Instrukcja sadzenia i pielęgnacji bylin oferowanych w 2013 roku Życzymy Państwu powodzenia w uprawie roślin i radości z ogrodu Lucyna i Alicja Grabowskie Aktinella (Hymenoxys scaposa) ma bardzo trwałe kwiaty, powtarza kwitnienie jesienią. Łatwa w uprawie, bo ma skromne wymagania, dobrze rośnie na słońcu w przeciętnej glebie ogrodowej, raczej suchej i bezwapiennej. Nie wymarza, jedynie nie lubi zimą mieć za mokro, dlatego jesienią warto ją nakryć daszkiem z szyby. Aster krzaczasty (Aster dumosus) musi rosnąć na słońcu, najlepiej w żyznej, lekko gliniastej glebie, utrzymującej wilgoć, ale jednocześnie przepuszczalnej. Trzeba go dość często dzielić, co dwatrzy lata, po to aby lepiej kwitł. Kiedy środek kępy wyłysieje, trzeba ją wiosną wykopać, odrzucić zdrewniałe części i posadzić od nowa młode pędy z korzonkami. Przed sadzeniem zawsze trzeba wzbogacić ziemię kompostem. Posłane kłącza są pełnowartościowe, proszę posadzić je płasko na głębokości 3-4 cm. Aster miniaturowy (Aster dumosus) wymagania i pielęgnacja jak wyżej. Belamkanda chińska (Belamcanda chinensis) - piękna bylina o pomarańczowych, nakrapianych na czerwono kwiatach; kwitnie na przełomie lipca i sierpnia. Ozdobne są również czarne, błyszczące, kuliste nasiona. Lubi miejsca słoneczne lub lekko ocienione i żyzną, próchniczną glebę. Bodziszek (Geranium) Blue Cloud i Purple Pillow lubią wilgoć w podłożu, glebę średnio żyzną, miejsce słoneczne lub półcieniste; rozmnażanie najlepiej przez podział. Bodziszek czarny (Geranium sessiliflorum var. nigricans) ciekawostka na skalniak. Brunatne liście są doskonałym tłem dla białych kwiatów. Potrzebuje przepuszczalnego, żwirowo-gliniastego podłoża z dodatkiem kwaśnego torfu. Lubi słoneczne, zaciszne miejsca, raczej suche. Bodziszek łąkowy (Geranium pratense) tworzy wspaniałe kępy obficie okryte kwiatami. Na słońce, do półcienia, gleba średnio urodzajna. Po kwitnieniu należy przyciąć 15 cm nad gruntem, zakwitnie ponownie. Bodziszek Renarda (Geranium renardii) wymaga pełnego nasłonecznienia i przepuszczalnej gleby. Ozdobny głównie dzięki liściom z charakterystycznym siatkowatym unerwieniem. Bodziszek wspaniały (Geranium magnificum) jeden z najokazalszych bodziszków. Najlepiej rośnie w słońcu, w żyznej ziemi; w półcieniu słabiej kwitnie. Bodziszek żałobny Samobor (Geranium phaeum 'Samobor') najlepiej sadzić go na stanowiskach z rozproszonym światłem, w glebę wilgotną, średnio żyzną. Rozmnaża się przez podział i z siewu. Brunnera wielkolistna (Brunnera macrophylla) Jest nazywana niezapominajką kaukaską ze względu na niebieskie kwiatuszki. Liście tworzą okazałą kępę, wysokości 30 cm, kwiatki wyrastają nieco ponad liście. Proszę sadzić ją na stanowisku półcienistym, nie za suchym, w glebie żyznej, próchnicznej. Zakwita wiosną i kwitnie bardzo długo. Proszę posadzić wszystkie korzenie, nawet te pokruszone, bo na nich są pąki. (ta instrukcja dotyczy także wszystkich odmian brunner, jakie są w naszej ofercie, czyli: Silver Wings, Jack Frost i Langtress ) Ciemiernik wschodni (Helleborus orientalis) jest bardzo atrakcyjną, zawsze zieloną byliną. Jego kwiaty przybierają rozmaite barwy od białej do purpurowej. Kwitnienie rozpoczyna niekiedy przed nastaniem zimy, a większość kwiatów rozwija się na przedwiośniu i wczesną wiosną. Trzeba go posadzić w miejscu osłoniętym, półcienistym, w glebę wilgotną, najlepiej gliniastą z dodatkiem próchnicy (kompostu). Gleba nie może być kwaśna, dlatego wiosną podsypujcie go wapnem ogrodniczym. Wiecznie zielone liście w ciągu zimy brzydną, często z powodu wysuszających wiatrów. Wiosną stare liście należy ściąć, szybko wyrosną nowe. Przed sadzeniem proszę rozprostować korzenie, które zostały zagięte tylko na czas transportu, aby nie wyschły. Pozostałości starych liści po posadzeniu należy odciąć. 1
