Instrukcja eksploatacji i montażu Pneumatyczny odcinający zawór bezpieczeństwa do gazu EPVA

Spis treści Instrukcja eksploatacji i montażu Pneumatyczny odcinający zawór bezpieczeństwa do gazu 1.0 Informacje ogólne 1.1 Parametry zaworu 1.2 Przeznaczenie 2.0 Informacje dotyczące zagrożeń 2.1 Terminy istotne dla bezpieczeństwa 2.2 Wskazówki bezpieczeństwa 2.3 Wykwalifikowany personel 2.4 Samowolna przebudowa i dorabianie części zamiennych 2.5 Niedopuszczalny sposób pracy 2.6 Wskazówki bezpieczeństwa dotyczące stosowania w strefach zagrożonych wybuchem zgodnie z dyrektywą 94/9/EG 3.0 Tryb postępowania 3.1 Transport 3.2 Składowanie 3.3 Tryb postępowania przed montażem 4.0 Opis produktu 4.1 Funkcja 4.2 Parametry techniczne 4.3 Oznakowanie 5.0 Montaż 5.1 Zagrożenia podczas montażu, obsługi i konserwacji 5.2 Montaż 6.0 Eksploatacja 6.1 Pierwsze uruchomienie 6.2 Wyłączenie z eksploatacji 6.3 Utrzymanie w należytym stanie / konserwacja 6.4 Ponowne uruchomienie 7.0 Przyczyny i sposób usuwania zakłóceń podczas pracy 7.1 Wyszukiwanie zakłóceń 7.2 Plan wyszukiwania zakłóceń 8.0 Demontaż zaworu 8.1 Kontrola wizualna 8.2 Wymiana części zużywalnych 9.0 Gwarancja 10.0 Objaśnienia dotyczące norm 11.0 Rysunki 11.1 Rysunek przekrojowy 11.2 Lista części 12.0 Deklaracja zgodności 220.100.114-07 Strona 1 /16 Wydanie 10/2011

1.0 Informacje ogólne Instrukcja zawiera zalecenia na temat bezpiecznego i przepisowego montażu i eksploatacji zaworu. Dodatkowo przestrzegać instrukcji obsługi (BTA) producenta napędu elektromagnetycznego do zaworu sterującego (805). Dalsze informacje na temat problemów, których usunięcie za pomocą instrukcji jest niemożliwe, można uzyskać u producenta. Jeśli zawór będzie stosowany poza obszarem RFN, użytkownik bądź osoba odpowiedzialna za rozplanowanie instalacji musi przestrzegać norm obowiązujących w kraju zastosowania. Użytkownik korzystający z niniejszej instrukcji musi posiadać stosowane kwalifikacje zgodne z punktem 2.3 Wykwalifikowany personel. Personel obsługi należy przeszkolić zgodnie z niniejszą instrukcją. Instrukcja eksploatacji musi być zawsze dostępna w miejscu stosowania instalacji. 1.1 Parametry zaworu Producent: UNI Geräte E. Mangelmann Elektrotechnische Fabrik GmbH Holtumsweg 13 D-47652 Weeze Telefon: +49 (0) 2837/9134-0 Fax: +49 (0) 2837/1444 E-mail: info@uni-geraete.de Homepage: www.uni-geraete.de Nazwa Sprężynowy odcinający zawór bezpieczeństwa ze sterowaniem bezpośrednim, normalnie zamknięty przy braku napięcia, z napędem pneumatycznym Certyfikat badania typu WE wg 90/396/EWG Nr ident. produktu CE-0085AQ0211 DIN EN 161 kl. A, gr. 2 DIN 3394-1 gr. A Ciśnienie robocze: 1-4(5)- 0 1 bar 2-4(7)- 0 2 bar 2,5-6- 0 2,5bar 3-4- 0 3 bar 4-4- 0 4 bar 6-4- 0 6 bar Temperatura otoczenia: -20 C do + 60 C Temperatura czynnika: -20 C do + 60 C Pozycja montażowa: z napędem w położeniu pionowym lub poziomym Częstotliwość przełączeń: 1000 przełączeń / godz. Wymiary przyłącza kołnierzowego wg normy DIN EN 1092-2 / ANSI Kołnierze DN Kołnierze ANSI PN 15 1/2" 20 3/4" 25 1 40 11/2 50 2 65 21/2 80 3 100 4 Ciśnienie próbne (*) PT 1-4-. 16 - - - - - - X - PT 6 2-4-... 16 - - - - X X - - PT 6 3-4-... 16 - - - X - - - X PT 6 6-4-... 16 X X X X X X X X PT16 Kołnierze DN Kołnierze ANSI PN 125-150 6 200 8 250 10 300-350 - 400 - Ciśnienie próbne (*) PT 1-4-... 16 - X X X X - X PT 6 1-5-. 16 - - - - - X - PT 6 2-4-... 16 X - X - - - - PT 6 2-7-... 16 - - - - - X PT 6 2,5-6- 16 - X - - - - - PT 6 4-4-... 16 - X - - - - - PT 6 6-4-... 16 X - - - - - - PT 16 220.100.114-07 Strona 2 /16 Wydanie 10/2011

