Hałas RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2002 ROKU 1 5 5 K r ak ó w 2 0 0 3 V I H A Ł A S Mirosław Dzierko, Dariusz Kapustka N a p r s t r n l a t r j g p a r c a j u n y j e s t r a ż a n m n c h t e c h n p r u y j n y c h t r a n s p t e m, a c t y m t n j ą c e r a ż a n e t e c h n a p r u y s ą b e r e d n p r c n ą g e n e r n h a ł a s u p r m y s ł g u n a l n e g u n c y j n e g a u a l n y c h ś t l e b a d a ń C B O S, p a d d p t e P a r a ż a s j n p j n y u c ż l c h a ł a s u ś r, g ł ó e j m r p r l e m d y c h a ł a s u u n c y j n e g l h a g l e r a c j a c h d u ż y c h m s t a c h, ó r y c h c g u n c y j n e d r p r b g a j ą b e r e d n j b l c b u d m s n j, a n a t ę ż e n r u c h u n d y t y l n a c n j s s p n n e j. J e d n y m d a ń e d h I n s p e a t ó O c h r y Ś r j e s t e n a, t r a, a p g a n p a d n m a t y e j e m j h a ł a s u d ś r. O c e n a s t a n u ś r a s t y c e g d y n a j e s t p r p ó a n r y c h n j ą c y m n m a m r t c r ó ż n e g p u d ź ś r ( L, r t c m d u s l n y m p r m j ą c y m n a d a n y m t e r e n. c h e c n e j d u s l n e r t c r ó ż n e g p u d ź e ś l a r d n M t r a O c h r y Ś r Z a s ó N a t u r a l n y c h L e ś n t d n 1 3 m a j a 1 r. s p r a h r y ś r p r d h a ł a s e m ( D U. N r p 4 3 t a b e l e 1 2. ze ze i ozwó os od zy kr zwią za z wd ie owy ol og ii od kc i or o za id zie is ie i wd - ol og ie or z od kt zp oś ią zy zy o- wa ia ze owe o, kom o i kom ika - o. W kt wie on wie ią ol kó w wy wó ie okó zwią za z ią iwoś ią w od owis ku w wn ie ze ob ot zy kom ika o w wie kic om i - ia kt ią i kom ika i og owe ze ie w zp oś ie is koś i za owy ie zka - iowe ie ie kie ko ie zn zn ie zm ie za ię w or ze oc z za Woj wó zkic kt or w on od owis ka oc kon ol or z za ob ie - ie on or wn is i o od owis ka od owis ka ku zn o okon wa op ze z or wn ie zm ie zon zg od ie z ob owią - zu i or i wa oś i wn owa o oziom wię ku w od owis ku Aeq) z wa oś ia i op zc za - i i og owy i ob owią zu i ie W wil i ob op zc za wa oś i wn owa o oziom wię ku okr ozp or zą ze ie in is on od owis ka ob w i ic wa z ia 998 w wie oc on od owis ka ze - z. 66, oz. 6) i P oziom y d op u s zc za l n e za wa r t e w p owy ż s zy m r ozp o- r zą d ze n iu s ą p oziom a m i h a ł a s u p r ze n ika j ą c e g o n a t e r e n wy m a g a j ą c y oc h r on y od p os zc ze g ó l n y c h ź r ó d e ł h a ł a s u, t a kic h j a k: d r og i l u b l in ie kol e j owe, s t a r t y, l ą d owa n ia i p r ze l ot y s t a t kó w p owie t r zn y c h, l in ie e l e kt r oe n e r g e t y c zn e or a z p ozos t a ł e ob ie kt y i g r u p y ź r ó d e ł h a ł a s u. C e l e m u s t a l e n ia d zia ł a ń p r ior y t e t owy c h zwią za n y c h z og r a n ic za n ie m u c ią ż l iwoś c i a ku s t y c zn e j w ś r od owis ku, zg od n ie z R ozp or zą d ze n ie m M in is t r a Ś r od owis ka w s p r a - wie wa r t oś c i p r og owy c h p oziom ó w h a ł a s u ( D z. U. N r 8, p oz. 8 1 z d n ia 9 s t y c zn ia 2 0 0 2 r. ), zos t a ł y okr e ś l on e wa r t o- ś c i p oziom u d ź wię ku w ś r od owis ku, kt ó r y c h p r ze kr oc ze n ie p owod u j e za l ic ze n ie ob s za r u d o ka t e g or ii t e r e n u za g r oż o- n e g o h a ł a s e m, wy m a g a j ą c e g o p od j ę c ia s zy b kie j i b e zwa - r u n kowe j in t e r we n c j i w za kr e s ie oc h r on y a ku s t y c zn e j. Wa r t oś c i p r og owe p oziom ó w h a ł a s u p r ze d s t a wia j ą t a b e l e 3 i 4. 1. C H A R A K T E R Y S T Y K A P R O W A D Z O N Y C H B A D A Ń L a b or a t or iu m Woj e wó d zkie g o I n s p e kt or a t u O c h r on y Ś r od owis ka w K r a kowie wr a z z d e l e g a t u r a m i w T a r n owie i N owy m S ą c zu p r owa d zi n a t e r e n ie c a ł e g o woj e wó d zt wa b a d a n ia za g r oż e ń a ku s t y c zn y c h od ws zy s t kic h r od za j ó w h a ł a s ó w wy s t ę p u j ą c y c h w ś r od owis ku, d l a kt ó r y c h u s t a l on e s ą wa r t oś c i n or m a t y wn e.