Cieszynianka wiosenna (Hacquetia epipactis) jedna z najwcześniej zakwitających bylin. Nadaje się na miejsca ocienione, o podłożu próchnicznym, zasadowym. Jest całkowicie mrozoodporna. Czasem sama się rozsiewa. Chaber białawy (Centaurea dealbata) nadaje się na większe rabaty, wymaga gleb przepuszczalnych, znosi suszę. Chryzantema letnia i Isabellarose, (chryzantema ogrodowa), (Chrysanthemum indicum) tworzy ładne, foremne kępy. Kwiaty bardzo dekoracyjne zarówno na rabatach, jak i w wazonie. Odporna na mróz. Te byliny trzeba co 2-3 lata odmładzać, czyli dzielić i sadzić na nowo młode przyrosty. Lubią dość żyzną, lekko wilgotną, ciepłą glebę i nasłonecznione stanowisko. W naszej ofercie są dwie chryzantemy gruntowe letnia żółta i późno jesienna różowa z żółtym oczkiem Isabellarose. Ich wymagania są podobne. Delosperma wysokogórska (Delosperma nubigenum) musi być posadzona na stanowisku osłoniętym, w pełnym słońcu, w przepuszczalną, niezbyt wilgotną ziemię; nie wymarza, ale nie znosi wilgoci zimą trzeba ją nakryć przezroczystym daszkiem, aby nie zamakała. Dzielżan jesienny (Helenium autumnale) jest wysoką byliną (nawet do 1,5 m). Pięknie wygląda na rabatach razem z ostróżkami, płomykami wiechowatymi i pysznogłówkami. Kwitnie latem i jesienią. Wymaga gleby żyznej, niezbyt suchej, stanowiska słonecznego. Po kilku latach trzeba go przesadzić, gdyż szybko wyczerpuje składniki pokarmowe z gleby. Dzwonek Chamissa (Campanula chamissonis) dobrze rośnie w średnio żyznej, próchnicznej, lekko kwaśnej glebie. Potrzebuje drenażu, aby podłoże nie zamakało zwłaszcza zimą. Może rosnąć w pełnym słońcu pod warunkiem, że będzie miał dość wilgoci w glebie; będzie dobrze rósł także w półcieniu i tam znosi glebę bardziej suchą. Dyptam jesionolistny Albiflorus (Dictamnus albus 'Albiflorus') nie lubi przesadzania, bo jego korzenie łatwo ulegają uszkodzeniom. Preferuje gleby suche, wapienne, stanowisko koniecznie w słońcu. Rozmnaża się go przez wysiew świeżych nasion. Epimedium czerwone (Epimedium rubrum) i Epimedium pstre (Epimedium 'Sulphureum') byliny idealne do półcienia i cienia, ładnie zadarniają ziemię pod drzewami. Stanowisko powinno być wilgotne, z żyzną, próchniczną, pulchną glebą. Nadają się do ogrodów naturalistycznych, na zacienione rabaty czy do ogrodów skalnych. Najlepiej rozmnażać je przez podział po kwitnieniu. Fiołek motylkowaty Freckles (Viola papilonacea 'Freckles') fiołki motylkowate lubią stanowiska głównie półcieniste, raczej chłodne. Tę odmianę polecamy na północne stoki skalniaków, gdzie jest trochę żyznej i wilgotnej gleby. Firletka smółka Plena (Lychnis viscaria 'Plena') stanowi bardzo wyrazisty, jaskrawy akcent na rabacie. Można ją sadzić także na wrzosowisku. Dobrze rośnie i kwitnie na słońcu, a także w półcieniu. Co kilka lat trzeba ją odmładzać. Gęsiówka wczesna (Arabis procurrens) tworzy poduszki ciemnozielonych, błyszczących liści. Jedna z najlepszych bylin do zadarniania miejsc słonecznych, jak i cienistych, zimozielona. Nie jest wybredna co do gleby. Głodek kaukaski (Draba bruniifolia) ten głodek uwielbia głodowe warunki, odpowiada mu miejsce kamieniste z grubszym i drobniejszym żwirem wapiennym, z którego bardzo szybko odpływa nadmiar wody. Najważniejsze jest dla niego słońce. Doskonale znosi mrozy. Głodek Sundermanna (Draba x suendermanii) na półki skalne, do szczelin. Lubi pełne słońce, dobrze zdrenowane, niezakwaszone, niezbyt wilgotne podłoże, nie wymarza. Goryczka bezłodygowa jest niewątpliwym klejnotem ogrodów skalnych. Kwitnie obficie w maju, a potem drugi raz mniej obficie - późnym latem i na początku jesieni. Lubi miejsca słoneczne, ale nie bardzo upalne. Gleba musi być b. przepuszczalna, koniecznie zastosujcie drenaż, bo goryczka nie lubi zamakania. Wymaga gleby próchnicznej, wymieszanej z piaskiem i drobnymi kamykami, z dodatkiem garści kwaśnego torfu i garści rozdrobnionej gliny, która pomoże utrzymać wilgoć. Goryczka nie lubi zamakać, ale musi mieć glebę umiarkowanie wilgotną. 2