(*) Ciśnienie próbne w celu sprawdzenia zewnętrznych wycieków "BRAK SPEKTAKLU" X certyfikat badania typu WE wg 90/396/EWG, O świadectwo kontroli przy odbiorze 3.2 możliwe, - niedostępne Czynnik sterujący: powietrze, azot -20 C do + 60 C Ciśnienie sterujące: minimalne ciśnienie sterujące - druga cyfra na tabliczce Identyfikacyjnej maksymalne ciśnienie sterujące 10 bar (np. 4-10 bar) Elektryczne podłączenie zaworu sterującego: Przestrzegać danych na tabliczce identyfikacyjnej zaworu sterującego. 1.2 Przeznaczenie Zawory pneumatyczne do gazu firmy UNI Geräte są stosowane w jako automatyczne zawory odcinające i służą do zabezpieczania, ograniczania, odcinania i włączania dopływu gazu i powietrza przy blokadach głównych lub przed palnikami gazowymi, np. zgodnie z normą DIN EN 746-2 itd. Zawory nadają się do gazów grupy 1, 2 i 3 wg G260 oraz do gazów obojętnych. Jako wariant w wersji dla gazów agresywnych, takich jak biogaz, gaz z oczyszczalni lub gaz wysypiskowy, wykonanie zgodnie z G262. W przypadku innych parametrów eksploatacyjnych użytkownik musi dokładnie sprawdzić, czy typ zaworu, osprzętu i materiału jest odpowiedni dla nowego zakresu zastosowania. Za zakres stosowania zaworu odpowiada osoba zajmująca się planowaniem instalacji. Okres użytkowania zaworu wynosi 20 lat. 2.0 Informacje dotyczące zagrożeń 2.1 Terminy istotne dla bezpieczeństwa Hasła ZAGROŻENIE, OSTROŻNIE i WSKAZÓWKA podane w niniejszej instrukcji odnoszą się do szczególnych zagrożeń lub nietypowych informacji wymagających specjalnego oznaczenia. ZAGROŻENIE! zlekceważenie instrukcji grozi utratą życia i/lub znacznych strat materialnych. OSTROŻNIE! zlekceważenie instrukcji wiąże się z niebezpieczeństwem odniesienia obrażeń ciała i/lub strat materialnych. WSKAZÓWKA! oznacza konieczność zwrócenia bacznej uwagi na powiązania techniczne. Aby uniknąć zakłóceń, które mogą spowodować pośrednie lub bezpośrednie zagrożenie dla ludzi lub sprzętu, należy również przestrzegać innych wskazówek w zakresie transportu, montażu eksploatacji i konserwacji niewyróżnionych w specjalny sposób oraz parametrów technicznych (w instrukcjach eksploatacji, dokumentacji produktu i na urządzeniu). 2.2 Wskazówki bezpieczeństwa W przypadku zlekceważenia wskazówek bezpieczeństwa roszczenia odszkodowawcze nie będą rozpatrywane. Nieprzestrzeganie wskazówek bezpieczeństwa może spowodować następujące zagrożenia: Nieprawidłowe działanie istotnych funkcji zaworu/instalacji Zagrożenie dla ludzi wskutek oddziaływań elektrycznych lub mechanicznych Podczas pracy zaworu nie usuwać zabezpieczenia ruchomych części przed dotykiem. W przypadku wycieku czynników niebezpiecznych (właściwości wybuchowe lub trujące, wysoka temperatura itp.) ich odprowadzenie należy wykonać w sposób wykluczający zagrożenie dla ludzi i środowiska naturalnego. Bezwzględnie stosować przepisy prawa. 2.3 Wykwalifikowany personel 220.100.114-07 Strona 3 /16 Wydanie 10/2011

Za wykwalifikowany personel uważa się osoby, które posiadają wiedzę na temat ustawiania, montażu, uruchamiania, eksploatacji i konserwacji urządzenia oraz dysponują kwalifikacjami zgodnie z wykonywanymi czynnościami i funkcjami w odniesieniu do przepisów bezpieczeństwa pracy, m.in.: zapoznały się i stosują ogół przepisów i instrukcji technologicznych, lokalnych, wewnątrzzakładowych odbyły szkolenie zgodnie z przepisami bezpieczeństwa technicznego w zakresie konserwacji i stosowania sprzętu bhp. odbyły szkolenie w zakresie pierwszej pomocy 2.4 Samowolna przebudowa i dorabianie części zamiennych Przebudowa lub zmiana konstrukcji zaworu jest dozwolona tylko po uprzedniej aprobacie producenta. Oryginalne rysunki oraz osprzęt z atestem producenta służą bezpieczeństwu. Zastosowanie innych części lub samowolna zmiana konstrukcji zaworu przez osoby niepowołane zwalnia producenta od odpowiedzialności za powstałe z tego tytułu następstwa. 2.5 Niedozwolony sposób pracy Bezpieczna eksploatacja zaworu jest zapewniona tylko w przypadku stosowania zgodnego z przeznaczeniem patrz rozdział 1 w instrukcji. Bezwzględnie zachować granice stosowania podane na tabliczce identyfikacyjnej. 2.6 Wskazówki bezpieczeństwa dotyczące stosowania w strefach zagrożonych wybuchem zgodnie z dyrektywą 94/9/EG Temperatura czynnika nie może przekraczać temperatury odpowiedniej klasy temperaturowej bądź dopuszczalnej temperatury czynnika z instrukcji eksploatacji. Jeśli armatura jest ogrzewana (płaszcz grzejny itp.), w instalacji zapewnić zalecane klasy temperaturowe. Armatura musi być uziemiona. Uziemienie można zrealizować w prosty sposób przez śruby rurociągu za pomocą podkładek zębatych. W przeciwnym razie uziemienie wykonać w inny sposób, przykładowo stosując mostki kablowe. Zawory sterujące, napędy elektryczne i elektryczno-mechaniczne oraz czujniki należy poddać własnej ocenie zgodności stosownie do dyrektywy ATEX. Szczególną uwagę zwracać na przepisy w zakresie bezpieczeństwa i ochrony przeciwwybuchowej ze stosownych instrukcji eksploatacji. Ponadto należy przestrzegać dyrektywy 95/C332/06 (ATEX 118a), która zawiera minimalne wymagania w celu poprawy BHP pracowników narażonych na wpływ atmosfery wybuchowej. 3.0 Tryb postępowania 3.1 Transport Podczas wszystkich prac transportowych należy bezwzględnie przestrzegać obowiązujących zasad technicznych oraz przepisów BHP. Jeśli planuje się transport, składowanie bądź wyłączenie zaworu, oba kołnierze zaworu zaopatrzyć w osłonki. Przy załadunku zachować ostrożność. Podczas transportu zawór chronić przed wstrząsami, uderzeniami lub wibracjami. Nie uszkodzić lakieru. Temperatura podczas transportu wynosi 20 C do +60 C. Zaworu nigdy nie transportować na rurach lub elementach napędu pneumatycznego. Zawór transportować na specjalnym kątowniku (256) od KA120 lub nakrętce pierścieniowej (926) od KA160. Zawór transportować w skrzyni lub na palecie z miękką wyściółką i delikatnie odłożyć na równe podłoże. Zaworu nigdy nie ustawiać na rurze lub jej częściach. Natychmiast po otrzymaniu dostawy produkt sprawdzić pod kątem kompletności i uszkodzeń transportowych. Patrz także rozdział 9.0. 3.2 Składowanie Jeśli montaż nie będzie wykonywany bezpośrednio po dostawie, zawór przechować w należyty sposób. Temperatura składowania -20 C do +60 C, zawór przechowywać w suchym i czystym miejscu. 220.100.114-07 Strona 4 /16 Wydanie 10/2011

