Niektóre geodezyjne problemy przy obecnych pomiarach związanych z punktami granicznymi.

Transkrypt

1 dr inż. Wojciech Cymerman mgr inż. Marcin Cymerman Niektóre geodezyjne problemy przy obecnych pomiarach związanych z punktami granicznymi. Wstęp Rozwój techniki, niezależnie od naszej woli, wkracza do każdej dziedziny naszego życia, nie omijając także geodezji. Stan ten sprawił, że bardzo zmieniła się praca obecnego geodety, a co za tym idzie powstały nowe wyzwania i problemy. Nowoczesne techniki pomiarowe, oparte na satelitarnych systemach nawigacyjnych sprawiły, że problem osnów poziomych jest obecnie inaczej postrzegany niż jeszcze kilka lat temu. Paradoksalnie sytuacji całkowicie nie poprawiło wprowadzanie nowych regulacji prawnych określających sposób wykonywania pomiarów satelitarnych GNSS, gdyż teoretycznie zunifikowane dla całego kraju przepisy w praktyce są różnie interpretowane i egzekwowane przez lokalne ODGiK. Wprowadzenie Do niedawna sposób prowadzenia pomiarów techniką GNSS RTK był po części określony zaleceniami technicznymi Pomiary satelitarne GNSS oparte na systemie stacji referencyjnych ASG-EUPOS, a w obecnej chwili kwestia ta jest jednoznacznie uregulowana rozporządzeniem Ministerstwa Spraw wewnętrznych i administracji z dnia 9 listopada 2011 r. Jednak w rzeczywistości prace geodezyjne z wykorzystaniem systemów GNSS były wykonywane przed wydaniem wspomnianych dokumentów. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom wykonawców, część ODGiK wprowadziła swoje własne, zalecane do stosowania wytyczne w sprawie wykonywania pomiarów satelitarnych. Za przykład można w tym miejscu przywołać wytyczne wprowadzone w 2010 roku prze MODGiK Olsztyn czy PODGiK Wrocław. (Tabela 1.) Opracowania te należało traktować jako ułatwienie, niejednoznacznie zdefiniowanej wówczas sytuacji, pomiarów satelitarnych. Z drugiej strony stan ten doprowadził do różnic w poradzeniu pomiarów satelitarnych i sporządzaniu dokumentacji powykonawczej, zależnie od obszaru podlegającego pod dany ODGiK. Teoretycznie wszelkie wątpliwości powinny zostać unormowane wspomnianym Rozporządzeniem w sprawie standardów, jednak w praktyce wiele ODGiK wciąż kieruje się swoimi własnymi wytycznymi i przyzwyczajeniami. Oczywiście owe wytyczne zawierają nierzadko elementy, które uzupełniają zapisy rozporządzenia. Jako przykład można podać obowiązek dołączania do operatu powstałego z pomiaru satelitarnego, szkicu przeglądowego lokalizacji pomiaru. Według wielu praktyków korzystających z tak sporządzonego operatu był to przydatny element dokumentacji. Zmiany w tej kwestii można było zaobserwować w Olsztynie, gdzie według starych wytycznych MODGiK szkic przeglądowy lokalizacji pomiaru był wymagany, zaś po wejściu w życie przepisów Rozporządzenia odstąpiono od tego obowiązku. Co istotne