Goryczka chińska (Gentiana sino-ornata) najlepsze jest dla niej miejsce słoneczne, ale z powodzeniem rośnie też w półcieniu. Lubi glebę próchniczną, lekką, kwaśną. Nadaje się przede wszystkim na skalniak, ale także na wrzosowisko, gdzie można z niej tworzyć niskie darnie dzięki gęstym pokładającym się łodygom okrytym igiełkowatymi liśćmi. W czasie późnojesiennych i zimowych szarug warto ją nakrywać szklanym daszkiem, bo nie lubi zamakania. Goryczka Klusjusa (Gentiana clusii) ta przepiękna goryczka nie jest trudna w uprawie. Jeśli posadzicie ją w lekko wilgotną glebę z dodatkiem próchnicy i żwiru wapiennego, będzie dobrze rosła i pięknie kwitła. Trzeba ją posadzić w takim miejscu, aby nie przypiekało jej ostre słońce w godzinach południowych. Dobrą osłoną przed południowym upałem może być jakiś niewielki iglak lub większy kamień. Goryczka siedmiodzielna (Gentiana septemfida) zaliczana jest do najłatwiejszych goryczek. Naprawdę potrzebuje niewiele do dobrego rozwoju. Ponieważ jej łodyżki rozkładają się na boki, potrzebuje więcej miejsca, więc trzeba dla niej zarezerwować większą półkę. Wystarczy jej przeciętna ziemia ogrodowa (byle była dostatecznie przepuszczalna), o odczynie obojętnym, z niewielkim dodatkiem próchnicy i sproszkowanej gliny. Nie boi się mrozu. Goździk niskołodygowy (Dianthus subacaulis) jego drobniutkie liście tworzą gęste, niskie dywany, koloru szarozielonego. Kwitnie w maju i w czerwcu. Lubi glebę przepuszczalną, niezbyt żyzną, wapienną, potrzebuje dużo słońca. Wrażliwy na zamakanie zimą. Grubosz Milforda (Krassula milfordiae) trzeba mu zapewnić miejsce na górze skalniaka z doskonale przepuszczalnym podłożem składającym się ze żwiru, drobnych kamyków, kilku garści próchnicy i 2 garści rozdrobnionej gliny. Tworzy zgrabne poduszeczki, które trzeba co kilka lat odmładzać. Hortensja bukietowa Grandiflora (Hydrangea paniculata 'Grandiflora') jest to jedna z najlepszych odmian hortensji. Ma niewielkie potrzeby glebowe, dobrze rośnie w przeciętnej ziemi ogrodowej. Odpowiada jej zarówno miejsce słoneczne, jak i półcieniste. Co roku wiosną nawozimy ją nawozem do krzewów kwitnących i przycinamy wszystkie gałązki na wysokości mniej więcej 30 cm, co zapewni obfite kwitnienie i zagęszczenie się krzewu. Hortensja krzewiasta (Hydrangea arborescens) hortensja nie sprawiająca żadnych kłopotów, kwitnie niezawodnie, nie wymarza. Jest jednym z najbardziej atrakcyjnych krzewów kwitnących latem i jesienią. Stanowisko słoneczne lub lekko ocienione, gleba średnio urodzajna, zawsze lekko wilgotna, ale nie może zamakać. Wiosną ścinamy wszystkie pędy na wysokości około 30-40 cm. Hosta (Hosta). W zależności od odmiany osiąga różną wysokość. W naszej ofercie w tym roku mamy miniaturową hostę Golden Scepter o pięknych złocistożółtych liściach ozdobną do późnej jesieni (musi być posadzona na słońcu) i hostę Blue Lace o niebieskawych liściach, która lepiej czuje się w półcieniu. Te rośliny lubią miejsca wilgotne. Gleba musi być żyzna, zwięzła, najlepiej gliniasta, ulepszona kompostem. Wiosną hosty nawozimy Azofoską. Hosta Christmas Tree, Golden Scepter, Siebolda Elegans patrz hasło Hosta Irysy niskie, bródkowe (Iris barbata) osiągają wysokość 15-25 cm, kwitną na przełomie kwietnia i maja. Lubią glebę doskonale przepuszczalną, ciepłą, o odczynie lekko kwaśnym. Wymagają stanowiska w pełnym słońcu. Kłącza sadzimy poziomo, płytko, tuż pod powierzchnią gruntu (mogą nawet lekko wystawać). Irys niski Libation (Iris barbata) wymagania, jak wyżej Irysy amerykańskie, wysokie (Iris barbata) irysy z naszej oferty należą do grupy irysów bródkowych o dużych kwiatach. Kwitną w czerwcu. Ich wysokość waha się od 50 cm do 80 cm. Proszę je posadzić do średnio żyznej, dobrze przepuszczalnej, próchnicznej ziemi w pełnym słońcu. Kłącza muszą być posadzone płytko i poziomo. Irys syberyjski biały (Iris sibirica) pięknie kwitnie w czerwcu i nie wymaga prawie żadnej opieki. Tworzy okazałe kępy zawsze ładnych liści. Lubi 3
