PROTOKÓŁ ROZBIEŻNOŚCI Lp Artykuł projektu 1. Uwagi 2. Uwagi dotyczący projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (UD104) Zgłaszający Treść uwagi Stanowisko Ministra Finansów (MF) Minister Gospodarki Minister Zdrowia (MZ) Wprowadzenie możliwości zaciągania zobowiązań przez jednostki sektora finansów publicznych w ramach środków budżetu państwa wykraczających poza dany rok. Wprowadzenie obowiązku samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej (SPZOZ) przekazywania wolnych środków finansowych w depozyt u MF, jak również obowiązku prowadzenia rachunków bankowych w Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) narusza ustawową samodzielność tych jednostek i ogranicza swobodę działalności gospodarczej. Ograniczając możliwości efektywnego zarządzania wolnymi środkami regulacja taka przyczyniać się będzie do zwiększenia deficytu i długu generowanego przez SPZOZ-y. Proponowane rozwiązania osłabią możliwości konkurencji SPZOZ-ów objętych regulacją wobec pozostałych podmiotów leczniczych. Podmioty generujące nadwyżki finansowe poniosą istotne straty z tytułu zmniejszenia odsetek od środków pieniężnych lokowanych obecnie w bankach komercyjnych. Może zmniejszyć się motywacja kadry kierowniczej do obniżania kosztów działalności leczniczej. Propozycja nie jest ani objęta ani powiązana tematycznie z zakresem merytorycznym przedmiotowego projektu ustawy. Samodzielność jednostek jakimi są SPZOZ określona jest ramami prawnymi wynikającymi z ustaw i rozporządzeń. Tym samym nałożenie określonych obowiązków lub wprowadzenie określonego ograniczenia w ustawie nie może zostać uznane za naruszenie samodzielności. Już sama ustawa o działalności leczniczej wprowadza ograniczenia w zakresie samodzielności SPZOZ-ów, np. z art. 54 wynikają ograniczenia w samodzielności dysponowania aktywami trwałymi. SPZOZ-y nie mogą nimi swobodnie dysponować bez zgody podmiotu tworzącego. W związku z powyższym w ocenie MF wprowadzenie w ustawie o finansach publicznych regulacji polegających na obowiązku SPZOZ-ów utworzonych przez ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów lub uczelnie medyczne przekazywania wolnych środków finansowych w depozyt u Ministra Finansów, jak również obowiązku prowadzenia rachunków bankowych w BGK nie narusza ustawowej samodzielności tych jednostek. Przedmiotowy projekt jedynie ogranicza katalog instrumentów, w które te SPZOZ-y mogą lokować wolne środki. Nadal to jednostka swobodnie decyduje czy ulokować środki i na jaki okres. Środki przyjmowane przez MF w depozyt są 1
3. Uwagi Rządowe Centrum Legislacji (RCL) Obowiazek lokowania wolnych srodków u Ministra Finansów przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW) może spowodwać podniesienie zarzutu naruszenia autonomii finansowej i samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego. W tym zakresie nie proponuje się bowiem konsolidacji środków publicznych w ramach budżetu jednostki samorządu terytorialnego, ale ich skonsolidowanie z budżetem państwa". Możliwość takiej konsolidacji uwzględniono w odniesieniu do pozostałych jednostek samorządowych (mają one oprócz innych sposobów lokowania wolnych środków możliwość lokowania ich w formie depozytu zarówno u Ministra Finansów, jak i w jednostce samorządu terytorialnego). Natomiast w przypadku funduszy wprowadzony został bezwzględny obowiązek lokowania środków w formie depozytu u Ministra Finansów z uprawnieniem oprocentowane, podobnie jak w bankach komercyjnych, w oparciu o stawki rynkowe. W związku z czym trudno zgodzić się z poglądem, że lokowanie u Ministra Finansów przyczyni się do poniesienia przez SPZOZ istotnych strat. Ponadto należy podkreślić, iż obsługa rachunków przez BGK w zakresie podstawowej działalności danej jednostki sektora finansów publicznych jest prowadzona nieodpłatnie, ze względu na refundację kosztów przez MF, co niewątpliwie w przypadku szeregu jednostek przyczyni się do obniżenia ponoszonych kosztów. Należy również zauważyć, że już w chwili obecnej część jednostek sektora finansów publicznych, w tym NFZ, została objęta obowiązkiem lokowania wolnych środków u Ministra Finansów oraz przeniesienia bankowej obsługi do BGK, co nie wpłynęło na pogorszenie realizowanych przez nie zadań. W ocenie MF nie ma podstaw do uznania, iż regulacje zaproponowane w projekcie przedmiotowej ustawy spowodują zmniejszenie motywacji kadry kierowniczej do obniżania kosztów działalności leczniczej. Działalność WFOŚiGW finansowana jest w większości z wpływów z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar pieniężnych pobieranych na podstawie ustaw oraz przepisów wykonawczych. Zatem są to środki publiczne mające charakter danin publicznych. Powiązanie działalności WFOŚiGW z ustawą o finansach publicznych powoduje, iż funkcjonują one jako jednostki sektora finansów publicznych, których celem jest wykonanie zadań wyodrębnionych z budżetu, a wynikających wprost z ustawy stanowiącej podstawę ich powołania. WFOŚiGW jako jedyne samorządowe osoby prawne nie są powiązane z budżetem jednostki samorządu 2
