AKTUALNA SYGNALIZACJA WYSTĘPOWANIA CHORÓB I SZKODNIKÓW W UPRAWACH ROLNICZYCH NA DZIEŃ 09.10.2014R. RZEPAK Ciepła jesień z niewielką ilością opadów sprzyja licznemu występowaniu mszycy kapuścianej. Mszyce żerują na najbardziej zielonych, soczystych liściach wysysając z nich sok, a przy sprzyjających warunkach szybko opanowują całą roślinę, a następnie przenoszą się na sąsiednie rośliny. W wyniku żerowania mszyc liście ulegają pomarszczeniu oraz następuje zahamowanie wzrostu całej rośliny. Największe szkody mszyca powoduje w okresie niedoboru wody. Podczas monitoringu można zaobserwować formy uskrzydlone (ciemnobrunatne osobniki z długimi i przeźroczystymi skrzydłami) oraz liczniej występujące formy bezskrzydłe, których ciało pokryte jest szarobiałym nalotem. Obserwacje należy prowadzić od wschodów rzepaku. Zabieg należy wykonać przede wszystkim w pasie brzegowym plantacji po stwierdzeniu 2 kolonii mszyc na 1m 2 rzepaku w fazie 4-9 liści (BBCH 14-19). Panujące warunki pogodowe sprzyjają rozwojowi miniarki kapuścianki. Larwy miniarki uszkadzają liście, co prowadzi do więdnięcia liści. Na skutek wygryzienia przez larwy tkanki miękiszowej pod skórką widoczne są miny po obu stronach blaszki liściowej. Przebiegają one wzdłuż nerwu liścia, a następnie wnikają do niego. Często chodniki przybierają kształty nieregularne.
Bardzo często larwy miniarki kapuścianki żerują razem z larwami pchełki rzepakowej. Jesienią objawem żerowania chrząszczy pchełki rzepakowej są podziurawione liścienie i liście rzepaku ozimego. Jednak największe szkody wywołują larwy, które drążą chodniki w ogonkach i nerwach liściowych oraz pędach, co prowadzi do zahamowania wzrostu roślin. Obecność szkodnika należy monitorować od wschodów rzepaku ozimego. W tym okresie wartością progową są 3 chrząszcze na 1mb rzędu roślin. Tegoroczne upalne lato sprzyjało rozwojowi owadów z rodziny bielinkowatych. Gąsienice bielinka rzepnika żerują na liścieniach i liściach rzepaku ozimego do października, niekiedy powodując dość znaczne szkody. Młode gąsienice zeskrobują tkanki ze spodniej strony blaszki liściowej, następnie zjadają całą powierzchnię liści, pozostawiając gołożery w miejscach żerowania. Zwalczanie drugiego pokolenia owadów bielinkowatych należy przeprowadzać od wschodów rzepaku ozimego. Wartością progową jest obecność 1 gąsienicy na 1mb rzędu rzepaku ozimego. Wysoka liczebność ślimaków utrzymuje się do końca października, a szkodliwość ich zależy od warunków otoczenia. Wygryzione przez ślinika luzytańskiego otwory w liściach
mogą być mylone z objawami żerowania innych szkodników. Jednoznacznym znakiem obecności ślimaków są błyszczące ślady śluzu na roślinach i glebie pozostawiane podczas przemieszczania się i żerowania ślimaków. W celu ustalenia liczebności szkodnika należy w 10 punktach pola określić średnią liczbę ślimaków na 1m 2 powierzchni. Obserwacje można przeprowadzać w pochmurne dni lub późnym popołudniem. Inną metodą monitoringu ślimaków jest stosowanie pułapek, które umieszcza się losowo na plantacji, zwłaszcza z uwzględnieniem wilgotnych obszarów. Zaleca się rozstawienie mat diagnostycznych i innych pułapek w ilości, co najmniej 10 na 1ha uprawy. W rzepaku zabiegi przeprowadza się w następujących terminach: I termin po wschodach oraz w fazie 1-2 liści, w przypadku obecności średnio 2-3 ślimaków na pułapkę, II termin w fazie 2-5 liści oraz w fazach późniejszych, po przekroczeniu progu szkodliwości, tj. średnio 4 i więcej ślimaków na pułapkę. Na młodych roślinach rzepaku można dostrzec objawy mączniaka rzekomego. Na porażonych liściach widoczne są żółte plamy z ciemnymi obwódkami na górnej stronie blaszki, natomiast na dolnej stronie występuje szarobiały nalot. Największe znaczenie ma infekcja liścieni i pierwszych liści, ponieważ przy silnym porażeniu młode rośliny zamierają.