glebę próchniczną, koniecznie wilgotną, a nawet mokrą, o odczynie lekko kwaśnym. Kłącza sadzimy pionowo. Powinny rosnąć w pełnym słońcu, gdyż tylko w takim miejscu dobrze kwitną. Jaskier ostry (Ranunculus acris) pełnokwiatowa odmiana jaskra, kwitnie obficie w maju, a potem mniej licznie przez całe lato. Lubi słońce, co do gleby nie ma wymagań, byle była niezbyt sucha. Kocimiętka (Nepeta) dobrze rośnie na każdej glebie, raczej suchej, na stanowisku słonecznym. Nie odpowiadają jej gleby ciężkie, zimne, zlewne. Kosaciec (irys) mieczolistny (Iris ensata) wymaga gleby żyznej, gliniasto-próchnicznej, ubogiej w wapń, wilgotnej, miejsca słonecznego. Zimą gleba nie powinna być zbyt mokra. Kostrzewa popielata (Festuca glauca) liście tworzące niebieskie poduszki doskonale wyglądają na rabacie żwirowej, także u podnóża wyższych traw. Lubi słońce, co do gleby nie jest wymagająca. Tę super ozdobną trawę warto odmładzać co kilka lat. Krzewuszka Nana Purpurea (Weigela 'Nana Purpurea') lubi gleby zasobne, wilgotne, przepuszczalne, rośnie w słońcu lub w półcieniu. Krzewuszka Goldrush (Weigela Gold Rush jak wyżej. Kuklik zwisły (Geum rivale) doskonała bylina na brzegi jeziorek, strumyków, lubi wilgotne, średnio żyzne podłoże i słoneczne lub półcieniste stanowisko. Liście są ładne przez cały sezon. Kulnik sercolistny (Globularia cordifolia) zimozielone, niziutkie dywany na skalniak, na żwirowe i kamieniste skarpy. Odpowiada mu gleba piaszczysta z niewielkim dodatkiem gliny, raczej sucha, wapienna. Stanowisko słoneczne. Nie wymarza, ale na zimę trzeba go lekko okryć gałązkami iglastymi, aby liści nie uszkodziło zimowe słońce i wiatr. Lepnica zawciągowata, baldaszkowata (Silene armeria) jest byliną krótkowieczną, czasem bywa zaliczana do roślin jednorocznych albo dwuletnich. Raz posadzona w ogrodzie pozostanie w nim na zawsze, gdyż sama się rozsiewa. Rozetki niebieskozielonych liści są obecne na powierzchni gleby także zimą. Pięknie wyglądają większe kępy okryte latem burzą karminowych kwiatów. Poza słońcem nie wymaga niczego, gleba nie jest dla niej ważna, może być nawet piaszczysta i sucha. Lewizja liścieniowa (Lewisia cotyledon) nie jest łatwa w uprawie, trzeba bardzo starannie dobrać jej miejsce na skalniaku. Nie można jej posadzić ot tak po prostu, jak to robimy w przypadku większości roślin. Jej mięsiste korzenie nie mogą nigdy zamoknąć, więc najlepszym miejsce będzie szczelina skalna, z której nadmiar wody szybko odpłynie. Lewizja powinna rosnąć w pionowej lub bardzo skośnej ścianie, aby ani przy korzeniach ani na rozetce liściowej nie mogła się zbierać woda. Przy samych korzeniach i przy szyjce korzeniowej dajemy tylko żwir, a pod żwirem trochę próchnicznej, kwaśnej gleby wymieszanej także ze żwirem. Mimo, że nie znosi wody przy korzeniach, musi mieć podłoże zawsze lekko wilgotne, bo inaczej wyschnie. Na zimę trzeba ją nakryć daszkiem ze szkła albo wykopać i umieścić w szklarni lub tunelu foliowym, by nic na nią nie padało. Liliowce (Hemerocallis). Nie są trudne w uprawie. Lubią słońce, ale dobrze rosną także w lekkim półcieniu. Nie mają specjalnych wymagań co do gleby. Mogą rosnąć w glebie żyznej, albo całkiem ubogiej, wilgotnej, suchej, kwaśnej, obojętnej lub zasadowej. Mimo to, na początek radzę posadzić je w dołki z żyzną, głęboko uprawioną glebą, aby miały dobry