M ODZIE NA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE WI TOKRZYSKIM W 2013 ROKU Kielce 2014
Wydawca: Wojewódzki Urz d Pracy w Kielcach ul. Witosa 86, 25-561 Kielce tel. 41 36 41 600, fax 41 36 41 666 strona internetowa: www.wup.kielce.pl e-mail: wup@wup.kielce.pl Redakcja: Wydzia Bada i Analiz Rynku Pracy WUP w Kielcach ISSN 1899-1416 Niniejsza publikacja udost pniona jest na stronie internetowej Wojewódzkiego Urz du Pracy w Kielcach. Przedruk w ca o ci lub cz ci oraz wykorzystanie danych statystycznych w druku dozwolone wy cznie z podaniem ród a. Nak ad: 300 egz.
SPIS TRE CI str. UWAGI METODYCZNE 7 PRZEDMOWA 11 CZ I 13 1. M ODZIE NA RYNKU PRACY 15 1.1. Zasoby ludzkie województwa wi tokrzyskiego 16 1.2. Osoby pracuj ce i podmioty gospodarcze 18 1.3. Bezrobotni w województwie 19 1.4. Zmiany w poziomie i strukturze bezrobocia m odzie y 21 1.4.1. Poziom bezrobocia 21 1.4.2. Nap yw i odp yw bezrobotnej m odzie y 25 1.4.3. Bezrobotne 26 1.4.4. Bezrobotna m odzie zamieszka a na wsi i w mie cie 28 1.4.5. Bezrobotna m odzie wed ug czasu pozostawania bez pracy 29 1.5. Bezrobotni do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki 30 2. DZIA ANIA PODEJMOWANE PRZEZ POWIATOWE I WOJEWÓDZKI URZ D PRACY NA RZECZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ M ODZIE Y 33 2.1. Dzia ania Powiatowych Urz dów Pracy 33 2.1.1. Poradnictwo i informacja zawodowa 33 2.1.2. Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy 34 2.1.3. Aktywne programy rynku pracy 35 2.2. Dzia ania Wojewódzkiego Urz du Pracy 37 2.2.1. Poradnictwo zawodowe oraz pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy 37 2.2.2. Europejskie S u by Zatrudnienia EURES 44 2.2.3. Program Operacyjny Kapita Ludzki 46 3. UCZNIOWIE I OSOBY KO CZ CE SZKO Y PONADGIMNAZJALNE 49 3.1. Szkolnictwo ponadgimnazjalne 49 3.2. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne wed ug form kszta cenia 50 4. STUDENCI I OSOBY KO CZ CE STUDIA WY SZE 58 4.1. Charakterystyka szkolnictwa wy szego 58 4.2. Studenci i absolwenci szkó wy szych wed ug systemów i kierunków kszta cenia 58 4.3. Osoby rozpoczynaj ce studia wy sze wed ug kierunków kszta cenia 61 4.4. Osoby ko cz ce studia wy sze wed ug kierunków kszta cenia 67 5. PODSUMOWANIE 74 3
CZ II 77 Tablica 1. Bezrobotna m odzie w wieku 18-24 lata zarejestrowana w urz dach pracy województwa wi tokrzyskiego w latach 2000-2013 79 Tablica 2. Bezrobotna m odzie zarejestrowana w latach 2000-2013 80 Tablica 3. Bezrobotni do 25 roku ycia zarejestrowani nap yw i wyrejestrowani odp yw w 2013 roku 81 Wykres 1. Bezrobotna m odzie w wieku 18-24 lata zarejestrowana na koniec 2013 roku wed ug powiatów 82 CZ III 83 Tablica 4. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w latach 2011-2014 wed ug poziomu wykszta cenia 85 Tablica 5. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 wed ug poziomu wykszta cenia 86 Tablica 6. Uczniowie ko cz cy licea ogólnokszta c ce oraz licea profilowane w roku szkolnym 2013/2014 87 Tablica 7. Uczniowie ko cz cy technika w roku szkolnym 2013/2014 wed ug kierunków kszta cenia 88-92 Tablica 8. Uczniowie ko cz cy szko y policealne w roku szkolnym 2013/2014 wed ug kierunków kszta cenia 93 Tablica 9. Uczniowie ko cz cy zasadnicze szko y zawodowe w roku szkolnym 2013/2014 wed ug kierunków kszta cenia 94 CZ IV 95 Tablica 10. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2010/2011 wed ug powiatów 97 Tablica 11. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2011/2012 wed ug powiatów 98 Tablica 12. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2012/2013 wed ug powiatów 99 Tablica 13. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 wed ug powiatów 100 Tablica 14. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w latach 2011-2014 wed ug powiatów 101 Tablica 15. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie buskim 102-103 Tablica 16. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie j drzejowskim 104-106 str. 4
Tablica 17. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie kazimierskim 107-109 Tablica 18. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie kieleckim 110-111 Tablica 19. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w m. Kielce 112-115 Tablica 20. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie koneckim 116-118 Tablica 21. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie opatowskim 119-120 Tablica 22. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie ostrowieckim 121-123 Tablica 23. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie pi czowskim 124-125 Tablica 24. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie sandomierskim 126-128 Tablica 25. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie skar yskim 129-131 Tablica 26. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie starachowickim 132-134 Tablica 27. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie staszowskim 135-137 Tablica 28. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/2014 w powiecie w oszczowskim 138 139 Wykres 2. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w latach 2011-2014 140 Wykres. 3. Uczniowie ko cz cy szko y ponadgimnazjalne i policealne w roku szkolnym 2013/ 2014 wed ug powiatów 140 CZ V 141 Tablica 29. Studenci rozpoczynaj cy nauk na wy szych uczelniach w woj. wi tokrzyskim w latach 2010-2013 143 Tablica 30. Studenci rozpoczynaj cy nauk na wy szych uczelniach w woj. wi tokrzyskim w latach 2010-2013 wed ug kierunków kszta cenia 144-146 Tablica 31. Zmiany w poziomie liczby studentów rozpoczynaj cych nauk na wy szych uczelniach woj. wi tokrzyskiego w latach 2010-2013 wed ug kierunków kszta cenia 147-149 Tablica 32. Studenci ko cz cy wy sze uczelnie w woj. wi tokrzyskim w latach 2011-2014 150 Tablica 33. Studenci ko cz cy wy sze uczelnie w woj. wi tokrzyskim w latach 2011-2014 wed ug kierunków kszta cenia 151-153 Tablica 34. Zmiany w poziomie liczby studentów ko cz cych wy sze uczelnie w woj. wi tokrzyskim w latach 2011-2014 wed ug kierunków kszta cenia 154-156 5 str.
