Rok akademicki 2010/2011 2/36 Dane podstawowe Technologia informacyjna Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny semestr I, studia stacjonarne I stopnia Rok akademicki 2010/2011 dr inż. Jarosław Forenc Politechnika Białostocka, Wydział Elektryczny, Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii ul. Wiejska 45D, 15-351 Białystok WE-204 e-mail: j.forenc@pb.edu.pl tel. (0-85) 746-93-97 http://we.pb.edu.pl/~jforenc (Dydaktyka) Pracownia nr 1 (04.10.2010) dr inż. Jarosław Forenc konsultacje: Poniedziałek, godz. 17:05-18:05, WE-204 Wtorek, godz. 10:00-12:00, WE-204 Rok akademicki 2010/2011 3/36 Rok akademicki 2010/2011 4/36 Program przedmiotu 1. Zajęcia organizacyjne. Podstawowe informacje o Europejskim Certyfikacie Umiejętności Komputerowych ECDL. Zasady BHP przy pracy z komputerem. Bezpieczeństwo informacji, prawa autorskie i regulacje prawne dotyczące ochrony danych osobowych, licencje oprogramowania. 2. Podstawy technik informatycznych. Jednostki i kodowanie informacji. Elementy tworzące zestaw komputerowy. Oprogramowanie użytkowe. Wirusy komputerowe. 3. Przetwarzanie tekstów. Reguły wprowadzania tekstu. Formatowanie dokumentów. Tabulatory. Odczyt, zapis i wydruk dokumentów. 4. Przetwarzanie tekstów. Wypunktowanie i numerowanie. Wstawienie grafiki do dokumentu. Tabele. Formatowanie nagłówka i stopki. 5. Przetwarzanie tekstów. Korespondencja seryjna, szablony dokumentów. Tworzenie dokumentu w oparciu o style. Automatyczne numerowanie rysunków, tabel, odsyłaczy. Generowanie spisu treści, rysunków i tabel. 6. Arkusze kalkulacyjne. Wprowadzanie danych do arkusza. Formatowanie arkusza. Proste wzory obliczeniowe. Zapis, odczyt i wydruk skoroszytu. Program przedmiotu 7. Arkusze kalkulacyjne. Typy adresowania. Wykresy. Praca z wieloma arkuszami. 8. Arkusze kalkulacyjne. Zaawansowane operacje w arkuszu kalkulacyjnym. 9. Bazy danych. Podstawowe pojęcia. Tworzenie tabel, definiowanie kluczy, relacje między tabelami. 10. Bazy danych. Formularze, kwerendy (zapytania), raporty. 11. Bazy danych. Zaawansowane ćwiczenia z projektowania baz danych. 12. Grafika menedżerska i prezentacyjna. Podstawy tworzenia prezentacji. Wzorce slajdów. Rysunki, wykresy, autokształty, pola tekstowe na slajdach. 13. Grafika menedżerska i prezentacyjna. Cechy poprawnie zbudowanej prezentacji. Przygotowanie prezentacji. 14. Grafika menedżerska i prezentacyjna. Pokaz slajdów. Notatki, materiały informacyjne. 15. Zaliczenie.