start. Potem poradzą sobie same. Mogą rosnąć w jednym miejscu przez wiele lat i nie trzeba ich zbyt często dzielić, gdyż najładniej kwitną kępy kilkuletnie. Są odporne na mróz. Co roku wiosną można je nawieźć Azofoską, a jeszcze lepiej rozkładać wokół kępy kompost. Liliowiec Siloam Baby Talk (Hemerocallis) cenny liliowiec ze względu na niewysoki wzrost. Nadaje się na skalniak, na obwódki. Kwitnie przez dwa miesiące, a pojedyncze kwiaty pojawiają się także do jesieni. Wymagania ma takie jak inne liliowce (patrz: opis wyżej). Mak wschodni Victoria Louise (Papaver orientale 'Victoria Louise') potrzebuje gleby żyznej, głęboko uprawianej, przepuszczalnej. Po kwitnieniu trzeba ściąć tuż przy ziemi liście i łodygi z przekwitającymi kwiatami. 4
Margaretka Mount Kościuszko i margaretka olbrzymia margaretki (złocienie) są pięknymi, doskonałymi bylinami zarówno na rabaty, jak i na kwiat cięty. Bardzo ładnie wyglądają posadzone w towarzystwie ostróżek, łubinów, płomyków. Trzeba im zapewnić glebę żyzną, nieco gliniastą, świeżą z domieszką kompostu. Ziemia nie może być za bardzo wilgotna, gdyż to grozi zamieraniem roślin w miesiącach zimowych. Margaretki nie są długowieczne, trzeba co trzy lata je odmładzać (dzielić) i przesadzać na nowe miejsce. Miodunka pstra (Pulmonaria saccharata) oryginalne kwiaty najpierw czerwone, a potem przebarwiające się na fioletowo rozwijają się wczesną wiosną. Doskonała na miejsca zacienione, atrakcyjna przez cały sezon bylina okrywowa o pięknych liściach, zielonych biało nakrapianych. Lubi ziemię próchniczną pochodzącą z opadających liści. Bardzo dobrze rośnie pod drzewami. Miskanty. Wszystkie miskanty wymagają żyznych gleb, umiarkowanie wilgotnych i słonecznego stanowiska. Będą rosły także w gorszych warunkach, ale ich wzrost i kwiatostany będą skromniejsze. Tych traw nie ścinamy przed zimą. Robimy to dopiero wiosną. Przez pierwsze 2-3 lata warto młode miskanty zabezpieczyć na zimę kopczykiem z trocin. Miskant olbrzymi (Miscanthus giganteus) jest okazałą trawą ozdobną, wysokości 3 m. Potrzebuje gleby żyznej, umiarkowanie wilgotnej i słonecznego stanowiska. Jego kępa rozrasta się, z roku na rok powiększając swoją średnicę. Kłącza, które posyłamy Państwu do posadzenia, są wykopane z gruntu. Proszę posadzić wszystkie, nawet małe kawałki. Tak sadzony miskant olbrzymi rośnie szybciej niż młode sadzonki z doniczek. Miskant cukrowy (Miscanthus sacchariflorus) wytwarza piękne, puszyste, biało-beżowe, a potem biało- srebrzyste wiechy i z powodzeniem może zastąpić trawę pampasową, która w naszym klimacie przemarza. Posadźcie poziomo rozłogi, ugniećcie ziemię, dobrze podlejcie. Dobrze rośnie na każdej glebie, nawet suchej i jałowej, w słonecznym miejscu. Kłącza rozrastają się podobnie, jak kłącza perzu, a więc uważajcie na wędrówki tej rośliny. Jeśli chcecie utrzymać go w jednym miejscu, posadźcie w betonowym kręgu, albo w dużej donicy budowlanej. Miskant chiński Ferner Osten (Miscanthus sinensis) tworzy zwarte kępy, nadaje się na rabaty bylinowe, gdyż nie jest zbyt wysoki. Bardzo ozdobny do późnej jesieni ze względu na purpurowe wiechy, które długo utrzymują kolor. Miskant chiński Malepartus (Miscanthus sinensis) jest najlepszą z nowych odmian. Ma szerokie liście z wyraźnym srebrzystym nerwem środkowym; liście przebarwiają się na wiele kolorów, od ochry, poprzez żółty do rdzawych brązów. Mocna odmiana, łatwa w uprawie, szybko zakwita. Kwiatostany są najpierw purpurowe, potem różowosrebrzyste, potem jasnobrązowe. Naradka rojnikowata (Androsace sempervivoides) pięknie prezentuje się między kamieniami, na żwirowej rabatce, obok miniaturowych iglaków. Lubi słońce, ale nie palące; podłoże powinno być średnio wilgotne, próchniczne, zawierające wapń. Odporna na mróz. Ostnica cieniutka Pony