str. Tablica 35. Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 157-158 Tablica 36. Politechnika wi tokrzyska w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 159-161 Tablica 37. Wszechnica wi tokrzyska w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 162 Tablica 38. Wy sza Szko a Administracji Publicznej w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 162 Tablica 39. Wy sza Szko a Biznesu i Przedsi biorczo ci w Ostrowcu wi tokrzyskim - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 163 Tablica 40. Wy sza Szko a Ekonomii i Prawa w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 164-165 Tablica 41. Wy sza Szko a Handlowa w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 166-167 Tablica 42. Wy sza Szko a Humanistyczno-Przyrodnicza w Sandomierzu studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 168 Tablica 43. Staropolska Szko a Wy sza w Kielcach studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 169 Tablica 44. Wy sza Szko a Technik Komputerowych i Telekomunikacji w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 170 Tablica 45. wi tokrzyska Szko a Wy sza w Kielcach - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 170 Tablica 46. Wy sza Szko a Umiej tno ci Zawodowych w Pi czowie - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 171 Tablica 47. Instytut Teologiczny im. B. W. Kad ubka w Sandomierzu - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 171 Tablica 48. Pa stwowa Wy sza Szko a Zawodowa w Sandomierzu - studenci rozpoczynaj cy i ko cz cy nauk w roku akademickim 2013/2014 172 CZ VI 173 Tablica 49. Bezrobotni rejestruj cy si w 2013 roku oraz ilo ofert pracy wed ug 4-cyfrowych grup zawodów 175-188 Tablica 50. Bezrobotne osoby do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki wed ug 4-cyfrowych grup zawodów w 2013 roku 189-196 6
UWAGI METODYCZNE 1. Dane o liczbie bezrobotnych obejmuj osoby zarejestrowane w urz dach pracy, zgodnie z definicj zawart w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz. U. z 2013r., poz. 674.). 2. Obowi zuj ca od 1 czerwca 2004r. ustawa nie zawiera poj cia bezrobotny absolwent. Sporz dzana sprawozdawczo o rynku pracy pozwala zidentyfikowa grup bezrobotnych b d cych w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki, w sk ad której wchodz osoby wcze niej okre lane bezrobotnymi absolwentami. Ponadto gromadzone s dane dotycz ce bezrobotnych do 27 roku ycia, którzy uko czyli szko wy sz i zarejestrowali si w urz dzie pracy w okresie do up ywu 12 miesi cy od dnia okre lonego w dyplomie, wiadectwie lub innym dokumencie po wiadczaj cym uko czenie studiów. 3. Ustawa wprowadza definicj bezrobotnego do 25 roku ycia, oznacza to bezrobotnego, który do dnia zastosowania wobec niego us ug lub instrumentów rynku pracy nie uko czy 25 roku ycia. 4. Od 2005 roku dane o osobach bezrobotnych w wieku 18-24 lata wykazywane w sprawozdawczo ci miesi cznej MPiPS-01, zast pione zosta y informacjami o osobach do 25 roku ycia. Natomiast dane dotycz ce osób w wieku 18-24 lata wed ug czasu pozostawania bez pracy wykazywane s w sprawozdawczo ci kwartalnej - Za cznik Nr 1, a z uwzgl dnieniem miejsca zamieszkania w sprawozdawczo ci rocznej - Za cznik Nr 5. 5. Do osób b d cych w szczególnej sytuacji na rynku pracy, zgodnie z art. 49 ustawy, zalicza si : a. bezrobotnych do 25 roku ycia, b. bezrobotnych d ugotrwale albo po zako czeniu realizacji kontraktu socjalnego, o którym mowa w art. 50 ust. 2, albo które nie podj y zatrudnienia po urodzeniu dziecka, c. bezrobotnych powy ej 50 roku ycia, d. bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych, bez do wiadczenia zawodowego lub bez wykszta cenia redniego, e. bezrobotnych samotnie wychowuj cych co najmniej jedno dziecko do 18 roku ycia, f. bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolno ci nie podj li zatrudnienia, g. bezrobotnych niepe nosprawnych. Bezrobotnym, o których mowa w pkt a, c i f powiatowy urz d pracy w okresie do 6 miesi cy od dnia rejestracji, powinien przedstawi propozycje zatrudnienia, innej 7
pracy zarobkowej, szkolenia, sta u odbycia przygotowania zawodowego doros ych lub zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Bezrobotnym b d cym w szczególnej sytuacji na rynku pracy, o których mowa w art. 49 ustawy, korzystaj cym ze wiadcze pomocy spo ecznej, powiatowy urz d pracy w okresie 6 miesi cy od dnia utraty prawa do zasi ku z powodu utraty okresu jego pobierania: - powinien przedstawi propozycj zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, szkolenia, sta u, odbycia przygotowania zawodowego doros ych, zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych lub - na wniosek o rodka pomocy spo ecznej mo e skierowa do uczestnictwa w kontrakcie socjalnym, indywidualnym programie usamodzielnienia, lokalnym programie pomocy spo ecznej, o których mowa w przepisach o pomocy spo ecznej, lub uczestnictwa w indywidualnym programie zatrudnienia socjalnego, o którym mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym. 6. Wed ug ustawy d ugotrwale bezrobotnym jest osoba, która pozostaje w rejestrach powiatowego urz du pracy cznie przez okres ponad 12 miesi cy w okresie ostatnich 2 lat, z wy czeniem okresów odbywania sta u i przygotowania zawodowego doros ych. Definicja ta ró ni si od przyj tej w sprawozdawczo ci urz dów pracy, zgodnie z któr czas pozostawania bez pracy liczony jest w pe nych miesi cach od momentu ostatniego zarejestrowania si bezrobotnego w powiatowym urz dzie pracy. 7. Przez Ludno aktywn zawodowo (cywilna si a robocza) nale y rozumie zbiorowo sk adaj c si z osób uznanych wed ug klasyfikacji GUS za pracuj ce oraz osoby bezrobotne, o których mowa w pkt. 1. 8. Przez Stop bezrobocia nale y rozumie procentowy udzia liczby bezrobotnych w liczbie ludno ci aktywnej zawodowo. 9. Przez nap yw bezrobotnych nale y rozumie liczb nowo zarejestrowanych bezrobotnych w urz dach pracy w danym okresie sprawozdawczym. 10. Przez odp yw bezrobotnych nale y rozumie liczb bezrobotnych wyrejestrowanych z urz dów pracy w danym okresie sprawozdawczym. 11. W statystyce bezrobotnych wed ug zawodów i specjalno ci stosuje si kryterium klasyfikacji bezrobotnych poprzednio pracuj cych wed ug zawodu wykonywanego przez nich w ostatnim miejscu pracy. Bezrobotnych dotychczas niepracuj cych klasyfikuje si wed ug zawodu wyuczonego, zgodnie z posiadanym wiadectwem (dyplomem) uko czenia kszta cenia szkolnego lub kursowego. 8