Rok akademicki 2010/2011 5/36 Rok akademicki 2010/2011 6/36 Literatura Zaliczenie 1. A. Żarowska, W. Węglarz: ECDL na skróty. PWN, Warszawa, 2009. 2. W. Sikorski: ECDL. Podstawy technik informatycznych i komunikacyjnych. PWN, 2009. 3. H. Nowakowska: ECDL. Użytkowanie komputerów. Moduł 2. PWN, 2009. 4. M. Kopertkowska-Tomczak: ECDL. Przetwarzanie tekstów. Moduł 3. PWN, 2009. 5. M. Kopertkowska-Tomczak: ECDL. Arkusze kalkulacyjne. Moduł 4. PWN, 2009. 6. M. Kopertkowska-Tomczak: ECDL. Bazy danych. Moduł 5. PWN, 2009. 7. M. Kopertkowska-Tomczak: ECDL. Grafika menedżerska i prezentacyjna. Moduł 6. PWN, 2009. 8. A. Żarowska-Mazur: ECDL. Przeglądanie stron internetowych i komunikacja. Moduł 7. PWN, 2010. 9. L. Litwin: ECDL. Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych. Przewodnik. Tom I i II. Helion, Gliwice, 2009. 10. http://www.ecdl.com.pl - serwis poświęcony sprawom ECDL w Polsce Zaliczenie przedmiotu odbywa się na podstawie następujących zasad: obecność studenta na wszystkich planowych zajęciach realizacja tematu zajęć i zadań sformułowanych przez prowadzącego oceny uzyskane za rozwiązanie testów i wykonanie zadań określających przygotowanie studenta do zajęć oraz wiedzę i umiejętności nabyte w trakcie zajęć Rok akademicki 2010/2011 7/36 Rok akademicki 2010/2011 8/36 Regulamin studiów (obowiązuje od 01.10.2010) Regulamin studiów (obowiązuje od 01.10.2010)
Rok akademicki 2010/2011 9/36 Rok akademicki 2010/2011 10/36 Regulamin studiów (obowiązuje od 01.10.2010) Regulamin studiów (obowiązuje od 01.10.2010) Rok akademicki 2010/2011 11/36 Rok akademicki 2010/2011 12/36 Regulamin pracowni informatycznej KETiM (1/4) 1. Wstęp do laboratorium w czasie trwania ćwiczenia jest dozwolony tylko dla osób uczestniczących w zajęciach. 2. Ćwiczenia studenckie odbywają się w zespołach 1-2 osobowych. Opuszczanie stanowiska laboratoryjnego, nawet chwilowe, jest dopuszczalne tylko za zgodą prowadzącego zajęcia. 3. Zabronione jest wnoszenie do laboratorium wszelkich napojów i posiłków. 4. Zabronione jest dokonywanie jakichkolwiek zmian w połączeniach i konfiguracji sprzętu. 5. Niedopuszczalna jest jakakolwiek manipulacja przy okablowaniu oraz urządzeniach lokalnej sieci komputerowej. 6. Komputery mogą być włączone dopiero po uzyskaniu zezwolenia od prowadzącego zajęcia. 7. Niedopuszczalne jest wgrywanie własnych zbiorów, modyfikacja plików konfiguracyjnych i kasowanie programów, oprócz własnych zbiorów i plików roboczych. Regulamin pracowni informatycznej KETiM (2/4) 8. Zabrania się wykorzystywania sprzętu znajdującego się w laboratorium do celów nie związanych z ćwiczeniami. 9. Dwukrotne nieusprawiedliwione opuszczenie ćwiczeń powoduje skreślenie z listy i przekazanie tej informacji do Dziekanatu WE PB. W wyjątkowych usprawiedliwionych przypadkach (np. choroby), ćwiczenie może być odrobione w terminie dodatkowym. 10. Warunkiem dopuszczenia do wykonywania ćwiczenia jest znajomość podstawowych zagadnień teoretycznych dotyczących danego ćwiczenia. Sprawdzenie wiadomości odbywa się przed rozpoczęciem ćwiczenia lub w trakcie jego wykonywania. 11. Zaliczenie ćwiczenia następuje na podstawie: wykazania się podstawowymi wiadomościami, wykonanie niezbędnych zagadnień problemowych związanych z danym ćwiczeniem, złożenie w wyznaczonym terminie sprawozdania.