Tails (Stipa tenuissima 'Pony Tails') aby w pełni pokazać jej walory, trzeba wybrać odpowiednie miejsce, bez konkurencji innych roślin. Takim miejscem może być brzeg jeziorka, ogród żwirowy, wyższe półki na większym skalniaku. Nadaje się do suchych bukietów i do pojemników. Gleba powinna być żyzna, przepuszczalna, sucha, o odczynie obojętnym, miejsce w pełnym słońcu. Na zimę trzeba ją okryć. Często wysiewa się sama. Parzydło leśne (Aruncus dioicus) okazała bylina, przypominająca swym wyglądem krzew. Na rabaty, na trawnik; długowieczna, najlepiej rośnie w półcieniu, odpowiada mu każda gleba, byle nie była sucha. Pierwiosnek gruziński (Primula juliae) doskonała bylina na ocienione miejsca na skalniaku. Lubi wilgotną, próchniczną glebę z dodatkiem gliny o odczynie obojętnym. Pierwiosnek łyszczak (Primula auricula) pachnący rarytas na skalniak, nie jest trudny w uprawie, jeśli zapewnimy mu żwirowo-kaministą, wapienną glebę z dodatkiem gliny w miejscu słonecznym. Odporny na mróz. 5
Pięciornik nepalski Miss Wilmott (Potentilla nepalensis) dobrze rośnie na średnio żyznej ziemi ogrodowej, w słońcu lub lekkim półcieniu. Pięciornik złoty (Potentilla aurea) tworzy ciepły, słoneczny akcent na skalniaku dzięki żółtopomarańczowym kwiatom. Lubi ziemię kwaśną, próchniczną z dodatkiem żwiru, średnio wilgotną. Miejsce słoneczne lub tylko lekko ocienione. Płomyk kanadyjski (Phlox divaricata) na murki, do ogrodu skalnego, na brzegi rabat. Kwitnie bardzo obficie, po kwitnieniu kępę przycinamy, dzięki czemu szybko się zagęści. Dobrze rośnie w każdej glebie, znosi lekki półcień. Płomyk szydlasty Bavaria (Phlox subulata) liście zimozielone, przypominające igiełki, kwitnienie trwa kilka tygodni. Nadaje się na większe półki skalne, na większe dywany w miejscach nasłonecznionych. Nie ma wymagań co do gleby, byle nie była zamakająca. Płomyk wiechowaty (Phlox paniculata) potrzebuje gleby żyznej, przepuszczalnej, świeżej z dodatkiem torfu. Lubi słońce, ale nie parzące. Musi mieć zawsze trochę wilgoci. Wiosną trzeba go ściółkować kompostem. Posłonek Lawrenson s Pink i The Bride (Helianthemum x hybridum) najlepsze dla posłonków są miejsca mocno nasłonecznione z lekką, przepuszczalną glebą, która może być nawet sucha. Bardzo dobrze czują się na murkach skalnych, na tarasach skalnych, w szczelinach kamieni. Kępy, które się starzeją i słabiej kwitną, po kwitnieniu w sierpniu należy mocno przyciąć, dzięki czemu zostaną odmłodzone. Proso rózgowate (Panicum virgatum) ma zwarty, wyprostowany pokrój. Może rosnąć nad wodą, na tle trawnika, na rabatach. Potrzebuje gleby żyznej, głęboko uprawianej, stanowiska słonecznego. W młodości warto go okryć na zimę iglastymi gałązkami lub trocinami. Przetacznik goryczkowaty Alba (Veronica gentianoides) łatwy w uprawie, nadaje się na kamieniste miejsca u podnóża większego skalniaka, które zawsze są lekko wilgotne, bo jest wrażliwy na przesychanie. Wystarcza mu gleba przeciętna na stanowisku słonecznym lub lekko ocienionym. Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis) najlepiej czuje się w cieniu drzew i krzewów, w próchnicznej, wilgotnej glebie o odczynie zasadowym. Wiosną trzeba ją nawieźć wapnem ogrodniczym. Przymiotno pomarańczowe (Erigeron aurantiacus) dobrze rośnie w słońcu, w żyznej, próchniczno-gliniastej glebie, zawsze lekko wilgotnej, o odczynie wapiennym. Rodgersja kasztanowcolistna (Rodgersia aesculifolia) wymaga stanowiska zacisznego, osłoniętego od wiatru, bardzo żyznej, próchnicznej, wilgotnej gleby. Najlepiej czuje się w półcieniu. W miejscach bardziej zacienionych słabiej kwitnie. Rogownica kutnerowata (Cerastium tomentosum) może rosnąć w suchej, nieurodzajnej glebie, byle była przepuszczalna. Koniecznie musi mieć dużo słońca. Rojnik pajęczynowaty (Sempervivum