lub kursowego, b) nie posiadaj udokumentowanej ci g o ci pracy w okresie minimum 1 roku samym zawodzie. 12. Informacje dotycz ce uczniów ko cz cych szko y ponadgimnazjalne dla m odzie y przekazane zosta y przez starostwa powiatowe oraz Zak ad Doskonalenia Zawodowego w Kielcach, natomiast dane o liczbie studentów, osobach rozpoczynaj cych i ko cz cych studia wy sze przekazane zosta y przez Uczelnie. Informacje dot. przysz ych absolwentów maj charakter szacunkowy, gdy pozyskano je przed zako czeniem roku szkolnego/akademickiego. 9
PRZEDMOWA Wojewódzki Urz d Pracy realizuj c zadania z zakresu badania popytu na kwalifikacje i umiej tno ci zawodowe, maj ce na celu dostosowanie kierunków kszta cenia m odzie y do oczekiwa pracodawców, opracowa materia analityczno -statystyczny pt. M odzie na rynku pracy w województwie wi tokrzyskim w 2013 roku. Realizacja powy szych zada wynika z art. 8 ust. 1 pkt 3, 13 i 16 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tj. Dz. U. z 2013r., poz. 674.). W opracowaniu dokonano charakterystyki zasobów ludzkich województwa w wietle zachodz cych procesów demograficznych. Przedstawiono sytuacj m odzie y na rynku pracy z okre leniem tendencji zmian w poziomie i strukturze bezrobocia oraz omówiono dzia ania podejmowane przez Wojewódzki i Powiatowe Urz dy Pracy w ramach realizowanych programów ukierunkowanych na aktywizacj zawodow osób m odych. W materiale zaprezentowano struktur kszta cenia uczniów ko cz cych szko y ponadgimnazjalne i policealne, jak równie studentów rozpoczynaj cych i ko cz cych nauk w szko ach wy szych w roku 2013/2014, z uwzgl dnieniem kierunków ciesz cych si najwi kszym zainteresowaniem. W aneksie statystycznym zawarto dane, pozwalaj ce na ocen zjawiska bezrobocia m odzie y rejestruj cej si w powiatowych urz dach pracy w latach 2000 2014. Uzupe nieniem tych danych s informacje o zawodach osób bezrobotnych, z uwzgl dnieniem liczby zg oszonych ofert pracy. Zamieszczono równie zestawienia dotycz ce liczby uczniów ko cz cych szko y ponadgimnazjalne i policealne w województwie oraz poszczególnych powiatach wed ug kierunków kszta cenia, z okre leniem planów przysz ych absolwentów dotycz cych dalszej nauki lub podj cia pracy. Zaprezentowano tak e informacje na temat studentów rozpoczynaj cych i ko cz cych nauk w szko ach wy szych w latach 2010 2014. 11
Wyra am nadziej, i niniejsza publikacja przyczyni si do efektywnego planowania kierunków kszta cenia, szkolenia i przekwalifikowania bezrobotnych i poszukuj cych zatrudnienia zgodnie z zapotrzebowaniem rynku pracy. S dz tak e, e b dzie ród em niezb dnych informacji dla wszystkich tych, którzy decyduj o wykorzystaniu rodków Funduszu Pracy i Europejskiego Funduszu Spo ecznego przeznaczonych na rozwój zasobów ludzkich. Analizuj c sytuacj m odzie y na rynku pracy warto skorzysta z informacji zawartych w Rankingu zawodów deficytowych i nadwy kowych w województwie wi tokrzyskim w 2013 roku maj cego ukaza si we wrze niu br. Informacje w nim zamieszczone stanowi b d dope nienie obrazu struktury kszta cenia m odzie y na poziomie ponadgimnazjalnym i wy szym. Dzi kuj wszystkim osobom, które uczestniczy y w procesie gromadzenia danych niezb dnych do powstania publikacji. Szczególne podzi kowania kieruj do Starostów, Dyrektorów (Naczelników) Wydzia ów O wiaty w poszczególnych starostwach, Dyrektorów Miejskiego i Powiatowych Urz dów Pracy, Rektorów Wy szych Uczelni oraz Dyrekcji Urz du Statystycznego w Kielcach i Kierownictwa Zak adu Doskonalenia Zawodowego w Kielcach. Jednocze nie zach cam do korzystania z naszych wydawnictw oraz informacji i opracowa zamieszczanych na stronie internetowej www.wup.kielce.pl Andrzej Lato Dyrektor Wojewódzkiego Urz du Pracy 12
CZ I SYTUACJA M ODZIE Y NA RYNKU PRACY 13
str. 1. M ODZIE NA RYNKU PRACY 15-32 2. DZIA ANIA PODEJMOWANE PRZEZ POWIATOWE I WOJEWÓDZKI URZ D PRACY NA RZECZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ M ODZIE Y 33-48 3. UCZNIOWIE I OSOBY KO CZ CE SZKO Y PONADGIMNAZJALNE 49-57 4. STUDENCI I OSOBY KO CZ CE STUDIA WY SZE 58-73 5. PODSUMOWANIE 74-76 14
1. M ODZIE NA RYNKU PRACY Sytuacja m odzie y na rynku pracy jest powa na pomimo zaanga owania w rozwi zywanie trudnych problemów m odych ludzi zarówno ze strony rodowiska o wiatowo-akademickiego, jak i przedstawicieli pracodawców oraz samej m odzie y. Rynek pracy jest niestabilny, a prognozy dotycz ce wzrostu zapotrzebowania na pracowników w konkretnych zawodach zmieniaj si diametralnie w krótkim czasie. Trudno przewidzie jakich umiej tno ci zawodowych b d poszukiwali pracodawcy. Z tego powodu pracownik musi by elastyczny oraz powinien by przygotowany na konieczno nawet kilkukrotnego przekwalifikowania. W zwi zku z tym zamiast koncentrowa si na zawodach przysz o ci m odzie powinna rozpozna i oceni w asne kompetencje, które s niezwykle istotne dla pracodawców. Rynek pracy zmienia si bardzo dynamicznie. W systemie edukacji przemiany zachodz natomiast znacznie wolniej, b d c pochodn zmian rynkowych. Wykszta cenie formalne jest jedynie baz. Aby mie szans na dobr prac trzeba kwalifikacje po czy z kompetencjami i umiej tno ciami. Kompetencje to tzw. umiej tno ci mi kkie zwi zane z cechami osobowo ci, jak np. umiej tno pracy pod presj czasu, dobra organizacja pracy, umiej tno pracy w zespole, wywieranie wp ywu, komunikatywno. Umiej tno ciami s np.: obs uga programów komputerowych, t umaczenie tekstów, szycie, tapetowanie itp. Zarówno kompetencji jak i umiej tno ci mo na si nauczy, tylko w ró ny sposób. Kompetencje nabywa si przez trening lub praktyk, np. dobrej organizacji pracy w zespole uczymy si pracuj c z lud mi. Umiej tno ci za zdobywa si na kursach czy szkoleniach. Jednym ze sposobów unikni cia bezrobocia w ród m odzie y jest wybór zawodu zgodnego z zainteresowaniami. Ju za par lat pracodawcy b d zatrudniali osoby, dla których hobby i praca s tym samym. Pracownik dla którego jego zawód jest jednocze nie pasj zawsze b dzie lepszy od osoby zmuszaj cej si do jego wykonywania. I chocia w najbli szych latach b dzie ros o zapotrzebowanie na in ynierów nauk cis ych, specjalistów ochrony zdrowia, ubezpiecze, analityków finansowych, to nie zawsze b dzie wymagane wy sze wykszta cenie. Wzro nie warto absolwentów szkó 15