Lakier chroni przed korozją w neutralnej i suchej atmosferze. Nie uszkodzić farby. W wilgotnych pomieszczeniach koniecznie zapewnić osuszacz lub grzejnik przeciwdziałający tworzeniu skroplin. Przestrzegać wymogów normy DIN 7716 (produkty z kauczuku i gumy). 3.3 Tryb postępowania przed montażem Jeśli zamontowano osłonki, bezpośrednio przed montażem je usunąć! Chronić przed wpływami atmosferycznymi, takimi jak wilgoć itd. (ewentualnie zastosować osuszacz). Należyte postępowanie chroni przed uszkodzeniami. 4.0 Opis produktu Pneumatyczny zawór do gazu firmy UNI-Geräte jest szybkozamykającym zaworem odcinającym ze sterowaniem bezpośrednim, normalnie zamkniętym przy braku napięcia, zgodnie z normami DIN EN 13611, DIN 3394-1 i DIN EN 161. Za uruchomienie napędu odpowiada zawór sterujący 3/2-drogowy z napędem elektromagnetycznym typu 10- EVD 2 lub 10-EVD 2/2401. Konstrukcja zaworu jest zilustrowana na rysunku przekrojowym, rys. 1-2 w rozdziale 11.1. 4.1 Funkcja Otwarcie zaworu sterującego 3/2-drogowego (805) uruchamia przepływ czynnika sterującego pod tłokiem napędowym (217) przez przyłącze 3 2. Czynnik sterujący dociska tłok napędowy (217) do sprężyn dociskowych (503) i za pomocą wrzeciona zaworu (205) otwiera talerz pod ciśnieniem (200). Zawór jest otwarty. Zamknięcie zaworu następuje wskutek wyłączenia, awarii lub przerwania dopływu energii do zaworu sterującego (805). Czynnik sprężony w napędzie pneumatycznym jest przedmuchiwany poprzez mechanizm szybkiego odpowietrzania (601) z tłumikiem (600) i zawór sterujący (805). Redukcja w napędzie KA70 odbywa się tylko przez zawór sterujący (805). 4.2 Parametry techniczne Czasy otwierania: Czasy zamykania: 0,3 2 sek. zależnie od średnicy znamionowej < 1 sek. Typy napędów oraz zużycie powietrza w litrach normalnych (NL) na jedno przełączenie dla ciśnienia sterującego 4 bar Kołnierz DN Kołnierz ANSI 15 1/2" 20 3/4" 25 1 40 11/2 50 2 65 21/2 80 3 100 4 1-4-... - - - - - - KA 70-1 NL 2-4-... - - - - KA 70 KA 70 - - 1 NL 1 NL 3-4-... - - - KA 70 1 NL - - - KA 120 5 NL 6-4-... KA 70 1 NL KA 70 1 NL KA 70 1 NL KA 120 5 NL KA 120 5 NL KA 120 5 NL KA 160 10 NL KA 160 10 NL Kołnierz DN 125 150 200 250 300 350 400 Kołnierz ANSI - 6 8 10 - - - 1-4-... - KA 120 KA 160 KA 200 KA 200 - KA 250 5 NL 10 NL 17 NL 17 NL 27 NL 1-5- - - - - - KA 200-22 NL 2-4-... KA 120 - KA 200 - - - - 5 NL 17 NL 2-7-... - - - - - - KA -250 27 NL- 2,5-6-... - KA 120 - - - - - 5 NL 220.100.114-07 Strona 5 /16 Wydanie 10/2011

