Chemioterapia skojarzona MPT Stosowane leki MPT to skrót od nazw następujących leków: Melfalan (alkeran) stosowany w chemioterapii szpiczaka mnogiego oraz innych nowotworów. Prednison (encorton) - steryd stosowany w trakcie leczenia choroby nowotworowej w celu niszczenia komórek nowotworowych i zwiększenia skuteczności działania innych leków stosowanych w chemioterapii (np. melfalanu) Talidomid lek głównie stosowany w leczeniu szpiczaka. Lek ten hamuje rozwój nowych naczyń krwionośnych w komórkach nowotworowych. Leczenie Alkeran i Encorton podaje się w postaci tabletek lub kapsułek. Będą je Państwo przyjmować w warunkach domowych. Przed rozpoczęciem leczenia należy stawić się w umówionym terminie w przychodni lub w szpitalu. W dniu wizyty lub na kilka dni przed niezbędne będzie wykonanie badania krwi. Pacjentki w wieku rozrodczym muszą koniecznie wykonać próbę ciążową, ponieważ stosowanie Talidomidu może powodować poważne uszkodzenia płodu. Lekarz podczas wizyty oceni wyniki badania krwi i próby ciążowej, po czym otrzymają Państwo leki do stosowania w domu. Może to potrwać kilka godzin. Otrzymają Państwo również leki przeciwwymiotne. Stosowanie chemioterapii skojarzonej MPT: Alkeran tabletki należy zażywać raz dziennie przez pierwsze 4 lub 7 dni. Należy łykać je w całości na czczo, na 1 godzinę przed posiłkiem. Tabletki należy przechowywać w lodówce. Encorton - tabletki należy zażywać raz dziennie przez pierwsze 4 lub 7 dni. Tabletki należy popijać dużą ilością wody i przyjmować podczas posiłku (np. śniadania) czy porannej szklanki mleka. Talidomid - tabletki lub kapsułki zazwyczaj zażywa się raz na dobę (na noc). Należy je popijać dużą ilością wody. Lekarz może zlecić stopniowe zwiększanie dawki. Od lekarza uzyskają Państwo szczegółowe zalecenia dotyczące: dawkowania poszczególnych leków pory i sposobu ich przyjmowania. Należy postępować ściśle według tych wskazań. Jak często podawane jest leczenie?
Leki podawane są w kilku cyklach. Każdy cykl trwa 28 lub 42 dni i jest powtarzany 6 do 12 razy, w ciągu 6 do 18 miesięcy tyle trwa pełny kurs leczenia. Oznacza to, że po 28 lub 42 dniach będą Państwo ponownie przyjmowali tabletki Alkeranu i Encortonu przez 4 lub 7 dni oraz raz dziennie tabletkę Talidomidu. Przez cały ten czas będą Państwo pod opieką lekarza, który będzie monitorował regularnie wykonywane badania krwi. Możliwe skutki uboczne Pacjenci różnie reagują na chemioterapię. Jedni odczuwają nieliczne skutki uboczne, inni doświadczają ich więcej. Przedstawione poniżej skutki uboczne mogą ale nie muszą - wystąpić u pacjentów otrzymujących chemioterapię skojarzoną MPT. Wymieniamy najbardziej typowe objawy uboczne z pominięciem tych, które występują rzadko, a więc prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest niewielkie. Jeżeli zaobserwują Państwo u siebie objaw uboczny, nie przedstawiony poniżej, należy poinformować o tym fakcie lekarza. Wady rozwojowe Podczas leczenia Talidomidem nie należy planować ciąży lub ojcostwa, ponieważ lek powoduje poważne uszkodzenia płodu. W związku z powyższym, zaleca się wysoce skuteczne metody antykoncepcji, takie jak wkładki wewnątrzmaciczne czy prezerwatywy. Mężczyznom (nawet po wazektomii) przyjmującym Talidomid zaleca się stosowanie prezerwatyw podczas współżycia z kobietami w wieku rozrodczym. Zarówno mężczyźni jak i kobiety w wieku rozrodczym powinni stosować antykoncepcję w trakcie leczenia oraz 4 tygodnie przed i 4 tygodnie po leczeniu Talidomidem. Ze względu na możliwe uszkodzenia płodu w wyniku stosowania Talidomidu, być może będą Państwo musieli uczestniczyć w programie zapobiegania ciąży i wyrazić pisemną zgodę na stosowanie antykoncepcji, według zaleceń lekarza. Jeśli są Państwo w wieku rozrodczym, lekarz prowadzący może jednorazowo przepisać tylko 4 - tygodniowe leczenie Talidomidem, tak więc wizyty w szpitalu będą częste. Za każdym razem kiedy lekarz zwiększy dawkę Talidomidu (co 4 tygodnie), będą Państwo proszeni o potwierdzenie