zawodowych znaj cych nowe technologie i gotowych do ci g ego doskonalenia umiej tno ci i zdobywania wiedzy 1. Niekorzystna sytuacja demograficzna, skutki kryzysu gospodarczego, niedopasowanie kwalifikacji potencjalnych pracowników do potrzeb pracodawców oraz brak do wiadczenia zawodowego to problemy, które wywieraj wp yw na trudn sytuacj m odzie y na rynku pracy. Szanse na zatrudnienie daj programy aktywizacji zawodowej, szkolenia, praktyki, sta e, dofinansowanie dzia alno ci gospodarczej, po rednictwo pracy, doradztwo zawodowe. Wa ne jest, aby w porozumieniu z wykwalifikowanymi doradcami zawodowymi umie zdiagnozowa swoje mocne i s abe strony, wskaza swoje szanse i zagro enia, potrafi stworzy dobre dokumenty aplikacyjne i zaprezentowa je pracodawcy. Aktywizacja zawodowa to zdobywanie do wiadczenia w aktywnym poruszaniu si na rynku pracy i w konsekwencji znalezienie zatrudnienia. 1.1. ZASOBY LUDZKIE WOJEWÓDZTWA WI TOKRZYSKIEGO 2 W ko cu grudnia 2012 roku liczba ludno ci w województwie wynios a 1.274,0 tys. osób, tj. o 4,1 tys. mniej w porównaniu do ko ca 2011 roku. Ludno województwa stanowi a 3,3% mieszka ców kraju, co lokowa o je na 13 miejscu w rankingu województw (mniejsz liczb ludno ci maj województwa: lubuskie, opolskie i podlaskie). Decyduj cy wp yw na spadek liczby ludno ci mia y 2 czynniki: ruch naturalny ludno ci i ruch w drówkowy, które z kolei zale zarówno od struktury demograficznej, jak i sytuacji spo eczno-gospodarczej. W strukturze ludno ci województwa przewa aj cy udzia mieli mieszka cy wsi, stanowi cy 55,1% ogó u ludno ci (w miastach mieszka o 44,9%). W kraju proporcje rozk ada y si odwrotnie. Udzia ludno ci miejskiej by wy szy i wyniós 60,6%, podczas gdy na wsi mieszka o 39,4%. Podobnie jak w kraju, w wi tokrzyskim dominuj, a udzia ich wyniós 51,1% ludno ci (w kraju - 51,6%). 1 Na podstawie: Joanna Piszczek Dylemat maturzysty, czyli jak zaplanowa przysz o zawodow?, Sedlak&Sedlak, rynek pracy.pl, 13.05.2013. 2 Na podstawie Ludno. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31.12.2012, G ówny Urz d Statystyczny, Warszawa 2013. 16
Potencjalne zasoby pracy stanowi osoby w wieku produkcyjnym ( 18-59 lat, m czy ni18-64 lata), czyli wi kszo ludno ci województwa - 63,2% (w kraju 63,9%), natomiast w wieku przedprodukcyjnym znajduje si 17,6% (w kraju 18,3%), a w wieku poprodukcyjnym 19,2% (w kraju 17,8%). W porównaniu do grudnia 2011 roku obserwowany jest niewielki spadek udzia u ludno ci w wieku produkcyjnym oraz przedprodukcyjnym (po 0,3 punktu procentowego). Zwi kszy si natomiast udzia ludno ci w wieku poprodukcyjnym (o 0,6 punktu procentowego). Obserwuje si wzrost wska nika obci enia ekonomicznego ludno ci. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada o 58 w wieku nieprodukcyjnym, tj. przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym (w 2011 roku analogicznie 58 osób). W kraju wska nik obci enia ekonomicznego populacji w wieku produkcyjnym grup osób w wieku nieprodukcyjnym wyniós 57 osób (w 2011 roku 56 osób). Proces demograficznego starzenia si spo ecze stwa mo e w konsekwencji prowadzi do braku zast powalno ci pokole. Wzrostowi populacji w wieku poprodukcyjnym towarzyszy zmniejszanie si liczby dzieci i m odzie y (do 17 lat) w ogólnej liczbie mieszka ców. Do niepokoj cych zjawisk nale y malej ca liczba ludno ci w wieku 18-24 lata. W ko cu grudnia 2012 roku ich liczba wynios a 122.049 osób. Na koniec grudnia 2011 roku liczba m odych by a wy sza o 2.598 osób (o 2,1%) i wynosi a 124.647 osób. Osoby w wieku 18-24 lata stanowi y 9,6% ogó u ludno ci. Udzia osób m odych w ród ludno ci w wieku produkcyjnym wyniós 15,2%. W grupie m odzie y wi kszo stanowi m czy ni, tj. 51,4% (w kraju 51,0%), za 48,6% (w kraju 49,0%). W ród m odzie y przewa ali mieszka cy wsi 59,7%, podczas gdy w miastach mieszka o 40,3%. W kraju wi kszy odsetek m odzie y wyst pi w miastach 56,0%, natomiast na wsi udzia m odych osób wyniós 44,0%. 17
1.2. OSOBY PRACUJ CE I PODMIOTY GOSPODARCZE Liczba pracuj cych w województwie, z uwzgl dnieniem pracuj cych w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, na koniec grudnia 2012 roku wynosi a 455.589 osób i by a ni sza o 7.175 osób (o 1,6%) w porównaniu do 2011 roku. Wi kszo pracuj cych zatrudniona by a w sektorze prywatnym 362.972 osoby (79,7%), w sektorze publicznym pracowa o 92.617 osób (20,3%). W sektorze I gospodarki (g ównie w rolnictwie) pracowa o 32,8% ogó u pracuj cych (w kraju 17,2%), w sektorze II (przemys i budownictwo) 22,9% (w kraju 26,8%), za w sektorze III (us ugi) 44,3% (w kraju 56%). Udzia pracuj cych w rolniczym sektorze gospodarki w województwie jest nadal niemal dwukrotnie wy szy ni w kraju, natomiast sektory produkcyjny i us ugowy maj mniejsz reprezentacj pracuj cych (odpowiednio o: 3,9 i 11,7 punktu procentowego). Wed ug stanu z ko ca grudnia 2013 roku w rejestrze REGON województwa wi tokrzyskiego zarejestrowanych by o 109.882 podmioty (bez osób prowadz cych indywidualne gospodarstwa rolne) tj. o 1,7% wi cej ni w 2012 roku. Zdecydowan wi kszo podmiotów stanowi jednostki sektora prywatnego (97,0%). W porównaniu do 2012 roku liczba podmiotów sektora prywatnego zwi kszy a si o 1,8%. Podmioty sektora publicznego stanowi y w rejestrze 3,0%, a ich liczba zmniejszy a si w ci gu roku o 2,2%. Wed ug kryterium formy prawnej 77,6% ogó u zarejestrowanych podmiotów stanowi y osoby fizyczne. W ko cu grudnia 2013 r. w rejestrze REGON ich liczba kszta towa a si na poziomie 85,2 tys. i by a o 1,2% wy sza ni przed rokiem. Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadaj ce osobowo ci prawnej reprezentowane by y przez 24,7 tys. podmiotów tj., o 3,3% wi cej ni w 2012 r. W ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych przewa a y jednostki ma e, o liczbie pracuj cych do 9 osób, które stanowi y 95,4% ogó u zarejestrowanych. Udzia podmiotów rednich o liczbie pracuj cych 10-49 osób wyniós 3,7%, a jednostek du ych o liczbie pracuj cych 50 osób i wi cej 0,9%. Udzia ludzi m odych (do 35 lat) w ród osób fizycznych prowadz cych dzia alno gospodarcz w 2013 r. wyniós 25,6%. W uj ciu terytorialnym, du aktywno ci wykazali si m odzi mieszka cy powiatów: w oszczowskiego (35,2%), kazimierskiego (33,2%) oraz kieleckiego (31,7%). 18
