ZNAM SWOJE PRAWA I OBOWIĄZKI, ALE PAMIĘTAM, ŻE INNI TEŻ JE MAJĄ
Prawo jest czymś czego realizację gwarantuje państwo. Wszystkie dzieci na całym świecie mają te same prawa, bez względu na to, jaką mają płeć, narodowość, kolor skóry, jakim językiem mówią, jakie religie wyznają, czy są pełnosprawne czy niepełnosprawne. Prawa dzieci mają swoją krótką, zaledwie kilkudziesięcioletnią historię. Po raz pierwszy zapisano je w tzw. Konwencji Genewskiej w 1924 r., ale naprawdę pierwszy, w miarę pełny zbiór praw dzieci zapisany został w Konwencji o Prawach Dziecka międzynarodowej umowie przygotowanej przez ONZ 20 listopada 1989 r. Konwencja zawiera 41 artykułów. Jej celem jest ustanowienie zasad obrony dzieci przed zaniedbaniem i znęcaniem się, których doświadczają one codziennie w różnym stopniu, we wszystkich państwach, każdego dnia. Państwo, które do konwencji przystąpi, tzn. podpisze ją, zobowiązuje się do przestrzegania zawartych w niej praw. Konwencja została ratyfikowana przez 191 kraje. Nie ratyfikowały jej Somalia i Stany Zjednoczone. W Polsce konwencja obowiązuje od 7 lipca 1991 r., którą podpisał Lech Wałęsa. W Polsce istnieje również Komitet Ochrony Praw Dziecka stowarzyszenie ludzi dorosłych szanujących i respektujących prawa dziecka. Główny Komitet Ochrony Praw Dziecka mieści się w Warszawie. DO NAJWAŻNIEJSZYCH W POLSCE DOKUMENTÓW PAŃSTWOWYCH REGULUJĄCYCH OCHRONĘ PRAW DZIECKA NALEŻĄ: KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. USTAWA O RZECZNIKU PRAW DZIECKA Z DNIA 6 STYCZNIA 2000 R. 1
TWOJE NAJWAŻNIEJSZE PRAWA Masz prawo znać swoje prawa. Rodzice i nauczyciele też powinni je znać i umożliwić Ci ich poznanie. NIE MA GORSZYCH ANI LEPSZYCH DZIECI MASZ TAKIE SAME PRAWA JAK WSZYSCY. OTO ONE: Prawo do życia bez przemocy i poniżania oznacza, że bicie, znęcanie i okrutne traktowanie są niedopuszczalne i karalne. Prawo do wypowiedzi oznacza, że w ważnych sprawach Ciebie dotyczących możesz wygłosić swoje zdanie, opinię, oświadczyć własną wolę. Prawo do informacji oznacza, że powinieneś mieć dostęp do różnych źródeł wiedzy. Prawo do życia i rozwoju oznacza, że nikogo nie wolno pozbawiać życia, a dorośli muszą stworzyć Ci warunki do prawidłowego rozwoju. Państwo, w którym mieszkasz, chroni Twoje życie i stoi na straży Twojego bezpieczeństwa. Prawo do nauki oznacza, że masz prawo zdobywać wiedzę. Możesz uczyć się tak długo, jak pozwalają na to Twoje zdolności, jeżeli masz 6 lat możesz rozpocząć naukę w klasie 0, pracować możesz gdy skończysz 15 lat. Prawo do wychowania w rodzinie oznacza, że nikomu nie wolno zabrać Cię od rodziców, chyba, że z bardzo ważnych powodów; gdyby zdarzyło się, że rodzice będą osobno masz prawo do kontaktów z obojgiem rodziców. Rodzice powinni zawsze kierować się Twoim dobrem. Państwo ma obowiązek ich w tym wspierać. Prawo do tożsamości oznacza, że musisz mieć nazwisko, obywatelstwo, poznać swoje pochodzenie, mając 13 lat musisz być pytany o zgodę, gdybyś miał być adoptowany, a także gdybyś miał mieć zmienione nazwisko. Prawo do ochrony zdrowia i do właściwej opieki lekarskiej. 2