4. Uwagi 5. Uwagi RCL Polska Akademia do czasowego wykorzystania ich w celu sfinansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz w związku z zarządzaniem długiem Skarbu Państwa. W obecnym stanie prawnym samorządowa osoba prawna dysponuje prawem wyboru sposobu lokowania środków (jakkolwiek zakres tych sposobów jest ograniczony), zatem wykorzystanie ich na potrzeby budżetu państwa uzależnione jest od woli tej jednostki. Tymczasem projekt zakłada pozbawienie jej możliwości takiego wyboru. Ograniczenie tej regulacji do funduszy może skutkować zmniejszeniem ryzyka podniesienia wskazanych zarzutów z uwagi na szczególny status funduszy, które jakkolwiek są samorządowymi osobami prawnymi, to (zgodnie z art. 400 ust. 3 ustawy - Prawo ochrony środowiska) nie mają statusu wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa, a zatem nie są jednostkami utworzonymi w celu wykonywania zadań województwa. Ryzyko to nie zostaje jednak, w ocenie RCL, wyeliminowane. Wątpliwości budzi objęcie obowiązkiem lokat w formie depozytu u Ministra Finansów wolnych środków instytucji gospodarki budżetowej (IGB). Wyjaśnienia wymaga czy w przypadku tych jednostek potencjalne zmniejszenie przychodów nie wpłynie negatywnie na wykonywanie ich zadań, bądź na podwyższenie opłat za ich wykonywanie. Wyłączenie instytutów naukowych PAN z reżimu projektowanej ustawy. Pozwoli to na harmonizację przepisów między uczelniami terytorialnego, ale z NFOŚiGW, który część przychodów przekazuje na ich rzecz. Należy mieć na uwadze, że w przeciwieństwie do wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, WFOŚiGW nie są tworzone przez województwo, lecz w drodze ustawy, jak również województwa nie wyposażają ich w majątek. Ponadto należy mieć na uwadze, że kwestie dotyczące szczegółowych warunków lokowania są częścią gospodarki finansowej, która w zakresie jednostek sektora finansów publicznych często znajduje odzwierciedlenie w rozporządzeniach wydanych na podstawie delegacji ustawowej, czego przykładem jest również art. 400p ust. 7 ustawy Prawo ochrony środowiska. IGB są osobami prawnymi powołanymi w celu realizacji zadań publicznych. Zatem w zakresie działalności podstawowej nie mieści się lokowanie środków, bynajmniej takie założenie przyjął ustawodawca. IGB ma obowiązek pokrywać koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów, którymi są środki z tytułu odpłatnego wykonywania wyodrębnionych zadań publicznych. Nie są więc to typowi przedsiębiorcy, którzy mają swobodę w kształtowaniu zakresu swojej działalności, jak i odbiorców. Natomiast ewentualne zmniejszenie wysokości uzyskiwanych odsetek nie powinno mieć wpływu na prawidłowe i terminowe wykonywanie przez nie zadań, a tym samym również na wysokość opłat za świadczone usługi. MF nie znajduje podstaw dla których instytuty naukowe 3
6. Uwagi Nauk (PAN) RCL publicznymi a jednostkami naukowymi PAN. Wprowadzenie dla instytutów naukowych PAN odmiennych regulacji niż przyjęte dla szkół wyższych może przyczynić się do podziałów w środowisku naukowym oraz wyłączenia instytutów PAN z konkurencji naukowej. Wątpliwości budzi możliwości wykorzystania środków prywatnych, tj. środków złożonych do depozytu sądowego, w celu finansowania potrzeb pożyczkowych budżetu państwa. Nie można stosować w tym przypadku analogii do dysponowania tymi środkami przez banki prowadzące rachunki depozytowe w zamian za oprocentowanie. Przechowywanie środków złożonych do depozytu sądowego na rachunku bankowym wydaje się być bowiem wyrazem ciążącego na przechowawcy obowiązku zachowania rzeczy w stanie PAN miałyby zostać wyłączone z zakresu projektowanej zmiany ustawy o finansach publicznych (uofp). Instytuty naukowe PAN są jednostkami sektora finansów publicznych i korzystają ze środków publicznych. Niezrozumiała jest przedstawiona przez PAN argumentacja, że proponowane rozwiązania spowodują podziały w środowisku naukowym i przyczynią się do wyłączenia instytutów PAN z konkurencji naukowej. Projekt ustawy nie odbiera ani swobody ani elastyczności lokowania, a jedynie ogranicza katalog instrumentów, w które m.in. instytuty PAN mogą lokować wolne środki. Nadal to jednostka swobodnie decyduje czy ulokować środki i na jaki okres. Po upływie terminu depozytu środki będą zwracane wraz z oprocentowaniem na rachunek