W 1 5 6 M. D z i e r k o, D. K ap u st k a Tabela 1. Dopuszczalny poziom hałasu w środowisku powodowany przez poszczeg ó lne g rupy ź ró deł hałasu, z wyłą czeniem hałasu wywoływaneg o przez linie elekt roenerg et yczne oraz st art y, lą dowania i przelot y st at kó w powiet rznych Tabela 2. Dopuszczalny poziom hałasu w środowisku, powodowany przez linie elekt roenerg et yczne oraz st art y, lą dowania i przelot y st at kó w powiet rznych R odzaj t erenu a) O bszary ochrony uzdrowiskowej b) Tereny szpit ali poza miast em a) Tereny wypoczynkowo rekreacyj ne poza miast em b) Tereny zabudowy mieszkaniowej j ednorodzinnej c) Tereny zabudowy zwią zanej ze st ałym lub wielog odzinnym pobyt em dzieci i młodzież y d) Tereny domó w opieki e) Tereny szpit ali w miast ach a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbioroweg o b) Tereny zabudowy mieszkaniowej j ednorodzinnej z usług ami rzemieślniczymi c) Tereny zabudowy zag rodowej Tereny w st ref ie śró dmiej skiej miast powyż ej 100 t ys. mieszkań có w ze zwart ą zabudową mieszkaniową i koncent racj ą obiekt ó w administ racyj nych, handlowych i usług owych Dopuszczalny poziom hałasu wyraż ony ró wnoważ nym poziomem dź wię ku A w db drog i lub linie kolej owe * P ozost ałe obiekt y i g rupy ź ró deł hałasu 16h dnia 8 h nocy 8 h dnia 1h nocy 50 4 0 4 0 3 50 55 4 5 4 5 4 0 60 50 50 4 0 65 55 55 4 5 P rzeznaczenie t erenu a) O bszary A ochrony uzdrowiskowej b) Tereny szpit ali, domó w opieki, zabudowy zwią zanej ze st ałym lub wielog odzinnym pobyt em dzieci i młodzież y a) Tereny zabudowy mieszkaniowej j edno- i wielorodzinnej oraz zabudowy zag rodowej b) Tereny wypoczynkowo- rekreacyj ne poza miast em Dopuszczalny poziom hałasu wyraż ony dług ot rwałym, średnim poziomem dź wię ku A w db, ekspozycyj nym poziomem dź wię ku A w db i ró wnoważ nym poziomem dź wię ku A w db st art y, lą dowania i przelot y linie st at kó w powiet rznych elekt roenerg et yczne dług ot rwały, średni poziom dź wię ku A w db pora dnia - prz e dz iał c z as u odnie s ie nia ró w ny 1 6 g odz inom pora noc y - prz e dz iał c z as u odnie s ie nia ró w ny 8 g odz inom ekspozycyj ny poziom dź wię ku A w db pora noc y ró wnoważ ny poziom dź wię ku A w db pora dnia - prz e dz iał c z as u odnie s ie nia ró w ny 1 6 g odz inom pora nory - prz e dz iał c z as u odnie s ie nia ró w ny 8 g odz inom 55 4 5 8 3 4 5 4 0 60 50 8 3 50 4 5 * - W art ości określone dla dró g i linii kolej owych st osuj e się t akż e dla t orowisk t ramwaj owych, poza pasem drog owym Tabela 3. W art ości prog owe poziomó w hałasu w środowisku powodowaneg o przez poszczeg ó lne g rupy ź ró deł hałasu, z wyłą czeniem hałasu wywoływaneg o przez linie elekt roenerg et yczne oraz st art y, lą dowania i przelot y st at kó w powiet rznych P rzeznaczenie t erenu art ość prog owa poziomu hałasu wyraż ona ró wnoważ nym poziomem dź wię ku A w db drog i lub linie kolej owe* ) pora dnia ( przedział czasu odniesienia ró wny 16 g odzinom) pora nocy ( przedział czasu odniesienia ró wny 8 g odzinom) pozost ałe obiekt y i g rupy ź ró deł hałasu pora dnia ( przedział pora nocy ( przedział czasu odniesienia czasu odniesienia ró wny 8 naj mniej ró wny j ednej, naj mniej korzyst nym g odzinom korzyst nej g odzinie dnia, kolej no po sobie nocy) nast ę puj ą cym) O bszary ochrony uzdrowiskowej 60 50 50 4 5 Tereny wypoczynkowo-rekreacyj ne poza miast em 60 50 1) Tereny zabudowy zwią zanej ze st ałym lub wielog odzinnym pobyt em dzieci i młodzież y 2 ) Tereny zabudowy szpit alnej i domó w opieki społecznej 65 60 60 50 Tereny zabudowy mieszkaniowej 75 67 67 57 * - W art ości określone dla dró g i linii kolej owych st osuj e się t akż e dla t orowisk t ramwaj owych poza pasem drog owym

W Hałas 1 5 7 Tabela 4. W art ości prog owe poziomó w hałasu w środowisku powodowaneg o przez linie elekt roenerg et yczne oraz st art y, lą dowania i przelot y st at kó w powiet rznych 1 6 % 7% P rzeznaczenie t erenu 1) O bszary A ochrony uzdrowiskowej 2 ) Tereny zabudowy szpit alnej, domó w opieki społecznej oraz zabudowy zwią zanej ze st ałym lub wielog odzinnym pobyt em dzieci i młodzież y 1) Tereny zabudowy mieszkaniowej 2 ) Tereny wypoczynkoworekreacyj ne poza miast em art ość prog owa poziomu hałasu dla st art ó w, lą dowań i przelot ó w st at kó w powiet rznych, wyraż ona ró wnoważ nym poziomem dź wię ku A w db dług ot rwały, średni poziom dź wię ku A, dla dług ot rwałeg o przedziału czasu t rwaj ą ceg o 6 miesię cy, naj mniej korzyst nych pod