Rok akademicki 2010/2011 13/36 Rok akademicki 2010/2011 14/36 Regulamin pracowni informatycznej KETiM (3/4) 12. Sprawozdanie powinno być wykonane starannie i przejrzyście, z podaniem zasadniczych wyników obliczeń, wniosków i uwag. 13. W razie nieszczęśliwego wypadku należy natychmiast wyłączyć napięcie zasilające, a następnie wezwać pogotowie ratunkowe (tel. 999 lub tel. kom. 112) i udzielić pierwszej pomocy. 14. W razie pożaru wyłączyć napięcie zasilające i gasić urządzenia gaśnicami oraz kocami gaśniczymi znajdującymi się w laboratorium lub na korytarzu, a w koniecznym przypadku wezwać straż pożarną (tel.998 lub tel.kom.112). 15. Przed wyłączeniem komputera, należy dokonać prawidłowego zamknięcia systemu operacyjnego. 16. Po zakończeniu ćwiczeń należy zgłosić fakt ukończenia ćwiczenia prowadzącemu oraz na jego polecenie: skasować własne pliki robocze, wyłączyć urządzenia, uporządkować stanowisko laboratoryjne. Regulamin pracowni informatycznej KETiM (4/4) 17. Pomieszczenie laboratorium można opuścić tylko po uzyskaniu zgody od prowadzącego ćwiczenia. 18. Uszkodzenie sprzętu w wyniku jego celowego niewłaściwego wykorzystania, będzie karane nie zaliczeniem laboratorium. 19. W przypadku celowego uszkodzenia lub na skutek niewłaściwego użytkowania sprzętu, osoby winne będą obciążone kosztami naprawy. Rok akademicki 2010/2011 15/36 Rok akademicki 2010/2011 16/36 ECDL Certyfikaty ECDL ECDL (ang. European Computer Driving Licence) - Europejski Certyfikat Umiejętności komputerowych do 2004 roku stosowano dosłowny przekład - Europejskie Komputerowe Prawo Jazdy ECDL Core - 7 egzaminów, ECDL Start - 4 egzaminy e-citizen (e-obywatel) - 1 egzamin potwierdza umiejętności z zakresu wykorzystania komputera i Internetu w życiu codziennym ECDL Core składa się z 7 modułów: Podstawy technik informatycznych i komunikacyjnych Użytkowanie komputera Przetwarzanie tekstów Arkusze kalkulacyjne Bazy danych Grafika menedżerska i prezentacyjna Przeglądanie stron internetowych i komunikacja ECDL Start - dowolnie wybrane 4 moduły z powyższych ECDL Advanced (ECDL-A) - 4 egzaminy potwierdza opanowanie zaawansowanych umiejętności wykorzystania aplikacji komputerowych ECDL CAD - 1 egzamin międzynarodowy standard potwierdzający umiejętności projektowania 2D ECDL WebStarter - 1 egzamin weryfikuje podstawową wiedzę z zakresu tworzenia stron internetowych E-Guardian - 1 egzamin potwierdza kompetencje w zakresie zabezpieczeń komputerów przed nieupoważnionym dostępem oraz ochrony osób przed niebezpieczeństwami pochodzącymi z Internetu
Rok akademicki 2010/2011 17/36 Rok akademicki 2010/2011 18/36 1. Które z wymienionych urządzeń jest urządzeniem wyjścia? a) skaner b) karta LAN c) pendrive d) drukarka 2. Symbol na modemie 56K oznacza: a) wielkość pamięci b) szybkość transmisji danych c) sugerowaną cenę d) model 3. Formatowanie dysku służy: a) jego przygotowaniu do pracy b) archiwizacji danych c) kompresji plików d) usuwaniu plików 4. Oprogramowanie systemowe do rejestracji pojazdów powypadkowych to: a) arkusz kalkulacyjny b) system operacyjny c) baza danych d) oprogramowanie dużej skali 5. Internet wykorzystujesz do: a) komunikacji b) drukowania c) pisania tekstów d) katalogowania kaset VHS 6. Co oznacza skrót ISDN? a) Międzymiastowe Sieci Danych Liczbowych b) Interaktywne Standartowe Cyfrowe Sieci c) Usługowa Baza Danych Internetowych d) Sieć Cyfrowa Usług Zintegrowanych 7. Infekcja wirusem możliwa jest przez: a) monitor b) skaner c) ploter d) pendrive 8. Przy pracy z komputerem powinniśmy: a) siedzieć na krześle bez oparcia b) robić przerwy