POWIATOWA STACJA SANITARNOEPIDEMIOLOGICZNA W NOWEJ SOLI 67100 Nowa Sól, ul. Wojska Polskiego 11 tel. (068) 387 24 61, fax (068) 387 47 38 email: pssenowasol@wsse.gorzow.pl email: pssenowasol@tenbit.pl NIP: 9251509013 PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W NOWEJ SOLI OCENA ZAOPATRZENIA LUDNOŚCI W WODĘ NA TERENIE NADZOROWANYM PRZEZ PAŃSTWOWEGO POWIATOWEGO INSPEKTORA SANITARNEGO W NOWEJ SOLI W 2007 ROKU Nowa Sól, luty 2008r.
WSTĘP Woda jest nieodzowna do życia roślin, zwierząt i ludzi. Jest na pierwszym miejscu w hierarchii wszystkich potrzeb życiowych. Niektóre organizmy mogą żyć bez powietrza, jednak bez wody jest to wykluczone. Zgodnie z art. 2 pkt 18 ustawy z dnia 07. czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006r., Nr 123, poz. 858) woda przeznaczona do spożycia przez ludzi to: a) woda w stanie pierwotnym lub po uzdatnieniu przeznaczona do picia, przygotowywania żywności lub innych celów domowych, niezależnie od jej pochodzenia i od tego, czy jest dostarczana z sieci dystrybucyjnej, cystern, w butelkach lub pojemnikach; b) woda wykorzystywana przez przedsiębiorstwo produkcji żywności do wytworzenia, przetworzenia, konserwowania lub wprowadzania do obrotu produktów albo substancji przeznaczonych do spożycia przez ludzi. Nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia sprawują organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na zasadach określonych w przepisach o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Podstawą prawną określającą zasady funkcjonowania Inspekcji Sanitarnej jest ustawa z dnia 14. marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS). Rozdział 1 tej ustawy określa zadania i zakres działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Ustawodawca wyraźnie określa, że PIS jest organem powołanym, między innymi, do nadzoru nad warunkami ochrony środowiska, a zwłaszcza czystości powietrza atmosferycznego, gleby, wody i innych elementów środowiska w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach. Jednym z istotnych zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest informowanie organów publicznych i społeczeństwa o jakości wody produkowanej przez wodociągi funkcjonujące na nadzorowanym terenie, a także o ryzyku zdrowotnym, jakie niesie spożywanie przez ludzi wody o kwestionowanych parametrach jakościowych. Głównym celem prowadzonego nadzoru sanitarnego jest zapewnienie konsumentom i użytkownikom wody o odpowiedniej jakości zdrowotnej. Przy opracowaniu niniejszej oceny wykorzystano wyniki badań własnych wykonanych w ramach prowadzonego zintegrowanego nadzoru sanitarnego nad jakością wody oraz nad obiektami służącymi do zaopatrzenia ludności w wodę, kąpieliskami i basenami kąpielowymi oraz materiały przekazane przez inne instytucje i placówki naukowobadawcze, a także wyniki badań wykonanych przez właścicieli lub administratorów wodociągów publicznych wykonanych w ramach prowadzonej kontroli wewnętrznej jakości wody. W minionym roku jakość wody z nadzorowanych wodociągów kontrolowano z częstotliwością i w zakresie określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29. marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r., Nr 61, poz. 417) z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań. 2
Rozporządzenie to określa: wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w tym wymagania bakteriologiczne, fizykochemiczne, organoleptyczne; sposób oceny przydatności wody; minimalną częstotliwość badań wody i miejsca pobierania próbek wody do badań; zakres badania wody; program monitoringu jakości wody; sposób nadzoru nad materiałami i wyrobami stosowanymi w procesach uzdatniania i dystrybucji wody; sposób nadzoru nad laboratoriami wykonującymi badania jakości wody; sposób informowania konsumentów o jakości wody; sposób postępowania przed organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej w przypadku, gdy woda nie spełnia wymagań jakościowych. Zgodnie z 5 przytoczonego wyżej rozporządzenia badania jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi mogą wykonywać laboratoria, o których mowa art. 12, pkt 1 i 4 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, czyli laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej, lub inne laboratoria o udokumentowanym systemie jakości prowadzonych badań wody zatwierdzonym przez PIS. W celu zapewnienia dobrej jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, PIS prowadzi następujące działania: w laboratoriach SSE (PSSE w Nowej Soli i Zielonej Górze oraz WSSE w Gorzowie Wlkp.) wykonywane są badania pobranych próbek wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, a następnie prowadzona jest analiza uzyskanych wyników, dokonywana ocena jakości wody i podejmowane są działania w celu jej poprawy; wydaje oceny higieniczne materiałów używanych do uzdatniania wody; opiniuje i wydaje zgody na wprowadzanie nowych technologii uzdatniania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29. marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia precyzuje także szczegółowo zakres i zasady prowadzenia kontroli jakości wody przez przedsiębiorstwa wodociągowe. W celu przybliżenia zapisów w nim zawartych PPIS w Nowej Soli w czerwcu 2007r. zorganizował spotkanie z właścicielami i administratorami wszystkich wodociągów publicznych funkcjonujących na nadzorowanym przez niego terenie, w którym uczestniczyli także przedstawiciele administratorów wodociągów publicznych w gminach powiatu nowosolskiego. Ponadto zatwierdził proponowane harmonogramy kontroli wewnętrznej (odrębnie dla każdego wodociągu), które do końca 2007r. zostały zrealizowane w całości badania jakości wody wykonywały laboratoria: PSSE w Nowej Soli oraz Zakładu Inżynierii Środowiska EKOPROJEKT w Pszczynie. Celem wszystkich działań (realizowanych przez Inspekcję Sanitarną oraz przedsiębiorstwa wodociągowe) jest ochrona zdrowia ludzkiego przed działaniem czynników szkodliwych. Niniejsza ocena została wydana w formie papierowej oraz w wersji elektronicznej dostępna jest na stronach internetowych Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Nowej Soli. 3
1.Ocena zaopatrzenia w wodę nadzorowanego terenu. Teren nadzorowany przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Nowej Soli obejmuje dwa powiaty: nowosolski i wschowski. Liczbę ludności korzystającej z wodociągów nadzorowanych przez PPIS w Nowej Soli zestawiono w Tabeli nr 1: Lp. Powiat Liczba ludności ogółem (stan na 30.06.2007) Liczba wodociągów Ludność korzystająca z wody o kontrolowanej jakości Ludność korzystająca z wody o niekontrolowanej jakości liczba % liczba % 1. Nowa Sól 86 802 43 82 319 94,8 4 483 5,2 2. Wschowa 38 848 57 37 676 97,0 1 172 3,0 Ogółem: 125 650 100 119 995 95,5 5655 4,5 Z zestawienia powyższego wynika, że w 2007r. funkcjonowało 100 wodociągów nadzorowanych przez PPIS w Nowej Soli. W stosunku do roku poprzedniego liczba nadzorowanych wodociągów zmniejszyła się o 5 obiektów, ponieważ wykreślono z ewidencji wodociągi, które zaopatrywały w wodę zlikwidowane ośrodki wypoczynkowe w Sławie (OW LOK i HETRON I ) i Tarnowie Jeziernym (OW TARNAWA ), a także nie funkcjonujące wodociągi lokalne OSiR i Smażalni U DUDKA w Sławie. Z wody dostarczanej przez nadzorowane wodociągi korzystało łącznie 119 995 osób, co stanowi 95,5% wszystkich mieszkańców (łączna liczba ludności obu powiatów wynosi 125 650). Stopień zwodociągowania jest więc bardzo wysoki (w 2007r. nastąpiło zwiększenie liczby ludności korzystającej z wodociągów o 1594 osoby 1,4%, które jest przede wszystkim wynikiem rozbudowy sieci wodociągów w Lubogoszczy, Nowym Miasteczku i Niedoradzu). W poszczególnych powiatach stopień zwodociągowania kształtuje się następująco: w powiecie nowosolskim wynosi 94,8% na 86 802 mieszkańców powiatu 82 319 osób korzysta z wody pochodzącej z wodociągów nadzorowanych przez PIS, natomiast w powiecie wschowskim aż 97,0% na 38 848 mieszkańców powiatu aż 37 676 korzysta z wody o kontrolowanej jakości. Odpowiednio liczba ludności, która korzysta z wody pochodzącej ze źródeł nie nadzorowanych wynosi 5 655, co stanowi 4,5% wszystkich mieszkańców; w tym 4483 osób (5,2%) na terenie powiatu nowosolskiego, oraz 1172 osób (3,0%) na terenie powiatu wschowskiego. Sytuację tę ilustrują Rysunki nr 1 i 2. 4