wzg lę dem akust ycznym pora dnia ( przedział czasu odniesienia ró wny 16 g odzinom) pora nocy ( przedział czasu odniesienia ró wny 8 g odzinom) 65 55 70 60 W r oku 2 0 0 2 p r ze p r owa d zon o 2 1 9 kon t r ol i oc h r on y ś r od owis ka p r ze d h a ł a s e m z c ze g o 1 1 2 z b a d a n ia m i a ku - s t y c zn y m i. S t os u n kowo wy s oki u d zia ł ( 2 4 % ) s t a n owił y in t e r we n c j e z t e r e n u K r a kowa, w za kr e s ie ws zy s t kic h r o- d za j ó w h a ł a s u w ś r od owis ku, a c zkol wie k zd e c y d owa n ą wię ks zoś ć s t a n owią in t e r we n c j e d ot y c zą c e h a ł a s u p r ze m y - s ł owe g o. 77% Pora dzienna Pora noc na Pora dzienna i noc na R ys. 2. R ozkład badań akust ycznych ze wzg lę du na porę doby Z e l ę d u n a u s t a l e n n m a t y e r r a n j ą c e r t c d u s l n e p u d ź ś r n a p ę d n n ą ( 2 ) a n n ą ( 2 2 ) a t a e p r a c ę ó g e n e r u j ą c y c h h a ł a s e s c a ł e j d y, y b a d a ń a s t y c y c h m n a p l n a t a, ó r y c h p r y y n ł ą c p d n n e j, p d n n e j n n e j, a t y l p n n e j. R a d y n y c h b a d a ń l ę d u n a p ę d y p r d s t a r y s u n e 2. n d ł a ń t r n y c h 3 p r p a d s t r d p r n d u s l n e j e m j h a ł a s u d ś r, c g 1 1 % d y c ł ł ą c p y d n n e j, 1 4 % ł ą c p y n n e j, a 4 % ó g e n e r ł p a d n m a t y ą e m j ę h a ł a s u d ś r r ó p d n n e j j a n n e j. A n a l j ą c r j ź r ó d ł a h a ł a s u s t r d n a l e ż y, n a j s e t e ( 8 3 % ) p a d n m a t y e j e m j h a ł a s u d ś r s t a n n t r h a ł a s u u n c y j n e g d l a h a ł a s u u n a l n e g ź n t e n n 5 5 %, d l a p r m y s ł u 3 3 %, c u s t r u j e r y s u n e 3. wzg ia or wn ozg ic za wa oś i op zc za oziom wię ku w od owis ku or zie 6 00-2 00 or z oc 00-6 00 kż ob ie kt w w okr ie ob ob ie kt ku zn oż od zie ić kie w kt om ia wy kon wa o wy zn ie w or ze zie w or ze zie i oc or z ko w or ze oc ozkł wy - kon wa ze wzg or ob ze wia k W wy iku zia kon ol w 9% zy kó w wie zon o ze kr oc ze ia op zc za is i o od owis ka z ze o ot zy o wy zn ie or zie - wy zn ie or oc ob ie kt w o- wa o on or wn is o od owis ka za - wn o w or ze zie k i oc izu od za wie zić iż wię ks zy od k on or wn is i o od owis ka owią wy iki kon ol i kom ika o, kom o ws ka ik wy os i ze - o il k R ys. 3. R ozkład wyst ę puj ą cych przekroczeń wart ości ró wnoważ neg o poziomu dź wię ku dla poszczeg ó lnych rodzaj ó w hałasu R ys. 1. R ozkład przeprowadzonych pomiaró w kont rolnych hałasu ze wzg lę du na rodzaj hałasu S p oś r ó d s t wie r d zon y c h d l a d a n e g o r od za j u h a ł a s u p r ze kr oc ze ń d op u s zc za l n e j e m is j i h a ł a s u d o ś r od owis ka

n a j wię ks zy od s e t e k ( okoł o 4 0 % ) s t a n owią p r ze kr oc ze n ia o wa r t oś c ia c h < 5 d B za r ó wn o d l a p or y d zie n n e j j a k i n oc n e j, a ic h b e zp oś r e d n ią p r zy c zy n ą j e s t h a ł a s kom u n ika c y j n y ( d r og owy ), a w p r zy p a d ku p or y d zie n n e j r ó wn ie ż h a ł a s ko- u n a l n y. P r oc e n t owy r ozkł a d wy s t ę p u j ą c y c h p r ze kr oc ze ń p r ze d s t a wia j ą r y s u n ki 4 i 5. m W 1 5 8 M. D z i e r k o, D. K ap u st k a 2. H A Ł A S P R Z E M Y S Ł O W Y I K O M U N A L N Y B a d a n ia h a ł a s u p r ze m y s ł owe g o ( 74 % ) i kom u n a l n e g o ( 2 0 % ) s t a n owił y n a j wię ks zy od s e t e k p r ze p r owa d zon y c h kon t r ol i e m is j i h a ł a s u d o ś r od owis ka. R ozkł a d b r a n ż owy kon t r ol owa n y c h p od m iot ó w p r ze d s t a wia p on iż s za t a b e l a, w kt ó r e j okr e ś l on o r ó wn ie ż ź r ó d ł a h a ł a s u b ę d ą c e p r zy c zy n ą ks zt a ł t owa n ia kl im a t u a ku s t y c zn e g o w p os zc ze g ó l n y c h p u n kt a c h p om ia r owy c h. Tabela 5. K lasyf ikacj a obiekt ó w ucią ż liwych akust ycznie według branż i urzą dzeń R ys. 4. P rocent owy rozkład wyst ę puj ą cych przekroczeń ró wnoważ neg o poziomu dź wię ku - pora dzienna R ys. 5. P rocent owy rozkład wyst ę puj ą cych przekroczen ró wnoważ neg o poziomu dź wię ku - pora nocna W p r zy p a d ku h a ł a s u kom u n ika c y j n e g o ob e j m u j ą c e g o s wy m za s ię g ie m n a j wię ks zy ob s za r kr a j u, okr e ś l e n ie p o- ziom u e m is j i n a t e r e n a c h n a r a ż on y c h n a t e n r od za j h a ł a s u, wy m a g a ł ob y wy kon a n ia b a r d zo d u ż e j il oś c i p om ia r ó w m o- n it or in g owy c h w p or ze d zie n n e j i n oc n e j. L a b or a