jednostki. W przypadku braku dyspozycji ulokowania na depozyt terminowy, środki będą automatycznie przekazywane w depozyt overnight i rano stawiane wraz z odsetkami do dyspozycji, bez żadnego uszczerbku dla jednostki. W ocenie MF takie rozwiązanie będzie korzystne dla jednostek. Środki przyjmowane przez MF w depozyt są oprocentowane, podobnie jak w bankach komercyjnych, w oparciu o stawki rynkowe. Tym samym za nieuzasadniony należy uznać zarzut braku możliwości efektywnego zarządzania środkami przez instytuty PAN. Za zwrot depozytu wobec osób składających taki depozyt jest odpowiedzialny Skarb Państwa, który jest stroną umowy rachunku bankowego z bankiem. Dysponentem tych środków jest sąd będący z punktu widzenia ustawy o finansach publicznych państwową jednostką budżetową, który dokonuje ich zwrotu poprzez złożenie stosownych dyspozycji. 4
7. Uwagi 8. Uwagi Narodowy Bank Polski (NBP) Związek Banków niepogorszonym, zgodnie z wyrażanym w doktrynie stanowiskiem o stosowaniu w drodze analogii przepisów Kodeksu cywilnego o umowie przechowania. Możliwość dysponowania środkami przez bank wydaje się być pewną ceną" zachowania ich wartości, a nie sposobem uzyskiwania korzyści przez samego przechowawcę (wynagrodzenie za przechowanie rzeczy nie jest niezbędnym elementem umowy przechowania). Wątpliwości budzi możliwość stosowania ustawy o finansach publicznych do gromadzenia środków pieniężnych w formie depozytu sądowego Ministra Finansów, ponieważ niniejsze środki nie mają charakteru środków publicznych i nie stanowią dochodów ani przychodów sądów. Wątpliwości budzi wprowadzenie obowiązku przechowywania pieniędzy przyjętych do depozytu sądowego na rachunkach Potwierdzeniem powyższego jest 17 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia gospodarki finansowej i działalności inwestycyjnej sądów powszechnych (Dz. U poz. 1479), który stanowi, że sumy depozytowe są to przechowywane przez sądy obce środki pieniężne, w szczególności kaucje, wadia oraz sumy stanowiące przedmiot sporu, otrzymane w związku z postępowaniem sądowym. Zatem wydaje się, że obawy RCL w zakresie możliwości korzystania z przedmiotowych środków pieniężnych w świetle wywodów co do charakteru instytucji przechowania są nieuzasadnione. Po pierwsze depozyt nie jest Ministra Finansów. Przedstawiona propozycja nie zmienia nic w stosunku do obecnego charakteru depozytu. Podobnie jak w chwili obecnej to sąd przyjmuje depozyt i będzie przechowawcą takiego depozytu, z tą różnicą, że będzie go przechowywał nie na rachunku w wybranym banku, a na rachunku MF. MF wypłacał będzie oprocentowanie w zamian za możliwość dysponowania środkami złożonymi do depozytu sądowego. Uofp wskazuje rodzaje rachunków bankowych jakie MF może otwierać, w tym zawiązanych z procesem zarządzania długiem. Środki złożone do depozytu i wykorzystywane przez MF będą kwalifikowane jako tytuł dłużny depozyt. W związku z czym za zasadne należy uznać umiejscowienie w uofp przepisu przyznającego MF prawo otwarcia rachunków, na których będą przechowywane pieniądze przyjęte do depozytu sądowego. Argumentacja w odniesieniu do uwag ZBP jest tożsama 5
9. Uwagi Polskich (ZBP) depozytowych Ministra Finansów. Środki te nie są środkami publicznymi. W konsekwencji nie mogą być przedmiotem regulacji w Dziale II. Państwowy dług publiczny uofp. Uprawnienia MF w zakresie zarządzania długiem Skarbu Państwa, m.in. przez zarządzanie wolnymi środkami budżetu państwa i lokowanie ich na rynku finansowym, odnosi się do środków budżetowych. Proponowane rozwiązanie może stanowić potencjalne naruszenie konstytucyjnej zasady równości wszystkich wobec prawa i niedyskryminacji (m.in.) w życiu gospodarczym. W ocenie ZBP wprowadzenie projektowanych zmian narusza tę zasadę poprzez ograniczenie działalności gospodarczej banków i uprzywilejowanie jednego podmiotu BGK. ZBP podtrzymuje swoje stanowisko w zakresie wyłączenia z obligatoryjnego obowiązku składania w depozycie u Ministra Finansów sum depozytowych składanych w sądach. Poza tym nawet jeśli czysto technicznie taka operacja jest możliwa, to w ocenie ZBP nie pozwoli ona na osiągniecie zamierzonych efektów obniżenia poziomu długu, gdyż środki przyjęte przez MF zgodnie z przepisami art. 72 ust 1 pkt 3 uofp będą musiały zostać wykazane jako państwowy dług publiczny. Operacja ta nie przyniesie również efektu w postaci obniżenia kosztów obsługi długu, ponieważ zgodnie z obowiązującymi przepisami zawsze Skarb Państwa będzie musiał zapłacić depozytariuszom odsetki od zdeponowanych środków. Proponowana nowelizacja wpłynie na wykonywanie umów już zawartych, których stroną są jednostki budżetowe, m. in. sądy. Sądy jako jednostki budżetowe, w celu