c) grać w gry d) ruszać myszką 9. Komputery w sieci nie mogą: a) wymieniać danych b) używać drukarki c) korzystać z WWW d) nie działać Rok akademicki 2010/2011 19/36 Rok akademicki 2010/2011 20/36 10. Plik skompresowany może mieć rozszerzenie: a) zip b) doc c) xls d) mdb 11. Co oznacza skrót WAN? a) inaczej sieć Internet b) bezpośredni dostęp do plików c) systemy operacyjne d) rozległą sieć komputerową 12. Kilobajt jest to: a) 1024 bajty b) 10024 bajty c) 1024 bity d) 1026 bajtów 13. Dostęp do sieci lokalnej uzyskujemy przez: a) skaner b) napęd COMBO c) kartę Ethernet d) modem 14. Urządzenie wejścia/wyjścia to: a) myszka b) skaner c) karta muzyczna d) monitor 15. GUI to: a) Interfejs Gier Komputerowych b) Graficzny Interfejs Użytkownika c) Uniwersalny Interfejs d) Graficzny Uniwersalny Interfejs 16. W jakich jednostkach mierzona jest prędkość procesora: a) GB b) BPS c) GHz d) CPU 17. Jak nazywa się najmniejsza jednostka informacji? a) Bajt b) Rekord c) Bit d) Sektor 18. Monitory, których użytkowanie jest bezpieczne, oznacza się specjalnym znakiem: a) TCO 03 b) ISO9001 c) LAN d) ISO
Rok akademicki 2010/2011 21/36 Rok akademicki 2010/2011 22/36 19. Które z poniższych stwierdzeń dotyczących pamięci RAM jest fałszywe? a) Pamięć RAM jest pamięcią kasowaną w trakcie restartu komputera b) Pamięć RAM jest pamięcią do odczytu i zapisu c) System operacyjny jest ładowany do pamięci RAM zaraz po uruchomieniu komputera d) Programy aplikacyjne nie zapisują danych do pamięci RAM 20. Za pomocą napędu COMBO możliwe jest: a) sformatowanie płytki CD-ROM b) sformatowanie płytki CD-RW c) sformatowanie płytki DVD d) sformatowanie dyskietki 21. Dostęp do Internetu uzyskujemy przez: a) pendrive b) monitor c) kartę WiFi d) ploter 22. Taśmę barwiącą posiada drukarka: a) laserowa b) igłowa c) atramentowa d) każda 23. Urządzenie peryferyjne to: a) drukarka b) GUI c) RAM d) ROM 24. Oprogramowanie użytkowe to: a) edytor tekstu b) sterownik USB c) plik z tekstem d) strona www 25. Sieć komputerowa to: a) dwa komputery b) dwa komputery podłączone do jednego gniazdka c) komputery wymieniające między sobą dane d) komputery w jednym budynku 26. Na bezpieczną pracę z komputerem wpływa: a) miękki fotel b) monitor o niskim promieniowaniu c) kolorowe meble d) krótki kabel myszki 27. Celem zakładania hasła jest: a) pozwolenie korzystania wielu użytkownikom b) utrudnienie pracy c) wymóg producenta d) ochrona przed dostępem Rok akademicki 2010/2011 23/36 Rok akademicki 2010/2011 24/36 28. Prawo autorskie zabrania używania oprogramowania: a) shareware b) freeware c) bez licencji d) GNU 29. Drukarki nie podłączysz do portu: a) USB b) równoległego c) EURO d) LAN 30. Nowe monitory oznaczane są: a) USB b) LCD c) TCP/IP d) AGP 34. Przez podczerwień komunikuje się: a) LAN b) WAN c) Irda d) WiFi 35. Prywatna sieć firmy z użytkownikami na zewnątrz to: a) Intranet b) Extranet c) Internet d) LAN 36. Urządzenie podtrzymujące zasilanie komputera to: a) UPS b) USB c) UMTS d) GPRS 31. Cyfrowe łącze to: a) modemowe b) TCP/IP c) WAN d) DSL 32. Dysk magnetooptyczny wykorzystuje: a) pole magnetyczne b) pole tekstowe c) głowicę d) laser 33. Dokładność skanowania określa się w: a) DPI b) PCI c) USB d) IP Test traktuje się jako zaliczony po uzyskaniu minimum 27 poprawnych odpowiedzi Źródło: Na podstawie syllabusa w wersji 4.0 - opracował Mariusz Grzyb Egzaminator ECDL