t or iu m WI O Ś w K r a kowie wy c h od zą c n a p r ze c iw p os t a n owie n iom l e g is l a c y j n y m ob owią zu j ą c y m w kr a j a c h U E p r zy g ot owa ł o s ię d o s p or zą d za n ia m a p za s ię g ó w a ku s t y c zn y c h w p os t a c i p l a n ó w a ku s t y c zn y c h, p r zy p om oc y s p e c j a l is t y c zn e g o op r og r a m owa n ia s p e ł n ia j ą c e g o ś wia t owe s t a n d a r d y. P l a n a ku s t y c zn y, n a t e r e n ie d l a kt ó r e g o zos t a ł s p or zą d zon y, p ozwa l a s ku t e c zn ie oc e n ić za g r oż e n ia p oc h od zą c e m ię d zy in n y m i od h a ł a s u kom u n ika c y j n e g o, j a k r ó wn ie ż p op r ze z p r og n ozowa n ie za s ię g ó w od d zia ł y wa ń od n owop r oj e kt o- wa n y c h in we s t y c j i. U m oż l iwia p r a wid ł owy wy b ó r ic h l oka l iza c j i or a z e we n t u a l n y op t y m a l n y s p os ó b za b e zp ie - c ze n ia t e r e n ó w p od l e g a j ą c y c h oc h r on ie a ku s t y c zn e j p r ze d p on a d n or m a t y wn ą e m is j ą h a ł a s u. B ranż a P rzemysł spoż ywczy U dział [ % ] w st osunku do wszyst kich kont roli 16, 3 U rzą dzenie C hłodnie went ylat orowe U dział [ % ] w st osunku do wszyst kich urzą dzeń P rzemysł szklarski 1, 9 A g reg at y chłodnicze 12, 0 E nerg et yka 4, 8 C hłodnie kominowe 2, 6 K omunikacj a 6, 7 ent ylat ory i klimat yzat ory P rzemysł met alowy 3, 8 W ó zki spalinowe 6, 0 P rzemysł Drzewny 10, 6 M aszyny budowlane 2, 6 G ó rnict wo i kopalnict wo 3, 8 R zemiosło i usług i 11, 5 K amieniarst wo i bet oniarst wo 3, 8 U rzą dzenia do obró bki met alu U rzą dzenia do obró bki drewna S prę ż arki i kompresory H andel i usług i 13, 5 E lekt ronarzę dzia 6, 0 L okale R ozrywkowe 2, 9 W t ryskarki 2, 6 Tworzywa szt uczne 4, 8 P rzemysł odzież owy 2, 9 P rzemysł samochodowy 1, 0 S amochody ( manewry na placu) S amochody na drog ach A parat ura nag łaśniaj ą ca I nne 11, 5 C yklony 2, 6 1, 7 17, 9 4, 3 7, 7 6, 8 3, 4 4, 3 1, 7 I nne 17, 9 W wy n iku p r ze p r owa d zon y c h b a d a ń s t wie r d zon o, iż 1 / 3 b a d a n y c h ob ie kt ó w p r ze m y s ł owy c h, or a z okoł o p oł owa ob ie kt ó w kom u n a l n y c h s t a n owią ź r ó d ł o p on a d n or m a t y wn e j e m is j i h a ł a s u d o ś r od owis ka, a wy s t ę p u j ą c e p r ze kr oc ze n ia wa r t oś c i n or m a t y wn y c h n ot u j e s ię za r ó wn o w p or ze d zie n - n e j j a k i n oc n e j.

m Hałas 1 5 9 3. H A Ł A S K O M U N I K A C Y J N Y Woj e wó d zt wo m a ł op ol s kie p r ze c in a 90 7 km d r ó g kr a - j owy c h ( w t y m od c in e k p ł a t n e j a u t os t r a d y K r a kó w K a t o- wic e ), 1 3 2 4 km d r ó g woj e wó d zkic h or a z 63 97 km d r ó g p owia t owy c h. P r ze z t e r e n woj e wó d zt wa p r ze b ie g a j ą t r zy d r og i m ię d zy n a r od owe : E 4 0 ( n r 4 ) Z g or ze l e c M e d y ka, E 77 ( n r 7) G d a ń s k C h y ż n e i E 4 62 ( n r 96) G ł og oc zó w B ie l s ko-b ia ł a or a z d zie wię ć d r ó g m ię d zy r e g ion a l n y c h : 73 T a r n ó w K ie l c e, 95 R a b ka Z a kop a n e, 97 N owy T a r g J u r g ó w, 98 Wa d owic e P r ze m y ś l, 99 B r ze s ko N owy S ą c z, 777 K r a kó w S a n d om ie r z, 91 4 K r a kó w M y s ł owic e, 95 2 K r a kó w O ś wię c im, 970 N owy S ą c z P iwn ic zn a. N a j wię ks za g ę s t oś ć d r ó g p r zy p a d a j ą c a n a j e d n os t kę p owie r zc h n i, wy s t ę p u j e w p owia t a c h p ó ł n oc n y c h, n a j - n ie j s za w p owia t a c h p oł u d n iowy c h, g d zie t r u d n e, g ó r s kie wa r u n ki t e r e n owe s t a n owią zn a c zn e og r a n ic ze n ia m oż l iwoś c i r ozwoj u. Ś r e d n i d ob owy r u c h p oj a zd ó w s a m oc h od owy c h n a za m ie j s kie j s ie c i d r ó g kr a j owy c h w P ol s c e ( we d ł u g os t a t - n ic h b a d a ń G e n e r a l n e g o P om ia r u R u c h u wy kon a n y c h w r oku 2 0 0 0 ) wy n os ił 70 0 9 p oj a zd ó w/ d ob ę i b y ł wię ks zy o 3 1 % w p or ó wn a n iu z r okie m 1 995. R u c h p oj a zd ó w za - p r zę g owy c h i r owe r ó w wy ka zy wa ł t e n d e n c j ę m a l e j ą c ą wr a z ze wzr os t e m zn a c ze n ia d r ó g w u kł a d zie f u n kc j on a l - n y m. W p or ó wn a n iu d o r oku 1 995 r u c h r owe r ó w n a s ie c i d r ó g kr a j owy c h zm n ie j s zy ł s ię o 2 %, za ś r u c h p oj a zd ó w za p r zę g owy c h u t r zy m a ł s ię n a t y m s a m y m p oziom ie. Woj e wó d zt wo m a ł op ol s kie zn a j d u j e s ię w c zoł ó wc e r a