszystkim dla uŝytkowniku ytkowników prowadzących działalno alność zawodową w celu umoŝliwienia im podjęcia w miejscu pracy środków w niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia człowieka i środowiska. 29.4 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 20 Uczniów w zaznajamia się z kartami charakterystyk substancji i preparatów, jeŝeli eli substancje te sąs uŝywane w czasie zajęć 26 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 20 W warsztacie, laboratorium i pracowni wywiesza się w widocznym i łatwo dostępnym miejscu regulamin określaj lający zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. 28 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 20 Uczniów w pracujących cych w warsztatach, laboratoriach i pracowniach szkolnych w celu zabezpieczenia przed działaniem aniem niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia czynników, a takŝe e ze względu na wymagania sanitarno-higieniczne, zaopatruje się w niezbędne środki ochrony indywidualnej oraz odzieŝ i obuwie robocze. 4
Co to jest odpad? Zgodnie z definicją odpadów w zawartą w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (t.j( t.j.. z 2007r. Nr 39, poz. 251) odpady oznaczają kaŝdą substancję lub przedmiot naleŝą Ŝący do jednej z kategorii, określonych w zał.. nr 1 do ustawy, których posiadacz pozbywa się,, zamierza się pozbyć lub do ich pozbycia się jest obowiązany. Jedną z kategorii, jakie zostały y określone w zał.. nr 1 do ustawy o odpadach jest kategoria Q3 są to produkty, których termin przydatności do właściwego w uŝycia u upłyn ynął. Termin przydatności do uŝycia u określa producent danego odczynnika chemicznego, zapewniając c tym samym, Ŝe e odczynnik ten będzie w czasie tego terminu zachowywał określone parametry. Po upływie terminu waŝno ności producent nie odpowiada za jakość produktu. Przeterminowane odczynniki chemiczne (odpady) powinny zostać zagospodarowane zgodnie z przepisami ustawy o odpadach. Biorąc c pod uwagę kwestie bezpieczeństwa, w laboratoriach, szkolnych pracowniach chemicznych nie powinny być stosowane przeterminowane odczynniki chemiczne. Oznacza to, Ŝe e posiadacz powinien się ich pozbyć!!! 5
Państwowi Inspektorzy Sanitarni kierując c się troską o zdrowie i bezpieczeństwo uczniów, zalecają usuwanie przeterminowanych odczynników w chemicznych, stwierdzonych w trakcie kontroli pracowni chemicznych. Decyzje, wystąpienia, zalecenia wydane przez PSSE w latach 2005-2007 18 16 14 12 10 8 6 4 Decyzje Wystąpienia Zalecenia 2 0 Biała Podlaska Biłgoraj Chełm Hrubieszów Janów Lubelski Krasnystaw Kraśnik Lubartów Lublin Łęczna Łuków Opole Lubelskie Parczew Puławy Radzyń Podlaski Ryki Świdnik Tomaszów Lubelski Włodawa Zamość Podsumowanie Karty charakterystyki Oznakowanie opakowań Spis substancji i preparatów w niebezpiecznych Szkolenia bhp Przeterminowane substancje/preparaty chemiczne traktujemy jako odpady Dziękuj kuję za uwagę Lublin, dnia 08.12.2007r. 6