JASKINIE JAKO OBIEKTY GEOTURYSTYCZNE



Podobne dokumenty
Plan spotkania. Akademia Młodego Ekonomisty. Globalizacja gospodarki. prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki

POLITYKA PRYWATNOŚCI

Edukacja leśna społeczeństwa w Lasach Państwowych. Barbara Czołnik

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM z dnia...

Liczba godzin w semestrze I r o k. Nazwa modułu

BEZPIECZEŃSTWO INFORMACYJNE I CYBERNETYCZNE

Wprowadzam : REGULAMIN REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA NR 14

GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH

MAPY RYZYKA POWODZIOWEGO

Prezydent Miasta Wrocławia Wrocław, ul. Sukiennice 9


Wspieranie przedsięwzięć z zakresu turystyki w ramach programów operacyjnych

WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Leszek Woźniak Politechnika Rzeszowska

UCHWAŁA NR XLI/447/2013 RADY MIEJSKIEJ GÓRY KALWARII. z dnia 28 maja 2013 r.

Program profilaktyczny

Strategia Rozwoju Gminy Mogilno na lata Konsultacje społeczne

PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY STASZÓW Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POśYTKU PUBLICZNEGO NA ROK 2009

WYTYCZNE MCPFE DO OCENY LASÓW I INNYCH GRUNTÓW LEŚNYCH CHRONIONYCH I ZE STATUSEM OCHRONNYM W EUROPIE

Zobacz to na własne oczy. Przyszłość już tu jest dzięki rozwiązaniu Cisco TelePresence.

Instrukcja Obsługi STRONA PODMIOTOWA BIP

Wymagania edukacyjne Bliżej Geografii Gimnazjum część 3

Rodzinko poznaj nasz region

ENETOSH Standard kompetencji dla instruktorów i trenerów ds. bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

PROGRAM OPERACYJNY Infrastruktura i Środowisko Zielona Góra, r.

SPIS TREŚCI. Wstęp Cele programu Ramowy program edukacji w zakresie umiejętności życiowych klas pierwszych...8

LEKCJA 3 STRES POURAZOWY

Dlaczego warto inwestować w promocję projektu od chwili jego narodzin

Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska. Art.32 ust. 1. Art. 35 ust. 5. Art. 38. Art. 26. Art 27 ust. 3. Art. 27a

Grant Blokowy Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Fundusz dla Organizacji Pozarządowych

Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Kraków, 28 października 2008 r.

Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa. Warszawa, r.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta BYCZYNA na lata

Rekrutacją do klas I w szkołach podstawowych w roku szkolnym 2015/2016 objęte są dzieci, które w roku 2015 ukończą:

RAPORT DEKRY WNIOSKI DLA POLSKI

Strategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach

UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia r. w sprawie utworzenia jednostki budżetowej Gminy Miasto Szczecin pn. Centrum Żeglarskie

Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Michałowice wskazuje na problemy związane

Pieczęć LGD KARTA OCENY OPERACJI WG LOKALNYCH KRYTERIÓW LGD

GIMNAZJUM W ROSKU IM. PROF. BRONISŁAWA GEREMKA PROJEKT EDUKACYJNY. Jak zdrowo żyć w zdrowym środowisku

Zarządzenie Nr 395/5/14 Wójta Gminy Dzierżoniów z dnia 16 stycznia 2014 r.

Efekty kształcenia dla kierunku studiów TURYSTYKA I REKREACJA studia drugiego stopnia - profil ogólnoakademicki

I FORUM INNOWACJI TRANSPORTOWYCH - dobre praktyki na rzecz zrównoważonego rozwoju

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień godz. 17:37:21 Numer KRS:

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień godz. 20:50:04 Numer KRS:

Parki narodowe w Polsceoferta edukacyjna i turystyczna. Związek Pracodawców Polskich Parków Narodowych 17 kwietnia 2013, NFOŚiGW

Infrastruktura krytyczna dużych aglomeracji miejskich wyznaczanie kierunków i diagnozowanie ograniczeńjako wynik szacowania ryzyka

Założenia Lokalnej Strategii Rozwoju Lokalnej Grupy Działania Razem na Piaskowcu na lata

Gaz łupkowy w województwie pomorskim

Rekrutacja do Szkoły Podstawowej w Lubiszewie w roku szkolnym 2016/2017

Edukacja ekologiczna

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)

GEOLOGIA A ZDROWIE 22 23

UCHWAŁA NR IV/20/2015 RADY GMINY PRZELEWICE. z dnia 24 lutego 2015 r.