n kin g u woj e wó d zt w p od wzg l ę d e m ob c ią ż e n ia r u c h e m d r ó g kr a j owy c h : ś l ą s 1 2 1 2 5 p a ó d ę, m a ł s 1 3 p a ó d ę, ł ó d 0 5 2 p a ó d ę, l s > 8 0 0 0 p a ó d ę, m a c > 8 0 0 0 p a ó d ę. kie oj zd w/ ob op ol kie 9 7 oj zd w/ ob zkie 9 oj zd w/ ob wie kop ol kie oj zd w/ ob zowie kie oj zd w/ ob R ó wn ie ż p od wzg l ę d e m ws ka ź n ika wzr os t u n a t ę ż e n ia r u c h u 2 0 0 0 / 1 995 n a s ze woj e wó d zt wo p l a s u j e s ię t a kż e n a 2. m ie j s c u z wie l koś c ią ws ka ź n ika 1, 3 6 p o ś l ą s kim ( ws ka ź - n ik wzr os t u 1, 3 9). S t wie r d zon o, ż e w os t a t n ic h l a t a c h r ozwó j r u c h u p o- j a zd ó w p os zc ze g ó l n y c h ka t e g or ii b y ł b a r d zo zr ó ż n ic owa n y. N a j wię ks zy wzr os t r u c h u o okoł o 4 4 % za n ot owa n o d l a s a m oc h od ó w c ię ż a r owy c h ( b e z p r zy c ze p i z p r zy c ze p a m i) z c ze g o r u c h s a m oc h od ó w c ię ż a r owy c h b e z p r zy c ze p wzr ó s ł t y l ko o 1 7%, za ś z p r zy c ze p a m i a ż o 68 %. D l a p or ó wn a n ia w p op r ze d n im okr e s ie p ię c iol e t n im 1 990-1 995 r u c h s a m oc h od ó w c ię ż a r owy c h wzr ó s ł t y l ko o 5 %. R u c h s a m oc h od ó w os ob owy c h w 2 0 0 0 r oku w s t os u n ku d o r oku 1 995 wzr ó s ł o ok. 2 9% t j. n ie zn a c zn ie p on iż e j ś r e d n ie g o wzr os t u p oj a zd ó w og ó ł e m n a c a ł e j s ie c i d r ó g kr a j owy c h ( ws ka ź n ik wzr os t u 1, 3 1 ). O d c in ki d r ó g kr a j owy c h n a ob s za r ze woj e wó d zt wa, n a kt ó r y c h od n ot owa n o n a j wię ks ze n a t ę ż e n ie p oj a zd ó w s a m o- c h od owy c h t o: K r a kó w Wie l ic zka ( d r og a n r 4 ) 3 5 4 1 9 p oj a zd ó w/ d ob ę, K r a kó w G ł og oc zó w ( d r og a n r 7) 2 9 2 8 6 p oj a zd ó w/ d ob ę, K r a kó w R zą s ka ( d r og a n r 7 i 79) 2 6 91 1 p oj a zd ó w/ d ob ę, Ł a p c zy c a B oc h n ia ( d r og a n r 4 ) 2 4 5 66 p oj a zd ó w/ d ob ę. P r zy t oc zon e p owy ż e j d a n e, w ś wie t l e b a d a ń s t a t y - s t y c zn y c h d ot y c zą c y c h oc e n y za g r oż e ń p os zc ze g ó l n y c h r od za j ó w h a ł a s u, s kł a n ia j ą d o wn ikl iwe j a n a l izy h a ł a s u p o- c h od ze n ia kom u n ika c y j n e g o. D e c y d u j ą c y wp ł y w n a kl im a t a ku s t y c zn y ś r od owis ka m a n ie zwy kl e d y n a m ic zn y r ozwó j m ot or y za c j i, a t y m s a m y m wzr os t n a t ę ż e n ia p r ze wozó w t o- wa r owy c h i os ob owy c h w r u c h u l oka l n y m or a z t r a n zy t o- wy m. T a ki s t a n r ze c zy p owod u j e zwię ks zon ą il oś ć s ka r g n a h a ł a s kom u n ika c y j n y m j a k i zwię ks ze n ie n a kł a d ó w n a e l im in a c j e j e g o n a d m ie r n e j e m is j i. W r oku 2 0 0 2 I n s p e kt or a t z og r om n y m za a n g a ż owa - n ie m r e a l izowa ł za d a n ia z za kr e s u a n a l izy h a ł a s u d r og o- we g o. Ws p ó ł d zia ł a j ą c z K a t e d r ą M e c h a n iki i Wib r oa ku - s t y ki Wy d zia ł u I n ż y n ie r ii M e c h a n ic zn e j i R ob ot y ki A ka - d e m ii G ó r n ic zo-h u t n ic ze j zr e a l izowa ł p l a n a ku s t y c zn y K r a kowa. P l a n t e n za wie r a kom p e n d iu m wie d zy n a t e m a t kl im a t u a ku s t y c zn e g o m ia s t a. N a kil ku d zie s ię c iu m a p a c h p r ze d s t a wion o za r ó wn o e m is j ę h a ł a s u d o ś r od owis ka w u j ę - c iu g l ob a l n y m, j a k i za p r e ze n t owa n o ob s za r y o s zc ze - g ó l n y m n a r a ż e n iu n a h a ł a s kom u n ika c y j n y w r ozb ic iu n a p or ę n oc n ą i d zie n n ą. D os t r ze g a j ą c wa g ę p r ob l e m ó w a ku s t y c zn y c h, s zc ze - g ó l n ie zwią za n y c h z r e a l iza c j ą n owy c h in we s t y c j i d r og o- wy c h I n s p e kt or a t za ku p ił ob s ze r n y, e l a s t y c zn y p a kie t op r o- g r a m owa n ia kom p u t e r owe g o ( S O U N D P L A N, Z e w_ H a l a s, H a l a s _ D r og ), kt ó r y u m oż l iwia ws ze c h s t r on n ą a n a l izę wp ł y wu h a ł a s u n a ś r od owis ko. Z in t e g r owa n y p a kie t op r o- g r a m owa n ia p ozwa l a n a s wob od n e m od e l owa n ie p r ze - s t r ze n i n a kt ó r e od d zia ł u j ą d owol n e ź r ó d ł a h a ł a s u i d a j e od p owie d ź n a p y t a n ie : c o i g d zie n a l e ż y zr ob ić, a b y j a k n a j wię c e j os ó b, j a k n a j m n ie j s zy m kos zt e m u zy s ka ł o m a k- s y m a l n ą oc h r on ę p r ze d h a ł a s e m.