2 w kraju wciąż istnieją ODGiK, które obligują geodetów do sporządzania tego dokumentu. Należy zauważyć, że różnic tego typu jest więcej i niestety nie wszystkie z nich wprowadzają większy rygor wykonywania pomiarów. Niedopuszczalne są sytuacje wykonywania pomiarów GNSS jedynie w oparciu o wskazania odbiorników satelitarnych, nawet jeśli te zapewniają w zupełności wystarczającą dokładność pomiaru. Niezbędnym etapem pomiarów satelitarnych musi być pomiar kontrolnych wykonany na istniejące punkty osnowy. Przedstawione w dalszej części badania pozwalają w sposób empiryczny uzasadnić konieczność odnoszenia wyników pomiarów techniką GNSS RTK do danych istniejącej w PZGiK. Jak zmieniła się sytuacja w terenie Rzadko dziś można spotkać punkty osnowy zabudowane wieżą (trójnogiem), a te które się jeszcze ostały powoli ulegają naturalnej degradacji. Postępująca urbanizacja terenów, na których znajdowały się wspomniane punkty osnowy, znacząco wpłynęła na ich niszczenie. W czasach gdy nasze rolnictwo oparte było, na małych nie zmechanizowanych gospodarstwach indywidualnych, bardzo często punkty osnowy lokalizowano na granicach niewielkich działek rolnych. Dziś, gdy rolnictwo przyjęło charakter wielkotowarowy, wiele sąsiadujących działek ma tego samego właściciela. Powoduje to, że miedze ilustrujące w terenie stan prawny, stały się zbędne. Tym samym punkty osnowy znajdujące się w tych miejscach zaczęły być przeszkodą w swobodnym prowadzeniu upraw. Mimo ustawowego zapisu o ochronie punktów geodezyjnych ulegały one i ulegają dalszemu niszczeniu. Ponadto zmieniająca się sytuacja terenowa (związana z procesami urbanizacyjnymi) często ogranicza dostępne wizury między poszczególnymi punktami osnowy, znacznie zmniejszając możliwości ich wykorzystania. Powyższe czynniki sprawiają, że geodeci coraz rzadziej korzystają z takich punktów, a brak prac wznowieniowych znacznie skraca ich żywotność. Warto wspomnieć również o możliwościach wykorzystania nowych technologii pomiarowych, pozwalających realizować zadania geodezyjne bez opisywanych punktów osnowy. Znacznym ułatwieniem prac, było również wdrożenie układu współrzędnych 2000, który został wprowadzony na mocy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie państwowego

3 systemu odniesień przestrzennych i od dnia 1 stycznia 2010 roku stał się jedynym obowiązującym układem geodezyjnym w Polsce. Aktualnie układ ten oznaczany jest symbolem PL-2000, a jego elementy, parametry techniczne oraz specyfikacje dotyczące zastosowań zostały określone rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 października 2012 roku w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych. Do niedawna w tym zakresie nie było jednolitej sytuacji. Generalnie stosowany był układ 65, jednak wiele dużych miast stosowało własne układy lokalne. Jak zawsze, gdzie stosuje się dwa systemy odniesienia pojawiają się pewne problemy z wzajemnymi relacjami między nimi. Problemy dotyczą jednoznaczności fizycznej interpretacji tego samego punktu w terenie zarówno z jednego jak i drugiego układu odniesienia. Z uwagi na fakt, iż najczęściej rozbieżności pomiędzy nowym i starym systemem odniesienia nie są zbyt duże, problem ten nie jest aż tak niepokojący przy niektórych pracach geodezyjnych (jak np. pomiary sytuacyjno- wysokościowe). Znaczne trudności pojawiają się podczas pomiarów związanych z punktami granicznymi jak np. rozgraniczenia, wznowienia punktów granicznych czy przy podziały działek. Inspiracją do niniejszych rozważań była analiza wyników inwentaryzacji i ocena stanu osnowy poziomej na terenie gminy Bisztynek w powiecie Bartoszyce województwo warmińsko-mazurskie. Drugim motywem, podjęcia tematyki problemu była analiza wyników kolejnych pomiarów prowadzonych w ramach pracy dyplomowej- około 40 punktów granicznych wyznaczonych pierwotnie w 2004 r. na terenie gminy przyległej do miasta Olsztyn. Obiekt analizy przykład problemu. Miasto Bisztynek położone jest w powiecie bartoszyckim w województwie warmińsko mazurskim. W miasteczku tym oraz jego najbliższych okolicach założono swego czasu 9 punktów II klasy (w tym jeden zlokalizowany na wieży miejscowego Kościoła), które obejmowały swoim obwodem ponad 6,5 km 2 ( 655 ha).

