Precyzyjne pozycjonowanie w oparciu o GNSS Załącznik nr 2 Rozdział 1 Techniki precyzyjnego pozycjonowania w oparciu o GNSS 1. Podczas wykonywania pomiarów geodezyjnych metodą precyzyjnego pozycjonowania GNSS w oparciu o serwisy systemu ASG-EUPOS wykorzystuje się techniki pomiarów: 1) statycznych (w oparciu o serwis POZGEO i POZGEO D), 2) szybkich statycznych w oparciu o serwisy jak w pkt. 1, 3) kinematycznych RTK (w oparciu o serwis NAWGEO). 2. Pomiary statyczne są pomiarami o najwyższej dokładności, wykonywane są zestawem kilku odbiorników satelitarnych, które pozostają nieruchome w ciągu sesji obserwacyjnej. Możliwe jest zbieranie obserwacji z wielu sesji, uzyskany materiał obserwacyjny poddawany jest przetworzeniu po zakończeniu prac (tzw. postproccesing). 3. Pomiary szybkie statyczne polegają na wyznaczaniu wektorów między odbiornikami ustawionymi na dwóch punktach bazowych gromadzących dane w trakcie wielogodzinnych sesji pomiarowych, a poszczególnymi punktami obserwowanymi w trakcie krótkich sesji pomiarowych. 4. Pomiary kinematyczne RTK wykonywane są przy użyciu zestawu pomiarowego, złożonego z odbiornika stacjonarnego tzw. stacji bazowej (referencyjnej), względem którego jest wyznaczana pozycja jednego lub większej liczby odbiorników ruchomych. W technologii pomiarów kinematycznych wyznaczana jest pozycja danego obiektu w czasie rzeczywistym. 5. Serwis POZGEO umożliwia wykonywanie automatycznych obliczeń w trybie postprocessingu obserwacji GPS wykonanych metodą statyczną, w celu wyznaczenia współrzędnych w państwowym systemie odniesień przestrzennych. 6. Serwis POZGEO D umożliwia udostępnianie zbiorów obserwacji satelitarnych GNSS z wybranych przez użytkownika stacji referencyjnych systemu ASG- EUPOS, a także obserwacji interpolowanych dla pozycji określonej przez użytkownika. 7. Serwis NAWGEO obejmuje udostępnianie poprawek RTK, umożliwiając wyznaczenie pozycji poziomej z błędem średnim nie przekraczającym 0,03m i wysokości 0,05m przy wykorzystaniu odbiornika dwuczęstotliwościowego. 8. Przy wykonywaniu pomiarów należy zapewnić: 1) minimalną liczbaę obserwowanych satelitów: a) 4 - dla pomiarów wykonywanych techniką statyczną, b) 6 - dla pomiarów wykonywanych techniką szybką statyczną, c) 5 - dla pomiarów RTK; 2) kąt elewacji - co najmniej 10 0 ; 3) wyznaczenie pozycji przy maksymalnej wartości błędu rozmycia dokładności pozycji, zwanej dalej parametrem PDOP, mniejszym od 6.0; 4) 5 sekundowy interwał rejestracji danych satelitarnych GNSS na punkcie, dla pomiarów statycznych. 9. Punkty osnowy pomiarowej wyznaczane metodą precyzyjnego pozycjonowania w oparciu o GNSS sytuuje się w sposób zapewniający:
1) dostęp do minimalnej ilości obserwowanych satelitów; 2) ominięcie przeszkód terenowych typu: budynki, drzewa, krzewy itp., powyżej 10 o nad horyzontem, 3) ominięcie przeszkód terenowych mogących powodować odbicia sygnałów satelitarnych (budowle, ściany budynków, dachy, skały, zbiorniki wodne, samochody). 4) uniknięcie występowania w bezpośrednim sąsiedztwie wyznaczanych punktów osnowy pomiarowej aktywnych elementów infrastruktury technicznej emitujących fale elektromagnetyczne (nadajniki radiowe, linie energetyczne, kolejowe, tramwajowe) wpływu fal elektromagnetycznych. Rozdział 2 Pomiary statyczne 10. Pomiary statyczne mogą odbywać się z wykorzystaniem techniki statycznej lub szybkiej statycznej w zależności od wymaganej dokładności współrzędnych, rodzaju odbiornika, długości sesji obserwacyjnej i innych parametrów. 11. Dla techniki pomiarów statycznych, przy zastosowaniu odbiorników dwuczęstotliwościowych, czas obserwacji wynosi około 30 minut, zaś dla pomiarów szybkich statycznych, w zależności od długości wektora: do 5 km 5-10 minut, od 5 do 10 km 10-20 minut oraz od 10 do 15 km ponad 30 minut. 12. W przypadku, gdy nie jest możliwe usytuowanie punktu pomiarowego z zachowaniem warunków, o których mowa w ust. 1.8 pkt. 2-4, należy zwiększyć długość sesji pomiarowej. 13. Przed rozpoczęciem i po zakończeniu sesji pomiarowej metodą precyzyjnego pozycjonowania w oparciu o GNSS należy dokonać pomiaru wysokości anteny odbiornika. W przypadku różnicy pomiarów > 1cm, należy dokonać ponownego pomiaru wysokości anteny. 