1 60 M. D z i e r k o, D. K ap u st k a 3. 1. M O N I T O R I N G A K U S T Y C Z N Y I P U N K T Y S Z C Z E G Ó L N E J U C I Ą Ż L I WO Ś C I O d r oku 1 996 p r owa d zon e s ą c a ł od ob owe b a d a n ia a ku - s t y c zn e p r zy j e d n y m z n a j b a r d zie j ob c ią ż on y c h s zl a kó w kom u n ika c y j n y c h w K r a kowie A l. K r a s iń s kie g o. Z e s t a - wie n ie wy n ikó w a n a l iz okr e ś l a j ą c y c h zm ia n y kl im a t u a ku - s t y c zn e g o n a t e r e n a c h b e zp oś r e d n io s ą s ia d u j ą c y c h ze s t a c j ą m on it or in g u a ku s t y c zn e g o p r ze d s t a wia j ą r y s u n ki 6, 7 i 8. O p r ó c z s t a ł e g o p u n kt u m on it or in g u s zc ze g ó l n y c h u c ią ż l iwoś c i h a ł a s u s a m oc h od owe g o, p r owa d zon e s ą b a d a - n ia a ku s t y c zn e w okr e s ie wios e n n y m i j e s ie n n y m w s ze ś c iu p u n kt a c h zl oka l izowa n y c h n a t e r e n ie woj e wó d zt wa m a ł o- p ol s kie g o, p r zy g ł ó wn y c h s zl a ka c h kom u n ika c y j n y c h. Wy n iki b a d a ń w p or ze d zie n n e j p r ze d s t a wia t a b e l a 6. 74,5 7 5 R o k 2 0 0 1 R o k 2 0 0 2 74,0 R o k I p ó ł r o c z e I I p ó ł r o c z e 7 4 Równoważny poziom dźwięku, db 73,5 73,0 72,5 72,0 71,5 71,0 72,7 72,4 72,8 72,4 72,0 72,8 71,4 71,7 72,5 72,5 72,4 73,1 72,9 73,3 73,8 73,4 74,2 73,3 73,3 73,2 Równoważny poziom dźwięku db 7 3 7 2 7 1 7 0 69 70,5 70,0 70,9 R o k 1 9 9 6 R o k 1 9 9 7 R o k 1 9 9 8 R o k 1 9 9 9 R o k 2 000 R o k 2 001 R o k 2 002 Rok analizy R ys. 6. R ó wnoważ ny poziom hałasu drog oweg o w pobliż u st acj i monit o- ring u hałasu w lat ach 19 9 6-2 002 68 P o n i e d z i a ł e k W t o r e k Ś r o d a C z w a r t e k P i ą t e k S o b o t a N i e d z i e l a Dzień tygodnia R ys. 8. R ó wnoważ ny poziom hałasu drog oweg o w pobliż u st acj i monit o- ring u hałasu obliczony dla poszczeg ó lnych dni t yg odnia równoważny poziom dźwięku, db 7 6 7 4 7 2 7 0 68 Styczeń Luty R o k 2 0 0 1 R o k 2 0 0 2 Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień czas uśredniania R ys. 7. R ó wnoważ ny poziom hałasu drog oweg o w pobliż u st acj i monit o- ring u hałasu obliczony dla poszczeg ó lnych miesię cy roku Październik Listopad Grudzień Rok I półrocze II półrocze Tabela 6. P omiary akust yczne w punkt ach szczeg ó lnej ucią ż liwości hałasu komunikacyj neg o L okalizacj a punkt u Drog a mię dzynarodowa E 4 0 miej - scowość B rzesko, ul. G łowackieg o, 1m od j ezdni, 1, 5m od elewacj i budynku nr 19 Drog a mię dzynarodowa E 4 0 miej - scowość B rzesko, ul. G łowackieg o, 1m od j ezdni, 1, 5m od elewacj i budynku nr 4 Drog a mię dzynarodowa E 4 0 miej - scowość Ł apczyca, 2 m od j ezdni, 2 m od elewacj i budynku nr 8 6 Drog a woj ewó dzka nr 9 76 miej - scowość Tarnó w, ul. K rakowska 2 3 9 1, 5m od j ezdni, 3, 5m od elewacj i budynku nr 2 3 9 Drog a powiat owa miej scowość Tarnó w, ul. N arut owicza 9 ; 1, 0m od j ezdni, 2, 0m od elewacj i budynku nr 9 Drog a woj ewó dzka nr 9 76 miej - scowość Tarnó w, ul. N iedomicka przy szkole podst awowej nr 10; 2, 5m od j ezdni, 2 0m od elewacj i szkoły R ó wnoważ ny poziom dź wię ku ( db ) N at ę ż enie ruchu ( poj azdó w/ g odz.) wiosna j esień wiosna j esień 71, 1 71, 3 670 756 72, 7 72, 8 670 756 77, 1 77, 3 14 64 12 9 4 73, 8 75, 2 1006 9 18 73, 4 75, 2 13 62 1504 70, 0 71, 0 4 4 4 4 74