Rysunek nr 1 100000 80000 60000 40000 20000 Liczba ludności ogółem Liczba ludności korzystającej z wody o kontrolowanej jakości Liczba ludności korzystających z wody o niekontrolowanej jakości 0 Powiat Nowa Sól Powiat Wschowa Rysunek nr 2 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Powiat Nowa Sól Powiat Wschowa Procent ludności ogółem Procent ludności korzystającej z wody o kontrolowanej jakości Procent ludności korzystającej z wody o niekontrolowanej jakości 2.Ocena jakości wody produkowanej przez nadzorowane wodociągi. W minionym roku jakość wody z nadzorowanych wodociągów kontrolowano z częstotliwością i w zakresie określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29. marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r., Nr 61, poz. 417) z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań. 5
W ramach prowadzonego monitoringu kontrolnego w badanych próbkach wody określano: parametry fizyczne ( barwę, mętność, ph, przewodność właściwą, zapach, smak), chemiczne (jon amonowy, azotany, azotyny, mangan, żelazo) oraz wskaźniki bakteriologiczne (liczbę bakterii grupy coli w 100ml, liczbę bakterii grupy coli typu kałowego w 100ml, liczbę paciorkowców kałowych), natomiast w ramach monitoringu przeglądowego oznaczano we wszystkich próbkach: arsen, chrom, kadm, ołów, twardość, magnez, wapń, liczbę bakterii hodowanych na agarze w temp. 22 C/72h, liczbę bakterii hodowanych na agarze w temp. 36 C/48h Ponadto, w części próbek, wykonywano następujące oznaczenia: antymon, benzo(a)piren, bor, cyjanki, fluorki, rtęć, selen, zawartość związków chlorowcopochodnych, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, pestycydów. Powiat Nowa Sól. W powiecie nowosolskim w wodę z wodociągów zaopatrywanych jest 82 319 osób (94,8% ogółu ludności). Z tego 78 416 osób korzysta z wody o jakości odpowiadającej obowiązującym przepisom (95,3% odbiorców), natomiast 3 903 osoby (4,7% wszystkich odbiorców) są zaopatrywane w wodę o parametrach jakościowych niezgodnych z wymogami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. W porównaniu do 2006r. nastąpił 5% wzrost liczby osób zaopatrywanych w wodę dobrej jakości. Ogółem z wody o niekwestionowanych parametrach jakościowych korzysta obecnie 90,3% wszystkich mieszkańców powiatu nowosolskiego, a w 2006r. korzystało 84,3% ludności powiatu. Oznacza to znaczną poprawę zaopatrzenia mieszkańców powiatu w wodę dobrej jakości. Dokładne dane liczbowe zestawiono w Tabeli nr 2. 6
Tabela nr 2: Lp. Gmina Liczba ludności w gminie (stan na 30.06.2007) Liczba ludności korzystającej z nadzorowanych wodociągów Ludność korzystająca z wody o niekwestionowanej jakości liczba % % ludności gminy korzystającej z wody o niekwestionowanej jakości POWIAT NOWA SÓL 1. Bytom Odrzański 5 376 5 050 5 050 100 94,0 2. Kolsko 3 248 2 524 2 512 98,8 87,4 3. Kożuchów 15 994 15 355 15 355 100 96 4. Nowa Sól (miasto + wieś) 46 922 45 462 45 414 99,9 96,8 5. Nowe 5 503 5 259 4 578 87 83,2 Miasteczko 6. Otyń 6 214 5 884 5 244 89,1 84,4 7. Siedlisko 3 545 2 785 263 9,5 7,4 Razem powiat: 86 802 82 319 78 416 95,3 90,3 7
Z powyższego zestawienia widać wyraźnie, że największy odsetek ludności korzystającej z wody dobrej jakości jest w gminie miejskiej Nowa Sól liczonej łącznie z gminą wiejską 96,8% (wzrost o 2,8% w stosunku do roku poprzedniego) oraz w gminie Bytom Odrzański (94,0%); natomiast największa poprawa nastąpiła w gminach: Kożuchów, gdzie 96% ludności gminy korzysta z wody dobrej jakości produkowanej przez wodociągi publiczne (w 2006r. tylko 81,8%) poprawiła się jakość wody (pod względem fizykochemicznym) produkowanej przez wodociągi publiczne w Mirocinie Średnim i Książu Śląskim; oraz Nowa Sól (po wykonaniu decyzji PPIS w Nowej Soli wodociąg w Przyborowie produkuje wodę o niekwestionowanych parametrach fizykochemicznych, a stacja uzdatniania wody w Dąbrownie została wyłączona z eksploatacji mieszkańcy korzystają z wody dobrej jakości produkowanej przez wodociąg w Lubięcinie). Nadal zdecydowanie najgorsza sytuacja jest w gminie Siedlisko. Spośród 3545 mieszkańców gminy 2785 (78,4%) jest zaopatrywanych w wodę z wodociągów nadzorowanych przez Inspekcję Sanitarną. Tylko 263 osoby (9,5%) korzystają z wody