14. Wykonawca zobowiązany jest prowadzić w trakcie pomiaru dziennik obserwacyjny, który powinien zawierać następujące informacje: 1) numer punktu pomiarowego; 2) datę wykonania sesji pomiarowej na punkcie; 3) czas rozpoczęcia i zakończenia sesji pomiarowej 4) numer sesji pomiarowej na punkcie; 5) typ i numer seryjny anteny i odbiornika GNSS użytego w sesji pomiarowej; 6) wyniki pomiarów wysokości anteny; 7) krótka adnotacja o zasłonach sfery niebieskiej występujących nad punktem i uwagi dotyczące przebiegu sesji pomiarowej; 8) imię i nazwisko osoby wykonującej sesję pomiarową. Rozdział 3 Pomiary kinematyczne 15. Pomiar kinematyczny w czasie rzeczywistym RTK, zwany dalej pomiarem RTK służy do określenia położenia punktów sytuacyjnych i wysokościowych szczegółów terenowych lub ich tyczenia w oparciu o: 1) odebrane przez odbiornik dane z systemu satelitarnego GNSS i dane ze stacji referencyjnej: współrzędne, obserwacje (fazowe i kodowe), parametry anteny przekazywane z pojedynczej fizycznej stacji referencyjnej;
2) odebrane przez odbiornik dane z systemu satelitarnego GNSS i dane ze stacji referencyjnej: współrzędne, obserwacje (fazowe i kodowe), parametry anteny przekazywane z pojedynczej fizycznej lub wirtualnej stacji referencyjnej oraz poprawki korekcyjne powierzchniowe wyznaczane z grupy stacji referencyjnych (VRS, MAC i FKP). 16. Wyznaczenie współrzędnych punktów na podstawie pomiaru wykonanego techniką RTK następuje w oparciu o dane odebrane z satelitów GNSS oraz dane: 1) ze stacji systemu ASG-EUPOS (w tym VRS) i wartość poprawki korekcyjnej powierzchniowej (MAC, FKP), obliczonej na podstawie obserwacji ze stacji referencyjnych systemu ASG-EUPOS (serwis NAWGEO); 2) ze stacji zainstalowanej na punkcie geodezyjnej osnowy poziomej 1-3 klasy, którego współrzędne zostały wyznaczone metodą precyzyjnego pozycjonowania w oparciu o GNSS. 17. Korzystanie z poprawek udostępnianych w serwisie NAWGEO następuje w przypadkach: 1) poprawek sieciowych w postaci danych ze stacji systemu ASG-EUPOS i poprawek korekcyjnych powierzchniowych w każdym przypadku; 2) z pojedynczej stacji referencyjnej ASG-EUPOS, w przypadku, gdy odległość wyznaczanego punktu od stacji jest mniejsza od 5 km, a odbiornik nie ma możliwości odbierania poprawki korekcyjnej powierzchniowej; 3) ze stacji referencyjnej zainstalowanej na punkcie poziomej osnowy geodezyjnej 1-3 klasy, w przypadku, gdy odległość wyznaczanego punktu od stacji jest mniejsza od 5 km, a odbiornik nie ma możliwości odbierania poprawki korekcyjnej powierzchniowej lub ze stacji referencyjnej systemu ASG-EUPOS. 18. Pomiar RTK wykonywany jest odbiornikami co najmniej dwuczęstotliwościowymi, mającymi możliwość odbioru danych z pojedynczej stacji lub danych z pojedynczej wirtualnej stacji (VRS) zawierających poprawki powierzchniowe (MAC i FKP). 19. Przed rozpoczęciem każdej sesji pomiarów RTK, należy wykonać pomiar kontrolny na co najmniej jednym punkcie o znanych współrzędnych w państwowym układzie odniesień przestrzennych, zlokalizowanym w odległości nie większej niż 0,5km od obszaru objętego pomiarem. 20. W uzasadnionych przypadkach dane punktu kontrolnego mogą być uzyskane poprzez drugi niezależny pomiar RTK lub pomiar techniką statyczną lub szybką statyczną. 21. Różnice pomiędzy wynikiem pomiaru RTK punktu kontrolnego a danymi pozyskanymi z PZGiK, nie powinny przekraczać wartości: dx,dy 0.06 m, dh 0.09 m. 22. Pomiar RTK musi zapewnić uzyskanie współrzędnych wraz z ich charakterystyką dokładnościową: 1) w geodezyjnym systemie odniesień przestrzennych ETRS89; 2) w układach współrzędnych płaskich prostokątnych 1992 i 2000. Rozdział 4 Pomiar RTK dla potrzeb geodezyjnej obsługi budownictwa