Rok akademicki 2010/2011 25/36 Rok akademicki 2010/2011 26/36 Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze Praca przy komputerze powoduje następujące dolegliwości: bóle głowy i kręgosłupa zmęczenie i łzawienie oczu napięcie mięśni ogólne rozdrażnienie Czynniki wpływające na prawidłową i bezpieczną pracę z komputerem: odpowiednie meble z krzesłem o regulowanej wysokości oraz kącie nachylenia oparcia; stosownie duży blat, pozwalający zachować właściwą odległość monitora od oczu (35-70 cm) odpowiednie oświetlenie, dające niezbyt duży różnice jasności ekranu monitora i pomieszczenia oraz eliminujące odbicia odpowiedni mikroklimat: temperatura 21-22 stopnie Celsjusza, wilgotność powietrza 50-60%, lekki ruch powietrza zachowanie maksymalnej odległości monitora od oczu dokonywanie przerw w trakcie pracy przy komputerze oraz ćwiczeń relaksacyjnych Rok akademicki 2010/2011 27/36 Rok akademicki 2010/2011 28/36 Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze Wpływ monitora na zdrowie człowieka: Pracujący monitor emituje: pole elektrostatyczne (wywołujące wiatr elektryczny) pole elektromagnetyczne o bardzo małej częstotliwości promieniowanie nadfioletowe powodujące zapalenie spojówek i rumień skóry śladowe promieniowanie rentgenowskie Inne negatywne skutki działania monitora: odbicie oświetlenia zewnętrznego od ekranu monitora (konieczność nadmiernego wytężania wzroku) migotanie obrazu, rozmycie kolorów i brak ostrości powodujące szybkie zmęczenie wzroku Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze Praktyka używania sprzętu: Zasady jakimi należy się kierować podczas użytkowania sprzętu komputerowego: podłączenie komputera do listwy z filtrem zabezpieczającym przed zakłóceniami i przepięciami w sieci (listwa podłączona do uziemionego gniazda) wyposażenie stanowiska pracy w urządzenie do podtrzymywania napięcia tzw. UPS poprowadzenie kabli sieci komputerowej wzdłuż ścian, a nie w miejscach, w których mogą być narażone na nacisk, ochrona kabli przed wilgocią ustawienie komputera z wygodnym dostępem do klawiatury i myszy ustawienie monitora tyłem do ściany i tyłem do światła dziennego regularne czyszczenie ekranu i klawiatury ochrona komputera przed wstrząsami i uszkodzeniami mechanicznymi
Rok akademicki 2010/2011 29/36 Rok akademicki 2010/2011 30/36 Licencje oprogramowania Licencja na oprogramowanie - umowa na korzystanie z utworu jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie do utworu, a osobą, która zamierza z danej aplikacji korzystać Licencje na oprogramowanie - są najczęściej bardzo restrykcyjne i większość użytkowników nie czyta ich w całości. Co zawiera licencja? ograniczenie co do liczby komputerów, na których można zainstalować oprogramowanie ograniczenie co do liczby użytkowników którzy mogą go używać Freeware licencja oprogramowania umożliwiająca darmowe rozprowadzanie aplikacji bez ujawnienia kodu źródłowego czasami licencja freeware zawiera dodatkowe ograniczenia (np. część freeware jest całkowicie darmowa, a część darmowa jedynie do użytku domowego) programy na licencji freeware mogą być nieodpłatnie wykorzystywane, jednak zabrania się czerpania korzyści finansowych z ich dystrybucji przez osoby trzecie licencja nie dotyczy dystrybucji produktów (dokumentów, grafiki, innych programów itd.) stworzonych przy użyciu programów na licencji freeware klauzulę o wyłączonej odpowiedzialności producenta z tytułu używania oprogramowania przez licencjobiorcę, której znaczenie polega na braku jakiejkolwiek odpowiedzialności producentów oprogramowania za skutki błędów w programach sposób wykorzystania oprogramowania (komercyjne, prywatne) Rok akademicki 2010/2011 31/36 Rok akademicki 2010/2011 32/36 Shareware GNU General Public License Adware rodzaj płatnego programu komputerowego, który