4 W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji odszukano wszystkie punkty. Na 8 punktów ziemnych tylko 2 okazały się nienaruszone. Stwierdzono poważne uszkodzenia głowicy znaku na 2 punktach.

5 Zniszczeniu uległy 4 punkty. W tych miejscach odszukano podcentr w postaci płyty betonowej z wklejonym porcelanowym krzyżem. Na żadnym z inwentaryzowanych punktów nie zachował się trójnóg, mimo iż ta konstrukcja stanowiła pierwotną zabudowę każdego z nich. Po odszukaniu znaków naziemnych/podziemnych markujących wszystkie 8 punktów, dokonano ich szczegółowego opisu, 8 zdjęć wykonywanych na punktami w kierunkach N,S,E,W oraz NE,SE,SW,NW, a także pomiaru techniką GNSS- RTK wykonywaną odbiornikiem dwuczęstotliwościowych w dwóch 30 sekundowych epokach pomiarowych przy 1 sekundowym interwale zapisu. W wyniku pomiarów stwierdzono różnice pomiędzy teoretycznymi współrzędnymi, a otrzymanymi z pomiarów, które zestawiono w poniższej tabeli. Tabela 2. Różnice między współrzędnymi katalogowymi, a współrzędnymi uzyskanymi z pomiaru. Nr pkt. pom. 1 pom. 2 Informacja o stanie znaku X = x t - x pom Y = y t - y pom Odchyłka liniowa dl = zniszczony- pomiar na 0,146-0,211 0,257 2 podcentr 0,116-0,200 0,231 1 zniszczony- pomiar na 0,140-0,210 0,252 2 podcentr 0,140-0,200 0,244

6 stan bardzo dobry 0,090-0,180 0,201 2 pomiar na punkt naziemny 0,100-0,190 0,215 1 uszkodzona głowica 0,140-0,180 0,228 2 pomiar na punkt naziemny 0,140-0,180 0,228 1 zniszczony- pomiar na 0,140-0,210 0,252 2 podcentr 0,150-0,210 0, wieża kościoła 1 uszkodzona głowica 0,100-0,250 0,269 2 pomiar na punkt naziemny 0,100-0,230 0,251 1 zniszczony- pomiar na 0,160-0,210 0,264 2 podcentr 0,140-0,220 0,261 1 stan bardzo dobry 0,130-0,200 0,239 2 pomiar na punkt naziemny 0,160-0,190 0,248 Należy zwrócić uwagę, że na każdej współrzędnej różnica posiada ten sam znak (tabela 1). Poniżej w tabeli przestawiono średnie przesunięcia na osiach układu oraz charakterystyki statystyczne tych wielkości w postaci estymatorów odchylenia standardowego pojedynczego pomiaru, odchylenia standardowego średniej arytmetycznej i współczynnik zmienności w odniesieniu do wszystkich punktów. Tabela 3. Średnie przesunięcia na osiach układu oraz charakterystyki statystyczne tych wielkości dla wszystkich punktów sieci. Średnia odchylenie standardowe pojedynczego wyniku odchylenie standardowe średniej arytmetycznej - współczynnik zmienności 0,131 0,022 0,005 16,6% -0,204 0,018 0,005 9,0% d 0,244 0,018 0,005 7,4% Analizując otrzymane wyniki należy stwierdzić, że nie są to zbyt duże rozbieżności, które w miarę stale oscylują wokół wartości średnich. Należy zaznaczyć, że w praktyce zdarzają także sytuacje, w których można spotkać znacznie większe rozbieżności. W ramach dalszych analiz przedmiotowej osnowy przeprowadzono badania wewnętrznej zgodności współrzędnych punktów pochodzących z zasobów ODGiK w odniesieniu do wyników uzyskanych z pomiarów GNSS-RTK.

