Metodologia pozycjonowania markera dla zdjęć RTG do przedoperacyjnych procedur planowania komputerowego Jan Siwek Zastosowania markerów w technikach zdjęć RTG dla: Aparatów bez skalibrowanego detektora i/lub płyty fosforowej Dla zdjęć na kliszy do późniejszego jej zeskanowania skanerem radiologicznym do ucyfrowienia zdjęcia i dalszej obróbki Dla wyliczenia wymiarów danej części anatomicznej w trudnych projekcjach przyłóżkowych lub DDR Dla wskazania punktu odniesienia do wyliczeń np. kręgu w sekcji kręgów w kręgosłupie 1
Zastosowania markerów w ortopedii dla zdjęć RTG: Przedoperacyjne planowanie wszczepień protez stawu biodrowego, stawu kolanowego, stawu barkowego i małych stawów Przedoperacyjne planowanie korekcji osi kończyn dolnych - Osteotomia Planowanie lecznicze złamań kończyn elektroniczne dopasowywanie gwoździ, śrub i płyt Pomiary w rozwojowej dysplazji stawu biodrowego Narzędzia do planowania przedoperacyjnego i leczenia Scoliosis m.in. pomiary kąta Cobba Rola technika elektroradiologii Opieka nad pacjentem Stosowanie technologii obrazowania Optymalizacja dawki Odpowiedzialność kliniczna Organizacja Zapewnienie jakości Edukacja 2
Obliczenia rozmiaru protez dla metody z kalką wymiaru protezy Standardowe powiększenie 120% przyjmowane przez chirurga daje w rzeczywistości ryzyko odchylenia od wymiarów realnych do 11% Realne powiększenia zdjęć RTG na obrazie to przedział od 109-131% Nawet 24% pacjentów ma wszczepiane nie pasujące anatomicznie protezy Powiększenie wymiarów obrazu pacjenta na zdjęciu RTG Współczynnik powiększenia rozmiarów pacjenta to stosunek SID (odległości obrazu x 100) / SOD (odległości do obiektu kości pacjenta) 3
Konieczność kalibracji anatomicznych wymiarów pacjenta na zdjęciu RTG SOD Dla pacjentów różnej budowy zmienia się SOD Położenie markera podczas projekcji Marker powinien być umieszczony w tej samej odległości od kasety czy detektora DDR co interesujący lekarza staw lub kość. Przymiar liniowy leży na stole, więc nie jest dokładnym odwzorowaniem wielkości stawu ze względu na różny SOD dla linii a kości pacjenta 4
Dlaczego w ortopedii jest ważna dokładność odwzorowania markera Planowanie wpasowania protezy Przykład protez z trzpieniem do montażu wewnątrz kanału kości Po komputerowym planowaniu tę protezę trzeba zamocować w kanale zmierzonej kości 5
Problemy przy pozycjonowaniu markera do zdjęcia Duże otłuszczenie pacjenta w miejscu projekcji marker może się znaleźć w części poza obszarem fotografowanym Przesunięcie pacjenta, zsunięcie się markera w trakcie projekcji Zbyt dalekie ustawienie markera przymocowanego na plexi w stosunku do kości Możliwość kradzieży markera przez pacjenta Dokładność kalibracji obrazu przy zastosowaniu przymiaru liniowego Dokładność realna a wyliczana różnią się dla 50% pomiarów o więcej niż 6% (od 0 do 16,67%) 6
Dokładność kalibracji obrazu przy zastosowaniu metody markera krążka Realna i wyliczona dokładność wymiarów pacjenta pokrywają się (błąd od 0 do max 2,38%) Dodatkowy czas na pozycjonowanie markera Dla metody markera z krążkiem dodatkowy czas na jego prawidłowe ułożenie wynosi średnio ok. 2 minut 7
Przykładowe pozycjonowanie markerów dla stawu biodrowego Dla metody z monetą uzyskana dokładność - średnio 1,12% Dla metody z liniałem uzyskana dokładność - średnio 6,99% Ruchomy marker do ręcznego ustawienia położenia względem kości 8
Przykładowe pozycjonowanie markerów dla miednicy Pozycjonowanie markerów dla biodra 9
Przykładowe pozycjonowanie markerów dla kolana - kulka Przykładowe pozycjonowanie markerów dla kolana - krążek 10
Przykładowe pozycjonowanie markerów dla ramienia Przykładowe pozycjonowanie markerów dla kości udowej 11
Przykładowe pozycjonowanie markerów dla kości udowej - czii Przykładowe pozycjonowanie markerów dla barku 12
Przykładowe pozycjonowanie markerów dla szyi Przykładowe pozycjonowanie markerów dla kręgosłupa - krążek i kula Położenie markera jest często oznaczeniem ustalonej części kręgosłupa 13
Przykłady pozycjonowania markera na zdjęciach Wielkość lekarza radiologa zależy od wielkości techników elektroradiologii. Ten, kto ma doskonałych techników, jest mocny. Ten, kto ma złych, to chociażby był najlepszy, będzie średni. To musi być zespół, team doc. dr n.med. Zygfryd Wawrzynek Mądrzy lekarze radiolodzy chętnie dzielą się swoimi doświadczeniami z technikami, gdyż wiedzą, że dobry technik to technik rozumnie wykonujący swoja pracę dr n. med. Joanna Pilch-Kowalczyk 14
Dziękuję za uwagę Kontakt w razie pytań Jan Siwek Tel. 0-22 675 45 10 j.siwek@alstor.com.pl 15