arachnoideum) odpowiada mu podłoże przepuszczalne składające się z mieszanki niezbyt bogatej ziemi ogrodowej, żwiru, drobnych kamyków o odczynie obojętnym. Jest odporny na wysychające podłoże latem. Zimą nie powinien zamakać. Dobrym miejscem dla rojników jest kawałek gruntu pod okapem. Rozplenica japońska (piórkówka) Moudry (Pennisetum alopecuroides) bardzo efektowna, nowa na naszym rynku trawa o prawie czarnych kwiatostanach. Trzeba ją sadzić w ciepłych, słonecznych, osłoniętych miejscach. Gleba powinna być średnio żyzna i lekko wilgotna. Na zimę związujemy liście i obsypujemy kopczykiem z trocin na wysokość ok. 30 cm. Sasanka wiosenna (Pulsatilla verna) jest mniejsza od popularnych sasanek zwyczajnych. Ma kwiaty białe, z zewnątrz nabiegłe liliowo. Dobrze czuje się na skalniaku, w pełnym słońcu w przepuszczalnej ziemi o odczynie obojętnym. Sasanka zwyczajna Alba (Pulsatilla vulgaris) patrz: Sasanka wiosenna. Skalnica poduszkowa (Saxifraga x apiculata) pochodzi z wysokich gór, najlepiej czuje się w szczelinach skalnych z podłożem żwirowo-gliniastym o odczynie wapiennym. Nie lubi prażącego 6
słońca, więc najlepiej sadzić ją w lekkim cieniu jakiegoś niewielkiego krzewu albo kamienia, który będzie ją osłaniał w godzinach południowych. Latem powinna mieć lekko wilgotne podłoże, zimą bardziej suche. Nie wymarza, ale na zimę należy nakryć ją daszkiem ze szkła, aby ochronić przed wilgocią. Skalnica gronkowa (Saxifraga paniculata) liście szarozielone tworzą sztywne rozetki ozdobne przez cały rok. Kwiaty zebrane w baldachy na wyższych łodyżkach są bardzo trwałe. Dobrze rośnie w ubogiej, przepuszczalnej glebie z dodatkiem żwiru wapiennego w miejscach dobrze nasłonecznionych. Nie lubi zamakania zimą, mrozoodporna. Słonecznik wierzbolistny (Helianthus salicifolius) należy do największych bylin. Budzi zainteresowanie swoim niecodziennym wyglądem, jego potężne łodygi są okryte cienkimi, wygiętymi łukowato liśćmi podobnymi do liści wierzby. Musi rosnąć w miejscach bardzo słonecznych i suchych, na glebie średnio żyznej. Strzęplica sina Coolio (Koeleria glauca) potrzebuje gleby piaszczystej, ubogiej, suchej i pełnego słońca. Ładnie wygląda posadzona w grupach po kilka sztuk. Nadaje się na skalniak, na żwirowisko, na obwódkę. Szarotka alpejska Everest (Leontopodium alpinum) potrzebuje słońca, raczej suchego podłoża, o odczynie obojętnym. Odpowiednim miejscem dla szarotki są szczeliny skalne. Tawuła japońska Goldmound (Spiraea japonica) można ją sadzić na każdej ogrodowej glebie, koniecznie w pełnym słońcu. Nie ma wymaga co do odczynu gleby. Wiosną należy ją przyciąć kilkanaście centymetrów nad powierzchnią gruntu. Tawuła szara Grefsheim (norweska) (Spiraea x cinerea) jest nadzwyczaj odporna na mróz. Dobrze rośnie na wszystkich glebach ogrodowych, zarówno w słońcu, jak i w półcieniu. Nie wymaga żadnej opieki poza wycięciem najstarszych pędów co kilka lat. Tawułka chińska Pumila (Astilbe chinensis) wymaga gleby żyznej, próchnicznej, wilgotnej. Odpowiada jej miejsce słoneczne i półcieniste. Tawułki (Astilbe) najlepiej rosną w wilgotnych, półcienistych miejscach w żyznej, próchnicznej glebie o odczynie lekko kwaśnym. Stanowiska silnie nasłonecznione, suche i ciepłe są dla nich nieodpowiednie. Jeśli chcecie koniecznie posadzić je na słońcu, to musicie pilnować, aby ziemia przy korzeniach nigdy nie była sucha. Nawożenie takie jak przy liliowcach. Tawułka Sprite (Astilbe simplicifolia) wymaga średnio żyznej, zawsze lekko wilgotnej ziemi. Na słońce i do półcienia. Telima wielkokwiatowa (Tellima grandiflora) można ją sadzić w półcieniu pod drzewami liściastymi albo na rabacie, gdzie nie ma zbyt prażącego słońca. Nie jest wybredna, radzi sobie na każdej glebie, nie wymaga opieki. Tojad mocny (Aconitum napellus) należy