7 W tym celu wykonano dwa rodzaje obliczeń sprawdzających. W pierwszym przypadku przeprowadzono transformację współrzędnych teoretycznych ( z ODGK) na współrzędne uzyskane z pomiarów w oparciu o wszystkie punkty. Współczynniki transformacji obliczone metoda najmniejszych kwadratów wyniosły: u = 0,0000, v = 1,0000 oraz błąd transformacji m t = 26 mm. W drugim przypadku analizy wewnętrznej zgodności dokonano porównania wszystkich możliwych odległości obliczonych ze współrzędnych teoretycznych z odpowiednimi odległościami obliczonymi na podstawie współrzędnych RTK, z pierwszej oraz z drugiej serii. Wszystkich możliwych kombinacji tak utworzonych odcinków jest 28. Różnice między poszczególnymi odcinkami zestawiono w poniższych tabelach. Tabela 4. Zestawienie różnic odległości między punktami: obliczonymi ze współrzędnych katalogowych (przetransformowanych na współrzędne GNSS-RTK) i współrzędnymi uzyskanymi z pierwszej serii pomiaru GNSS- RTK). Nr pkt , ,064 0, ,024 0,029-0, ,005 0,000 0,000 0, ,028 0,004-0,028 0,045-0, ,014-0,020-0,046 0,010-0,019-0, ,017 0,012-0,035 0,019 0,014-0,058 0,026 Tabela 4. Zestawienie różnic odległości między punktami: obliczonymi ze współrzędnych katalogowych (przetransformowanych na współrzędne GNSS-RTK) i współrzędnymi uzyskanymi z drugiej serii pomiaru GNSS- RTK) , ,019 0, ,006 0,019-0, ,028-0,003-0,008 0, ,003 0,011-0,011 0,044 0, ,021 0,001-0,020 0,031 0,006-0, ,043-0,017-0,059-0,012 0,002-0,066 0,011 Obserwując uzyskane wyniki można zauważyć, że największe różnice nie przekraczają 7 cm (66 mm). Co istotne największe rozbieżności obserwujemy na punktach nr 4 i nr 7. Punkty te, jak zaznaczono na początku, mają uszkodzony znak naziemny. Jest zatem prawdopodobne, że

