Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie i Maciej Hewusz Skanska S.A. RYZYKO=ZAGROŻENIE 2 1
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM MINIMALIZACJA PRAWDOPODOBIEŃSTWA WYSTĄPIENIA ORAZ SKUTKÓW ZDARZEŃ NEGATYWNIE WPŁYWAJĄCYCH NA PRZEDSIĘWZIĘCIE 3 JAKOŚĆ RYZYKO TERMIN FINANSE MARKA FIRMY 4 2
ROZPOZNANE OSZACOWANE RYZYKO ZMITYGOWANE NADZOROWANE 5 STRATEGIA PRZEDSIĘBIORSTWA A RYZYKO 6 3
Projekty duże (np. 500 mln PLN) DECYZJA NA POZIOMIE ZARZĄDU Projekty średnie (np. 20 mln PLN) DECYZJA NA POZIOMIE PROJEKTU Projekty małe (np. 1 mln PLN) 7 FAZA OFEROWANIA FAZA REALIZACJI Ryzyko 1 Ryzyko 2 Ryzyko 3 Ryzyko realizacyjne 1 Ryzyko realizacyjne 2 Ryzyko realizacyjne 3 8 4
RYZYKO NA ETAPIE OFEROWANIA JEST ZIDENTYFIKOWANE POSIADA WARTOŚĆ POSIADA PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA JEST UMIEJSCOWIONE W CZASIE ŻYCIA PROJEKTU ZNANY JEST PLAN POSTĘPOWANIA 9 RYZYKO NA ETAPIE REALIZACJI JEST UMIEJSCOWIONE W HARMONOGRAMIE REALIZACYJNYM JEST MONITOROWANE POSIADA AKTUALNĄ WARTOŚĆ WERYFIKOWANY JEST PLAN POSTĘPOWANIA 10 5
OSZACOWANIE RYZYKA POZWALA OKREŚLIĆ WARTOŚĆ FINANSOWĄ ORAZ JEGO WPŁYW NA WYNIK PRZEDSIĘWZIĘCIA a nawet PODJĄĆ DECYZJĘ CO DO UDZIAŁU W PRZEDSIĘWZIĘCIU 11 REJESTR RYZYK FAZA OFEROWANIA ORAZ REALIZACYJNA ZIDENTYFIKOWANE RYZYKA PRAWDOPODOBIEŃSTWO ISTOTA RYZYKA WARTOŚĆ CZAS 12 6
PLAN REAKCJI NA RYZYKA FAZA REALIZACYJNA TECHNIKI POSTĘPOWANIA Z AKCEPTOWALNYM RYZYKIEM W MOMENCIE JEGO WYSTĄPIENIA DOSTĘPNE ZASOBY SPOSÓB MONITOROWANIA PRZEBIEGU RYZYKA SPOSÓB MONITOROWANIA KOSZTÓW POSTĘPOWANIA Z RYZYKIEM KONSEKWENCJE, ŚCIEŻKI KRYTYCZNE 13 RYZYKA RELACYJNE PRAWNE ŚRODOWISKOWE EKONOMICZNE INNE TECHNICZNE 14 7
RYZYKO EKONOMICZNE WYPŁACALNOŚĆ INWESTORA/ ZLECENIODAWCY SPOSÓB/ CZĘSTOTLIWOŚĆ PŁATNOŚCI WZROST KURSU WALUT WZROST CEN MATERIAŁÓW 15 Problemy stwarza nie tylko sposób rozstrzygania przetargów. Wykonawcy narzekają również na system płatności. Polega on na otrzymaniu za zakończony etap prac, co doprowadza do zatorów płatniczych Źródło: portal: rynekinfrastruktury.pl, Polskie Radio 16 8
Wzrost cen materiałów np. cena stali Źródło: http://stooq.pl/ 17 RYZYKO EKONOMICZNE [ ]W tym roku ten rynek skurczy się o 70 proc. Kontrakty w budownictwie kubaturowym tego nie zrekompensują -ocenia Blocher. Według niego najpewniej wszystkie firmy budujące autostrady poniosą straty. Nie dlatego, że Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) przestała płacić wykonawcom. Problem w tym, że ci podpisując kontrakty w 2010 r. nie przewidzieli gwałtownego wzrostu cen kluczowych materiałów. W Budimeksie twierdzą, że np. ceny asfaltu, betonu czy paliwa poszły w górę aż o ponad 40 proc.-ale nawet gdyby firmy przewidziały tak dużą podwyżkę, to uwzględniając ją w swojej ofercie nie wygrałyby przetargów- mówił Blocher w czasie środowego spotkania z dziennikarzami. Tylko wskutek wzrostu kosztów zakupu asfaltu Budimex stracił 78 mln zł. Do tego dochodzi ryzykonieukończenia budowy w terminie, za co grożą potężne kary. Akurat ta firma odda do użytkowania na czas swój odcinek autostrady A2, zaś czteromiesięczny poślizg na A4 usprawiedliwiają roboty archelogiczne. [ ] Źródło: wyborcza.biz 18 9