dobrej jakości produkowanej przez wodociągi publiczne w Borowcu, Dębiance i Kierznie. W stosunku do roku poprzedniego nastąpiło 3krotne zwiększenie liczby osób zaopatrywanych w wodę dobrej jakości w wyniku wykonania decyzji administracyjnych PPIS w Nowej Soli zobowiązujących do podjęcia działań naprawczych. Odnotowana poprawa nie jest zadowalająca, ponieważ stanowi to tylko 7,4% wszystkich mieszkańców gminy. Pozostali korzystają z wody nie odpowiadającej wymaganiom pod względem fizykochemicznym produkowanej przez wodociągi sieciowe w Siedlisku i Radocinie (łącznie 71,4% wszystkich mieszkańców gminy), oraz z wody pochodzącej ze studni przydomowych w miejscowościach niezwodociągowanych. W celu poprawy jakości wody z wodociągu w Siedlisku PPIS w Nowej Soli wystawił decyzję administracyjną już w 2005r. i aktywnie prowadził postępowanie administracyjne, a następnie egzekucyjne. Niestety, brak podstawy prawnej (od 18.04.2007r.) określającej wymagania, jakie powinna spełniać woda przeznaczona do spożycia przez ludzi, uniemożliwił dalsze prowadzenie postępowania w tej sprawie. Dopiero po ukazaniu się nowego rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29. marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, możliwe było kolejne wszczęcie postępowania administracyjnego. Dnia 08.05.2007r. została wystawiona decyzja administracyjna zobowiązująca do poprawy jakości wody produkowanej przez wodociąg publiczny w Siedlisku w zakresie parametrów fizykochemicznych. Po upływie terminu wykonania tego obowiązku PPIS w Nowej Soli prowadził aktywne działania zmierzające do jej wyegzekwowania: prowadzono postępowanie egzekucyjne (nałożono 5 grzywien na łączną kwotę 4000zł). Jakość wody produkowanej przez wodociąg w Siedlisku poprawiła się w sposób radykalny, ale nadal nie odpowiada ona wymaganiom ze względu na niewielkie przekroczenia dopuszczalnych poziomów wartości żelaza, barwy i manganu w niektórych punktach sieci wodociągowej. Podkreślić należy, że w powiecie nowosolskim znajdują się gminy, w których wszystkie nadzorowane wodociągi zaopatrują odbiorców w wodę dobrej jakości (Kożuchów, Bytom Odrzański, miasto Nowa Sól) lub tylko niewielka ich część jest zaopatrywana w wodę o parametrach jakościowych nie spełniających wymagań (Kolsko 1,2%). 8
Zróżnicowanie jakości wody produkowanej przez wodociągi w poszczególnych gminach powiatu nowosolskiego przedstawiono na Rysunku nr 3. Rysunek 3 50000 45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 Liczba ludności ogółem Liczba ludności korzystającej z wody odpowiadającej wymogom Liczba ludności korzystającej z wody nie odpowiadającej wymogom Gmina Kolsko Gmina Otyń Gmina Nowe Miasteczko Gmina Siedlisko Gmina Nowa Sól Gmina Bytom O. Gmina Kożuchów Rysunek 4 90000 80000 Liczba ludności 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 l. lud. korzyst. z wody dobrej jakości l. lud. korzyst. z wody zawyżona wart. mętności l. lud. korzyst. z wody zawyżona wart. Fe l. lud. korzyst. z wody o kwestion. jakości l. ludności korzystających z wodociągów l. lud. korzyst. z wody zawyżona wart. Mn l. lud. korzyst. z wody zawyżona wart. barwa Rysunek nr 4: Ocena zaopatrzenia ludności w wodę z uwzględnieniem jakości wody na terenie powiatu Nowa Sól. 9
W badanych próbkach wody stwierdzano przekroczenia dopuszczalnych zakresów wartości następujących parametrów jakości wody: mętności, barwy, żelaza i manganu. Z wody o ponadnormatywnej zawartości żelaza, manganu i mętności korzystają 3903 osoby (w 2006r. korzystało 6878), barwy 3263 osoby (w 2006r. korzystało 4049). Z przytoczonych danych widać wyraźne zmniejszenie się ilości osób korzystających z wody o zawyżonej zawartości żelaza, manganu, mętności i barwy. Wodę taką produkują wodociągi zlokalizowane w gminach: Siedlisko (Siedlisko, Radocin), Nowa Sól (Jeziorno), Nowe Miasteczko (Borów Wielki), Otyń (Bobrowniki). Dokładne dane liczbowe przedstawiono w Tabeli nr 3. 10