Najwi kszy udzia firm b d cych w asno ci osób w wieku do 35 lat odnotowano w sekcjach: informacja i komunikacja (50,3%), us ugi administrowania i dzia alno wspieraj ca (40,7%), pozosta a dzia alno us ugowa (36,0%), edukacja (33,3%), dzia alno zwi zana z kultur, rozrywk i rekreacj (31,5%) oraz w sekcji dzia alno finansowa i ubezpieczeniowa (31,4%). 3 1.3. BEZROBOTNI W WOJEWÓDZTWIE W III kwartale 2013 roku stopa bezrobocia w województwie, wed ug BAEL, w grupie wiekowej 15-24 lata wynios a 25,4% (w kraju 26,7%) i by a najwy sza spo ród wszystkich grup wiekowych (25-34 lata - 14,8%, 35-44 lata - 8,2%, 45-54 lata - 7,8%, oraz 55 lat i wi cej - 5,9%) 4. Stopa bezrobocia dla m odzie y pozostawa a ponad 2 - krotnie wy sza od stopy bezrobocia, która ukszta towa a si na poziomie 11,3% (w kraju 9,8%). Analizowany wska nik w III kwartale 2012 roku wyniós 29,4%. Zwi kszy o si obci enie pracuj cych osobami niepracuj cymi. W III kwartale 2013 r. na 1.000 pracuj cych przypada o 1.020 bezrobotnych i biernych zawodowo. W III kwartale 2012 roku by y to 983 osoby. Wska nik zatrudnienia, b d cy miernikiem zaanga owania ludno ci w procesie pracy, wyniós 49,5%. W grupie m odych w wieku 15-24 lata oraz 55 lat i wi cej wyst puje tradycyjnie najni szy wska nik zatrudnienia. W III kwartale 2013 roku wska nik zatrudnienia dla m odzie y wyniós 27,6%, a jeszcze ni szy odnotowano w grupie 55 lat i wi cej - 22,4%. Najwy szy wska nik zatrudnienia odnotowano w ród osób w wieku 35-44 lata - 81,9%, 45-54 lata - 74,3% oraz 25-34 lata - 73,5%. 5 Na koniec grudnia 2013 roku liczba bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urz dach pracy wynios a 90.124 osoby i by a wy sza o 3.416 osób, tj. o 3,9% w porównaniu do ko ca grudnia 2012 roku. Bez pracy pozostawa o 43.838 kobiet (48,6%) i 46.286 m czyzn (51,4%). 3 Dane Urz du Statystycznego w Kielcach. 4 Przywo ana stopa bezrobocia wg BAEL ró ni si od stopy bezrobocia rejestrowanego inn definicj osoby bezrobotnej. Bezrobotnym wed ug BAEL jest osoba spe niaj ca jednocze nie nast puj ce warunki: uko czy a 15 lat, aktualnie nie pracuje ani nie odbywa przyuczenia do zawodu, poszukiwa a aktywnie pracy w tygodniu badania lub w ci gu 6 tygodni poprzedzaj cych badanie, jest zdolna i gotowa do podj cia pracy w tygodniu badanym lub nast pnym. 5 Aktywno Ekonomiczna Ludno ci w województwie wi tokrzyskim w III kwartale 2013r., Informacja sygnalna, Urz d Statystyczny w Kielcach, grudzie 2013r. oraz Kwartalna informacja o aktywno ci ekonomicznej ludno ci, G ówny Urz d Statystyczny, grudzie 2013r. 19
Wi kszo zarejestrowanych stanowili mieszka cy wsi - 50.655 osób (56,2%) oraz osoby nie posiadaj ce prawa do zasi ku - 78.109 (86,7%). W strukturze bezrobotnych utrzymuje si wysoki udzia osób z niskim poziomem wykszta cenia, tj. zasadniczym zawodowym (28,4%), gimnazjalnym i ni szym (20,7%) oraz bez sta u pracy (22,1%) i bez kwalifikacji zawodowych (25,8%). Najliczniejsz grup stanowi y osoby w wieku 25-34 lata (26.973 bezrobotnych) oraz m odzie w wieku 18-24 lata (18.016 osób). Struktura bezrobotnych wg wieku Struktura bezrobotnych wg wieku stan stan na na koniec 2013 2013 roku roku 60-64 lata 55 55-59 - 59 lat lat60-64 lata 2,9% 9,6% 2,9% 18 18-24 - 24 lata lata 9,6% 20,0% 20,0% 45-54 lata 45-5417,8% lata 17,8% 35-44 lata 19,7% 35-44 lata 19,7% 25-34 lata 25 30,0% - 34 lata 30,0% W 2013 roku liczba oraz udzia d ugotrwale bezrobotnych wzrós - o 2.514 osób (o 7,9%) w porównaniu do 2012 roku. Odsetek pozostaj cych bez pracy powy ej 12 miesi cy nadal pozostawa znacz cy i wynosi 38,2% (34.413 osób). Z grupy tej ponad dwa lata nie mog y znale pracy 16.903 osoby, tj. 18,8% ogó u bezrobotnych. D ugotrwa e bezrobocie pozostaje zró nicowane w zale no ci od p ci, wieku oraz poziomu wykszta cenia i w najwi kszym stopniu dotyka nast puj ce grupy bezrobotnych: - 41,3% spo ród nich to osoby pozostaj ce bez pracy powy ej roku (analogiczny odsetek w ród m czyzn wyniós 35,2%), osoby w wieku 60-64 lata, 55-59 lat oraz 45-54 lata (d ugotrwale bezrobotni stanowili odpowiednio: 53,5%, 47,1% oraz 44,9%), posiadaj cych wykszta cenie gimnazjalne i poni ej (44,2%) oraz zasadnicze zawodowe (40,4%). 20
1.4. ZMIANY W POZIOMIE I STRUKTURZE BEZROBOCIA M ODZIE Y 1.4.1. Poziom bezrobocia Na koniec grudnia 2013 roku w rejestrach bezrobotnych pozostawa o 18.016 osób do 25 roku ycia, czyli 20,0% ogó u bezrobotnych, 8.822 (49,0%). Na przestrzeni roku populacja bezrobotnej m odzie y nie zmieni a si, a jej udzia w strukturze pozostaj cych bez pracy zmala o 0,8 pkt. proc. Poziom bezrobocia w ród osób m odych oraz tendencje zmian w latach 1999-2013 obrazuje poni sza tabela. Bezrobotna m odzie w województwie wi tokrzyskim stan na koniec roku Lata Bezrobotni w wieku 18-24 lata Udzia % m odzie y w ród bezrobotnych województwo kraj 1999 107.472 33.282 31,0 31,0 2000 118.469 35.620 30,1 30,5 2001 131.129 39.006 29,7 29,5 2002 131.266 37.057 28,2 27,8 2003 126.538 33.805 26,7 26,0 2004 126.322 32.125 25,4 24,3 2005 117.754 28.161 23,9 22,6 2006 99.406 21.567 21,7 20,6 2007 83.339 16.453 19,7 19,0 2008 77.716 16.234 20,9 20,7 2009 83.819 18.384 21,9 22,5 2010 82.141 18.280 22,3 21,9 2011 83.217 18.196 21,9 21,0 2012 86.708 18.016 20,8 19,9 2013 90.124 18.016 20,0 18,6 21
W latach 1999-2001 liczba bezrobotnej m odzie y systematycznie wzrasta a, natomiast po siedmioletniej tendencji spadkowej w 2009 roku bezrobocie w tej grupie wzros o. W 2010 roku nast pi o ponowne zmniejszenie liczby bezrobotnej m odzie y, które utrzyma o si do ko ca 2013 roku i w porównaniu do ubieg ego roku pozosta o na tym samym poziomie. Udzia m odzie y w ogólnej liczbie bezrobotnych wykazywa tendencje spadkowe z 31,0% w 1999 roku do 19,7% w 2007 roku (o 11,3 punktów procentowych). Pocz wszy od 2008 roku udzia ten zwi ksza si i na koniec grudnia 2010 roku osi gn warto 22,3%. Od 2011 roku nast powa o zmniejszenie reprezentacji m odzie y z 21,9% do 20,0% w 2013 roku (o 1,9 pkt proc.). Podobne tendencje wyst pi y w kraju, tj. zmniejszenie udzia u osób m odych w strukturze bezrobotnych w latach 1999-2007 (o 12 punktów procentowych) oraz wzrost udzia u w latach 2008-2009 (o 1,8 punktu). Od 2010 roku nast pi o zmniejszenie udzia u m odzie y w ogólnej liczbie bezrobotnych z 21,9% do 18,6% w 2013 roku tj. o 3,3 pkt.proc. M odzie na tle bezrobotnych w województwie Wyszczególnienie stan na koniec 2013 roku Bezrobotni Bezrobotni w wieku 18-24 lata w liczbach udzia % w liczbach udzia % Razem, : 90.124 100,0 18.016 100,0 43.838 48,6 8.822 49,0 m czy ni 46.286 51,4 9.194 51,0 zamieszkali na wsi 50.655 56,2 12.767 70,9 zamieszkali w mie cie 39.469 43,8 5.249 29,1 Na koniec 2013 roku w populacji bezrobotnej m odzie y przewa ali m czy ni - 51,0% (wobec 49,0% udzia u kobiet). W porównaniu do 2012 roku odnotowano zmniejszenie liczby zarejestrowanych kobiet o 57 osób oraz ich udzia u w ogólnej liczbie bezrobotnej m odzie y o 0,6 punktu proc. 22