Kołnierz DN Kołnierz ANSI 125-150 6 200 8 250 10 300-350 - 400-4-4-... - KA 200 - - - - - 17 NL 6-4-... KA 200 - - - - - - 17 NL Zużycie powietrza dla tabelarycznej wartości ciśnienia sterującego 10 bar pomnożyć przez 2,2 Maks. obciążenie zaworu przez naprężenia pochodzące od rurociągu wg normy DIN EN 161 Czas działania podanych momentów nie może przekraczać 10 sek. DN 15 20 25 32 40 50 65 80 100 125 150 Skręcanie Nm 50 86 125 160 200 250 1) 325 1) 400 1) - - - Zginanie Nm 105 225 340 475 610 1100 1600 2400 5000 6000 7600 1) Nie dotyczy zaworów kołnierzowych Momenty dokręcające nasmarowane śruby rurociągów DN 15 20 25 32 40 50 65 80 100 125 150 Moment obrotowy Nm 30 30 30 50 50 50 50 50 80 160 160 Momenty dokręcające nasmarowane śruby wyrobu i nakrętki wyrobu Śruba M6 M8 M10 M12 M16 M20 M24 Moment obrotowy Nm 5 11 22 39 70 110 150 4.3 Oznakowanie Tabliczka identyfikacyjna na napędzie pneumatycznym zawiera następujące dane: producent typ zaworu, średnica znamionowa, wartości ciśnienia i temperatury, pozycja montażowa rok prod. / nr fabryczny nr ident. produktu wg 90/396/EWG klasa i grupa zaworu wg DIN EN 161, DIN 3394-1 znak CE i nr jednostki notyfikowanej wg 97/23/EG grupa cieczy i ciśnienie kontrolne PT wg 97/23/EG typ napędu pneumatycznego czynnik sterujący, p min i p max dla czynnika sterującego Przestrzegać także przepisów z rozdziału 10.0. 5.0 Montaż 5.1 Zagrożenia podczas montażu, obsługi i konserwacji ZAGROŻENIE! Warunkiem bezpiecznej eksploatacji zaworu jest należyte wykonywanie przez wykwalifikowany personel (patrz punkt 2.3 Wykwalifikowany personel ) montażu, uruchomienia i konserwacji z uwzględnieniem ostrzeżeń ujętych w instrukcji eksploatacji. Należy również przestrzegać przepisów BHP oraz zadbać o należyte stosowanie narzędzi i wyposażenia ochronnego. Prace na zaworze wzgl. obsługę za pomocą zaworu koniecznie wykonywać z zachowaniem zasad instrukcji eksploatacji zaworu. Jeśli zawór jest wykorzystywany jako zamknięcie końcowe, na czas napraw zastosować zabezpieczenie w formie podkładki wtykowej lub zaślepki itp. stosownie do branżowych przepisów zakładów gazowniczych i wodociągowych. 5.2 Montaż Oprócz obowiązujących wytycznych montażowych przestrzegać również poniższych punktów: 220.100.114-07 Strona 6 /16 Wydanie 10/2011

WSKAZÓWKA! Zdemontować osłony kołnierzowe. Wnętrze zaworu i przewód rurowy muszą być wolne od ciał obcych. Zachować pozycję montażową wobec przepływu. Patrz oznaczenia na zaworze. Wycentrować uszczelki między kołnierzami. Kołnierze przyłączowe muszą się ze sobą zgadzać. Wykonać montaż bez naprężeń. Zawór nie może służyć jako podpora stała, za jego podparcie odpowiada rurociąg. Zawory chronić przed zabrudzeniem, zwłaszcza podczas prac budowlanych. Termiczne wydłużenie rurociągu musi być wyrównane przez kompensatory. Zgodnie z DIN 3394-1 i DIN EN 161 przed każdym mechanizmem odcinającym należy zamontować łapacz zanieczyszczeń. Wielkość oczek sita w świetle musi być mniejsza od 1,5 mm i należy wykluczyć przejście trzpienia kontrolnego o średnicy 1 mm. Jeśli stosuje się zespół zbudowany z dwóch mechanizmów odcinających, łapacz zanieczyszczeń można umieścić tylko przed pierwszym zaworem. Łapacza nie montować w zbyt dużej odległości od pierwszego zaworu. Łapacze zanieczyszczeń firmy UNI-Geräte typoszeregu SFR można stosować razem z zaworami gazowymi z napędem pneumatycznym zgodnie z 90/396/EWG. Zawór można montować z napędem pneumatycznym w położeniu pionowym lub poziomym. Napęd elektromagnetyczny zaworu sterującego najlepiej montować z napędem pionowym. Powietrze sterujące podłączyć do przyłącza 3. Wskazany jest montaż przed zaworem sterującym filtra powietrza o wielkości oczek 40ym. WSKAZÓWKA! Przestrzegać instrukcji eksploatacji zaworu sterującego. 6.0 Eksploatacja ZAGROŻENIE! Przed każdym włączeniem nowej instalacji lub ponownym uruchomieniem po naprawie lub modyfikacji sprawdzić, czy: wszystkie prace montażowe są należycie zakończone, uruchomienie przeprowadza wykwalifikowany personel (patrz punkt 2.3 Wykwalifikowany personel ), zamontowano bądź naprawiono stosowne zabezpieczenia. 6.1 Pierwsze uruchomienie Przed uruchomieniem sprawdzić, czy informacje na temat materiału, ciśnienia, temperatury i kierunku przepływu są zgodne z planem rurociągu. Przestrzegać także lokalnych przepisów dotyczących danego zakresu stosowania (przepisy BHP itd.). Pozostałości w rurociągu i zaworze (brud, pozostałości ze spawania itd.) nieuchronnie powodują nieszczelności. Przeprowadzić kontrolę szczelności zamontowanego zaworu. 6.2 Wyłączenie z eksploatacji Przestrzegać także lokalnych przepisów dotyczących danego zakresu stosowania (przepisy BHP itd.). 6.3 Utrzymanie w należytym stanie / konserwacja Zawory gazowe z napędem pneumatycznym należy systematycznie kontrolować pod kątem działania i wewnętrznej szczelności. Użytkownik musi ustalić terminy regularnych kontroli stosownie do warunków eksploatacji. Firma UNI-Geräte zaleca coroczną kontrolę wzrokową wnętrza zaworu oraz generalny remont zaworu po dwóch latach, jednak najpóźniej po poniższych cyklach łączeniowych. 220.100.114-07 Strona 7 /16 Wydanie 10/2011