Tabela nr 3: Lp. Gmina Liczba ludności w gminie Liczba ludności korzystającej z wodociągów Ludność korzystająca z wody o kwestionowanej jakości liczba % mętn ość POWIAT NOWA SÓL Wskaźniki jakości wody nie odpowiadające normatywom barw a ph amo niak azot any Fe Mn bakt eriol ogia Miejscowości na terenie których kwestionowano jakość wody 1. Bytom Odrzański 5 376 5 050 0 0 2. Kolsko 3 248 2 524 12 1,2 12 12 12 12 Głuszyca 3. Kożuchów 15 994 15 355 0 0 4. Nowa Sól 46 922 45 462 48 0,1 48 48 48 48 Jeziorno 5. Nowe Miasteczko 5 503 5 259 681 13,0 681 681 681 681 Borów Wielki, Borów Polski 6. Otyń 6 214 5 884 640 10,9 640 640 640 Bobrowniki 7. Siedlisko 3 545 2 785 2 522 90,5 4 93 2425 4 93 2425 4 93 2425 4 93 2425 Bielawy Radocin Siedlisko, Różanówka, Piękne Kąty, Zwierzyniec, Borowiec (bez PGR) Razem: 86 802 82 319 3 903 4,7 3903 3263 3903 3903 11
Powiat Wschowa Na terenie powiatu wschowskiego z wody produkowanej przez wodociągi nadzorowane przez Inspekcję Sanitarną korzysta 37 676 osób, z tego 35 914 (92,4% ludności powiatu) jest zaopatrywanych w wodę dobrej jakości. W porównaniu do roku 2006 nastąpił spadek liczby osób korzystających z wody niekwestionowanej jakości (o 2,2%), który został spowodowany przede wszystkim faktem, że wodociąg publiczny w Przyczynie Górnej (gmina Wschowa), z którego korzystają 1762 osoby, produkuje wodę o zawyżonej zawartości żelaza i mętności. W celu poprawy jakości wody pod względem fizykochemicznym PPIS w Nowej Soli wystawił decyzję administracyjną. Wszystkie pozostałe wodociągi publiczne na terenie gmin Wschowa i Szlichtyngowa produkują wodę o parametrach jakościowych odpowiadających wymaganiom zawartym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. W gminie Sława, na 12 163 stałych mieszkańców, z wody produkowanej przez wodociągi będące pod nadzorem PPIS w Nowej Soli korzysta 10 595 osób stopień zwodociągowania wynosi więc 86,4%. W 2007r. nastąpił 2% wzrost stopnia zwodociągowania tej gminy. Jest to gmina najmniej zwodociągowania z 3 gmin tworzących powiat wschowski nadal prowadzona jest rozbudowa sieci wodociągowej w Sławie i trwa podłączanie nowych odbiorców do wodociągu publicznego w Lubogoszczy. Wszystkie wodociągi publiczne w tej gminie, z których korzystają łącznie 10 453 osoby, czyli 86% mieszkańców (wzrost o 3% w stosunku do 2006r.) produkują wodę o parametrach jakościowych odpowiadających wymaganiom zawartym w załącznikach do rozporządzenia Ministra Zdrowia. Gmina Sława jest specyficzna w zakresie zaopatrzenia w wodę. Charakteryzuje się bardzo dużą ilością małych wodociągów lokalnych, często funkcjonujących okresowo wyłącznie w okresie letnim. Zaopatrują one w wodę przede wszystkim ośrodki wypoczynkowe, obiekty małej gastronomii, piekarnie, masarnie itp. Takich obiektów jest 37. Z tej liczby 24 produkuje wodę dobrej jakości (w 2006r. tylko 18), co oznacza zdecydowaną poprawę, którą udało się uzyskać poprzez wykonanie decyzji PPIS w Nowej Soli wystawionych w 2007r., a dotyczących: Pensjonatu HALESZKA w Lubiatowie, Zakładu Mleczarskiego, OW KOLIBEREK, Pensjonatu SŁONECZKO, Zakładu BIODAMA w Sławie, OW DĄB w Lubogoszczy. Natomiast w wodzie z pozostałych wodociągów lokalnych stwierdzano przekroczenia dopuszczalnych zakresów wartości parametrów fizykochemicznych. Były to następujące parametry: mangan 2 wodociągi, azotany 3 wodociągi, żelazo 1 wodociąg, żelazo, mętność, barwa, mangan 7 wodociągów lokalnych. Wodociągi wymienione powyżej (produkujące wodę o kwestionowanych parametrach fizykochemicznych) nie zaopatrują żadnych stałych odbiorców (są to wyłącznie funkcjonujące tylko w sezonie letnim ośrodki wypoczynkowe). Omówioną powyżej sytuację przedstawiono na Rysunku nr 5: Zaopatrzenie w wodę na terenie powiatu wschowskiego. 12
Rysunek nr 5 25000 22500 20000 17500 15000 12500 10000 7500 5000 2500 0 Liczba ludności ogółem Liczba ludności korzystającej z wody o kontrolowanej jakości Liczba ludności korzystającej z wody odpowiadającej wymogom Liczba ludności korzystającej z wody nie odpowiadającej wymogom powiat Wschowa gmina Sława Ocenę zaopatrzenia ludności powiatu wschowskiego w wodę z uwzględnieniem jej jakości przedstawiono na Rysunku nr 6. Rysunek nr 6 50000 Liczba ludności 40000 30000 20000 10000 0 l. ludności powiatu Wschowa l. ludności. korzyst. z wodociągów l. lud. korzyst. z wody dobrej jakości l. lud. korzyst. z wody zawyżona wart. żelaza l. lud. korzyst. z wody kwestionowanej jakości l. lud. korzyst. z wody zawyżona wart. mętności Na powyższym rysunku widać wyraźnie, że tylko niewielka część odbiorców korzystających z wodociągów (4,7%) jest zaopatrywana w wodę o kwestionowanej jakości stanowią oni 4,5% wszystkich mieszkańców powiatu. 13