Gospodarowanie mieniem Województwa

MUP.PK.III.SG /08 Lublin, dnia r.

Temat lekcji: Bakterie a wirusy.

A. Kwestie przekrojowe

Procedura postępowania rekrutacyjnego

Gdańsk, dnia 2 czerwca 2016 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU. z dnia 23 maja 2016 r.

Program Młodzież w działaniu 2013 rok

Nadzór nad systemami zarządzania w transporcie kolejowym

Strategia ZIT Obszaru Metropolitalnego Gdańsk Gdynia Sopot do 2020 roku

Finansowy Barometr ING

KARTA OCENY ZGODNOŚCI Z LSR

Definicje zdrowia i choroby, teorie ich powstawania oraz związki z mikro i makroekonomią. Zofia Słońska CMKP, 2015

Zamierzenia województwa pomorskiego w zakresie wsparcia kształcenia ogólnego w RPO UMWP DEFS Z-ca Dyrektora Kamila Siwak

Podstawa programowa kształcenia ogólnego informatyki w gimnazjum

Procedura działania Punktu Potwierdzającego. Profile Zaufane epuap. w Urzędzie Miejskim w Miłakowie

ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI NA TERENIE GMINY ROZDRAŻEW ZA 2015 R.

Ustawa o rewitalizacji

Plan działania na rok

ROCZNY PLAN PRACY DYDAKTYCZNO WYCHOWAWCZEJ ŚWIETLICY SZKOLNEJ Gimnazjum w Poraju na rok szkolny 2004/2005

Procedura działania Punktu Potwierdzającego Profile Zaufane epuap w Urzędzie Miejskim w Gdańsku

Zarządzenie Nr 339/2011 Prezydenta Miasta Nowego Sącza z dnia 17 października 2011r.

UCHWAŁ A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 18 października 2012 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Ochrona danych osobowych w oświacie z punktu widzenia samorządu jako organu prowadzącego

Kursy rozpoczynamy co kilka dni,

KRYTERIA DOSTĘPU. Działanie 2.1,,E-usługi dla Mazowsza (typ projektu: e-administracja, e-zdrowie)

PL-LS Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień godz. 23:52:20 Numer KRS:

Bezpieczeństwo społeczne

Kontrola na miejscu realizacji projektu Procedury i zarządzanie projektem Archiwizacja

Załącznik Nr 1 do zarządzenia Burmistrza Gminy Brwinów nr z dnia 29 marca 2011 roku

WARUNKI I KRYTERIA REKRUTACJI DO XXI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. ST.I. WITKIEWICZA - WITKACEGO W KRAKOWIE NA ROK SZKOLNY 2016/ PODSTAWA PRAWNA

Terminy pisane wielką literą w niniejszym aneksie mają znaczenie nadane im w Prospekcie.

KARTA OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI z Lokalną Strategią Rozwoju Obszarów Rybackich. Wniosek dotyczy działania : Ocena kryteriów zgodności z LSROR

ENETOSH Standard kompetencji dla instruktorów i trenerów ds. bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

ZAMAWIAJĄCY. Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA (DALEJ SIWZ )

ZAPYTANIE OFERTOWE. MERAWEX Sp. z o.o Gliwice ul. Toruńska 8. ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA MERAWEX Sp. z o.o. POPRZEZ EKSPORT.

oraz nowego średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego ze sprzętem ratowniczogaśniczym

Informacje organizacyjne dot. konferencji. w ramach targów HydroSilesia 2012, EkoWaste 2012 i MELIORACJE 2012

Urząd d Miasta Stołecznego Warszawy Biuro Polityki Lokalowej

P R O C E D U R Y - ZASADY

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Współfinansowanie V osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych

Finansowanie działań dotyczących ochrony różnorodności biologicznej. V oś priorytetowa PO IiŚ

Regulamin korzystania z Systemu invooclip przez Adresata i Odbiorcę

1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek?