8 na tych punktach, w czasie pomiaru zestawem GNSS- RTK, nie ustawiano tyczki z odbiornikiem na teoretycznym środku głowicy znaku. Przeprowadzone pomiary aktualizacyjne potwierdzają bardzo dobrą wewnętrzną zgodność między analizowanymi punktami osnowy. Na podstawie uzyskanych rezultatów można stwierdzić, że różnice współrzędnych zawarte w Tabeli 1. nie są przypadkowe. Mają one charakter systematyczny, sugerując permanentne przesunięcie sieci, w której przeprowadzany był pomiar inwentaryzacyjny w nawiązaniu do osnowy przyjętej do pomiaru pierwotnego. Można postawić tezę, że na tym obszarze obecne wyniki pomiarów wykonane RTK należy przesunąć o wektor,czyli około 24,4 cm na północny zachód w celu uzyskania zgodności z sytuacją pierwotną. Z matematycznego punktu widzenia sytuacja ta to nic innego jak przesunięcie (translacja) układów. W rozpatrywanym przypadku przesunięcie dotyczy układu, w jakim odbywały się pomiary GNSS-RTK w stosunku do układu pierwotnego. Zarówno w jednym jak i drugim przypadku jest to ten sam układ odniesienia - układ 65. W sytuacji gdzie nowe pomiary z wykorzystaniem techniki GNSS-RTK nie będą dowiązywane pierwotnych punktów osnowy, mogą powodować taką pseudotranslację układów. Sytuacje takie będą nieuniknione przy stosowaniu technik opartych na sygnałach GNSS w relacji do starych pomiarów. Tak więc odtwarzając stan zarejestrowany na pierwotną osnowę, (np. wznawiając punkt osnowy czy graniczny) przy użyciu techniki GNSS-RTK należy uwzględnić zaobserwowane wyżej zależności. Bezgraniczne zaufanie do wskazań technik nawigacji satelitarnej w takich sytuacjach może być poważnym błędem i prowadzić do niepotrzebnych rozbieżności. W pomiarach sytuacyjno -wysokościowych problem ten nie jest aż tak istotny jak przy wznowieniu punktów granicznych czy pomiarach granic. Drugi etap analiz był związany z rezultatami części badawczej zawartej w pracy dyplomowej mgr inż. Pawła Tabaki wykonanej pod opieką naukową jednego ze współautorów niniejszego artykułu. W ramach tej pracy, wykorzystano technikę GNSS RTK do ponownego pomiaru punktów granicznych działek, które zlokalizowane są na terenie gminy przyległej do Olsztyna. Należy zaznaczyć, że przedmiotowe działki zostały pierwotnie wydzielone w 2004 r. w oparciu o istniejącą osnowę i przy zastosowaniu pomiaru tachimetrycznego. Działki te do dnia dzisiejszego, z powodu braku infrastruktury nie są zagospodarowane. Zatem odszukanie punktów granicznych, utrwalonych kamieniami betonowymi, nie stanowiło problemu. Następnie dokonano ponownego pomiaru około 40 punktów. W tym przypadku możliwe było rozważanie zarówno błędów pomiaru osnowy jak i błędów pomiaru punktów granicznych. Każdy z tych punktów wykazywał rozbieżności na współrzędnych, przy czym średnie różnice między wyrównanymi współrzędnymi uzyskanymi z pierwotnego pomiaru tachimetrycznego, a pomiaru GNSS RTK wynosiły: na osi X- 0,26 m i na osi Y -0,18, natomiast średnie przesunięcie liniowe to 0,34 m. Powtórne obliczenie pól powierzchni tych działek, które tworzyły te punkty uzyskane z pomiaru GNSS-RTK