Na podstawie wyników badań laboratoryjnych stwierdzano przekroczenia następujących parametrów: żelaza (1762 stałych odbiorców) oraz mętności (1762 stałych odbiorców) wymienione przekroczenia dotyczą jednego wodociągu publicznego w Przyczynie Górnej. Jakość wody pod względem bakteriologicznym, w zakresie oznaczanych parametrów, była zgodna z wymogami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29. marca 2007r. Szczegółowe dane liczbowe przedstawiono w Tabeli nr 4. 14
Tabela nr 4: Lp. Gmina Liczba ludności w gminie (30.06.07) Liczba ludności korzystającej z wodociągów Liczba ludności korzystająca z wody o kwestionowanej jakości Wskaźniki jakości wody nie odpowiadające normatywom mętn ość barwa ph amo niak azot any Fe Mn bakt eriol ogia Miejscowości na terenie których kwestionowano jakość wody POWIAT WSCHOWA 1. Sława 12163 10595 0 x x x x x Radzyń, Sława, Tarnów Jezierny (wodociągi sezonowe nie zaopatrujące stałych odbiorców) 2. Szlichtyngowa 5071 4253 0 3. Wschowa 21614 22828 1762 1762 1762 Przyczyna Górna, Łysiny, Tylewice, Nowa Wieś, Buczyna x x x x Wygnańczyce Razem: 38 848 37 676 1762 1762 1762 15
Porównując dane liczbowe zawarte w Tabelach nr 3 i 4 dotyczące roku 2007 z danymi z roku 2006 można stwierdzić, że liczba odbiorców korzystających z wody kwestionowanej jakości zmniejszyła się o 2636. Ta poprawa spowodowana jest w głównej mierze faktem, że wodociągi publiczne w powiecie nowosolskim (Przyborów, Książ Śląski, Rejów, Borowiec, Dębianka, Kierzno) produkują obecnie wodę dobrej jakości. Zauważyć należy, że o połowę zmalała liczba osób korzystających z wody o ponadnormatywnej zawartości manganu (2006r. 7609; 2007r. 3903), natomiast w wodę o zawyżonej zawartości żelaza i mętności zaopatrywanych jest 5665 osób (w 2006r: żelazo 7535, mętność 6882), barwy 3263 osoby (w 2006r. 4053). Żaden z nadzorowanych wodociągów nie produkuje wody nie odpowiadającej wymaganiom ze względu na ponadnormatywne zawartości parametrów chemicznych zawartych w Załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Zdrowia, dlatego też PPIS w Nowej Soli nie wydawał zgody na odstępstwo określonej w 21 pkt 1 wymienionego rozporządzenia. Poza zakresem badań wody omówionym powyżej prowadzono także monitoring przeglądowy, który obejmował oznaczenia wymienione na wstępie. Wszystkie parametry jakości wody oznaczone w próbkach wody pobranych i przebadanych w rozszerzonym zakresie odpowiadały wymaganiom określonym w załącznikach do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29. marca 2007r. 5. Ocena ryzyka zdrowotnego. Na podstawie wszystkich przytoczonych danych liczbowych i przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że nie istnieje istotne ryzyko zdrowotne związane z nieodpowiednia jakością wody produkowanej przez nadzorowane wodociągi, gdyż: 95,3% (w 2006r. 93%) ludności korzystającej z wody o kontrolowanej jakości (91,0% (w 2006r. 87,5%) ogólnej liczby ludności na nadzorowanym terenie) jest zaopatrywanych w wodę o parametrach jakościowych zgodnych z wymogami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; 4,7% odbiorców jest wprawdzie zaopatrywanych w wodę, w której stwierdzono przekroczenia parametrów fizykochemicznych, ale rodzaj parametrów i wielkość stwierdzonych przekroczeń dopuszczalnych zakresów wartości nie powoduje istotnego ryzyka zdrowotnego; nie ma wodociągów, w których prowadzona jest stała dezynfekcja wody. Potwierdzenie powyższych wniosków stanowi fakt, że w 2007r. na terenie nadzorowanym przez PPIS w Nowej Soli nie stwierdzono przypadków chorób i zatruć wodozależnych o potwierdzonej etiologii. 6. Działania podejmowane w celu uzyskania poprawy jakości wody. W celu zintensyfikowania działań zmierzających do zapewnienia ludności wody dobrej jakości na terenie powiatów nowosolskiego i wschowskiego PPIS w Nowej Soli wraz z Powiatowym Koordynatorem ds. Monitoringu Jakości Wody podejmował następujące działania: w dniu 15. czerwca 2007r. odbyło się spotkanie zorganizowane przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Nowej Soli z przedstawicielami przedsiębiorstw wodociągowych produkujących wodę na nadzorowanym terenie. 16