Transkrypt:

JASKINIE JAKO OBIEKTY GEOTURYSTYCZNE Jan Urban Instytut Ochrony Przyrody Polska Akademia Nauk Kraków, Polska e-mail: urban@iop.krakow.pl

Tajemnicze bramy do wnętrza Ziemi Miejsca o niezwykłych, unikalnych walorach estetycznych Miejsca życia ludzi prehistorycznych ( gniazda cywilizacji ) Miejsca związane z człowiekiem, odwiedzane przez miliony ludzi Miejsca kultu oraz uprawiania sztuki Miejsca działalności gospodarczej lub społecznej (serowarnie, szpitale... )

Tajemnicze bramy do wnętrza Ziemi Miejsca o niezwykłych, unikalnych walorach estetycznych Miejsca życia ludzi prehistorycznych ( gniazda cywilizacji ) Miejsca kultu oraz uprawiania sztuki Miejsca działalności gospodarczej lub społecznej (serowarnie, szpitale... ) Formy związane genetycznie ze specyficznymi procesami geologicznymi (krasowieniem, ruchami grawitacyjnymi, wulkanizmem... ) Objekty bardzo ważne dla nauki Swoiste elementy litosfery, elementy geosystemu Pułapki w których gromadzą się świadectwa historii Ziemi, życia i ludzi (skały, skamieniałości, artefakty archeologiczne) Środowiska powstawania oraz istnienia specyficznych tworów mineralnych i skalnych Odsłonięcia skał i struktur geologicznych Specyficzne środowiska mikroklimatyczne zamieszkałe przez specyficzne gatunki i zbiorowiska fauny

Jaskinie są dziedzictwem geologicznym Dziedzictwo geologiczne - te składniki naturalnej georóżnorodności, które mają znaczącą wartość dla człowieka, włączając w to badania naukowe, edukację, walory estetyczne, rozwój kulturalny i zrozumienie miejsca człowieka na Ziemi (Dixon 1996). Miejsca związane z człowiekiem Objekty bardzo ważne dla nauki Very specific component of the lithosphere, an element of the specific geosystem (speleosystem speleosystem) Jaskinie są obiektami geoturystycznymi Geoturystyka turystyka umożliwiająca uzyskanie wiedzy z zakresu geologii i geomorfologii (wykraczającej poza poziom przeżyć estetycznych) (Hose 1995).

Jaskinie były, są i będą obiektami geoturystycznymi Zwiedzając tak specyficzne twory jak jaskinie, zadajemy sobie w sposób oczywisty pytania Jaskinia Postojna, Słowenia - jak one powstały? - skąd wzięło się ich tajemnicze piękno?

Jaskinie były, są i będą obiektami geoturystycznymi

Jaskinie były, są i będą obiektami geoturystycznymi (Góry Świętokrzyskie)

Jaskinie były, są i będą obiektami geoturystycznymi (Ponidzie) Jaskinie Skorocic zwiedzane przez kuracjuszy buskiego uzdrowiska od początku XIX wieku 1842

Jaskinie geoturystyczne w świecie INTERNATIONAL SHOW CAVES ASSOCIATION (od 1989, około 120 jaskiń) Główny cel: gwarantowanie z jednej strony odpowiedniej ochrony środowiska i piękna podziemnego świata jaskiń, z drugiej zaś promowanie gospodarczo-społecznego wykorzystania jaskiń. Cele szczegółowe: - stworzenie międzynarodowej organizacji zrzeszających ludzi, firmy, stowarzyszenia oraz instytucje posiadające i wykorzystujące jaskinie, - promowanie metod wykorzystania jaskiń zgodnych z zasadami ich ochrony, - rozwój społecznej świadomości i zainteresowania jaskiniami, - działanie na rzecz wzrostu bezpieczeństwa ludzi zwiedzających i użytkujących jaskinie, - rozwijanie międzynarodowej współpracy w sprawach technicznej organizacji użytkowania jaskiń oraz promocji podziemnego świata jaskiń.