RYZYKO TECHNICZNE ISTOTNE ZARÓWNO W UJĘCIU MAKRO CAŁEGO PRZEDSIĘBIORSTWA JAK I W UJĘCIU MIKRO POJEDYNCZEGO PROJEKTU DEFINIUJE WRĘCZ PROFIL DZIAŁALNOŚCI FIRMY 19 RYZYKO TECHNICZNE ZASTOSOWANIE NOWYCH TECHNOLOGII, NOWYCH, NIEZNANYCH MATERIAŁÓW NIEZNANE WARUNKI GRUNTOWE WARUNKI POGODOWE SĄSIEDZTWO, ZABUDOWANIA PROJEKT TECHNICZNY WYMAGANIA INWESTORA TERMIN PRZEZNACZONY NA REALIZACJĘ 20 10
RYZYKO TECHNICZNE Alstom rezygnuje z Kozienic data dodania: 2012-04-25 12:39:33 źródło: Rynek Infrastruktury -Po wnikliwej analizie ostatecznego SIWZ dla projektu Kozienice wspólnie z naszym partnerem PBG SA podjęliśmy decyzję o nieskładaniu oferty poinformowała Rynek Infrastruktury Dorota Januszkiewicz, dyrektor ds. komunikacji Alstom w Polsce. Dziś o 11:30 upłynął termin składania ofert w przetargu na budowę bloku węglowego o mocy 1000 MW w Elektrowni Kozienice. Swoje oferty złożyły konsorcja: Hitachi i Polimeksu-Mostostal; China National Electric Engineering Corporation i China Overseas Engineering Group. [ ] -Naszym zdaniem, postawione w ostatecznej specyfikacji dla budowy nowego bloku w Kozienicach bardzo trudne wymagania handlowo-techniczne, głównie w zakresie zapisów handlowych, niespotykane dla tego typu kontraktów na świecie, niosące daleko idące ryzyko po stronie wykonawcy oraz nakładające w niektórych przypadkach spełnienie świadczeń, na które wykonawca nie ma bezpośredniego wpływu, przyczyniły się również do podjęcia tej decyzji wyjaśniała Januszkiewicz.[ ] Źródło: rynekinfrastruktury.pl 21 RYZYKO TECHNICZNE 22 11
RYZYKO TECHNICZNE Nie uznajemy porażek [ ] Praca na obiektach mostowych będzie trwała cały czas i nie przewidujemy przerw w wyniku spadku temperatury mówi Rynkowi Infrastruktury Jan Łuczak, prezes Dolnośląskich Surowców Skalnych. DSS jest liderem konsorcjum, które buduje odcinek C autostrady A-2. [ ] ŹRÓDŁO: RYNEK INFRASTRUKTURY.PL 23 RYZYKO ŚRODOWISKOWE Przebicie w tunelu kolejowym Hallandsås Ukończono pierwszy odcinek tunelu kolejowego o długości 8,7 km w szwedzkim Goeteborgu. Maszyna tunelowa typu TBM o nazwie Åsa przebiła we środę północną ścianę tunelu Hallandsås. Jest to pierwszy z planowanych dwóch równoległych tuneli. Projekt o wartości 1,4 mld USD jest realizowany przez konsorcjum firm Skanska Vinci. Projekt jest bardzo opóźniony. Wystartował w 1992 roku i został zatrzymany na skutek zastrzeżeń środowiskowych w 1997. Tunelowanie wznowiono w 2005 roku. Tunel jest kluczowym elementem West Coast Line, która ma połączyć Goeteborg z Malmö. Dzięki tunelom, które zastąpią jednotorowy odcinek linii, ilość pociągów zostanie zwielokrotniona. Pierwsze pociągi powinny przejechać tunelami w 2015 roku. źródło: sapp.se/genombrott data źródła: 26-08-2010 24 12