y Hałas 1 61 3. 2. M A P Y A K U S T Y C Z N E P r p y a u a l n n a j n ś n j s g r g r a m n ( S n d P l a n ) p r p r d a n a l a t u a s t y c e g n a t e r e n K r a, a n a n y c h s r a c h e d. N a t e r e n m s t a a n a l p d a n g r e n s t ę p u j ą c e m j s h p a r c h. P r a d m a p y c h a r a e r y j ą c e a t a s t y c y n a t e r e n d c h zy om oc kt ie owoc ze ie ze o op o- owa ia ou ze owa zon o izę kl im ku zn o ie kowa or z in ob za - woj wó zt wa ie ia izie od o za oż ia wy w ie kic ka zy kł owe kt zu kl im ku zn ie wó zn a n y c h i u c zę s zc za n y c h p a r kó w: J or d a n a i K r a kows kie g o p r ze d s t a wion o n a r y s u n ka c h 9 i 1 0. P od s t a wowy m wn ios kie m n a s u wa j ą c y m s ię z u zy s ka n y c h a n a l iz j e s t s t wie r d ze - n ie, ż e zn a c zn a c zę ś ć p a r kó w w c e n t r u m K r a kowa n ie s p e ł - n ia s woj e j p od s t a wowe j r e kr e a c y j n e j f u n kc j i. N a t e r e n ie p a r ku K r a kows kie g o z u wa g i n a wy s t ę p u j ą c e p oziom h a ł a s u n ie m a m owy o j a kim kol wie k od p oc zy n ku, zn a c zn ie l e p ie j j e s t w p r zy p a d ku p a r ku J or d a n a. R ys. 9. M apa klimat u akust yczneg o na t erenia parku J ordana W r oku 2 0 0 2 wy kon a n o t a kż e s ze r e g a n a l iz n a zl e c e n ia ze wn ę t r zn e, d ot y c zą c e wp ł y wu n owo p r oj e kt owa n y c h a r t e - r ii kom u n ika c y j n y c h n a kl im a t a ku s t y c zn y ś r od owis ka. M ię d zy in n y m i okr e ś l on o wp ł y w p r oj e kt owa n y c h e kr a n ó w a ku s t y c zn y c h w r e j on ie ob wod n ic y B r ze s ka n a za s ię g od - d zia ł y wa ń a ku s t y c zn y c h zwią za n y c h z r u c h e m d r og owy m, j a k r ó wn ie ż wy kon a n o a n a l izy od d zia ł y wa ń a ku s t y c zn y c h n owop r oj e kt owa n e g o ob e j ś c ia L u b n ia n a d r od ze E 7 w wy - n iku c ze g o p ows t a ł y m a p y a ku s t y c zn e za s ię g ó w od d zia - ł y wa ń d l a a n a l izowa n y c h od c in kó w d r ó g. P r zy kł a d owe a n a l izy d ot y c zą c ą t e g o t e m a t u za p r e ze n t owa n o w p os t a c i m a p za s ię g ó w h a ł a s u n a r y s u n ka c h 1 1 i 1 2.

1 62 M. D z i e r k o, D. K ap u st k a R y s. 1 0. M a p a kl im a t u a ku s t y c zn e g o n a t e r e n ia p a r ku K r a kows kie g o

Hałas R ys. 11. M apa akust yczna - obwodnica B rzeska R ys. 12. M apa akust yczna - prog nozowany zasię g oddziaływania akust yczneg o drog a E 7, obej ście L ubnia 1 63

u 1 64 M. D z i e r k o, D. K ap u st k a 4. H A Ł A S L O T N I C Z Y P O D S U M O WA N I E N a t e r e n ie woj e wó d zt wa zn a j d u j e s ię m ię d zy n a r od owy p or t l ot n ic zy K r a kó w-b a l ic e, zl oka l izowa n y w od l e g ł oś c i 1 1 km od c e n t r u m K r a kowa. L ot n is ko j e s t ws p ó ł u ż y t kowa n e p r ze z l ot n ic t wo woj s kowe ( j e d n os t ka woj s kowa J W 1 1 5 5 wr a z z p ł y t ą l ot n is ka ), c y wil n e ( c y wil n y p or t l ot n ic zy ob s ł u g iwa n y p r ze z P P L P or t y L ot n ic ze ) i s a n it a r n e. O g ó l n a p owie r zc h n ia l ot n is ka wy n os i 4 2 6 h a, w t y m w za r zą d zie c y wil n y m zn a j d u j e s ię okoł o 1 6 h a, p ozos t a ł a c zę ś ć wr a z z j e d y n y m u t wa r d zon y m p a s e m s t a r t owy m j e s t we wł a d a n iu s ł u ż b woj s kowy c h. W r oku 2 0 0 2 p r ze p r owa d zon o w p or ze d zie n n e j b a d a - n ia a ku s t y c zn e w m ie j s c owoś c i M or a wic a b e zp oś r e d n io s ą s ia d u j ą c e j z l ot n is kie m n a p r ze d ł u ż e n iu p a s a s t a r t owe g o. Z e wzg l ę d u n a u wa r u n kowa n ia p r a wn e zwią za n e z okr e ś l e n ie m d ł u g ot r wa ł e g o, ś r e d n ie g o p oziom u d ź wię ku w ś r od owis ku wy m a g a j ą c e d ł u g ookr e s owy c h p om ia r ó w a ku s t y c zn y c h p ozb a wia j ą c e m oż l iwoś c i s zy b kie j oc e n y za g r oż e ń a ku s t y c zn y c h g e n e r owa n y c h d zia ł a l n oś c ią l ot n is k t r u d n o wy p owia d a ć s ię w c h wil i ob e c n e j o p oziom ie e m is j i h a ł a s u z l ot n is ka w p or ze d zie n n e j. W zwią zku z p owy ż - s zy m b a d a n ia zos t a n ą