9 wykazało nieistotne różnice sięgające kilka metrów kwadratowych, co przy ich wielkości stanowiło kilka dziesiątych procent. Kolejnym przykładem takiego problemu była sytuacja napotkana przez autorów, podczas prac związanych z podziałem działki w gminie Łukta woj. warmińsko mazurskie. Podczas robót dotyczących czynności przyjęcia granic tj. odszukania i pomiaru kontrolnego punktów granicznych (utrwalonych kamieniami granicznymi) dzielonej działki, stwierdzono, ich przesunięcie średnio o 56 cm. (na osi X: +56 cm i na osi Y: -10 cm ). Podsumowanie i wnioski. Należy zwrócić uwagę, że przywołane w niniejszym artykule przykłady wykazały rozbieżności między wynikami uzyskanymi z pomiaru GNSS- RTK i pomiarami wyjściowymi, prowadzonymi w nawiązaniu do istniejących osnów z wykorzystaniem tradycyjnych metod- jednak wartości te nie są zbyt duże i nie stanowią przeszkód w prowadzeniu wielu prac geodezyjnych jak np. pomiary sytuacyjno-wysokościowe. Celem wykonanych analiz było zwrócenie szerszej uwagi na wagę tego typu różnic przy pracach związanych z ustaleniem przebiegu granic jak wznowieniem granic, rozgraniczeniem czy podziałem nieruchomości. W takich sytuacjach powstałe różnice mogą być powodem sąsiedzkich konfliktów i nieporozumień. Warto również mieć na uwadze, że w na obszarze całego kraju występują miejsca gdzie wspomniane rozbieżność i niejednoznaczne uregulowania stanu granic są dużo większe od przywołanych w powyższych analizach. Jednocześnie nie należy deprecjonować technologii wykorzystujących sygnały GNSS, które bezsprzecznie ułatwiają i przyspieszają prace terenowe i jednocześnie zapewniają w wielu przypadkach wymaganą precyzję pomiaru. Decydując się jednak na wybór technologii GNSS-RTK przy wznowieniach punktów granicznych czy podziałach/rozgraniczeniach nieruchomości należy wcześniej przeprowadzić analizę otrzymywanych wyników w stosunku do pierwotnych danych i istniejącej sytuacji. Pomiary takie winny być przede wszystkim odniesione do starych, istniejących osnów, zaś przy wznowieniu granic bądź rozgraniczeniu należałoby je odnieść do punktów granicznych, które są nienaruszone, nie budzą kontrowersji i mają określone współrzędne. W następnym etapie należy określić wzajemne relacje pomiędzy pierwotnymi i obecnymi wynikami pomiaru. Tylko uwzględnienie uzyskanych w ten sposób zależności umożliwia poprawne przeprowadzenie procesu pomiarowego z wykorzystaniem nowoczesnych technik pomiarowych. Warto również zastanowić się jak postępować, gdy aktualne pomiary odnoszone są do istniejącej, wyznaczonej techniką GNSS osnowy, która wykazuje niezgodność z osnową pierwotną. Przykładem może być tu podział działki gdzie istniejące punkty graniczne w stosunku do nowej osnowy wykazują przesunięcie ok m. Czy w tej sytuacji wykonywać pomiary na obecną osnowę i ignorować dotychczasowe wyniki pomiarów (np. lokalizując nowe punkty graniczne na prostej)? Problem nie jest łatwy i wciąż brakuje jednoznacznego sposobu jego rozwiązania. Opinia środowiska geodezyjnego i ODGiK jest w tej kwestii podzielona. Jedną z możliwości rozwiązania takiej sytuacji (będącą sugestią pracowników jednego z ODGiK), z którą spotkali się autorzy jest przedstawienie dzielonej