Wi kszo zarejestrowanej m odzie y to osoby zamieszka e na wsi - 70,9% (wzrost w porównaniu do 2012 roku o 2,6 pkt proc.), natomiast 29,1% to mieszka cy miast. Bezrobotni wed ug wieku w latach 2012-2013 stan na koniec roku Kategorie wiekowe 2012 rok udzia % Liczba bezrobotnych 2013 rok udzia % udzia % d ugotrwale bezrobotnych Wzrost / spadek w liczbach w % 18-24 18.016 20,8 18.016 20,0 22,6 0 0,0 25-34 26.775 30,9 26.973 30,0 37,4 198 0,7 35-44 16.967 19,6 17.767 19,7 42,4 800 4,7 45-54 15.374 17,7 16.036 17,8 44,9 662 4,3 55-59 7.500 8,6 8.685 9,6 47,1 1.185 15,8 60-64 lata 2.076 2,4 2.647 2,9 53,5 571 27,5 Ogó em 86.708 100,0 90.124 100,0 38,2 3.416 3,9 W ród osób m odych wyst puje najni szy odsetek d ugotrwale bezrobotnych. Na koniec 2013 roku bez pracy powy ej 12 miesi cy pozostawa y 4.074 osoby w wieku 18-24 lata, tj. 22,6% ogó u grupy. W pozosta ych grupach wiekowych udzia ten kszta towa si od 37,4% (25-34 lata) do 53,5% (60-64 lata), przy wska niku 38,2% dla ogó u bezrobotnych. W porównaniu do 2012 roku zmniejszenie udzia u d ugotrwa ego bezrobocia odnotowano w grupach wiekowych: 18-24 latków - o 0,6 pkt proc. Wzrost odsetka d ugotrwale bezrobotnych mia miejsce w ród: 25-34 latków - o 1,8 pkt proc., 45-54 latków - o 1,5 pkt proc., 35-44 latków - o 1,3 pkt proc., 55-59 latków - o 1,1 pkt proc. oraz 60-64 latków - o 0,3 pkt proc. 23
Bezrobocie m odzie y w powiatach stan na koniec 2013 roku : Wyszczególnienie Bezrobotni bezrobotni w wieku 18-24 lata udzia % bezrobotnych w wieku 18-24 lata Województwo 90.124 18.016 20,0 Powiaty buski 3.459 1.004 29,0 j drzejowski 5.454 1.266 23,2 kazimierski 2.292 780 34,0 kielecki 15.107 3.514 23,3 m. Kielce 12.167 1.320 10,8 konecki 7.802 1.467 18,8 opatowski 5.675 1.424 25,1 ostrowiecki 9.249 1.464 15,8 pi czowski 1.886 552 29,3 sandomierski 5.030 1.254 24,9 skar yski 7.703 1.042 13,5 starachowicki 6.975 1.171 16,8 staszowski 4.153 1.016 24,5 w oszczowski 3.172 742 23,4 W ko cu 2013 roku, spo ród 18.016 bezrobotnych w wieku 18-24 lata, najwi cej osób zarejestrowanych by o w powiatach: kieleckim - 3.514, koneckim - 1.467, ostrowieckim - 1.464, opatowskim - 1.424 oraz w m. Kielce - 1.320. Najmniej za w powiatach: pi czowskim - 552, w oszczowskim - 742 oraz kazimierskim - 780, przy czym w powiatach tych wyst puje wysoki udzia m odzie y w strukturze bezrobotnych. Najwy szy udzia osób m odych w ogólnej liczbie bezrobotnych odnotowano w powiatach: kazimierskim - 34,0%, pi czowskim - 29,3%, buskim - 29,0%, opatowski - 25,1% i sandomierski - 24,9%, natomiast najni szy w m. Kielce - 10,8% oraz powiecie skar yskim - 13,5%. 24
1.4.2. Nap yw i odp yw bezrobotnej m odzie y W 2013 roku zarejestrowa y si 32.842 osoby w wieku do 25 roku ycia (30,6% nap ywu ), 47,3% kobiet. Nap yw do bezrobocia by wy szy o 1.590 osób (o 5,1%) w porównaniu do 2012 roku. W ród bezrobotnej m odzie y: 11.548 osób (tj. 35,2%) rejestrowa o si po raz pierwszy, 21.294 osoby (tj. 64,8%) to m odzi powracaj cy do rejestrów bezrobocia po raz drugi i kolejny. W 2013 roku z ewidencji bezrobotnych wy czono 29.902 osoby do 25 roku ycia (28,7% odp ywu ), tj. o 1.323 osoby (o 4,6%) wi cej ni w 2012 roku. Kobiety stanowi y 46,9% wy czonych osób do 25 roku ycia. Przyczyny wy cze : podj cie pracy przez 10.953 osoby (36,6% wy czonych), z tego: praca niesubsydiowana - 9.788 osób, tj. 32,7%, praca subsydiowana - 1.165, tj. 3,9%, : - podejmuj cy prac w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego - 370 osób, - podejmuj cy dzia alno gospodarcz - 358, - zatrudnieni w ramach prac interwencyjnych - 350, - zatrudnieni w ramach robót publicznych - 76, rozpocz cie sta u 5.602, tj. 18,8%, nie potwierdzenie gotowo ci do pracy 6.755, tj. 22,6%, odmowa bez uzasadnionej przyczyny przyj cia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub uczestnictwa w aktywnych programach rynku pracy 1.148, tj. 3,8%, rozpocz cie szkolenia 1.061, tj. 3,6%, dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego 1.710, tj. 5,7%, podj cie nauki 728, tj. 2,4%, inne 1.936 tj. 6,5%. 25
Podstawowymi przyczynami wy czenia bezrobotnej m odzie y ze statystyki urz dów pracy by o podj cie pracy (36,6%), nie potwierdzenie gotowo ci do pracy (22,6%) oraz rozpocz cie sta u (18,7%). W ród m odych bezrobotnych podejmuj cych prac przewa ali m czy ni (53,8%), podobnie jak w ród nie potwierdzaj cych gotowo ci do pracy (64,8%), natomiast w grupie skierowanych na sta wi kszo stanowi y (62,6%). Wi kszo bezrobotnych podejmowa a prace niesubsydiowane - 9.788 osób, tj. 89,4% ogó u podj pracy przez analizowan subpopulacj. Na subsydiowanych miejscach pracy zatrudniono 1.165 osób, tj. 10,6% ogó u podj pracy w danej grupie. W ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego podj o prac 370 osób, do prac interwencyjnych skierowano 350, dzia alno gospodarcz rozpocz o 358 bezrobotnych. M odzie w wieku do 25 roku ycia stanowi a 17,7% wszystkich bezrobotnych podejmuj cych zatrudnienie subsydiowane w analizowanym okresie. 1.4.3. Bezrobotne Na koniec grudnia 2013 roku zarejestrowane by y 8.822 w wieku 18-24 lata, tj. 49,0% ogó u bezrobotnej m odzie y. W odniesieniu do 2012 roku populacja kobiet zmniejszy a si o 57 osób, tj. o 0,6%. Bezrobotne w wieku 18-24 lata stan na koniec roku Bezrobotne w wieku 18-24 lata 2012 rok 2013 rok Wzrost/spadek w liczbach w % Razem 8.879 8.822-57 -0,6 zamieszka e na wsi zamieszka e w mie cie 6.101 2.778 6.290 2.532 189-246 3,1-8,9 pozostaj ce bez pracy powy ej 12 miesi cy - na wsi - w mie cie 2.504 1.809 695 2.265 1.697 568-239 -112-127 -9,5-6,2-18,3 Liczba bezrobotnych kobiet do 25 roku ycia w 2013 roku, w porównaniu do poprzedniego roku, wzros a na wsi o 189 osób, a w mie cie zmniejszy a si 26