kon t y n u owa n e w l a t a c h n a s t ę p n y c h i r ozs ze r zon e o p or ę n oc n ą. P r zy kł a d owy wy kr e s p oziom d ź wię ku g e n e r owa n e g o p r ze z s t a r t s a m ol ot u w f u n kc j i c za s u p r ze d s t a wion o p on iż e j. R ys. 13. P oziom dź wię ku g enerowany poprzez st art samolot u w f unkcj i czasu N a t e r e n e d m a ł s g a n a l p m r j n a n ć j ą c y m p r p a m p d a n s t r j e h a ł a s ó p u j ą c y c h u c ż l ć a s t y c ą ś r. H a ł a s m u n a c y j n y : p ó a n n y m r j a m h a ł a s ó e j m u j e s m s g m a c e s r y e d, g r a ż a j ą c r n e j c ś c n a s j p u l a c j B a d a n m g, t r n e a a n a l p u n ó s g ó l n e j u c ż l c p r d j ą r a n g ę g r e ń g e n e r n y c h p r u n c j ę. C a r ę p r a n a l n g r e ń h a ł a s e m u n c y j n y m g r y j ą p r e s j a l n e p r g r a m y p u t e r p l a j ą c e n a e n ę, a p r n n n a t u a s t y c e g ś r. c e l u e ś l e n s r ó j ę t y c h h a ł a s e m u n c y j n y m K r a, r a c n y t a ł p l a n a s t y c y s t a n c y p e n d m d n a t e m a t a t u a s t y c e g m s t a, u j m u j ą c y s m e s e m h a ł a s d r, e j, p r m y s ł l n. P t y e n n a l e ż y ( p r d j ą t b a d a n m g ) n t a ł e s t y c j e u n c y j n e n a t e r e n e d ( n a B r s, c Z a n, a n m t y d u y K r a ) p a ż e s t e b e c n a s t y c e n j s j ą c e s t ń n a r a ż e n l u d n c n a h a ł a s u n c y j n y. H a ł a s p r e m y s ł y m u n a l n y : Z a g r e n m a c h a r a e r l l n y, a n j e d n n s ą s d d ł a n c h t e r n c y j n y c h m j s c e d u ż y c h a d ó p r m y s ł c h j ę ł y m a ł e a d y p r u c y j n e, r m ś l n u s ł u g a l l e r y. J a ź r ó d ł a h a ł a s u, m j s c e d u ż y c h h a l f a b r y c y c h l t e c h n y c h p a y s a g r e g a t y c h ł n a t y c y j n e, a u r d n n t y l a c y j n e n j e d n n p u j ą c e u c ż l ć a s t y c ą r ó p r d n n e j, j a n n e j. e s h a ł a s u p r m y s ł g u n a l n e g t n j ą d u ż e m l c r a n n p a d n m a t y e j e m j h a ł a s u d r t c n m a t y n y c h. H a ł a s l t n c y : r 2 0 0 2 r t a n a l g r e ń a s t y c n y c h n y c h d ł a l n c l n K r a a l e. J e d n a e l ę d u n a s l ę g a d n n a u r u n n p r a e, p a j ą c e m l c s b j e n y g r e ń a s t y c y c h g e n e r n y c h d ł a l n c l n b a d a n a s t y c e t y n u n e b ę d ą l a t a c h n a s t ę p n y c h. ie woj wó zt wa op ol kie o izie o- ia owe zg od oś z ob owią zu i ze is i od - o ws zy kie od za w, owod ią i- woś ku zn w od owis ku k o i k W or wn iu z in i od za i w, ob wy za ię ie zn zn ob za woj wó zt wa za og om zę i ze op i. ia on it or in owe kon ol or z iza kt w zc ze ią iwoś i ot wie za za oż owa op ze z kom - ika or z wię ks zą ol zy izowa iu za oż kom ika od wa of on o- kom owe ozwa oc or z og ozowa ie zm ia kl im ku zn o w od owis ku W okr ia ob za w ob kom ika w kowie op owa zos ku zn o- wią kom iu wie zy kl im ku zn o ia wy za kr og owy kol owy ze owy i ot ic zy ozy wn ie oc ić ot wie za o ia on it or in owe owop ows in we kom ika ie woj wó zt wa ob wod ic ze ka od in ki - kop ia ki or z owe os i wia kt w kowie wy - os on w os own za zp ie ze ia ku zn zm ie - za op ie ia oś i kom ika z o w i k o oż ie kt oka ie okr ot ie - ie zki. W zia ia in we ie za kł w ze owy za za kł od k- ze ie ic ze i owe or z oka ozr wkowe ko w ie zn i in ii ol og ic zn oj wił ię od ic ze i kl im za or z zą ze ia we ie o- kr ot ie owod ią iwoś ku zn za wn o w o- ze zie k i oc W za kr ie ze o- we o i kom o is ie oż iwoś i og ic ze ia on or wn is i o wa oś i or w- o i z W oku ozp oc zę o izę za oż ku z- zwią za z zia oś ią ot is ka kó w-b ic kż ze wzg ka za ie ia or z wa kowa ia wn ozb wia oż iwoś i zy kie oc za oż ku zn owa zia oś ią ot is k, ia ku zn kon owa w -