Tematem spotkania prowadzonego przez powiatowego koordynatora ds. monitoringu jakości wody było zaopatrzenie mieszkańców powiatów nowosolskiego i wschowskiego w wodę przeznaczoną do spożycia za pośrednictwem wodociągów publicznych w 2007r. w świetle obowiązujących regulacji prawnych. Zgodnie z porządkiem spotkania zostały omówione: a) obowiązujące przepisy prawne, w tym rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29. marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia (Dz. U. z 2007r., Nr 61, poz. 417), b) zasady prowadzenia wewnętrznej kontroli jakości wody przez przedsiębiorstwa wodociągowokanalizacyjne (określenie zakresu badań, terminów, sposobu przekazywania wyników do PPIS w Nowej Soli), c) zasady zatwierdzania laboratoriów wykonujących badania wody przeznaczonej do spożycia funkcjonujących na terenie działania PPIS w Nowej Soli. Kolejnym punktem spotkania była dyskusja. Zwrócono uwagę na właściwy dobór punktów pobrania próbek wody, które powinny być wyznaczone w takich miejscach, aby nie było wątpliwości, że pobrana próbka jest reprezentatywna, oraz na obowiązek wykonania przez przedsiębiorstwa wodociągowokanalizacyjne stałych punktów czerpalnych służących do pobierania próbek wody ( 4 pkt 4) wyprowadzonych na zewnątrz budynku lub zlokalizowanych przed wodomierzem głównym. Poinformowano, że szkolenia próbkobiorców będą organizowane przez WSSE w Gorzowie Wielkopolskim. Przekazano terminy planowanych kontroli jakości wody przez Inspekcję Sanitarną oraz zakres badań w celu ułatwienia opracowania harmonogramów pobierania próbek wody w ramach prowadzonej kontroli wewnętrznej. Uzgodniono, że harmonogramy określające terminy kontroli wewnętrznych oraz wskazujące laboratoria, które będą wykonywać badania zostaną przekazane w celu zatwierdzenia przez PPIS w Nowej Soli. Uzgodniono także, że wszystkie wyniki badań wody przeprowadzonych w ramach kontroli wewnętrznej będą przekazywane do PPIS w Nowej Soli bez konieczności każdorazowego wnioskowania w tej sprawie. 23.05.2007r. spotkanie PPIS z Wójtem Gminy Nowa Sól (właścicielem) i przedstawicielem administratora wodociągów publicznych w Dąbrownie i Jeziornej; 31.05.2007r. spotkanie PPIS oraz powiatowego koordynatora ds. monitoringu jakości wody z przedstawicielem MZGK w Nowej Soli administratorem wodociągu Nowa Sól; 11.09.2007r. spotkanie PPIS oraz powiatowego koordynatora ds. monitoringu jakości wody z prezesem PUK USKOM w Kożuchowie administratorem wodociągów w Książu Śląskim i Mirocinie Średnim; 08.11.2007r. spotkanie powiatowego koordynatora ds. monitoringu jakości wody z prezesem PUK USKOM w Kożuchowie administratorem wodociągu w Lasocinie (kadm); 19.12.2007r. spotkanie powiatowego koordynatora ds. monitoringu jakości wody z przedstawicielem Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Sławie administratorem wodociągów publicznych w gminie Sława w sprawie zasad prowadzenia kontroli wewnętrznej przez przedsiębiorstwo w 2008. 17
W celu uzyskania poprawy jakości wody PPIS w Nowej Soli wystawiał także decyzje administracyjne. Szczegółowe dane liczbowe zestawiono w Tabeli nr 5: Lp Wodociągi o wydajności (m 3 /dobę) Liczba wydanych decyzji Liczba wyegzekwowanych decyzji Liczba nałożonych grzywien Kwota nałożonych grzywien (zł) Nowa Sól Wschowa Nowa Sól Wschowa Nowa Sól Wschowa Nowa Sól Wschowa 1 <100 18 19 10 8 7 1 3800 300 2 1001000 4 1 1 0 5 0 4000 0 3 100010000 1 0 1 0 0 0 0 0 Razem: 23 20 12 8 12 1 7800 300 W porównaniu do roku poprzedniego wystawiono niemal trzykrotnie więcej decyzji administracyjnych 43, a w 2006 łącznie 15, wyegzekwowano wykonanie obowiązków nałożonych większą liczbą decyzji 20, a w 2006r. wykonano 8 decyzji, nałożono więcej grzywien 13, a w 2006r. było ich 8. Tak radykalne zintensyfikowanie postępowań administracyjnych i egzekucyjnych prowadzonych przez PPIS w Nowej Soli było możliwe, ponieważ dnia 29. marca 