Temperatura DN 25 DN 80 DN 150 > DN 150 stosowania 25 C 150 000 75 000 25 000 20 000 > 25 C 50 000 25 000 25 000 5 000 6.4 Ponowne uruchomienie W razie ponownego uruchomienia zaworu pamiętać o powtórzeniu ogółu zalecanych czynności, patrz rozdział 5.2 ( Montaż ) i rozdział 6.1 ( Pierwsze uruchomienie). 7.0 Przyczyny i sposób usuwania zakłóceń podczas pracy 7.1 Wyszukiwanie zakłóceń ZAGROŻENIE! Podczas wyszukiwania zakłóceń koniecznie przestrzegać przepisów bezpieczeństwa. Jeśli usunięcie zakłóceń w oparciu o poniższą tabelę Plan wyszukiwania zakłóceń (7.2) będzie niemożliwe, należy się skontaktować z producentem. W przypadku zakłóceń związanych z działaniem urządzenia bądź charakterystyką roboczą sprawdzić, czy prace montażowe zostały wykonane i zakończone zgodnie z niniejszą instrukcją. Przestrzegać przepisów BHP związanych z danym zakresem zastosowania. Sprawdzić, czy informacje na temat materiału, ciśnienia, temperatury, napięcia i kierunku przepływu są zgodne z planem rurociągu. Ponadto skontrolować, czy uwarunkowania eksploatacyjne są zgodne z parametrami technicznymi widniejącymi na karcie danych lub tabliczce identyfikacyjnej. 7.2 Plan wyszukiwania zakłóceń Zakłócenie Możliwe przyczyny Sposób postępowania Brak przepływu Napęd pneumatyczny nie otwiera Włączyć zawór sterujący (805) Sprawdzić ciśnienie sterujące W razie potrzeby Oczyścić filtr w przewodzie sterowniczym Ciśnienie robocze za wysokie Ciśnienie robocze porównać z danymi na tabliczce identyfikacyjnej Osłony kołnierzowe nie wymontowane Wymontować osłony kołnierzowe Nieznaczny przepływ Zanieczyszczony łapacz zanieczyszczeń Oczyścić/wymienić sito Zator w rurociągu Sprawdzić rurociąg Nieszczelne gniazdo Uszczelka talerza zaworu (400) lub Patrz rozdział 8 lub wymienić zawór zaworu, nieszczelność gniazdo zaworu (100) uszkodzone przez w środku ciała obce Nieszczelność na Uszczelki uszkodzone Patrz rozdział 8 lub wymienić zawór zewnątrz Zbyt wolne otwieranie Otwór odpowietrzający w mechanizmie Otworzyć otwór zaworu sprężynowym (112) zamknięty Za niskie ciśnienie sterujące Sprawdzić ciśnienie sterujące Zbyt wolne zamykanie zaworu Zawór się nie zamyka Zabrudzone wnętrze przewodu Oczyścić tłumik (600) sterowniczego Oczyścić przewód odpowietrzający Zmniejszony przekrój przewodów Wymienić zagięte przewody sterownicze Zawór sterujący się nie zamyka Sprawdzić, czy nie występuje napięcie resztkowe Zabrudzone wnętrze przewodu Oczyścić tłumik (600) sterowniczego Oczyścić przewód odpowietrzający Zmniejszony przekrój przewodów Wymienić zagięte przewody sterownicze 220.100.114-07 Strona 8 /16 Wydanie 10/2011

Zakłócenie Możliwe przyczyny Sposób postępowania Pęknięcie kołnierza (zawór-rurociąg) Śruby dokręcone z jednej strony, Ustawić rurociąg, zamontować nowy kołnierze współpracujące nie leżą w zawór! jednej linii WSKAZÓWKA! Przed montażem i naprawami zwrócić uwagę na rozdział 9.0! W przypadku ponownego uruchomienia przestrzegać punktu 6.4! 8.0 Demontaż zaworu Oprócz obowiązujących wytycznych montażowych i przepisów BHP przestrzegać również poniższych punktów: ZAGROŻENIE! Rurociąg bezciśnieniowy Czynnik schłodzony Instalacja opróżniona Jeśli stosuje się czynniki żrące, palne, agresywne lub toksyczne, przewietrzyć rurociąg. Prace montażowe może wykonywać tylko wykwalifikowany personel (patrz punkt 2.3). 8.1 Kontrola wizualna Wyłączanie zaworu z eksploatacji przeprowadzać zgodnie z punktem 6.2. Wyłączyć zawór sterujący (800) i przewód sterowniczy wymontować z napędu pneumatycznego. Kurek odcinający zamontować w przyłączu napędu. Napęd pneumatyczny zasilić czynnikiem sterującym w obrębie dozwolonego zakresu ciśnienia. Zamknąć kurek odcinający. Zawór jest otwarty. Odkręcić śruby sześciokątne (900). Wymontować cały napęd. Podczas kontroli wizualnej sprawdzić poniższe punkty: 1. Rowki w gnieździe zaworu (100) 2. Uszkodzenie uszczelki talerza zaworu (400) 3. Pozostałości w tłumiku (600/2) W przypadku uszkodzenia gniazda zaworu wymień kompletny zawór pneumatyczny. W przypadku uszkodzenia elementów uszczelniających skorzystaj z zestawu części zamiennych 1. Oczyścić tłumik (600/2) w mechanizmie szybkiego odpowietrzania (601) oraz zawór sterujący (805). OSTROŻNIE! Przed montażem korpusu zaworu (100) górną część nasmarować smarem Staburags N32 lub podobnym (atest DVGW). Uszczelkę płaską (402) wymienić i należycie zamontować, uważając przy tym, aby jej nie uszkodzić. Zawór montować w odwrotnej kolejności. Zawór sprawdzić zgodnie z normą DIN 3394-1 pod kątem działania oraz szczelności wewnętrznej i zewnętrznej. 8.2 Wymiana części zużywalnych Wyłączanie zaworu z eksploatacji przeprowadzać zgodnie z punktem 6.2. Wymontować cały napęd zgodnie z punktem 8.1. 220.100.114-07 Strona 9 /16 Wydanie 10/2011