wykonania nowych przepisów, będą odstępować od dotychczas zawartych umów z bankami, co może wpłynąć na konieczność dochodzenia przez banki swoich praw przed sądem. Proponowane rozwiązania ograniczą efektywność gospodarowania środkami jednostek objętych regulacją. NBP Zastrzeżenia budzi przejęcie obsługi bankowej rachunków depozytów sądowych przez BGK. z argumentacją zawartą w pkt 6 i 7 tabeli rozbieżności. Nie zgadzamy się również ze stanowiskiem ZBP, iż projektowane zmiany niezgodne są z obwiązującymi przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego. Należy mieć bowiem na uwadze, że zmniejszenie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa wpływa korzystnie nie tylko na finanse publiczne, ale również w sposób pośredni na przyszłe obciążenia społeczeństwa. Ponadto przejęcie prowadzenia depozytów sądowych przez Ministra Finansów czy wprowadzenie obowiązku lokowania przez WFOŚiGW u Ministra Finansów w żaden sposób nie powinno wpływać na brak zapewnienia stabilnego finansowania projektów samorządowych w społecznościach lokalnych. Przedmiotowy projekt ustawy ma realizować II etap procesu konsolidacji środków publicznych. W ramach 6
10. Uwagi ZBP ZBP ocenia, iż proponowane przez MF rozwiązanie prowadzenia rachunków depozytowych Ministra Finansów w BGK, bardzo opóźni działanie systemu przyjmowania depozytów oraz wykonywania wydanych przez sąd decyzji. Zcentralizowanie obsługi w jednym miejscu od strony operacyjnej jest ryzykowane w sytuacji awarii, czy jakichkolwiek zakłóceń wymiany danych pomiędzy systemem obsługi a systemem ZSRK właśnie wdrażanym w sądach. Ponadto banki komercyjne obecnie wprowadziły bezpłatne usługi dodatkowe do obsługi depozytów sądów jak prowadzenie kas w siedzibach sądów, wpłatomaty, elektroniczne przekazy pocztowe, bezpłatne wsparcie przy procesie migracji na system ZSRK SAP, bezpłatne przelewy, obsługa gotówki. Aby zachować obecny standard obsługi osób na rzecz których sądy realizują operacje finansowe Ministerstwo Sprawiedliwości musi przewidzieć wydatki na pokrycie kosztów tych czynności szacowane na poziomie pół miliona złotych rocznie. Przeniesienia przez jednostki sektora finansów publicznych swoich rachunków z banków komercyjnych do BGK pozostaje w sprzeczności z konstytucyjną zasadą wolności działalności tego procesu zostały już stworzone odpowiednie mechanizmy w ramach BGK pozwalające na wykorzystanie w zarządzaniu płynnością budżetu państwa środków przyjętych przez MF w depozyt lub zarządzanie. Przy wykorzystaniu tych mechanizmów MF zamierza wykorzystywać również środki złożone do depozytu sądowego. Stąd propozycja prowadzenia rachunków sum depozytowych Ministra Finansów przez BGK. Ponadto, jak wynika z posiadanych informacji, BGK już w chwili obecnej prowadzi rachunki sum depozytowych blisko 180 z 298 sądów. Prowadzenie rachunków sum depozytowych przez BGK nie wiąże się z jednoczesną zmianą zakresu obsługi bankowej budżetu państwa, w szczególności przeniesieniem obsługi bankowej sądów jako jednostek budżetowych do BGK. Patrz pkt 9 7
11. Uwagi 12. Uwagi gospodarczej i równości podmiotów wobec prawa. BGK nie jest podmiotem sektora finansów publicznych, tak więc brak uzasadnienia prawnego dla przyznania temu podmiotowi monopolu w zakresie prowadzenia rachunków bankowych jednostek sektora finansów publicznych wskazanych w projektowanej ustawie. RCL W związku z przedstawionymi wyjaśnieniami dotyczącymi przyczyn pominięcia w projektowanych regulacjach państwowych instytucji filmowych objętych dotychczas regulacją art. 48 ust. 1 ustawy (wskazanie na fakt zakończenia likwidacji takich instytucji), celowe jest usunięcie tych jednostek z katalogu jednostek sektora finansów publicznych zawartego w art. 9 ustawy. MZ Sformułowania użyte w projekcie ustawy nie są prawidłowe. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej posługuje się pojęciem podmiotu tworzącego, w związku z czym należy mówić o samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, dla którego podmiotem tworzącym jest minister, centralny organ administracji rządowej, wojewoda lub uczelnia medyczna albo jednostka samorządu terytorialnego". 