PODSTAWY PRAWA PRYWATNEGO Małżeństwo, rozwód i separacja. Ustroje majątkowe między małżonkami. Podział majątku po rozwodzie. Odpowiedzialność za długi małżonka. Część I
PLAN ZAJĘĆ NA SEMESTR ZIMOWY 1. Małżeństwo, rozwód i separacja. Ustroje majątkowe między małżonkami. Podział majątku po rozwodzie. Odpowiedzialność za długi małżonka. 2. Odszkodowanie, zadośćuczynienie i renta za czyny niedozwolone (wypadki komunikacyjne, błędy lekarskie itp.). Odpowiedzialność ubezpieczycieli. Sposoby dochodzenia swoich roszczeń. 3. Nienależyte wykonanie i niewykonanie zobowiązań umownych. Roszczenia przysługujące drugiej stronie: odszkodowanie i prawo odstąpienia od umowy. 4. Problemy związane z własnością nieruchomości. Budowa na cudzym gruncie. Jak radzić sobie z sąsiadami? 5. Co to jest bezpodstawne wzbogacenie i świadczenie nienależne. Czym różnią się od odpowiedzialności umownej i za czyn niedozwolony?
ZAWARCIE MAŁŻEŃSTWA Dwie formy zawarcia małżeństwa. Wiek nupturientów. Przeszkoda pokrewieństwa lub powinowactwa. Nazwiska małżonków. Małżonkowie rozstrzygają wspólnie o istotnych sprawach rodziny; w braku porozumienia każdy z nich może zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu.
Anna i Wojciech zawarli w 2005 r. tzw. ślub konkordatowy. Proboszcz parafii nie zawiadomił jednak o tym w przepisanym terminie (5 dni) właściwego USC, wobec czego nie został sporządzony akt małżeństwa. Ze związku tego narodziło się 2 dzieci: Joanna (2006) i Zenon (2008). Wojciech w 2015 r. zmarł. Kto po nim dziedziczy? Różnica między stwierdzeniem nieistnienia małżeństwa, unieważnieniem małżeństwa i rozwodem. Czy można mieć dwie żony?
ROZWÓD - PRZESŁANKI Na żądanie jednego z małżonków sąd orzeka rozwód, jeżeli uzna, że wzgląd na dobro niepełnoletnich dzieci nie stoi temu na przeszkodzie, oraz jeżeli stwierdzi stały rozkład pożycia małżonków, w szczególności dlatego, że drugi małżonek: 1) dopuścił się cudzołóstwa, chyba że powód je przebaczył albo upłynęło sześć miesięcy, odkąd o fakcie cudzołóstwa się dowiedział, lub trzy lata od zajścia cudzołóstwa; 2) nastawał na życie powoda lub jego dziecka albo dopuścił się wobec powoda ciężkiej zniewagi, chyba że ten mu przebaczył albo upłynęło sześć miesięcy, odkąd powód o niej się dowiedział, lub trzy lata od jej popełnienia; 3) odmawia środków utrzymania rodziny; 4) opuścił wspólne zamieszkanie bez słusznej przyczyny od roku albo nawet ze słusznej przyczyny, jeżeli w ciągu roku od jej ustania nie powrócił; 5) dopuścił się przestępstwa hańbiącego; 6) prowadzi życie hulaszcze lub rozwiązłe albo nakłania powoda lub dzieci do życia niemoralnego; 7) uprawia zajęcie hańbiące lub ciągnie zeń zyski; 8) nałogowo oddaje się pijaństwu lub narkomanii; 9) cierpi na weneryczną chorobę zaraźliwą, dla małżonka lub potomstwa niebezpieczną; 10) cierpi na chorobę psychiczną od roku trwającą; 11) dotknięty jest niemocą płciową bez względu na czas jej powstania; nie można jednak powoływać się na niemoc osób, które ukończyły pięćdziesiąty rok życia.
ROZWÓD - PRZESŁANKI Obecnie tylko trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Przesłanki negatywne rozwodu. Rozwód a separacja różnice.