o 246 osób. Sytuacja d ugotrwale bezrobotnych kobiet uleg a poprawie. Liczba kobiet pozostaj cych bez pracy powy ej 12 miesi cy zmniejszy a si o 239 osób (o 9,5%), w mie cie o 127 (o 18,3%), za na wsi o 112 (o 6,2%). Najwy szy udzia kobiet w ród bezrobotnych w wieku 18-24 lata wyst pi w powiatach: w oszczowskim - 58,9%, staszowskim - 57,2%, pi czowskim - 54,2%, j drzejowskim - 53,4%, ostrowieckim - 51,9%, sandomierskim - 51,8%, koneckim - 51,7%, buskim - 49,1%, a najni szy w starachowickim - 40,1% i w m. Kielce - 44,8%. Bezrobotne w wieku 18-24 lata wed ug czasu pozostawania bez pracy Czas pozostawania bez pracy stan na koniec roku 2012 rok 2013 rok % % Ogó em 8.879 100 8.822 100 do 1 miesi ca 887 10,0 726 8,2 1-3 2.009 22,6 1.763 20,0 3-6 2.087 23,5 2.388 27,1 6-12 1.392 15,7 1.680 19,0 12-24 1.543 17,4 1.414 16,0 pow. 24 miesi cy 961 10,8 851 9,7 Ze wzgl du na czas pozostawania bez pracy, najwi ksz grup w ród bezrobotnych kobiet w wieku 18-24 lata stanowi y osoby poszukuj ce pracy od 3 do 6 miesi cy - 27,1% (wzrost udzia u o 3,6 punktów procentowych), od 1 do 3 miesi cy - 20,0% (spadek udzia u o 2,6 punktu) oraz d ugotrwale bezrobotnych (powy ej 12 miesi cy) - 25,7% (spadek udzia u o 2,5 punktu). Najmniejsz grup stanowi y m ode pozostaj ce bez pracy do 1 miesi ca - 8,2% (o 1,8 punktu proc. mniej ni w 2012 roku). 27
1.4.4. Bezrobotna m odzie zamieszka a na wsi i w mie cie Wed ug stanu na koniec grudnia 2013 roku 12.767 bezrobotnych w wieku 18-24 lata mieszka o na wsi (70,9%), natomiast w mie cie 5.249 (29,1%). W porównaniu do 2012 roku zanotowano wzrost liczby osób m odych zamieszka ych na wsi (o 469, tj. o 3,8%), natomiast w mie cie odnotowano zmniejszenie bezrobocia w analizowanej grupie wiekowej (o 469, tj. o 8,2%). Bezrobotni w wieku 18-24 lata Bezrobotna m odzie zamieszka a na wsi i w mie cie stan na koniec roku 2012 rok 2013 rok Wzrost/spadek w liczbach w % Ogó em 18.016 18.016 0 0 zamieszkali na wsi 12.298 12.767 469 3,8-6.101 6.290 189 3,1 - m czy ni 6.197 6.477 280 4,5 - pozostaj cy bez pracy powy ej 12 miesi cy zamieszkali w mie cie 2.989 3.028 39 1,3 5.718 5.249-469 -8,2-2.778 2.532-246 -8,9 - m czy ni 2.940 2.717-223 -7,6 - pozostaj cy bez pracy powy ej 12 miesi cy 1.185 1.046-139 -11,7 W populacji bezrobotnej m odzie y, w wi kszo ci powiatów, udzia osób zamieszka ych na wsi by wy szy ni w mie cie i waha si od 96,2% w kieleckim do 38,0% w skar yskim. Wysoki wska nik zanotowano w powiatach: w oszczowskim - 89,1%, opatowskim - 86,4%, buskim - 86,0% oraz kazimierskim - 85,3%. Tylko w dwóch powiatach udzia mieszka ców wsi nie przekroczy po owy populacji bezrobotnej m odzie y, tj. w ostrowieckim - 43,9% i skar yskim - 38,0%, co uwarunkowane jest struktur demograficzn ludno ci w tych powiatach. 28
W ród bezrobotnych w wieku 18-24 lata zamieszka ych na wsi przewa ali m czy ni - 50,7% (wzrost wska nika o 0,3 punktu procentowego w porównaniu do 2012 r.), równie w mie cie stanowili oni wi kszo - 51,8% (wzrost wska nika o 0,4 punktu procentowego). W grupie m odych zamieszka ych na wsi najwy szy wska nik feminizacji zanotowano w powiatach: w oszczowskim - 59,0%, pi czowskim - 58,1%, staszowskim - 54,8%, j drzejowskim - 53,2%, koneckim - 51,6%, sandomierskim 51,2% oraz ostrowieckim - 50,7%, a najni szy w powiatach: starachowickim - 39,6% i kieleckim - 45,2%. D ugotrwa e bezrobocie cz ciej dotyka osoby zamieszka e na wsi (23,7%), ni w miastach (19,9%). Powiatami o najwy szym udziale osób m odych zamieszka ych na wsi pozostaj cych bez pracy powy ej 12 miesi cy by y: opatowski - 32,0%, pi czowski - 31,8%, w oszczowski - 31,0%, kazimierski - 29,0%, sandomierski - 28,4% i ostrowiecki - 27,2%. Natomiast najwi kszy odsetek d ugotrwale bezrobotnych mieszka ców miast do 25 roku ycia dotyczy powiatów: kazimierskiego - 27,0%, pi czowskiego - 25,5%, kieleckiego - 23,3%, opatowskiego i sandomierskiego - po 22,7%. 1.4.5. Bezrobotna m odzie wed ug czasu pozostawania bez pracy Z ogó u osób m odych pozostaj cych na koniec 2013 roku w rejestrach urz dów najwi cej poszukiwa o pracy w okresie od 3 do 6 miesi cy - 4.766 osób (26,5%) oraz od 1 do 3 miesi cy - 3.918 (21,7%). D ugotrwale oczekuj cy na prac stanowili 22,6% bezrobotnej m odzie y, co oznacza o, i 4.074 zarejestrowane osoby w wieku 18-24 lata oczekiwa y na prac ponad rok (w 2012 roku - 23,2%, tj. 4.174 osoby), z tego: - 2.696 osób, tj. 15,0 % pozostawa o bez pracy od 12 do 24 miesi cy, - 1.378 osób, tj. 7,6% pozostawa o bez pracy powy ej 24 miesi cy. W porównaniu do 2012 roku odnotowano zmniejszenie liczby bezrobotnej m odzie y w grupie d ugotrwale bezrobotnych, pozostaj cych bez pracy od 12-24 miesi cy, jak równie w ród pozostaj cych bez pracy powy ej 24 miesi cy (po 50 osób). Spadek liczby bezrobotnych w wieku 18-24 lata nast pi tak e w ród pozostaj cych bez pracy od 1-3 miesi cy - o 607 osób oraz do 1 miesi ca - o 344. 29
Bezrobocie zwi kszy o si w ród pozostaj cych bez pracy od 3-6 miesi cy - o 554 osoby oraz od 6-12 miesi cy - o 497. Poziom bezrobocia oraz struktur zarejestrowanych osób m odych ze wzgl du na czas oczekiwania na prac zaprezentowano w poni szej tablicy. Bezrobotna m odzie wed ug czasu pozostawania bez pracy stan na koniec roku Czas pozostawania bez pracy 2012 rok 2013 rok Wzrost / spadek % % w liczbach % Ogó em 18.016 100 18.016 100 0 0 do 1 miesi ca 2.198 12,2 1.854 10,3-344 -15,7 1-3 4.525 25,1 3.918 21,7-607 -13,4 3-6 4.212 23,4 4.766 26,5 554 13,2 6-12 2.907 16,1 3.404 18,9 497 17,1 12-24 2.746 15,3 2.696 15,0-50 -1,8 pow. 24 miesi cy 1.428 7,9 1.378 7,6-50 -3,5 Udzia osób m odych pozostaj cych bez pracy ponad rok by najwy szy w powiatach: opatowskim - 30,7%, pi czowskim - 30,3%, w oszczowskim - 29,0%, kazimierskim - 28,7% oraz sandomierskim - 27,0%, natomiast najni szy w powiecie buskim - 13,2%, staszowskim - 17,3%, w mie cie Kielce - 18,4% oraz w kieleckim - 18,8%. 1.5. BEZROBOTNI DO 12 MIESI CY OD DNIA UKO CZENIA NAUKI W 2013 roku w powiatowych urz dach pracy zarejestrowa y si 13.962 osoby w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki, tj. 13,0% nap ywu. Udzia osób bez zawodu wyniós 52,8% (7.368), natomiast posiadaj cych zawód 47,2% (6.594). W ród nowo zarejestrowanych osób posiadaj cych zawód najliczniej poszukiwali pracy bezrobotni: specjali ci - 2.955 osób (44,8%), a w ród nich: wizytatorzy i specjali ci metod nauczania (230 osób), specjali ci ds. administracji i rozwoju (226), ekonomi ci (207), nauczyciele gimnazjów i szkó ponadgimnazjalnych (157), in ynierowie budownictwa (147), specjali ci z dziedziny prawa gdzie indziej niesklasyfikowani (143), fizjoterapeuci (118), filolodzy i t umacze (109), filozofowie, 30