13. Art. 1 pkt 2 PAN Wnosi się o dodanie w ust. 1 wyrazów instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk, a w ust. 2 wyrazów z wyłączeniem instytutów Polskiej Akademii Nauk. 14. Art. 1 pkt 2 Minister Spraw Wewnętrzny ch (MSW) 15. Art. 1 pkt 2 lit. a Kancelaria Prezesa Rady Zmiana art. 48 prowadzi do nierównego traktowania samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dla których podmiotem tworzącym jest minister, centralny organ administracji rządowej, wojewoda lub uczelnia medyczna z SPZOZ-ami dla których organem tworzącym jest jednostka samorządu terytorialnego, które to mogą dokonywać lokat wolnych środków, oprócz depozytu u Ministra Finansów również w spw, obligacjach jst lub na rachunkach bankowych w bankach mających siedzibę na terytorium RP. Wymagania dotyczące udzielania świadczeń opieki zdrowotnej są takie same wymagania dla wszystkich SPZO-ów. W art. 1 pkt 2 lit. a proponuje się wykreślić 6" (wyłączyć IGB). Nałożenie na IGB obowiązku lokowania wolnych środków w depozycie u Ministra Finansów, ograniczyłoby zasadę swobody Wymaga wyjaśnienia Uwzględniona Patrz pkt 5 Nie można zgodzić się ze stawianym zarzutem nierównego traktowania SPZOZ ów, poprzez przyznanie podmiotom leczniczym utworzonym przez jednostki samorządu terytorialnego większej swobody w dysponowaniu wolnymi środkami. W projekcie przyjęto jednolite kryterium podziału SPZOZ-ów, jakim jest podmiot tworzący, a tym samym nadzorujący działalność tych jednostek (wojewoda, minister, uczelnia medyczna). Patrz pkt 4 Ponadto należy zwrócić uwagę, iż pomimo 8
16. Art. 1 pkt 2 lit. c Ministrów (KPRM) KPRM działalności gospodarczej IGB. Przepis o przekazywaniu do IGB odsetek od wolnych środków przekazanych w depozyt u Ministra Finansów nie jest wystarczającym rozwiązaniem, gdyż IGB jako prowadzące działalność gospodarczą powinny mieć swobodę wyboru banku, w którym będą lokować wolne środki oraz negocjowania oprocentowania. Oprocentowanie na rynku jest obecnie wyższe niż propozycja BGK. Ze zmienianego art. 48 ust. 4 należy wykreślić 6 (wyłączyć IGB z obowiązku lokowania wolnych środków w walutach obcych na rachunkach bankowych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej). IGB KPRM obecnie utrzymuje substancję Polskiego Domu w Świętym Konstantynie pod Warną w Bułgarii, będącego własnością Skarbu Państwa, co jest związane m.in. z koniecznością systematycznego opłacania lokalnych rachunków z tym związanych. Dokonywanie powyższych przelewów do Bułgarii za pośrednictwem banków mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, powodowałoby ponoszenie przez IGB KPRM dodatkowych wysokich kosztów operacji bankowych. 17. Art. 1 pkt 2 PAN Dodanie w art. 48 ust. 4 wyrazów z wyłączeniem instytutów Polskiej Akademii Nauk. 18. Art. 1 pkt 4 Minister Projektowany art. 83a uofp nie wskazuje banku, który będzie Sprawiedliwości prowadził rachunki depozytowe Ministra Finansów, jak i nie do (MS) końca uwzględnia w zakresie depozytów sądowych rozwiązań organizacyjno-technicznych aktualnie wdrażanych w sądach powszechnych. W związku z tym proponuje się nadać projektowanemu art. 83a następujące brzmienie: Art. 83a. 1. Minister Finansów jest upoważniony do otwarcia w Banku Gospodarstwa Krajowego rachunków bankowych w złotych lub walutach obcych dla sądów powszechnych, na których są przechowywane pieniądze przyjęte do depozytu sądowego (rachunki depozytowe Ministra Finansów) oraz czasowego zarządzania prowadzenia przez IGB działalności gospodarczej, nadal pozostają one jednostkami sektora finansów publicznych. IGB zostały powołane w celu realizacji zadań publicznych i wyposażone w majątek przez Skarb Państwa. IGB mają ograniczoną swobodę dysponowania swym majątkiem (art. 28 ust. 3 i 4 ustawy o finansach publicznych) i korzystają ze środków publicznych, w tym dotacji budżetowych. Obecnie IGB nie mają swobody w wyborze banku, w którym będą lokować wolne środki. Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 48 ust. 1 pkt 3 uofp IGB mogą lokować wolne środki na rachunkach bankowych jedynie w bankach mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Obowiazek ten w przypadku IGB dotyczy zarówno środków złotowych jak i walutowych. W zwiazku z czym niezrozumiały jest wniosek podnoszony przez KPRM, aby projektowany art. 48 ust. 4 ustawy nie dotyczył IGB. Brak zastosowania tego przepisu do IGB nadal nie będzie uprawniać do lokowania wolnych środków w bankach mających siedzibę poza terytorium RP. Patrz pkt 5 Wymaga wyjaśnienia 9
wolnymi środkami pieniężnymi zgromadzonymi na tych rachunkach z obowiązkiem Ich zwrotu na każde żądanie wraz z oprocentowaniem. 2. Środki na rachunkach depozytowych Ministra Finansów są oprocentowane w wysokości: 1) stopy depozytowej Narodowego Banku Polskiego - w przypadku środków zgromadzonych w złotych; 2) oprocentowania udzielanego dla wkładów wypłacanych w danej walucie na każde żądanie przez Bank Gospodarstwa Krajowego - w przypadku środków zgromadzonych w walutach obcych. 