RYZYKO ŚRODOWISKOWE BP drży w obawie przed najczarniejszym scenariuszem Burzowe chmury niosą poważne zagrożenie dla procesu oczyszczania wód Zatoki Meksykańskiej z plam ropy, która wycieka z uszkodzonego szybu naftowego. Nawałnice mogą znacząco utrudnić największą w historii USA akcję sprzątania wybrzeży. Nie mamy pojęcia jakie skutki spowoduje burza, jeśli przetoczy się nad rejonami skażonymi przez ropę. Nigdy niczego takiego nie doświadczyliśmy. To byłby najgorszy możliwy scenariusz - mówi Jack Boston.. Źródło www.forsal.pl 25 RYZYKO ŚRODOWISKOWE Most Północny pół roku później? Grozi nam kolejne opóźnienie z mostem Północnym, bo drogowcy nie zlecili osobno wycinki drzew. Jeśli nie uda się jej przeprowadzić przed okresem lęgowym ptaków, to prace zaczną się dopiero jesienią przyszłego roku. Czy most Północny kiedykolwiek powstanie? Przestaje już w to wierzyć wielu mieszkańców Nowodworów i Tarchomina. Jeszcze niedawno władze miasta obiecywały, że pierwsza łopata zostanie wbita pod koniec roku. Teraz grozi nam, że prace wystartują dopiero jesienią. A wszystko przez to, że drogowcy mogą nie zdążyć z wycinką drzew pod trasę przed okresem lęgowym ptaków, który zaczyna się 15 marca i trwa do 15 sierpnia... Źródło gazeta.pl 26 13
RYZYKO PRAWNE GDY DZIAŁALNOŚĆ MOŻE WYWOŁAĆ NEGATYWNE SKUTKI PRAWNE WOBEC OSÓB TRZECICH RYZYKA SPORU Z INWESTOREM RYZYKA WYNIKAJĄCE Z TERMINÓW ADMINISTRACYJNYCH (POZWOLENIA, DECYZJE) UZGODNIENIA 27 RYZYKO PRAWNE USTAWA Prawo zamówień publicznych z dnia 29stycznia 2004 r. Art.38.1. 45) Wykonawca może zwrócić się do zamawiającego o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zamawiający jest obowiązany udzielić wyjaśnień niezwłocznie, jednak nie później niż: 1) na 6 dni przed upływem terminu składania ofert, 2) na 4 dni przed upływem terminu składania ofert w przetargu ograniczonym oraz negocjacjach z ogłoszeniem, jeżeli zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia, 3) na 2 dni przed upływem terminu składania ofert jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art.11 ust.8 pod warunkiem że wniosek o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia wpłynął do zamawiającego nie później niż do końca dnia, w którym upływa połowa wyznaczonego terminu składania ofert. 28 14
RYZYKO RELACJI SPOŁECZNE ZNANY ZAMAWIAJĄCY ZNANY NADZÓR DOBRA WOLA KONIECZNOŚĆ WSPÓŁPRACY Z FIRMAMI TRZECIMI 29 RYZYKO BHP KWESTIE BEZPIECZNEJ PRACY ORAZ OCHRONY ŻYCIA PRACOWNIKÓW NIE MOGĄ WIĄZAĆ SIĘ Z ŻADNYM RYZYKIEM 30 15
STRATEGIA PRZEDSIĘBIORSTWA A RYZYKO 31 w projekcie DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 16
Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie i Maciej Hewusz Skanska S.A. 17