Seminarium 1: 08. 10. 2015
Białka organizmu ok. 15 000 g białka osocza ok. 600 g (4%) Codzienna degradacja ok. 25 g białek osocza w lizosomach, niezależnie od wieku cząsteczki, ale zależnie od poprawności struktury: Białko uszkodzone + ubikwityna degradacja AA + + pula wolnych aminokwasów synteza + produkcja energii Glikoproteiny degradacja w wątrobie Albumina --- --- w skórze Duże cząsteczki --- --- w komórkach endotelium ok. 5 g/24 h przesączanie do przewodu pokarmowego, trawienie Przesączanie w nerkach, mocz pierwotny, wydalanie do ok. 80 mg białka na dobę (ok. 30 mg albuminy)
Rola białek osocza 1. Regulacja ciśnienia onkotycznego krwi 2. Udział w procesie krzepnięcia krwi 3. Transport hormonów, witamin, metali, bilirubiny, kwasów tłuszczowych, leków 4. Funkcje enzymów lub regulatorów enzymów np.: ceruloplazmina o aktywności ferroksydazowej, katalizuje utlenianie Fe(II) do Fe(III), α1- antytrypsyna, α2 makroglobulina są inhibitorami proteaz 5. Utrzymywanie równowagi kwasowo zasadowej 6. Udział w reakcjach immunologicznych - immunologlobuliny oraz białka układu dopełniacza 7. Stanowią materiał odżywczy w okresie potrawiennym lub głodzie
Zaburzenia stężenia białek osocza HIPOPROTEINEMIA / HIPERPROTEINEMIA OBNIŻENIE POZIOMU BIAŁEK jest wynikiem utraty białek, zahamowania ich syntezy lub rozcieńczenia krwi. PODWYŻSZENIE POZIOMU BIAŁEK jest wynikiem zwiększonej produkcji jednej lub wielu klas immunoglobulin lub drastycznego odwodnienia. Stężenia białek podlegają znacznym wahaniom w różnych okresach życia, jak również zależne są od stanu fizjologicznego lub patologicznego Prawidłowy poziom białka zależy głównie od równowagi między syntezą a degradacją dwóch głównych frakcji białkowych: albuminy i immunoglobulin.
Albumina Globulina α1 Globulina α2 Globulina β Globulina γ
Białka ostrej fazy Charakterystyczną cechą tych białek jest wzrost ich stężenia w osoczu, w ostrej fazie procesów zapalnych. Białka te są glikoproteidami syntetyzowanymi w wątrobie, w odpowiedzi na ostre zmiany związane z urazami, zapaleniem ostrym, zespołem stresowym, chorobami nowotworowymi i hematologicznymi. Jakie białka, w jakich frakcjach elektroforetycznych są zlokalizowane, jaka jest ich rola biologiczna?
Budowa fibrynogenu, rola biologiczna Struktura cząsteczki immunoglobuliny, rodzaje Ig, rola biologiczna różnych Ig, Niedobór/nadmiar Ig Białka monoklonalne Rodzaje białek w płynie mózgowo-rdzeniowym
Białkomocz - rodzaje przednerkowy z przeładowania, przelewowy spowodowany dostarczaniem nadmiernej ilości białek, które niezresorbowane dostają się do moczu (np. mioglobina z rozpadających się komórek mięśniowych na skutek urazu, niedokrwienia, rabdomiolizy, hemoglobina w hemolizie, białko Bence-Jonesa w gammapatii monoklonalnej) kłębuszkowy na skutek uszkodzenia kłębuszków nerkowych zapalny, metaboliczny cewkowy na skutek uszkodzenia cewek nerkowych resorpcyjny, wydzielniczy mieszany kłębuszkowo-cewkowy czynnościowy ortostatyczny (po przebywaniu dłuższy czas w pozycji pionowej), powysiłkowy zanerkowy sekrecyjny powstały z białek wydzielanych w cewkach białko Tamma-Horsfalla
Produkty degradacji białek, powstawanie mocznika, kwasu moczowego i kreatyniny; Ich rola w ocenie funkcji nerek KLIRENS KREATYNINY C kr = (stęż. kr w osoczu x objętość moczu)/stężenie kr w moczu Mężczyźni: 70 ± 14 ml/min/m 2 Kobiety: 60 ± 10 ml/min/m 2 C kr GFR ec kr egfr
Stężenie kreatyniny [mg/dl] ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY STĘŻENIEM KREATYNINY A PRZESĄCZANIEM KŁĘBUSZKOWYM 25 20 15 10 5 0 0 20 40 60 80 100 120 140 160 GFR [ml/min]
Cystatyna C - zalety Inhibitor proteinaz Białko nieglikozylowane, mała masa cząsteczkowa Produkt wszystkich komórek jądrzastych Przesączane swobodnie w kłębuszkach Nie wydziela się przez cewki ani nie jest usuwane w inny sposób Prawie całkowicie wchłaniane i metabolizowane w cewkach bliższych Wielkość syntezy nie podlega reakcjom zapalnym Nie zależy od masy mięśni, powierzchni ciała i rodzaju spożywanych pokarmów Nie interferuje z lekami i substancjami endogennymi, zwł. bilirubiną Identyczne wartości referencyjne dla dorosłych i dla dzieci Nie wymaga zbiórki moczu
Cystatyna C - ograniczenia Wyższe poziomy CysC w osoczu stwierdza się u pacjentów zakażonych HIV, często w szpiczaku mnogim i w czasie leczenia glukokortykosteroidami. Niższe poziomy CysC w osoczu stwierdza się w niedoczynności tarczycy a wyższe w nadczynności tarczycy. Zwiększoną produkcję i/lub katabolizm CysC stwierdza się u osób w podeszłym wieku, mężczyzn, osób otyłych i wysokich, u palaczy, i przy wysokim stężeniu białka CRP. W miarę obniżania się GFR, większa ilość CysC eliminowana jest drogą pozanerkową.