3. Rachunki bankowe, o których mowa w ust. 1, Bank Gospodarstwa Krajowego prowadzi w systemie informatycznym zapewniającym w szczególności: 1) prowadzenie w ramach rachunku depozytowego subrachunków analitycznych (mikrorachunków) dla poszczególnych depozytów umożliwiających identyfikację wnoszącego depozyt oraz sprawy sądowej; 2) bieżące naliczenie odsetek, obejmujące aktualizację i kapitalizację, dla poszczególnych subrachunków analitycznych z możliwością codziennego ustalenia I przeglądu kwoty depozytu wraz z należnymi odsetkami za okres przechowywania depozytu; 3) możliwość automatycznej wymiany informacji z centralnym systemem informatycznym obsługującym gospodarkę finansową sądów na poziomie umożliwiającym automatyczne księgowanie wyciągów bankowych oraz rejestrację wpłat i wypłat.". Przyjęcie zaproponowanego brzmienia art. 83a pozwoli zarówno na dokładne wskazanie banku, który będzie prowadził rachunki depozytowe Ministra Finansów, a jednocześnie będzie dysponował potencjałem umożliwiającym na uwzględnienie zasad dotyczących depozytów sądowych oraz rozwiązań o charakterze organizacyjnym obecnie implementowanych w sądach powszechnych. Obsługa depozytów sądowych jest bowiem procesem specyficznym mającym zarówno charakter merytoryczny (obsługa postępowania sądowego) jak i charakter finansowy. I właśnie dla sprawnego oraz zgodnego z prawem przebiegu tego procesu wymagane jest 10
zapewnienie przez bank, który będzie prowadził rachunki depozytowe, odpowiedniego zakresu funkcjonalności. 19. Art. 1 pkt 6 MS Mając na uwadze potrzebę wyraźnego wskazania banku prowadzącego rachunki depozytowe Ministra Finansów proponuję się nadać następujące brzmienie projektowanemu art. 196 ust. 5 uofp: 5. Obsługę bankową rachunków jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 5-7, 9 i 12, samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej prowadzonych przez ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów lub uczelnie medyczne, państwowe instytucje kultury, państwowe osoby prawne, o których mowa w art. 9 pkt 14, wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz rachunków depozytowych Ministra Finansów, o których mowa w art. 83a, prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego.". 20. Art. 1 pkt 6 PAN Proponuje się dopisać z wyłączeniem instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk. Uwzględniono Nie uwzględniono Proponowane zmiany w zakresie obowiązku przeniesienia obsługi bankowej rachunków do BGK nie powinny mieć negatywnego skutku dla gospodarki finansowej prowadzonej przez instytuty naukowe PAN. Względy techniczne związane z przyjmowaniem i zwrotem depozytów overnight wymuszają konieczność korzystania z jednego banku przez jednostki zobligowane do lokowania środków u MF. Podstawowa obsługa bankowa będzie prowadzona dla tych jednostek przez BGK nieodpłatnie. Bank ten oferuje również analogiczne produkty bankowe do produktów oferowanych przez banki komercyjne, z których korzystają jednostki już objęte obowiązkiem lokowania u MF, np. bankowość elektroniczna, kredyty. Jednocześnie pragniemy zwrócić uwagę, iż instytuty naukowe PAN w chwili obecnej dokonują wyboru banku prowadzącego obsługę bankową w trybie zamówień publicznych. Oznacza to, iż co 4 lata dokonują wyboru banku, a tym samym może to de facto 11
21. Art. 1 pkt 6 KPRM W art. 1 pkt 6 projektu wyrazy art. 9 pkt 5-7, 9 i 12" proponuję zastąpić wyrazami art. 9 pkt 5, 7, 9 i 12" 22. Art. 1 pkt 7 PAN W zmienianym art. 199a proponuje się dopisać z wyłączeniem instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk. 23. Art. 1 pkt 7 KPRM W art. 1 pkt 7 projektu wyrazy art. 9 pkt 5-7, 9 i 12" proponuję zastąpić wyrazami art. 9 pkt 5, 7, 9 i 12". 24. Art. 2 pkt 2 MS Art. 2 pkt 2 projektu ustawy należałoby tak przeredagować, by podmiot obowiązany do złożenia depozytu sądowego w pieniądzach dokonywał wpłaty tego depozytu bezpośrednio na rachunek depozytowy Ministra Finansów, w celu uniknięcia problemów związanych ze sprawdzeniem prawidłowości środków płatniczych. W związku z tym proponuje się w art. 693 6 1 Kpc pkt 1 nadać brzmienie: 1) pieniądze w złotych i walutach obcych obowiązany składa bezpośrednio na przechowanie na rachunek depozytowy Ministra Finansów;". 