Jaskinie geoturystyczne w świecie: jaskinia Postojna (Slowenia)

Jaskinie geoturystyczne w świecie: jaskinia Predjama

Jaskinie geoturystyczne w świecie: Jaskinia Punkevna i Macocha, Czechy

Jaskinie geoturystyczne w świecie: Jaskinia Punkevna i Macocha, Czechy

Jaskinie geoturystyczne w świecie: Jaskinia Punkevna i Macocha, Czechy

Jaskinie geoturystyczne w świecie: Jaskinie Bożkovske, Czechy

Jaskinie geoturystyczne w świecie: Grotta di Villanova, Włochy

Jaskinie geoturystyczne w świecie: Grotta di Villanova, Włochy

Jaskinie geoturystyczne w świecie: Jaskinia Kristalnaja, Ukraina

Jaskinie geoturystyczne w świecie: Jaskinia Kristalnaja, Ukraina

Jaskinie geoturystyczne w świecie: Jaskinia Kristalnaja, Ukraina

Jaskinie potencjalnie geoturystyczne w Polsce na obszarach chronionych prawnie (rezerwaty, parki nar.) Sudety około 200 jaskiń około 40% kilka Wyzyna Krakowsko-Wieluńska 1900 jaskiń 40% Jaskinie niedostępne Góry Świętokrzyskie - 150 jaskiń 50% kilka około 20 % Ponidzie - 110 jaskiń 25% trudne technicznie Niż Polski - 19 jaskiń 25% 0% 0% Tatry. - 750 jaskiń 100% Beskidy. Karpaty Zewnętrzne) 1250 jaskiń 20% około 10 % co najmniej 50%

Jaskinie potencjalnie geoturystyczne w Polsce Dostępność jaskiń polskich: 1. Jaskinie turystyczne (10): - jaskinie zwiedzane w sposób zorganizowany 2. Jaskinie turystyczne (około 10) - jaskinie przystosowane do zwiedzania (na szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych) 3. Jaskinie po prostu dostępne (nie chronione prawem i nie wymagające technik lub sprzętu alpinistycznego) Łącznie około 4400 jaskiń Dostępne około 1800 jaskiń Powszechna dostępność powoduje zniszczenia jaskiń: - mechaniczne zniszczenia nacieków, - usuwanie i (częściej) zadeptywanie namulisk, - zaśmiecenie, - niekorzystne zmiany mikroklimatu itp.

Jaskinie turystyczne zwiedzane w sposób zorganizowany Jaskinia Mrożna Tatry Smocza Jama (Kraków) Jaskinia Wierzchowska Górna Jaskinia Nietoperzowa Jaskinia Nietoperzowa Smocza Jama

Jaskinie Grota turystyczne Łokietka zwiedzane w sposób zorganizowany Jaskinia Mrożna Tatry Smocza Jama (Kraków) Jaskinia Wierzchowska Górna Jaskinia Nietoperzowa Grota Łokietka Jaskinia Ciemna Grota Łokietka Jaskinia Ciemna

Szczelina na Kadzielni Jaskinie turystyczne zwiedzane w sposób zorganizowany Jaskinia Mrożna Tatry Smocza Jama (Kraków) Jaskinia Niedźwiedzia Jaskinia Wierzchowska Górna Jaskinia Nietoperzowa Grota Łokietka Jaskinia Ciemna Jaskinia Niedźwiedzia Sudety Raj Góry Świętokrzyskie Kadzielnia Góry Świętokrzyskie Raj

Jaskinie turystyczne zwiedzane w sposób zorganizowany Jaskinia Mrożna Tatry Smocza Jama (Kraków) Jaskinia Wierzchowska Górna Jaskinia Nietoperzowa Grota Łokietka Jaskinia Ciemna Jaskinia Niedźwiedzia Sudety Raj Góry Świętokrzyskie Kadzielnia Góry Świętokrzyskie Groty Mechowskie Pomorze Wschodnie Groty Mechowskie

Jaskinie turystyczne zwiedzane w sposób zorganizowany Jaskinia Mrożna Tatry Smocza Jama (Kraków) Jaskinia Wierzchowska Górna Jaskinia Nietoperzowa Grota Łokietka Jaskinia Ciemna Jaskinia Niedźwiedzia Sudety Raj Góry Świętokrzyskie Kadzielnia Góry Świętokrzyskie Groty Mechowskie Pomorze Wschodnie Groty Mechowskie 1. Jaskinie zlokalizowane w różnych regionach, ale nie reprezentują wszystkich regionów. 2. Jaskinie reprezentują różne genetycznie typy krasu oraz formy niekrasowe.