2007r. zostało podpisane przez Ministra Zdrowia rozporządzenie w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, które zostało opublikowane w Dz. U. Nr 61, poz. 417. Określone zostały w nim wymagania, jakie powinna spełniać woda przeznaczona do spożycia, a także zasady prowadzenia nadzoru przez inspekcję sanitarną oraz kontroli wewnętrznej przez przedsiębiorstwa wodociągowe. W 2007r. nie rozpatrywano wniosków dotyczących derogacji. Została wydana 1 decyzja unieruchamiająca wodociąg ze względu na złą jakość wody pod względem bakteriologicznym, która dotyczyła wodociągu publicznego w Głuszycy (12 stałych odbiorców). Bezpośrednio po uzyskaniu wyników badań laboratoryjnych (obecność bakterii grupy coli oraz paciorkowców kałowych) PPIS w Nowej Soli wydał orzeczenie o nieprzydatności wody oraz decyzję zobowiązującą do poinformowania odbiorców o nieprzydatności wody do spożycia, zapewnienia im wody do spożycia o parametrach jakościowych odpowiadających wymaganiom oraz zaplanowania i zrealizowania działań naprawczych. Jednocześnie stosowny komunikat w tej sprawie został zamieszczony na stronach internetowych PSSE. Wodociąg został unieruchomiony w dniu wydania decyzji, mieszkańcy poinformowani i zaopatrzeni w wodę ze zbiornika, a po zakwestionowaniu jej jakości przez PPIS w Nowej Soli, w wodę konfekcjonowaną; przeprowadzono remont studni stanowiącej źródło wody, dezynfekcję studni, urządzeń uzdatniających wodę i sieci wodociągowej. Na podstawie pozytywnych wyników badań laboratoryjnych PPIS wydał ocenę o przydatności wody do spożycia (pod względem bakteriologicznym), stosowny komunikat, a właściciel wodociągu rozpoczął dostawy wody. 18
7. Prognoza sytuacji w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia na nadzorowanym terenie. Na terenie nadzorowanym przez PPIS w Nowej Soli (powiaty Nowa Sól i Wschowa): 95,5% (119 995 ) mieszkańców korzysta z wody produkowanej przez wodociągi objęte monitoringiem jakości wody, przy czym 91% (114 330) jest zaopatrywanych w wodę dobrej jakości. W stosunku do roku poprzedniego nastąpił wzrost zwodociągowania o 1,4%, a także o 3,5% wzrosła liczba osób zaopatrywanych w wodę do spożycia spełniającą wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia. Zdecydowanie zmniejszyła się liczba wodociągów publicznych produkujących wodę o kwestionowanych parametrach fizykochemicznych. Są to wodociągi w: Mirocinie Średnim, Książu Śląskim, Przyborowie, Rejowie, Kierznie, Dębiance, Dąbrownie (wszystkie w powiecie nowosolskim). Natomiast nadal nie poprawiła się jakość wody produkowanych przez wodociągi w: Siedlisku, Radocinie, Jeziornej, Borowie Wielkim, Głuszycy (powiat nowosolski). Pogorszyła się także jakość wody produkowanej przez wodociąg w Przyczynie Górnej (jest to jedyny wodociąg publiczny w powiecie wschowskim, który produkuje wodę o zawyżonej zawartości żelaza i mętności). PPIS w Nowej Soli w 2007r. prowadził intensywne postępowanie administracyjne (wszczynał postępowanie, wystawiał decyzje, nakładał grzywny), a także podejmował inne działania, np. organizował spotkania, nagłaśniał problemy związane z zaopatrzeniem ludności w wodę dobrej jakości w lokalnych mediach, wysyłał oceny jakości wody wraz z pismami obligującymi do podjęcia działań naprawczych. Właściciele wodociągów w części zrealizowali swoje zamierzenia mające na celu poprawę jakości wody, np: oddano do użytku zmodernizowaną stację uzdatniania wody w Lubięcinie, i po wybudowaniu odcinka sieci wodociągowej łączącej ją z siecią wodociągu w Dąbrownie, podłączono mieszkańców Dąbrowna i Okopca do tej stacji; poprawiono skuteczność urządzeń uzdatniających wodę w stacjach uzdatniania w Rejowie, Mirocinie Średnim i Przyborowie. Obecnie trwa modernizacja stacji uzdatniania wody w Borowie Wielkim (termin zakończenia: marzec 2008r.), prace zmierzające do podłączenia mieszkańców Jeziorna do stacji uzdatniania w Lubięcinie (przewidywany termin zakończenia: koniec 2008r.), prace poprawiające skuteczność uzdatniania wody w stacji dla wodociągu w Bobrownikach. Po zrealizowaniu wymienionych zamierzeń nastąpi poprawa zaopatrzenia w wodę dobrej jakości mieszkańców powiatu nowosolskiego. 19
20