10 działki, starych i nowych punktów granicznych, w odniesieniu na aktualną osnowę. Należy jednak zaznaczyć, że Taka sytuacja może generować zmianę powierzchni wyjściowej dzielonej działki powodując zmianę w ewidencji gruntów, a także w księgach wieczystych. Z drugiej strony konsekwentne i sukcesywne postępowanie w taki sposób daje nadzieję, że po jakimś czasie geometryczny obraz mapy będzie w prawidłowych relacjach z obowiązującą osnową. Niewątpliwie należy wymieniać się doświadczeniami w tej materii i mieć nadzieję, że sytuacje tego typu będą należały do rzadkości, a w przypadku ich wystąpienia każdorazowo zostaną one rozwiązane ze szczególną odpowiedzialnością i starannością zarówno ze strony geodetów jak i służb geodezyjnych.

11 Tabela 1. Zasady wykonywania prac geodezyjnych metodą pomiarów satelitarnych według Rozporządzenia MSWiA W sprawie standardów technicznych, Zaleceń technicznych do pomiarów GNSS opartych na systemie ASG-EUPOS, własnych wytycznych MODGiK Olsztyn oraz PODGiK Wrocław. Wytczyne MODGiK Olsztyn (od do ) Wytyczne PODGiK Wrocław Rozporządzenie MSWiA W sprawie standardów technicznych Zalecenia techniczne do pomiarów GNSS opartych na systemie ASG-EUPOS Wymagania sprzętowe. -Pomiary statyczne odbiornik jednoczęstotliwościowy, -Pomiary RTK odbiornik dwu lub wieloczęstotliwościowy z możliwością odbioru poprawek powierzchniowych (VRS lub FKP), -Wewnętrzna dokładność zapewniona przez producenta. -Pomiary statyczne minimum odbiornik jednoczęstotliwościowy, -Pomiary RTK odbiornik dwu- lub wieloczęstotliwościowy z możliwością odbioru poprawek RTK powierzchniowych (VRS) lub ze stacji pojedynczej (odległość od stacji do 30 km), -Wewnętrzna dokładność zapewniona przez producenta. Stosowanie technik pomiarowych zapewniających wyznaczenie położenia szczegółów terenowych z określoną dokładnością. -Pomiary statyczne: odbiornik zapewniający odpowiednią dokładność -Pomiary RTK-odbiornik dwu częstotliwościowy, z możliwością odbioru poprawek sieciowych lub odbiornik fazowy jednoczęstotliwościowy z możliwością pomiaru RTK. Warunki pomiarowe. -Obserwacja przez odbiornik co najmniej 5 satelitów, wysokość horyzontalna co najmniej 10, -PDOP mniejszy od wartości 6.0 -Rozwiązanie typu fixed, -Średnie błędy wyznaczenia współrzędnych spełniają wymogi odpowiednich grup dokładnościowych, -Obserwacja przez odbiornik co najmniej 5 satelitów, wysokość horyzontalna co najmniej 10, -PDOP mniejszy od wartości 6,0, -Stosować tylko rozwiązanie typu fixed, -Średnie błędy wyznaczenia współrzędnych spełniające wymogi odpowiednich grup dokładnościowych, -Odbiór co najmniej dwu częstotliwości przy pomiarach RTK. -Bezpośredni odbiór sygnałów emitowanych przez satelity, -Brak zakłóceń przez urządzenia emitujące fale elektromagnetyczne tj. nadajniki przekaźniki radiowe i telewizyjne, linie energetyczne, stacje telefonii cyfrowej. -Brak przeszkód pomiarowych (budynków drzew krzewów itp.) wokół punktu powyżej 10 nad horyzontem oraz powierzchni mogącej odbijać sygnały satelitarne, -Minimalna liczba obserwowanych jednocześnie satelitów 4, -PDOP mniejszy od 6.0, -Wysokość horyzontalna co najmniej 5.

12 -Odbieranie co najmniej dwu częstotliwości przy pomiarach RTK. Kontrola pomiarów -Należy przyjąć punkty osnowy geodezyjnej jako punkt kontrolny, -Czas pomiaru na punkcie nie może być krótszy niż 10 sekund, -Pomiar trzeba wykonać, na co najmniej 3 punktach kontrolnych rozmieszczonych równomiernie (do 500 m),. -Pierwsza i ostatnia sesja pomiarowa powinna być na tym samym punkcie kontrolnym, -Odchyłki dopuszczalne pomiędzy współrzędnymi uzyskanymi w terenie, a tymi z ośrodka: -Należy przyjąć punkty osnowy geodezyjnej jako punkty kontrolne, -Pomiar kontrolny należy przeprowadzić minimum 10 krotnie, zapisując średnią z uzyskanych wartości, -Pomiar należy wykonać na co najmniej 2 punktach kontrolnych osnowy poziomej rozmieszczonych na lub po obu stronach obiektu (do 5 km od każdego z mierzonych punktów) -Przy wykorzystywaniu pomiarów RTK do wyznaczenia wysokości należy kontrolnie dowiązać pomiary do co najmniej 2 punktów osnowy wysokościowej, -Dopuszczalne odchyłki pomiędzy współrzędnymi uzyskanymi w terenie i pozyskanymi z PZK: -Punkty osnowy geodezyjnej stanowią punkty kontrolne, -Pomiar na co najmniej dwóch punktach kontrolnych, zlokalizowanych w odległości nie większej niż 5 km, od punktów będących przedmiotem pomiaru, -Odchyłka liniowa ustalona na podstawie pomiaru kontrolnego nie może przekraczać: dla współrzędnych płaskich prostokątnych- 0,12m (dx,dy 0,12 m); w odniesieniu do wysokości- 0,09m(dh 0,09 m). -Punkty osnowy geodezyjnej stanowią punkty kontrolne. Pomiary kontrolne należy prowadzić na co najmniej jednym punkcie kontrolnym zlokalizowanym w odległości nie większej niż 500 m od mierzonego punktu, -Różnice pomiędzy wynikiem pomiaru kontrolnego metodą RTK, a danymi: pozyskanymi z zasobu nie powinny przekraczać ±0,06 m dla współrzędnych poziomych oraz ±0,09 m dla wysokości. dx 2 + dy m dh 0.09 m. Pomiar punktów granicznych i punktów osnowy pomiarowej metodą -Czas pomiaru nie krótszy niż 10 sekund, -Konieczny jest drugi, niezależny pomiar i należy rozumieć tu pomiar: *po ponownej inicjalizacji i -Pomiar należy przeprowadzić minimum 10 krotnie, zapisując średnią z uzyskanych wartości, -Konieczny jest drugi, niezależny pomiar, przez co należy rozumieć: * pomiar po ponownej inicjalizacji Brak szczegółowych zapisów o tej kwestii w bezpośrednim nawiązaniu do pomiarów satelitarnych. -Dla pomiaru o jednosekundowym interwale zapisu czas trwania pomiaru powinien wynosić co najmniej 30 sekund. -Konieczny jest drugi niezależny pomiar i należy tu rozumieć pomiar: *Przy ponownym włączeniu i inicjalizacji