ZAGROŻENIE! Otwieranie napędu pneumatycznego. Mechanizm sprężynowy działa pod napięciem sprężyny. W mechanizmie sprężynowym muszą być przykręcone co najmniej dwie śruby dwustronne (236). Otworzyć i wykręcić kurek odcinający. Odkręcić dwie przeciwległe śruby dwustronne (236) i zastąpić je wkrętami bez łba (patrz tabela). Wielkość napędu KA70 KA120 KA 160 KA200 KA250 Wkręt bez łba M6 x 250 M10 x 450 M12 x 450 M16 x 500 M20 x 750 Przed odkręceniem ostatnich dwóch nakrętek (901/1) ręką dokręcić nakrętki wkrętu bez łba. Odkręcić śruby dwustronne (236) z nakrętkami (901/1), wyjąć je i następnie odkręcić i wyjąć nakrętki wkrętu bez łba. WSKAZÓWKA! Mechanizm sprężynowy (112) jest najpierw dociskany do nakrętek wkrętu bez łba. Wymontować wkręty bez łba oraz mechanizm sprężynowy (112). Wymontować prowadnicę sprężyny (204), sprężyny dociskowe (503)i cylinder pneumatyczny (111). Odkręcić nakrętkę (901/2). Wymontować sprężynę talerzową (216), tłok napędowy (217) i uszczelkę (226). Odkręcić śruby sześciokątne (910) i element dystansowy (110) wyjąć z kołnierza obudowy (108). Prowadnicę wrzeciona (212) ściągnąć poprzez wrzeciono zaworu (205). Wymienić wszystkie części oznaczone jako ulegające naturalnemu zużyciu. Przed demontażem wrzeciona zaworu (205) odkręcić wkręt bez łba (941). Aby wymontować wrzeciono zaworu (205), odkręcić nakrętkę wrzeciona (219). WSKAZÓWKA! Pierścień dzielony (218) wypada. Zawór montować w odwrotnej kolejności. Wrzeciono zaworu (205) nasmarować w obszarze pierścieni wargowych (404) i obszarze pierścienia dzielonego (218) smarem Staburags N32 lub podobnym (atest DVGW). Cylinder pneumatyczny (111) nasmarować w obszarze tłoka napędowego (217) smarem Staburags NBU 30. OSTROŻNIE! Części zużywalne należycie zamontować. Zawór sprawdzić zgodnie z normą DIN 3394-1 pod kątem działania oraz szczelności wewnętrznej i zewnętrznej. 9.0 Gwarancja Zakres i okres obowiązywania gwarancji jest podany w Ogólnych Warunkach Handlowych firmy UNI-Geräte E. Mangelmann Elektrotechnische Fabrik GmbH obowiązujących w chwili dostawy lub w umowie kupna. Gwarantujemy bezusterkową pracę zgodną z aktualną wiedzą techniczną i podanym zakresem stosowania. Roszczenia gwarancyjne i odszkodowawcze związane ze szkodami, które powstały wskutek niewłaściwej obsługi lub lekceważenia instrukcji eksploatacji i montażu, przepisów bhp, norm EN, DIN, VDE i innych regulacji, nie będą rozpatrywane. Szkody, które powstały podczas eksploatacji lub wskutek warunków pracy odbiegających od karty danych bądź innych uzgodnień, również nie podlegają gwarancji. 220.100.114-07 Strona 10 /16 Wydanie 10/2011