Prawo do prywatności masz prawo do posiadania swoich rzeczy, korespondencji, tajemnic i sekretów. Nikomu nie wolno bez bardzo ważnych powodów, wkraczać w Twoje sprawy osobiste i rodzinne. Prawo do swobody myśli, sumienia, religii oznacza, że gdy jesteś wystarczająco świadomy sam decydujesz o swoim światopoglądzie, wcześniej jedynie rodzice mają prawo Tobą kierować. Nie wolno nikogo prześladować z powodu odmiennych myśli, wyznawania innej wiary. Cię bez Twojej zgody ani dotykać, ani robić czegoś więcej. Pamiętaj, Twoje ciało należy całkowicie do Ciebie. Państwo, w którym mieszkasz, ma obowiązek przeciwdziałać wszelkim nadużyciom i wyzyskowi seksualnemu, ścigać przestępców seksualnych nawet, gdy jest to tata czy wujek i surowo karać za takie czyny. Twoje państwo powinno podejmować wszelkie prawne działania, aby uchronić Cię przed narkotykami. Prawo do odpoczynku i wolnego czasu, do uczestnictwa w zabawach oraz w życiu kulturalnym i artystycznym. Nawet, gdy nie jesteś w pełni zdrowy, masz prawo do normalnego życia, przysługują Ci też specjalne przywileje. Prawo do ochrony przed wykonywaniem pracy, która jest niebezpieczna dla życia i rozwoju. Dzieci należące do mniejszości narodowych mają prawo uczenia się swojego ojczystego języka, religii i własnej kultury. Prawo do takiego poziomu życia, który umożliwi Ci rozwój fizyczny, psychiczny, duchowy, moralny i społeczny. Jeśli Twoja rodzina jest w trudnej sytuacji, państwo powinno Ci pomóc. Nikt nie może wykorzystywać Cię seksualnie. Masz prawo do ochrony przed takimi zachowaniami. Nikt nie ma prawa całować 3
Prawa dziecka M. Brykczyński Niech się wreszcie każdy dowie I rozpowie w świecie całym, Że dziecko to także człowiek, Tyle, że jeszcze mały. Tak się tu wiersze poukładały w prawa dla dzieci na całym świecie, byście w potrzebie z nich korzystały najlepiej, jak umiecie. Dlatego ludzie uczeni, Którym za to należą się brawa, Chcąc wielu dzieci los odmienić, Stworzyli dla Was mądre prawa. Więc je na co dzień i od święta Spróbujcie dobrze zapamiętać. Nikt mnie siłą nie ma prawa zmuszać do niczego, A szczególnie do zrobienia czegoś niedobrego. Mogę uczyć się wszystkiego, co mnie zaciekawi I mam prawo sam wybierać, z kim się będę bawić. Nikt nie może mnie poniżać, krzywdzić, bić, wyzywać, I każdego mogę zawsze na ratunek wzywać. Jeśli mama albo tata nie mieszka już z nami, Nikt nie może mi zabronić spotkać ich czasami. Nikt nie może moich listów czytać bez pytania, Mam też prawo do tajemnic i własnego zdania. Mogę żądać, żeby każdy uznał moje prawa, A gdy różnię się od innych, to jest moja sprawa. 4
RZECZNIK PRAW DZIECKA STRAŻNIK TWOICH PRAW. Rzecznik Praw Dziecka stoi na straży praw dziecka. Rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina. Rzecznik podejmuje działania mające na celu zapewnienie dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości. Rzecznik działa na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególności: 1. prawa do życia i ochrony zdrowia, 2. prawa do wychowania w rodzinie, 3. prawa do godziwych warunków socjalnych, 4. prawa do nauki. Rzecznik podejmuje działania zmierzające do ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem. Rzecznik szczególną troską i pomocą otacza dzieci niepełnosprawne. Kadencja Rzecznika trwa 5 lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje. Rzecznik powoływany jest uchwałą Sejmu, zatwierdzaną uchwałą Senatu. Rzecznik przedstawia Sejmowi i Senatowi, corocznie, informację o swojej działalności i uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka. OBECNIE W NASZYM KRAJU RZECZNIKIEM PRAW DZIECKA JEST PAN MAREK MICHALAK 5