Anna Z. otrzymała w 2011 r. - w drodze darowizny od swoich rodziców - działkę budowlaną. W 2012 r. wyszła za mąż za Romana K. Po zawarciu małżeństwa Anna nie pracowała zawodowo, Roman wszystkie zarobione pieniądze inwestował w budowę domu, który ukończył w 2015 r. Wtedy Anna postanowiła się rozwieść. Do kogo należy dom? Do kogo należałby, gdyby Anna otrzymała działkę już w trakcie małżeństwa? A do kogo, gdyby otrzymała ją w drodze spadkobrania? Roman Z. otrzymał w 2011 r. w drodze darowizny od swoich rodziców działkę budowlaną. W 2012 r. ożenił się z Anną Z. Po zawarciu małżeństwa Anna nie pracowała zawodowo, bowiem zajmowała się 5-raczkami, którego urodziły się z tego małżeństwa. Roman wszystkie pieniądze inwestował w budowę domu, który ukończył w 2015 r. Wtedy postanowił się rozwieść. Do kogo należy dom?
Iwona i Ignacy są w trakcie rozwodu. Zamieszkują w mieszkaniu do którego oboje posiada spółdzielcze lokatorskie prawo. Ignacy zażądał go, bo Iwona była agresywna. Bez powody wyzywała Ignacego, uniemożliwiała mu nocny spoczynek, zabraniała oglądać telewizor i korzystać z kuchni w godzinach innych niż nocne. Często urządzała przy tym awantury, podczas których wraz z koleżankami piła alkohol. Ignacy i Iwona mają małe dwupokojowe mieszkanie. Ignacy nie chce dalej mieszkać z Iwoną, nie stać go na wynajem innego lokalu. Iwona ma od niego lepszą sytuację majątkową. Co w takiej sytuacji może zrobić Sąd? Jak powinien zachować się Ignacy? A co w wypadku gdyby wyłączną właścicielką mieszkania była Iwona? Czy w sprawie rozwodowej można podzielić majątkiem? O jakich sprawach decyduje się także w przypadku orzeczenia rozwodu?
Joanna i Waldemar G. byli małżeństwem. W maju 2010 r. Joanna znalazła na śmietniku kota Lucjana, którego przygarnęła. Kotem opiekowali się oboje małżonkowie. Waldemar kupował mu wątróbkę, dwa razy w tygodniu 5 kilogramów. Za zakupy płacił średnio 20 zł. Komu przypadnie kot po rozwodzie? Każde z nich chce go zatrzymać,waldemar ewentualnie żąda zwrotu nakładów na kota. Do kogo należy kot i kto dostanie go po rozwodzie? Czy Waldemarowi należy się zwrot nakładów? A co gdyby Waldemar kupował wątróbkę za pieniądze, które wygrał w totolotka? A co jeśli Joanna nie chce już kota (niech go weźmie ten drań Waldemar), ale chce pieniędzy za to, że się kotem przez te lata opiekowała, myła, gotowała mu wątróbkę i wyprowadzała na spacery?
Janusz i Grażyna byli małżeństwem od 1962 r. W 2015 r. Janusz obwieścił Grażynie, że od 1965 r. kocha się z wzajemnością w sąsiadce Janinie i chce się rozwieść. Grażynę początkowo bardzo to ucieszyło ponieważ miała już dość Janusza, a ten ku jej radości - obwieścił, że wyprowadza się do sąsiadki. Później jednak doszła do wniosku, że jako katoliczka nie uznaje rozwodów. Pomimo tego Janusz złożył pozew rozwodowy biorąc (zasłużenie) całą winę za rozkład pożycia na siebie. Czy rozwód zostanie orzeczony?
USTROJE MAŁŻEŃSKIE MAJĄTKOWE Ustrój umowny: co do zasady wszystko nabyte po zawarciu małżeństwa wchodzi do majątku wspólnego (w szczególności dochody z działalności zarobkowej i z majątku wspólnego), wyjątki: przedmioty nabyte przed, nabyte przez dziedziczenie, zapis, darowiznę, służące do zaspokojenia wyłącznie osobistych potrzeb, z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała i zadośćuczynienia za krzywdę, nagrody za osobiste osiągnięcia, prawa autorskie oraz przedmiot nabyte w zamian za inne składniki majątku osobistego.