jest rozpowszechniany bez opłat, ale z pewnymi ograniczeniami, do wypróbowania przez użytkowników czasami po okresie próbnym za taki program trzeba płacić lub zrezygnować z korzystania z niego czasami producent oprogramowania wydaje jedną wersję na licencji shareware a drugą (zazwyczaj z ograniczeniami) na licencji freeware oprogramowanie rozpowszechniane za darmo, ale zawiera funkcję wyświetlającą reklamy, zwykle w postaci bannerów wydawca oprogramowania zarabia właśnie na tych reklamach, zwykle jest też możliwość nabycia wersji programu bez reklam za opłatą Powszechna Licencja Publiczna GNU jest jedną z licencji wolnego oprogramowania, która została sformułowana w 1988 na potrzeby Projektu GNU celem licencji GNU GPL jest przekazanie użytkownikom czterech podstawowych wolności: wolność uruchamiania programu w dowolnym celu (wolność 0) wolność analizowania, jak program działa i dostosowywania go do swoich potrzeb (wolność 1) wolność rozpowszechniania niezmodyfikowanej kopii programu (wolność 2) wolność udoskonalania programu i publicznego rozpowszechniania własnych ulepszeń (wolność 3) jeżeli program nie gwarantuje użytkownikowi chociaż jednej z powyższych wolności, wówczas, według Free Software Foundation, nie może być uznany za Wolne Oprogramowanie
Rok akademicki 2010/2011 33/36 Rok akademicki 2010/2011 34/36 Postcardware (Cardware) Public Domain autorzy udostępniają swoje programy za darmo: w zamian za to oczekują, że użytkownik przyśle im kartkę pocztową (najczęściej z miejscowości, w której mieszka) powyższy wymóg bywa mniej lub bardziej kategoryczny w zależności od konkretnej licencji - niektóre uzależniają od tego legalność używania programu, inne pozostawiają to dobrej woli użytkownika jako sposób na wyrażenie wdzięczności autorowi po angielsku oznacza własność ogółu - są to teksty, zdjęcia, muzyka, dzieła sztuki, oprogramowanie itp., które na skutek decyzji twórcy, braku spadkobierców lub upływu odpowiedniego czasu stały się dostępne do dowolnych zastosowań bez konieczności uwzględniania praw autorskich każda rzecz nią objęta może być używana w jakikolwiek sposób Donationware oprogramowanie na tej licencji może być dowolnie modyfikowane, kopiowane i dystrybuowane pod warunkiem, że licencjobiorca zapłaci autorowi symboliczną kwotę wielkość opłaty zależy od licencjobiorcy Rok akademicki 2010/2011 35/36 Rok akademicki 2010/2011 36/36 Oprogramowanie Microsoft na licencji MSDN AA Oprogramowanie Microsoft na licencji MSDN AA Studenci Wydziału Elektrycznego PB mają dostęp do oprogramowania na licencji MSDN AA Informacje: http://www.we.pb.edu.pl/msdn-aa.html Klucze do instalacji oprogramowania można uzyskać w systemie ELMS Aby skorzystać z systemu ELMS należy zgłosić się do administratora systemu z prośbą o założenie konta. W tym celu należy wysłać na adres msdn@we.pb.edu.pl e-mail z następującymi informacjami: nazwisko i imię nr albumu adres e-mail rok i kierunek studiów rodzaj studiów (stacjonarne/zaoczne/doktoranckie) Warunkiem założenia konta w systemie ELMS jest zaakceptowanie na piśmie warunków licencji MSDN AA. Należy dokonać tego w pokoju 104 Wydziału Elektrycznego PB Po założeniu konta w systemie ELMS zostanie na podany adres wysłany email zawierający nazwę użytkownika i hasło oraz link do strony logowania ELMS: https://msdn62.e-academy.com/ptbial_elect Po dokonaniu zamówienia i otrzymaniu potwierdzenia oraz klucza produktu, płyty CD można wypożyczyć w pokoju 104 WE PB W chwili obecnej dostępne są systemy operacyjne: Windows XP Professional Windows Vista Business Windows 7 Professional (x64, x86)