Jeśli reklamacje będą uzasadnione, usterki zostaną usunięte przez nas lub przez autoryzowane firmy. Roszczenia wykraczające poza ramy gwarancji są wykluczone. Prawo do dostawy zastępczej nie przysługuje. Prace konserwacyjne, montaż części innych producentów, zmiana konstrukcji oraz naturalne zużycie części nie podlegają gwarancji. Uszkodzeń transportowych nie należy zgłaszać u nas lecz niezwłocznie zgłosić ekspedycji, kolei lub spedytorowi, gdyż w przeciwnym razie grozi utrata prawa do roszczeń odszkodowawczych. 10.0 Objaśnienia dotyczące norm Rada Unii Europejskiej wydała wspólne dyrektywy, które dotyczą swobodnego przepływu towarów w obrębie Unii Europejskiej i określają minimalne wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Znak CE potwierdza, że produkty spełniają wymagania dyrektyw europejskich. Oznacza to, są one zgodne z właściwymi normami, w szczególności z normami zharmonizowanymi. Wymagania w zakresie zaworu gazowego z napędem pneumatycznym regulują dyrektywy 90/396/EWG, 2006/42/EG i 97/23/EG. Informacje na temat dyrektywy 90/396/EWG (urządzenia spalające paliwa gazowe): Procesy konstrukcji, produkcji i kontroli zaworów odpowiadają wymaganiom normy zharmonizowanej DIN EN 161 (DIN 3394-1, DIN 3391). Zawory spełniają również wymogi dyrektywy 90/396/EWG. O ile nie są wydane odrębne certyfikaty, zgodność potwierdza badanie typu WE. Informacje na temat dyrektywy 2006/42/EG (dyrektywa maszynowa): Procesy konstrukcji, produkcji i kontroli zaworów spełniają wymagania dyrektywy 2006/42/EG. Informacje na temat dyrektywy 97/23/EG (urządzenia ciśnieniowe): Producent UNI-Geräte E. Mangelmann Elektrotechnische Fabrik GmbH uzyskał potwierdzenie, że zapewnienie jakości w zakresie sterowania projektowaniem, produkcja i odbiór końcowy są zgodne z wymogami dyrektywy 98/23/UE, załącznik III, moduł H. Zawory gazowe z napędem pneumatycznym spełniają zasadnicze wymagania dyrektywy 97/23/UE. Zawory z dozwolonym ciśnieniem roboczym 0,5bar, DN 25 oraz produkty certyfikowane wg kategorii I i dyrektywy 94/396/EWG nie podlegają dyrektywie 97/23/UE. Oznaczenie zgodne z dyrektywą 97/23/UE dotyczy tylko produktów, które podlegają dyrektywie w zakresie urządzeń ciśnieniowych i są zaszeregowane do kategorii I lub wyższej. Do grupy cieczy 1 należą czynniki wybuchowe, łatwopalne i trujące. Grupa cieczy 2 obejmuje czynniki nie należące do grupy 1. Wskazówka do Dyrektywy 94/9/WE (Dyrektywa o ochronie przeciwwybuchowej ATEX): Dyrektywa 94/9/WE nie dotyczy produktu, gdyż w przypadku obciążeń występujących w praktyce również w wypadku zakłóceń, nie występuje żadne skuteczne źródło zapłonu. Dotyczy to również elementów obciążonych sprężynami w przestrzeniach gazowych. W przypadku napędów elektrycznych, czujników i innych elektrycznych części składowych zastosowanie zgodnie z 94/9/WE należy oddzielnie zbadać. Wymagania dotyczące zaworu sterującego (805) z napędem elektromagnetycznym regulują dyrektywy 2006/95/EG i 2004/108/EG. Informacje na temat dyrektywy 2006/95/EG (dyrektywa niskonapięciowa): Procesy konstrukcji i kontroli napędów spełniają wymagania normy Urządzenia elektromagnetyczne DIN EDV 0580. Zarazem spełnione są wymagania dyrektywy niskonapięciowej dla napięć znamionowych o wartości 50 do 1000V AC oraz 75 do 1500V DC. Informacje na temat dyrektywy 2004/108/EG (dyrektywa w zakresie zgodności elektromagnetycznej): Magnesy spełniają wymagania norm dla grup produktów EN 55014-1,-2, EN 61000-3-2, -3-3 i uwzględniają różne obszary stosowania: mieszkalnictwo, handel, rzemiosło i przemysł. Jeśli stosuje się typy AC i UC, użytkownik musi zapewnić na wejściu sieci zasilającej odpowiedni filtr sieciowy (np. kondensator X 47 nf), aby wyeliminować zakłócenia przewodowe cewek elektromagnetycznych, które są uwarunkowane fizycznie i prowadzą do wyłączenia. Napędy elektromagnetyczne pełniące funkcję napędu zaworów nie są mechanizmami samodzielnymi w myśl dyrektywy o zgodności elektromagnetycznej a ich adaptacją i montażem w maszynie zajmują się wyłącznie wyspecjalizowane firmy. Uruchomienia nie dokonywać aż do stwierdzenia, że całe urządzenie spełnia przepisy dyrektywy w zakresie zgodności elektromagnetycznej. Normy krajowe Mechanizmy odcinające muszą spełniać wymagania normy DIN EN 12952-8 lub DIN EN 746 oraz normy DIN EN 161 lub DIN 3394-1. Potwierdzeniem zgodności jest certyfikat badania typu WE lub świadectwo kontroli przy odbiorze zgodnie z normą EN10204-3.2 (01/05). 220.100.114-07 Strona 11 /16 Wydanie 10/2011

11.0 Rysunki 11.1 Rys. 1 Rysunek przekrojowy... 1 = Zestaw części zamiennych X = Opcjonalnie montaż wyłącznika krańco 220.100.114-07 Strona 12 /16 Wydanie 10/2011

Rys. 2 Talerz zaworu od DN 80 Rys. 3 Zawór sterujący... 1 = Zestaw części zamiennych Przyłącze 1 = odpowietrzanie Przyłącze 2 = napęd Przyłącze 3 = powietrze sterujące Rys. 4 Rysunek poglądowy A- wersja H- wersja numer seryjny numer seryjny B`= wymiar dla demontażu całego napędu 220.100.114-07 Strona 13 /16 Wydanie 10/2011