25. Art. 2 pkt 5 MS Zmiana art. 752 Kpc wydaje się stanowić ograniczenie swobody podmiotów w wyborze banku, w przypadku gdy zabezpieczenie ma trwać dłużej niż trzy miesiące. W sytuacji obniżania oprocentowania sum depozytowych, uchylanie tego przepisu można ocenić jako mało bezpieczne, ponieważ obowiązywanie przepisu pozwala odeprzeć zarzuty potencjalnych deponentów o odbieranie właścicielom środków pieniężnych wpływu na wielkość uzyskiwanych dochodów odsetkowych. wiązać się ze zmianą numerów rachunków i w konsekwencji z podpisywaniem aneksów do umów z kontrahentami. Nie uwzględniono Patrz pkt 4 i 15 Nie uwzględniono Patrz pkt 20 Nie uwzględniono Patrz pkt 4 i 15 Wymaga wyjaśnienia Do depozytu sądowego środki składane są dobrowolnie za zgodą sądu albo na podstawie decyzji sądu. Depozyt sądowy jest składany jako np. zabezpieczenie roszczeń lub wykonanie zobowiązań i nie można utożsamiać go z lokatami terminowymi zakładanymi w celu osiągnięcia zysków. W chwili obecnej Kpc gwarantuje składającym do depozytu na okres do 3 miesięcy jedynie oprocentowanie dla wkładów na każde żądanie. Sądy jako przechowawcy mają obowiązek zapewnić tylko takie oprocentowanie, aby zostało uznane, że nastąpiło przechowanie w stanie nie pogorszonym. Natomiast w przedłożonym projekcie gwarantowane jest wyższe oprocentowanie, bez względu na okres na jaki został złożony depozyt, co wydaje się bardziej korzystne dla składających środki do depozytu. Ponadto wszystkie 12
26. Art. 3 MS Zasadne jest precyzyjne określenie obowiązków dyrektora sądu związanych z dysponowaniem rachunkami depozytowymi Ministra Finansów. Stąd też projektowanemu art. 179 41 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych proponuję nadać następujące brzmienie: 41. Rachunkami depozytowymi Ministra Finansów, o których mowa w art. 83a ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, na których są przechowywane pieniądze przyjęte przez sąd do depozytu sądowego, dysponuje w zakresie wydawania dyspozycji zwrotów tych depozytów dyrektor tego sądu, po uprzednim ustaleniu przez Bank Gospodarstwa Krajowego wysokości kwoty depozytu przysługującej do zwrotu w podziale na kwotę główną i należne oprocentowanie. 27. Art. 4 Minister Środowiska Uchylić art. 4 projektu. Wprowadzając ustawą z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz.1726) dla NFOŚiGW obowiązek lokowania wolnych środków w formie depozytu u Ministra Finansów, nie miał wątpliwości co do kwalifikowania zgodnie z art. 401 ust.5 ustawy Prawo ochrony środowiska przychodów z odsetek od takich środków jako innych przychodów związanych z działalnością NFOŚiGW. Wydaje się, że nie ma żadnych przeciwskazań, aby również przychody wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej z odsetek od wolnych środków przekazywanych w depozyt u Ministra Finansów kwalifikować zgodnie z obecnym brzmieniem art. 401 ust. 5 ustawy- Prawo ochrony środowiska jako inne przychody związane z działalnością tych funduszy. Ponadto, warto zauważyć, iż projektowana zmiana art. 401 ust.5 ustawy Prawo ochrony środowiska (art. 3 projektu) może być interpretowana w ten sposób, że wszystkie do momentu jej wejścia w życie, przychody z tytułu odsetek od wolnych środków NFOŚiGW lokalnych w depozycie u depozyty będą oprocentowane wg tej samej stawki, co pozwoli zniwelować zróżnicowanie jakie w chwili obecnej występuje w tym zakresie w poszczególnych sądach. Wymaga wyjaśnienia Uwzględnione 13
Ministra Finansów nie pochodziły z ustawowego źródła przychodów tego funduszu określonego w art. 401 ust. 5, a wiec nie stanowiły przychodów NFOŚiGW. 28. Art.6/Art.7 RCL Należy zauważyć niespójność art. 7 projektu, tj. wprowadzeniem ograniczenia czasowego dokonywania takich lokat - do dnia 1 lipca 2014 r. na okres nie dłuższy niż do dnia 31 lipca 2014 r., z art. 6 projektu. Art. 7 projektu zakłada wprowadzenie ograniczenia czasowego dokonywania lokat wolnych środków, wyznaczając przy tym miesięczny termin dla najpóźniej dokonanej lokaty (lokata dokonana 1 lipca powinna być rozwiązana 31 lipca), tymczasem art. 6 przewiduje na przekazanie wolnych środków Ministrowi Finansów termin 60-dniowy liczony od 1 lipca 2014 r. Krótszy" okres wynikający z art. 7 projektu wydaje się pozostawać w sprzeczności z intencją wyrażoną w uzasadnieniu projektu. 29. Art. 6 PAN Proponuje się dopisać z wyłączeniem instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk. 30. Art. 7 PAN Proponuje się dopisać z wyłączeniem instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk. 31. Przepisy RCL Projekt nie przewiduje bezpośredniej zmiany przepisu przejściowe zawierającego upoważnienie ustawowe (art. 78g uofp). W ocenie RCL pośrednią zmianę tego przepisu powoduje zmiana art. 48 ust. 2 ustawy (do którego przepis ten odsyła). Należy zatem rozważyć ewentualną potrzebę i możliwość czasowego utrzymania w mocy wydanego na jego podstawie rozporządzenia. Art. 6 ust. 1 pkt 2 projektu ustawy dotyczy przekazania Ministrowi Finansów w depozyt wolnych środków znajdujących się na rachunkach lokat terminowych otwartych przed dniem wejścia w życie ustawy tj. 1 lipca 2014 r. Każda lokata, która zapada po 30 czerwca powinna być przekazana w depozyt Ministrowi Finansów, o ile nie są to środki potrzebne na działalność jednostki. Jeżeli termin lokaty nie będzie zapadał w terminie 60 dni od dnia wejścia w życie to