23. Tyczenie dokonuje się w tym samym układzie odniesienia, w jakim został zaprojektowany tyczony obiekt; układ odniesienia tworzy zbiór punktów osnowy geodezyjnej położonych w sąsiedztwie tyczonego obiektu. 24. Weryfikacja poprawnie wytyczonego punktu powinna być sprawdzona za pomocą drugiego, niezależnego pomiaru wykonanego metodą RTK przy powtórnej inicjalizacji odbiornika. 25. W przypadku niezależnego pomiaru, otrzymane różnice nie powinny przekraczać następujących wartości: dx, dy 0.06 m, dh 0.09 m. Rozdział 5 Dostosowanie danych istniejących w PZGiK materiałów geodezyjnych i kartograficznych do geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89 26. Dostosowanie istniejących w PZGiK materiałów geodezyjnych i kartograficznych do geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89, realizowanego przez sieć stacji ASG-EUPOS, powinno być wykonane metodą transformacji konforemnej współrzędnych, z uwzględnieniem poniżej podanych zasad, przy udziale właściwego miejscowo ODGiK. 27. Współrzędne punktów osnowy pomiarowej oraz szczegółów terenowych realizowanych z wykorzystaniem techniką GNSS są wyznaczane w aktualnej realizacji geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89 jako trójwymiarowe współrzędne geodezyjne (geocentryczne: X, Y, Z lub elipsoidalne: φ, λ, h (B, L, h)). 28. Przeliczenie trójwymiarowych współrzędnych geodezyjnych na współrzędne płaskie w układach współrzędnych: 2000 i 1992 realizowane jest zgodnie z rozporządzeniem o państwowym systemie odniesień przestrzennych. 29. Wyznaczenie wysokości sytuacyjnych i wysokościowych szczegółów terenowych w obowiązującym systemie wysokości normalnych realizowane jest z wykorzystaniem obowiązującego modelu quasigeoidy. Zaleca się lokalne dopasowanie modelu quasigeoidy z wykorzystaniem minimum trzech punktów dostosowania, którymi mogą być punkty osnowy wysokościowej podstawowej lub szczegółowej, dla których wyznaczono także trójwymiarowe współrzędne geodezyjne w obowiązującej realizacji geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89. Rozmieszczenie punktów dostosowania powinno być równomierne i obejmować cały obszar opracowania. 30. Współrzędne punktów dostosowania w systemie odniesienia ETRS89, powinny być wyznaczone w trakcie wykonywania pomiarów szczegółów sytuacyjnowysokościowych techniką GNSS. 31. Dostosowanie dotychczasowych współrzędnych punktów sytuacyjnych znajdujących się w PZGiK w lokalnym układzie współrzędnych geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89 jest realizowane: 1) w oparciu o udostępnione przez właściwy ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej parametry transformacji miedzy realizacją systemu ETRS89 a układem odniesienia, w którym opracowane są dotychczasowe współrzędne sytuacyjnych szczegółów terenowych; 2) z wykorzystaniem minimum 20 punktów równomiernie rozłożonych punktów dostosowania, którymi mogą być punkty osnowy poziomej podstawowej lub szczegółowej oraz jednoznacznie zidentyfikowane punkty graniczne, dla
których wyznaczono współrzędne w obowiązującej realizacji geodezyjnego systemu odniesienia ETRS89 i w układzie odniesienia, w którym opracowane są dotychczasowe współrzędne punktów sytuacyjnych szczegółów terenowych. 32. Rozmieszczenie punktów dostosowania powinno być równomierne i obejmować cały obszar opracowania (norma 20 punktów dostosowania, dotyczy obszaru obrębu ewidencyjnego). Współrzędne punktów dostosowania w systemie odniesienia ETRS89, powinny być wyznaczone w trakcie wykonywania pomiarów szczegółów sytuacyjno-wysokościowych techniką GNSS. Rozdział 6 Opracowanie wyników pomiaru wykonanego metodą precyzyjnego pozycjonowania w oparciu o GNSS w odniesieniu do osnowy pomiarowej 33. Przy opracowywaniu wyników pomiaru osnowy pomiarowej należy: 1) wykonać kontrolę wstępną obserwacji poprzez wyrównanie swobodne sieci geodezyjnej z przyjęciem jednego punktu jako punktu stałego; 2) wyrównać łącznie obliczone wektory pomiędzy pomierzonymi punktami i stacjami referencyjnymi, w nawiązaniu do przyjętych za bezbłędne punktów nawiązania, metodą najmniejszych kwadratów, w obowiązującym układzie odniesień przestrzennych. 34. Zbiory obserwacyjne dotyczące osnowy pomiarowej przekazuje się do Centrum Obliczeniowego ASG-EUPOS przesyła się drogą elektroniczną w formacie RINEX. 35. Dokument elektroniczny, przekazany Wykonawcy przez Centrum Obliczeniowe, zawierający wyniki obliczeń w postaci raportu w formacie ASCII stanowi integralną część dokumentacji przekazywanej do PZGiK.