ZBOŻA OZIME Na plantacjach zbóż ozimych występują mszyce, zwłaszcza na wcześnie wysianych oziminach oraz na młodych roślinach w okresie wschodów. Mszyce przenoszą wirusy wywołujące żółtą karłowatość jęczmienia. Skutki zakażenia można zaobserwować już wiosną następnego roku. W celu wyznaczenia terminu zabiegu ochronnego zaleca się monitoring mszyc, który można prowadzić za pomocą żółtych naczyń wypełnionych wodą. Decyzja o wykonaniu zabiegu zależy od ustalenia nalotu pierwszych mszyc na wschodzące rośliny. Na młodych roślinach zbóż można obserwować pierwsze objawy mączniaka prawdziwego. Zabieg zwalczania sprawcy choroby można przeprowadzić w fazie krzewienia (BBCH 21-29), kiedy obserwuje się 70% roślin z pierwszymi objawami. WARUNKI METEOROLOGICZNE Stare Pole k/malborka T T min 1.10.2014 12,4 16,4 8,7 85-4 2.10.2014 11,3 18,1 7,2 92-1,8 3.10.2014 11,4 18,8 6,2 95-3,1 4.10.2014 10,2 17,8 4,6 96-3,1 5.10.2014 8,9 16,8 2,8 93-4 6.10.2014 8,1 12,3 5,1 96-5,4 7.10.2014 11,7 16,6 6,1 93-5,8 8.10.2014 14,8 17,6 12,8 86-6,3
Lubań k/kościerzyny T T min 1.10.2014 12,1 14,2 10,7 88-5,4 2.10.2014 12,3 17,6 9 93-4,5 3.10.2014 11,8 17,8 6,6 96-4,5 4.10.2014 10,5 16,1 5,6 95-6,7 5.10.2014 10 14,7 5,6 83-8,5 6.10.2014 8,6 12,6 5,6 95-7,2 7.10.2014 10,8 15,4 6,6 89-13,4 8.10.2014 14,2 17,5 11,8 92-11,2 Głobino k/ Słupska T T min 1.10.2014 13.5 16,6 10,8 93-4,5 2.10.2014 14,3 18,6 11,5 93-4,5 3.10.2014 13,4 19,8 8,9 97-3,1 4.10.2014 11 17,9 5,6 96 0,2 4,5 5.10.2014 8,7 16,1 3,1 94 0,2 6,3 6.10.2014 7,8 14,8 2,3 96-8 7.10.2014 11,8 15,7 7,7 92-10,7 8.10.2014 14,5 17,6 12,2 89 0,2 9,4 Cierznie k/człuchowa T T min 1.10.2014 13.2 16,5 10,9 93-4,5 2.10.2014 12,2 18,1 6,3 97-3,6 3.10.2014 10,6 18,9 4,6 97-3,6 4.10.2014 9,5 16,7 3 97 0,2 6,7 5.10.2014 8,4 15,9 2,1 94-6,3 6.10.2014 8,5 15,2 2,6 91-6,3 7.10.2014 11,8 16,8 7,1 92-10,7 8.10.2014 14,4 18 11,7 94-4,9 WPŁYW WARUNKÓW ATMOSFERYCZNYCH NA WYSTĘPOWANIE I ROZWÓJ AGROFAGÓW Ciepła jesień i brak opadów sprzyja występowaniu licznych szkodników występujących o tej porze roku na uprawach (zwłaszcza mszyc, pchełek). Wysoka wilgotność powietrza sprzyja żerowaniu ślimaków głównie na obszarach wilgotnych, o obniżonym terenie, w pobliżu rowów, w miejscach z cięższą glebą. Sucha zgnilizna kapustnych - panujące temperatury oraz wysoka wilgotność sprzyjają dojrzewaniu i uwalnianiu aksospor (zarodniki kiełkują w obecności wody). W temperaturze ok. 20 o C objawy na liściach mogą pojawić się już po kilku dniach od infekcji. Natomiast brak opadów hamuje rozprzestrzenianie się choroby. Zabieg ochronny przeprowadzamy jesienią, gdy rzepak jest w fazie 4-8 liści (BBCH 14-18), po stwierdzeniu 15-20% roślin z pierwszymi objawami choroby.
W przypadku, kiedy rośliny są duże i silnie porażone należy wykonać zabieg z użyciem fungicydu posiadającego właściwości regulatora wzrostu, natomiast dla roślin porażonych w mniejszym stopniu można zastosować niższe dawki fungicydów. Czerń krzyżowych rozwojowi choroby sprzyja ciepła i wilgotna pogoda oraz częste opady deszczu. Jesienią zabieg fungicydami wykonuje się, gdy rzepak jest w fazie 4-8 liści (BBCH 14-18), po stwierdzeniu 20-30% liści z objawami choroby. Szara pleśń opady deszczu, wysoka wilgotność względna powietrza oraz temperatura w granicach 10-18 o C sprzyjają rozwojowi choroby. Jesienią, termin zabiegu chemicznego przypada, gdy rzepak jest w fazie 4-8 liści (BBCH 14-18), po stwierdzeniu 20-30% liści z objawami choroby. Patogen wywołujący zgorzel podstawy źdźbła poraża korzenie siewek, które ciemnieją i mogą z czasem obumierać. Ciepła i wilgotna jesień sprzyja występowaniu dużego nasilenia choroby. Panująca wilgotna i stosunkowo ciepła pogoda sprzyja porażeniu pszenicy ozimej łamliwością podstawy źdźbła. Optymalna temperatura dla infekcji wynosi 8-10 o C. Przy temperaturze 10 o C i wysokiej wilgotności do porażenia dochodzi już w ciągu około 15 godzin. Chociaż do infekcji dochodzi jesienią, to pierwsze objawy często obserwuje się dopiero wiosną. Na zbożach można obserwować pierwsze objawy mączniaka prawdziwego. Grzyb wywołujący tą chorobę ma niewielkie wymagania wilgotnościowe. Natomiast w zależności od przebiegu temperatur, pierwsze objawy choroby mogą pojawić się już od 3-7 dnia po infekcji. Im wyższe temperatury tym szybszy rozwój choroby.