jednostka powinna rozwiązać taką lokatę w takim terminie, aby wypełnić nałożony na nią obowiązek lokowania u Ministra Finansów. Natomiast art. 7 dotyczy lokowania środków od dnia ogłoszenia ustawy i wejścia w życie przedmiotowego artykułu do dnia 1 lipca 2014 r. Zatem lokaty zawiązane w tym terminie nie będą mogły być zawarte na dłuższy czas i mieszczą się w przedziale czasowym określonym w art. 6 ust. 1 pkt 2. Zatem nie widzimy tutaj niespójności pomiędzy art. 6 i 7 projektu ustawy. Analogiczne rozwiązanie było zastosowane w ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. Patrz pkt 5 Patrz pkt 5 Nowe rozporządzenie wydawane na podstawie art. 78g uofp powinno wejść w życie jednocześnie z wejściem w życie projektowanej ustawy, w przeciwnym przypadku jednostki sektora finansów publicznych, które będą już gotowe do lokowania na nowych zasadach nie mogłyby tego czynić. Zatem nie przewiduje się możliwości 14
32. Przepisy przejściowe ZBP Mając na uwadze cel wprowadzanych zmian, należy rozważyć zmianę przepisów wprowadzających ustawę w życie, tak, aby nowelizacja nie naruszyła umów już realizowanych przez jednostki budżetowe, a dotyczyła wyłącznie umów przyszłych. Umowy już zawarte powinny być realizowane na dotychczasowych warunkach. 33. OSR ZBP W OSR należy uzupełnić zakres podmiotowy skutków regulacji o przedsiębiorców krajowych w postaci banków. Aktualna treść OSR w tym zakresie jest nieuzasadniona. Planowana regulacja w oczywisty sposób wpłynie negatywnie na ten sektor gospodarki. Przede wszystkim wpłynie na poziom generowanych wyników i zmniejszy liczbę miejsc pracy u przedsiębiorców bankowych, zmniejszając tym samym wpływy podatkowe do budżetu państwa. 34. Uzasadnienie RCL Zasadne jest przedstawienie w uzasadnieniu projektu wyjaśnienia zakładanych skutków wprowadzenia proponowanego instrumentu zarządzania płynnością w świetle możliwości przyjmowania przez daną jednostkę samorządu terytorialnego depozytów od jednostek czasowego utrzymania w mocy obecnie obowiązującego rozporządzenia. Ze względu na cel ustawy zmniejszenie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz uwarunkowania techniczno-organizacyjne istotnym jest, aby jednostki w krótkim okresie czasu przeniosły rachunki do BGK. Jak zostało wskazane w OSR proces konsolidacji sprzyjać będzie stabilizacji makroekonomicznej Polski i utrwaleniu jej wiarygodnego wizerunku u partnerów gospodarczych. Działania te będą równocześnie wspierać proces obniżenia deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych. W ocenie MF będzie to pozytywnie oddziaływać na gospodarkę. Jednym ze skutków proponowanych rozwiązań będzie zmniejszenie, po stronie banków, wpływów z tytułu lokat od jednostek sektora finansów publicznych, jednakże zjawisko to w naszej ocenie nie powinno mieć negatywnego wpływu na gospodarkę. Należy zwrócić uwagę, że obecnie znaczną większość rachunków depozytowych sądów prowadzi BGK (ok. 180 sądów z 298), który z tytułu obsługi rachunków depozytowych MF będzie otrzymywał wynagrodzenie. Również takie rachunki dla sądów prowadzi NBP. Zatem niewielka liczba sądów obsługiwana jest przez pozostałe banki. Ponadto w przypadku środków walutowych jednostki objęte konsolidacją będą je mogły lokować na dotychczasowych zasadach. Tym samym w ocenie MF nie będzie to miało większego wpływu na wynik sektora bankowego. Uwzględniona W odniesieniu do uwagi dotyczącej przedstawienia w uzasadnieniu projektu ustawy zakładanych skutków wprowadzenia proponowanego instrumentu zarządzania 15
tworzonych przez dowolne inne jednostki samorządu terytorialnego. płynnością dla jednostek samorządu terytorialnego, uprzejmie informuję, że w OSR w punkcie dotyczącym wpływu aktu normatywnego na sektor finansów publicznych znajduje się w tym zakresie stosowne wyjaśnienie. 35. Uzasadnienie RCL Uwzględnienie w OSR projektu skutku polegającego na zwiększeniu zapotrzebowania jednostek zobowiązanych do lokowania wolnych środków u Ministra Finansów na środki publiczne (np. dotacje) ze względu na zmniejszone przychody własne". Proces konsolidacji jest korzystny dla całego sektora finansów publicznych. Niektóre jednostki z tego tytułu będą miały zwiększone przychody, inne na wyrównanym poziomie lub nieznacząco mniejsze, biorąc pod uwagę oprocentowanie lokat w bankach komercyjnych. Dodatkowo jednostki nie będą ponosiły kosztów podstawowej obsługi bankowej, które będą refundowane BGK przez MF. Natomiast z wywodów RCL wynika jakoby działalność lokacyjna jednostek sektor finansów publicznych była działalnością podstawową, gdy tymczasem tak nie jest. W ocenie MF nie nastąpi zwiększenie zapotrzebowania tych jednostek na środki publiczne (dotacje). 16