13 RTK. upływie co najmniej 5 min, zestawu, odbiornika, *innym zestawem pomiarowym, * pomiar innym zestawem pomiarowym, * innym zestawem pomiarowym, *opracowanie obserwacji w trybie post-processingowym. * opracowanie obserwacji w trybie postprocessingu. *wykonany opracowany w trybie postprocessingu. Pomiar punktów sytuacyjnych Brak szczegółowych zapisów w tej kwestii. -Pomiar należy przeprowadzić minimum 3 krotnie, zapisując średnią z uzyskanych wartości. Brak szczegółowych zapisów o tej kwestii w bezpośrednim nawiązaniu do pomiarów satelitarnych. -I grupa dokładnościowa: *PDOP 4, *uwzględnianie poprawek sieciowych lub poprawek ze stacji referencyjnej oddalonej nie więcej niż 15 km, *odchylenie standardowe pozycji dla składowej poziomej ±0,03 m, *przy interwale zapisu 1 s czas pomiaru 5 s. -II grupa dokładnościowa: *odchylenie standardowe pozycji dla składowej poziomej ±0,05 m, *przy interwale zapisu 1 s czas pomiaru 3 s. -III grupa dokładnościowa: *odchylenie standardowe pozycji dla składowej poziomej ±0,10 m, *przy interwale zapisu 1 s zalecany czas pomiaru 3 s (w uzasadnionym przypadku 1s). Dokumentac ja techniczna. -Sprawozdanie technicznego z pomiaru satelitarnego, - szkic przeglądowego lokalizacji pomiaru, -Sprawozdanie techniczne z pomiaru satelitarnego, -Szkic przeglądowy lokalizacji pomiaru, -Wykaz współrzędnych punktów kontrolnych, -Sprawozdanie techniczne z pomiaru, -Wykaz współrzędnych punktów *(kontrolnych, z pomiaru) -Sprawozdanie techniczne z pomiaru, -Wykaz współrzędnych punktów (wraz z błędami poszczególnych współrzędnych), -Inne dokumenty w wynikające z

14 -Wykaz współrzędnych punktów kontrolnych, -Wykaz uśrednionych współrzędnych, -Pełny dziennik pomiaru i obliczeń (raport z instrumentu). -Wykaz uśrednionych współrzędnych punktów sytuacyjnych, -Pełny dziennik pomiaru i obliczeń (raport z instrumentu). -Pełny dziennik pomiaru i obliczeń. -Inne dokumenty zawierające wyniki pomiaru, -Pliki danych wygenerowane z roboczej bazy danych, -Inne dokumenty lub ich uwierzytelnione kopie pozyskane i wykorzystane przez wykonawcę. odrębnych przepisów, -Dzienniki polowe obserwacji satelitarnych.