11.2 Lista części Poz./ Item Szt./ Qty. Nazwa Description 100 1 Korpus zaworu Valve chamber/ housing 108 1 Kołnierz obudowy Housing flange 110 1 Element dystansowy Spacer 111 1 Cylinder pneumatyczny Pneumatic cylinder 112 1 Mechanizm sprężynowy Spring cap 200 1 Talerz zaworu Valve disk 201 1 Podkładka talerzowa Disk plate 204 1 Prowadnica sprężyny Spring guide pin 205 1 Wrzeciono zaworu Valve spindle 208 1 Tłumik dźwięku Sound insulation 212 1 Prowadnica wrzeciona Spindle guide 216 1 Sprężyna talerzowa Spring disk 217 1 Tłok napędowy Drive piston 218 1 Pierścień dzielony Two-piece ring 219 1 Nakrętka wrzeciona Spindle nut 226 1 Uszczelka Sealing piece 236 4 Śruba dwustronna Stud 241 1 Zawieszenie talerza zaworu Valve disk mounting 256 1 Kątownik transportowy Transport angle 400 1 Uszczelka talerza zaworu Valve disk sealing 402 1 Uszczelka płaska Flat gasket 403/1 1 O-ring O-ring 403/2 1 O-ring O-ring 403/3 1/2 O-ring (tylko w RMG 2 szt.) O-ring (only RMG 2 pcs.) 403/4 1 O-ring O-ring 403/5 1 O-ring O-ring 403/6 1 O-ring (tylko w wersji bez metali kolorowych) O-ring (only non-ferrous free metal type) 404 4 Pierścień wargowy Lip-ring 405 1 Pierścień zgarniający Scraper ring 503 1 Sprężyna dociskowa Pressure spring 505 7/8 Osłona Protective cap 600/1 1 Tłumik Sound absorber 600/2 1 Tłumik Sound absorber 601 1 Mechanizm szybkiego odpowietrzania Quick-venting mechanism 805 1 Zawór sterujący Control valve 900 4 Śruba sześciokątna Hex. head screw 901/1 8 Nakrętka sześciokątna Hex. nut 901/3 1 Nakrętka sześciokątna Hex. nut 905/1 4 Podkładka sprężysta Lock washer 905/2 4 Podkładka sprężysta Lock washer 905/3 8 Podkładka sprężysta Lock washer 905/4 8 Podkładka sprężysta Lock washer 905/5 1 Podkładka sprężysta Lock washer 906 1 Podkładka Washer 910 4 Śruba z łbem walcowym Cylinder screw 913 1 Dwuzłączka wkręcana prosta Linear threaded screw connection 914/1 1 Króciec nasadzany prosty Linear put on adapter 914/2 1 Króciec nasadzany prosty Linear put on adapter 915 1 Dwuzłączka wkręcana kątowa Angle threaded screw connection 926 1 Nakrętka pierścieniowa Ring nut 941 1 Wkręt bez łba Setscrew 943 1 Kołek blokujący Spring dowel sleeve 983 1 Korek odpowietrzający Exhaust plug 220.100.114-07 Strona 14 /16 Wydanie 10/2011

Część zamienna Type Rys. Część zamienna...-evpa... Rys.1 / 2 Zestaw części zamiennych 1 Wymiary A- wersja Typoszereg DN A 1) ANSI B B` ØC D E 1-4- 80 310 3 418 528 105 144 196 150 480 6 598 773 170 216 354 200 600 8 717 947 210 254 438 250 730 10 821 1096 265 282 518 300 850-855 1185 265 282 553 1-5- 350 980-910 1300 265 290 580 1-4- 400 1100-998 1388 370 333 688 2-4- 50 230 2 387 482 105 144 165 65 290 21/2 405 505 105 144 182 125 400-565 720 170 216 321 200 600 8 759 994 265 282 456 2-7- 400 1100-980 1400 370 350 670 2,5-6- 150 480 6 575 750 170 230 330 3-4- 40 200 11/2 385 470 105 144 163 100 350 4 538 668 170 216 294 4-4-... 150 480 6 703 883 265 282 401 6-4-... 15 130 1/2" 367 447 105 144 144 20 150 3/4" 367 447 105 144 144 25 160 1 369 449 105 144 146 40 200 11/2 485 575 170 216 241 50 230 2 488 578 170 216 244 65 290 21/2 506 611 170 216 262 80 310 3 583 698 210 238 278 100 350 4 601 731 210 238 296 125 400-670 825 265 282 368 Wymiary H- wersja Typoszereg DN A 1) ANSI B B` ØC D E 1-4- 80 310 3 424 534 105 144 201 150 480 6 594 769 170 216 350 200 600 8 719 949 210 254 440 250 730 10 800 1083 265 282 505 300 850 - - - - - - 1-5- 350 980 - - - - - - 1-4- 400 1100 - - - - - - 2-4- 50 230 2 400 495 105 144 178 65 290 21/2 405 505 105 144 182 125 400-569 724 170 216 325 200 600 8 759 994 265 282 456 2-7- 400 1100 - - - - - - 2,5-6- 150 480 6 594 769 170 216 350 3-4- 40 200 11/2 385 470 105 144 176 100 350 4 544 674 170 216 300 4-4-... 150 480 6 699 879 265 282 396 220.100.114-07 Strona 15 /16 Wydanie 10/2011

Typoszereg DN A 1) ANSI B B` ØC D E 6-4-... 15 130 1/2" 377 457 105 144 154 20 150 3/4" 377 457 105 144 154 25 160 1 377 457 105 144 154 40 200 11/2 487 577 170 216 243 50 230 2 502 592 170 216 258 65 290 21/2 513 618 170 216 269 80 310 3 588 703 210 238 283 100 350 4 607 737 210 238 302 125 400-674 829 265 282 371 A 1) = długość zabudowy wg DIN (np. kołnierze ANSI i długość zabudowy DIN lub kołnierze i długość zabudowy DIN) A 2) = długość zabudowy wg ANSI 150lbs (patrz karta długość 225 100 026 urządzeń na naszej stronie internetowej) 12.0 Deklaracja zgodności 220.100.114-07 Strona 16 /16 Wydanie 10/2011