Jaskinie geoturystyczne w Polsce 1. Bardzo różna własność i sposób zarządzania (użytkownicy) jaskiń. 2. Wystarczający stopień ochrony prawnej jaskiń. 3. Zwykle podobne, typowe dla jaskiń krasowych, walory dziedzictwa geologicznego.

Jaskinie geoturystyczne w Polsce 4. Dwie jaskinie ( ) reprezentują typowe dla jaskiń krasowych i bardzo wysokie wartości naukowo-edukacyjne, szczegółowo zbadane na etapie przygotowania do udostępnienia (publikacje). 5. Dwie jaskinie ( ) mają nietypowe wartości naukowo-edukacyjne. 6. Dwie jaskinie ( ) mają wysokie wartości kulturowe.

Jaskinie geoturystyczne w Polsce 7. Zagrożenia niewielkie i zależne od aktywności użytkowników (właścicieli). 8. Praktyczne działania ochronne mają na uwadze przede wszystkim zachowanie mikroklimatu i zbiorowisk fauny (nietoperzy).

Jaskinie geoturystyczne w Polsce 9. Liczba zwiedzających rośnie w ostatnich latach sięgając blisko miliona osób rocznie. 10. Największe ilości zwiedzających jaskinie przypadają na maj i czerwiec, co oznacza, iż jest to przede wszystkim młodzież szkolna.

Jaskinie geoturystyczne w Polsce 11. Liczba zwiedzających jest bardzo różna i warunkowana jest: a) dostępnością jaskiń (położeniem w centrach turystycznych) ( ), b) rzeczywistymi walorami dziedzictwa geologicznego i promocją ( ), c) tradycjami kulturowymi ( ) d) ograniczeniami prawnymi ( ).

Jaskinie geoturystyczne w Polsce European List of Geosites

Jaskinie geoturystyczne w Europie centralnej - porównanie POLSKA - 10 jaskiń udostępnionych: - status prawny warunkowany Ustawą o ochronie przyrody oraz Ustawą o ochronie zabytków; - brak prawnych regulacji dotyczących projektowana i dokonywania adaptacji jaskiń; - różne formy własności i zarządzania; - brak jednostki administracyjnej koordynującej lub nadzorującej użytkowanie i ochronę jaskiń; - brak regulacji prawnych dotyczących udostępniania nowych jaskiń. POLSKA łącznie ok. 4400 jaskiń 10 jaskiń udostępnionych CZECHY łącznie 3500 jaskiń 14 j. udost. SŁOWACJA łącznie 5400 j. 16 j. udost. UKRAINA łącznie 2000 6 j. udost. SŁOWACJA 16 jaskiń udostępnionych: - status prawny oparty na Konstytucji, Ustawie o ochronie przyrody i wielu podrzędnych aktach prawnych - 12 jaskiń zarządzanych przez Slovak Cave Admin., pozostałe są nadzorowane przez SCA; - całkowita liczba odwiedzających jaskinie podobna do jaskiń polskich 700-800 tys. osób. CZECHY 14 jaskiń udostępnionych: - status prawny warunkowany Ustawą o ochronie przyrody i podrzędnymi aktami prawnymi; - wszystkie udostępnione jaskinie są zarządzane przez Cave Administtration of the Czech Rep.

Podsumowanie 1. Jaskinie to obiekty w naturalny sposób spełniające warunki dla edukacji w zakresie geologii i geomorfologii, stąd też najdawniej wykorzystywane jako obiekty geoturystyczne. 2. Przystosowanie jaskiń do zwiedzania i organizacja w nich ruchu turystycznego jest właściwą drogą do ich skutecznej ochrony i wykorzystania edukacyjnego. 3. Jaskinie przystosowane do zorganizowanego zwiedzania w Polsce nie reprezentują wszystkich typów genetycznych i regionów jaskiniowych, w związku z czym liczba takich obiektów powinna wzrosnąć. 4. Potrzebny akt prawny obejmujący jaskinie ochroną z definicji (jak na Słowacji i w Czechach). 5. Potrzebna jest prawna regulacja procesu przygotowania, adaptacji oraz użytkowania jaskiń. 6. Korzystne byłoby powołanie organu nadzorującego ochronę i użytkowanie jaskiń.

Dziękuję za uwagę