TO, CO WIEDZIEĆ NALEŻY O PRAWACH I OBOWIĄZKACH UCZNIA W SZKOLE. Prawa i obowiązki ucznia określa STATUT SZKOŁY PODSTAWOWEJ im. Janusza Kusocińskiego w Hanulinie Prawa ucznia: Uczeń ma prawo do: 1.Zapoznania z treściami nauczania poszczególnych przedmiotów oraz kryteriami wymagań na poszczególne oceny 2.Właściwie zorganizowanego procesu kształcenia zgodnie z zasadami higieny pracy umysłowej. 3. Życzliwego, podmiotowego traktowania w procesie kształcenia i wychowania. 4. Opieki wychowawczej i zapewnienia warunków bezpieczeństwa. 5. Swobody w wyrażaniu myśli i przekonań. 6. Sprawiedliwej, umotywowanej i jawnej oceny ustalonej na podstawie znanych kryteriów, zgodnych ze szkolnym systemem oceniania. 7. Powiadamiania go o terminie i zakresie pisemnych sprawdzianów wiadomości, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. 8. Rozwijania swoich zainteresowań i zdolności na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych. 9. Odpoczynku w czasie przerw międzylekcyjnych oraz w czasie przerw świątecznych i ferii. 10. Uzyskania pomocy psychologiczno pedagogicznej w przypadku trudności w nauce, na zasadach określonych w regulaminie szkoły. 11. Korzystania z pomieszczeń szkoły, sprzętu, środków dydaktycznych i księgozbioru biblioteki. 12. Korzystania z opieki zdrowotnej na warunkach określonych odrębnymi przepisami. 13. Korzystania z poradnictwa i terapii pedagogicznej oraz psychologicznej. 14. Uczestnictwa i udziału w organizowaniu imprez kulturalnych, sportowych i rozrywkowych na terenie szkoły. 15.Wpływania na życie szkoły poprzez działalność samorządową oraz zrzeszania się w organizacjach działających na terenie szkoły. 17. Równego traktowania wobec prawa. 18. Składania skarg i wniosków. Skargi i wnioski może złożyć uczeń lub jego rodzice w formie ustnej lub pisemnej do dyrektora szkoły. W zależności od rodzaju podnoszonych spraw, dyrektor szkoły może powołać komisję do rozpatrzenia skargi lub rozpatrzyć ją sam. Skład komisji ustala dyrektor. Na skargę ustną dyrektor odpowiada ustnie, na skargę złożoną na piśmie pisemnie. 6
Obowiązki ucznia: Uczeń ma obowiązek: 1.Uczyć się systematycznie i rozwijać swoje umiejętności. 2. Aktywnie uczestniczyć w zajęciach lekcyjnych, dobrze się do nich przygotowywać oraz właściwie zachowywać się w ich trakcie. 3.Regularnie uczęszczać na lekcje i nie spóźniać się. 4. Godnie reprezentować szkołę. Dbać o jej honor i współtworzyć autorytet. 5. Odnosić się z szacunkiem do nauczycieli i innych pracowników szkoły. 6. Dbać o kulturę słowa w szkole i poza nią. 7. Chronić własne życie i zdrowie, przestrzegać zasad higieny. 8. Dbać o ład i porządek oraz mienie szkolne, własne i innych. Za szkody wyrządzone w mieniu szkolnym odpowiadają rodzice. 9. Nie stwarzać niebezpiecznych sytuacji podczas przerw, stosować się do poleceń nauczyciela dyżurnego. 10. W czasie odwozu, przywozu i oczekiwania na autobus nie stwarzać sobie i innym sytuacji zagrażających bezpieczeństwu stosować się do poleceń opiekuna i kierowcy. 11. Przestrzegać wszystkich postanowień zawartych w Statucie szkoły. 12. Usprawiedliwić nieobecności na najbliższej godzinie do dyspozycji wychowawcy. Usprawiedliwienie powinno być sporządzone przez rodziców w dzienniczku w formie pisemnego oświadczenia o przyczynach nieobecności dziecka na zajęciach. 13.Nie przynosić do szkoły telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych. 14.Uczeń dojeżdżający ma obowiązek w ciągu 10 minut po zakończeniu zajęć stawić się na miejscu odjazdu autobusu. Nagrody i kary 1.Za wzorową i przykładną naukę uczeń może otrzymać następujące wyróżnienia: a) pochwałę na forum klasy, b) pochwałę dyrektora szkoły na forum szkoły, c) list pochwalny skierowany do rodziców, d) dyplom, e) nagrodę rzeczową. f) pochwałę, wyróżnienie na gazetce szkolnej, g) wpisanie do księgi absolwentów. 2.Za lekceważenie nauki i innych obowiązków uczeń może otrzymać następujące kary: a) naganę na forum klasy, b) naganę na forum szkoły, c) pisemne powiadomienie rodziców, d) przeniesienie do oddziału równoległego e) zawieszeniem prawa do reprezentowania szkoły na zewnątrz f) przeniesienie do innej szkoły. 7
8