historycy i politolodzy (102), in ynierowie ds. przemys u i produkcji (100), in ynierowie in ynierii rodowiska (83), biolodzy i pokrewni (76), specjali ci do spraw zarz dzania i organizacji (67), piel gniarki bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji (65) oraz specjali ci w zakresie rolnictwa, le nictwa i pokrewni (64). W grupie pracowników us ug i sprzedawców bez pracy pozostawa y 1.252 osoby (19,0%), z tego: 366 sprzedawców sklepowych (ekspedientów), 342 fryzjerów i 252 kucharzy. Kolejn grup tworzyli technicy i inny redni personel - 1.143 osoby (17,3%), : 157 bezrobotnych z grupy redniego personelu ds. statystyki i dziedzin pokrewnych, 111 techników mechaników, 99 dietetyków i ywieniowców, 98 techników wsparcia informatycznego i technicznego, 82 techników farmaceutycznych oraz 80 techników budownictwa. Nap yw bezrobotnych w pozosta ych grupach zawodowych wyniós : - robotnicy przemys owi i rzemie lnicy 875 (13,3%), - pracownicy biurowi 312 (4,7%), - operatorzy i monterzy maszyn i urz dze 44 (0,7%), - rolnicy, ogrodnicy, le nicy i rybacy 13 osób (0,2%). W porównaniu do 2012 roku liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych w omawianej populacji zwi kszy a si o 291 osób (o 2,1%). Wzrost odnotowano zarówno w ród bezrobotnych posiadaj cych zawód o 12 osób (o 0,2%), jak i bezrobotnych bez zawodu o 279 (o 3,9%). Na koniec grudnia 2013 roku w ewidencji urz dów pracy pozostawa o 5.825 osób w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki (6,5% ogó u bezrobotnych). Wi kszo w tej grupie stanowi y - 54,5% (3.176 osób). W omawianej populacji pracy poszukiwa o 2.916 osób bez zawodu (50,1%) oraz 2.909 osób posiadaj cych zawód (49,9% ogó u grupy). W porównaniu do grudnia 2012 roku omawiana grupa bezrobotnych uleg a zwi kszeniu o 221 osób, tj. o 3,9%. Zwi kszy a si tak e liczba bezrobotnych bez zawodu, jak równie populacja posiadaj cych zawód (odpowiednio o 83 i 138 osób). Na koniec 2013 roku w ród bezrobotnych absolwentów najliczniej reprezentowane by y osoby z wysokimi kwalifikacjami zawodowymi. Grupa specjalistów wynios a 1.054 bezrobotnych, tj. 36,2% posiadaj cych zawód. Udzia kobiet wyniós 69,1 % (728 osób). Najwi ksze bezrobocie dotyczy o: specjalistów ds. administracji i rozwoju - 91 osób (8,6%), wizytatorów i specjalistów metod 31
nauczania oraz ekonomistów - po 77 osób (7,3% tej grupy), nauczycieli gimnazjów i szkó ponadgimnazjalnych - 57 (5,4%), specjalistów z dziedziny prawa gdzie indziej niesklasyfikowanych - 55 (5,2%), in ynierów budownictwa - 53 (5,0%), fizjoterapeutów - 47 (4,5%), in ynierów ds. przemys u i produkcji - 41 (3,9%), filozofów, historyków i politologów - 32 (3,0%). W grupie pracowników us ug i sprzedawców pracy poszukiwa o 612 osób (21,0%), : 194 fryzjerów (31,7%), 155 sprzedawców sklepowych (ekspedientów) (25,3% ogó u grupy), 138 kucharzy (22,5%). Wi kszo stanowi y - 82,0% (502 osoby). Trzeci grup byli bezrobotni technicy i inny redni personel - 610 osób, którzy stanowili 21,0% bezrobotnych posiadaj cych zawód. W grupie tej stanowi y wi kszo - 53,6% (327 osób). W ród techników i innego redniego personelu najwi cej pozostawa o: redniego personelu ds. statystyki i dziedzin pokrewnych - 98 osób (16,1% tej grupy), techników budownictwa - 60 (9,8%), dietetyków i ywieniowców - 59 (9,7%), techników mechaników - 56 (9,2%), techników wsparcia informatycznego i technicznego - 49 (8,0%). W grupie osób w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki wed ug stanu na koniec grudnia, bezrobotni specjali ci i technicy stanowili cznie 57,2% ogó u posiadaj cych zawód. W ród robotników przemys owych i rzemie lników zarejestrowanych by o 469 osób (tj. 16,1% posiadaj cych zawód), : 107 mechaników pojazdów samochodowych (22,8% tej grupy), 70 robotników budowlanych robót wyko czeniowych i pokrewnych gdzie indziej niesklasyfikowanych (14,9%), 58 piekarzy, cukierników i pokrewnych (12,4%) oraz 39 elektromechaników i elektromonterów (8,3%). W grupie zdecydowanie przewa ali m czy ni - 86,4% (405 osób). Ponadto zarejestrowanych by o 140 pracowników biurowych (4,8%), 17 operatorów i monterów maszyn i urz dze (0,6%) oraz 7 rolników, ogrodników, le ników i rybaków (0,3%). Ponadto w 2013 roku zarejestrowa y si 4.082 osoby, które uko czy y szko wy sz, do 27 roku ycia, 2.827 kobiet (69,3%). Udzia tej grupy w nap ywie bezrobotnych wyniós 3,8%. Z tytu u podj cia pracy wy czono 1.435 osób (35,2%), 968 kobiet, czyli 67,5% analizowanej populacji. Na koniec grudnia 2013 roku w ewidencji powiatowych urz dów pracy pozostawa o 1.481 osób, które uko czy y szko wy sz, do 27 roku ycia, 1.036 kobiet (70,0%). W odniesieniu do grudnia 2012 roku omawiana grupa bezrobotnych zwi kszy a si o 33 osoby, tj. o 2,3%. 32
2. DZIA ANIA PODEJMOWANE PRZEZ POWIATOWE I WOJEWÓDZKI URZ D PRACY NA RZECZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ M ODZIE Y 2.1. DZIA ANIA POWIATOWYCH URZ DÓW PRACY 2.1.1. Poradnictwo i informacja zawodowa W 2013 roku z us ug poradnictwa zawodowego skorzysta o 936 osób bezrobotnych w wieku do 25 lat. M odzie stanowi a 19,9% ogó u bezrobotnych obj tych poradnictwem. Bezrobotna m odzie korzystaj ca z us ug poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej Bezrobotni w wieku do 25 lat Wyszczególnienie 2012 rok 2013 rok Osoby, które skorzysta y z us ug poradnictwa zawodowego 922 529 936 508 : - poradnictwa indywidualnego 922 529 936 508 - poradnictwa grupowego 1.031 633 713 417 informacji zawodowej w ramach porad grupowych 1.157 654 1.193 620 Z rozmowy wst pnej, w ramach 6.772 przeprowadzonych rozmów doradczych, skorzysta o 2.857 osób m odych. Indywidualnych porad udzielono 936 osobom. Najcz ciej dotyczy y one ustalenia predyspozycji zawodowych i wyboru dalszej drogi kszta cenia, sporz dzenia indywidualnego planu dzia ania w procesie poszukiwania pracy oraz przygotowania si do rozmowy kwalifikacyjnej. Dodatkowo z grupy tej 713 osób obj tych zosta o poradnictwem grupowym. Zgodnie z wprowadzonymi standardami us ug rynku pracy udzia osoby zainteresowanej porad grupow musi zosta poprzedzony rozmow indywidualn z doradc zawodowym (Rozporz dzenia Ministra Pracy i Polityki Spo ecznej z dnia 2 marca 2007r. w sprawie standardów us ug rynku pracy /Dz. U. Nr 47, poz. 314/ 33