do bardzo trwałych bylin, może rosnąć w jednym miejscu przez wiele lat. Nie lubi prażącego słońca i zbyt lekkiej, nagrzewającej się ziemi. Zdecydowanie woli glebę chłodniejszą, próchniczną, z dodatkiem kompostu. Jest żarłoczny, więc oprócz kompostu warto mu dać wiosną 3 razy (w kwietniu, maju i czerwcu) trochę nawozu mineralnego. Tojadów nie należy dzielić zbyt często, wtedy lepiej kwitną. Trzcinnik ostrokwiatowy Karl Foerster (Calamagrostis x acutiflora) trawa o nienagannej sylwetce, tworzy wyprostowane, zwarte kępy z zielonymi liśćmi i brązowymi wiechami. Na brzegi oczek, na rabaty, na parawany stanowiące tło rabat. Dekoracyjna także zimą. Lubi słońce i średnio żyzną, lekko wilgotną glebę. Nie ścinamy na zimę, przycinamy nisko nad gruntem dopiero wiosną. Trzęślica modra Variegata (Molinia caerulea) jest jedną z najlepszych pstrych odmian traw dekoracyjnych. Ma piękne kremowo-zielone liście, które jesienią stają się żółte. Na ich tle ładnie wyglądają ciemno purpurowobrązowe kłoski. Lubi słońce albo lekki półcień i żyzną kwaśną glebę. Turzyca Conica (Carex Conica ) najlepsze dla niej są miejsca półcieniste, wilgotne (ale niezamakające), z glebą próchniczną, żyzną. Turzyca Buchanana Red Rooster (Carex buchananii) należy ją sadzić w pełnym słońcu, w przepuszczalnym, żyznym, zawsze lekko wilgot- 7
nym podłożu z dodatkiem kompostu. Jest wrażliwa na zamakanie, dlatego w okresie mokrej pogody (jesień i zima) należy ją chronić przeźroczystym daszkiem. Na zimę na wszelki wypadek trzeba ją okryć włókniną i kopczykiem z trocin. Turzyca hachijońska Evergold (Carex hachijoensis) bardzo dekoracyjna trawa rosnąca w kępach wys. około 20 cm; zimozielona. Nadaje się na skalniaki, obwódki, na niższe piętro kompozycji z traw. Na słońce i do półcienia. Lubi glebę lekko kwaśną, lekko wilgotną. Wilczomlecz pstry (Euphorbia polychroma) tworzy regularne półkuliste kępy. Nadaje się na większe skalniaki, na przód rabaty, na urozmaicenie kompozycji z traw ozdobnych. Dobrze rośnie na każdej glebie w miejscu słonecznym lub półcienistym. Zawciąg nadmorski Fruhlingszauber (Armeria maritima) jest jedną z najbardziej popularnych roślin skalnych, ale z powodzeniem można go sadzić także w innych miejscach. Dobrze rośnie na każdej glebie, nawet piaszczystej, jednak nie powinien mocno przesychać. Gleba nie może zawierać zbyt dużo wapna. Przez cały rok jest dekoracyjny, gdyż jego trawiaste liście tworzą zgrabną kępkę, także zimą. Złocień arktyczny (Chrysanthemum arcticum) jest jedną z najpóźniej kwitnących bylin. Jego białe, podobne do stokrotek kwiaty rozwijają się w X- XI. Z czasem płatki przybierają odcień różowy. Ciemnozielone, lekko połyskujące liście tworzą darń (roślina rozrasta się przez rozłogi); na zimę liście przybierają odcień purpurowy. Lubi średnio żyzną, średnio wilgotną glebę, ale zimą nie może zamakać. Doskonała na murki i skarpy. Złocień różowy (Chrysanthemum coccineum) dobrze rośnie na glebach cięższych, gliniastych wzbogaconych próchnicą, na stanowisku słonecznym. Co trzy lata rośliny trzeba podzielić i posadzić na nowe miejsce. Robimy to wczesną wiosną albo po kwitnieniu. Zawilec kanadyjski (Anemnone canadensis) nie ma specjalnych wymagań, odpowiada mu ziemią próchnicza, lekko wilgotna, miejsce częściowo nasłonecznione, szybko się rozrasta, więc potrzebuje sporo miejsca. Żurawina wielkoowocowa Early Black (Vaccinium macrocarpon) żeby się cieszyć wspaniałymi, zdrowymi owocami trzeba dla żurawiny przygotować specjalne stanowisko, gdyż wymaga bardzo kwaśnej gleby. Najlepiej wybrać ziemię na głębokość 20 cm i wypełnić dołek próchniczną glebą wymieszaną z kwaśnym torfem i piaskiem w proporcji 1: 3: 1. Można dodać trocin. Odczyn gleby powinien wynosić 3,5 4,5 ph. Żurawina może rosnąć w słońcu albo w półcieniu. 8