zobowiązania do przestrzegania zasad antykoncepcji. Kobieta, która podejrzewa zajście w ciążę w trakcie zażywania Talidomidu lub jeśli współżyła nie stosując skutecznej antykoncepcji, powinna natychmiast zaprzestać zażywania leku i poinformować o tym lekarza. Zwiększone ryzyko zakrzepów Przyjmowanie Talidomidu zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów, zatem w trakcie chemioterapii skojarzonej MPT będą Państwo zażywać leki zapobiegające powstawaniu zakrzepów. Najczęściej zaleca się aspirynę w postaci tabletek albo heparynę drobnocząsteczkową, podawaną raz dziennie w postaci zastrzyku. Jeżeli codzienny zastrzyk heparyny okaże się konieczny, będą Państwo mogli nauczyć się samodzielnego
wykonywania takich zastrzyków w warunkach domowych lub zorganizować wizyty pielęgniarki środowiskowej. W przypadku bólu, opuchlizny, zaczerwienienia na łydce, duszności lub bólu w klatce piersiowej, należy natychmiast poinformować lekarza. Mogą to być objawy wywołane zakrzepem, wymagające szybkiej interwencji. Obniżona odporność na infekcje (neutropenia) Chemioterapia skojarzona MPT może wpływać na obniżenie liczby krwinek białych wytwarzanych w szpiku kostnym, dlatego mogą być Państwo bardziej podatni na infekcje. Jeśli zaobserwują Państwo: wzrost temperatury powyżej 38 C nagłe pogorszenie samopoczucia przy prawidłowej temperaturze należy natychmiast skontaktować się z lekarzem. Przed każdym kolejnym cyklem MPT będą wykonywane badania krwi, pozwalające stwierdzić, czy liczba białych krwinek wróciła do normy. Jeśli nie, może okazać się konieczne opóźnienie leczenia. Krwawienie lub siniaczenie Chemioterapia skojarzona MPT może wpływać na obniżenie liczby wytwarzanych płytek i na zdolność krzepnięcia krwi. Należy poinformować lekarza prowadzącego o jakichkolwiek objawach krwawienia czy siniaczenia takich jak: krwotok z nosa, z dziąseł czy plamy lub wysypka na skórze. Niedokrwistość/Anemia Podczas chemioterapii skojarzonej MPT może wystąpić niedokrwistość. Mogą Państwo odczuwać zmęczenie i mieć trudności z oddychaniem. O takich objawach należy powiadomić lekarza, ponieważ koniczne może być przetoczenie krwi. Drętwienie i mrowienie w dłoniach lub stopach Jest to efekt oddziaływania Talidomidu na końcówki nerwów, znany jako uszkodzenie nerwów obwodowych. Mogą Państwo zauważyć u siebie trudności w wykonywaniu takich czynności jak np. zapinanie guzików. O takich objawach należy natychmiast poinformować lekarza, ponieważ wymaga to zmniejszenia dawki leku lub całkowitego zaprzestania jego stosowania. Chodzi o to, aby zapobiec dalszemu nasileniu objawów. Opisane powyżej objawy mogą utrzymywać się lub ustępować po zakończeniu leczenia.
Mdłości i wymioty Podczas leczenia Alkeranem niektórzy pacjenci mogą odczuwać mdłości, chociaż zazwyczaj są one łagodne i utrzymują się przez kilka dni po zażyciu tabletek. Należy zażyć otrzymane leki przeciwwymiotne, które powinny złagodzić dolegliwości. Jeżeli nudności i wymioty trwają pomimo zażywania leków przeciwwymiotnych, należy poinformować lekarza, który wypisze inny, bardziej skuteczny lek. Niektóre leki przeciwwymiotne mogą powodować zaparcia. Jeżeli taki problem wystąpi, należy zgłosić go lekarzowi. Zmęczenie, osłabienie, senność Objawy te występują najczęściej. Należy jak najwięcej odpoczywać. Nie należy w tym stanie prowadzić pojazdu ani obsługiwać urządzeń mechanicznych. Należy poinformować lekarza, jeżeli objawy staną się uciążliwe. Zawroty głowy przy wstawaniu Talidomid może wywoływać chwilowe zawroty głowy, przy zbyt szybkim wstawaniu. Przyczyną jest chwilowy spadek ciśnienia krwi. Należy więc powoli przechodzić od pozycji leżącej do siedzącej, a następnie do stojącej. Jeśli mają Państwo jakiekolwiek problemy z ciśnieniem krwi i zażywają Państwo leki, należy poinformować o tym lekarza. Wpływ leków na wątrobę Alkeran może wpływać na funkcje wątroby, ale po zakończeniu leczenia problemy te powinny ustąpić. Mogą Państwo obserwować zażółcenie skóry i białek oczu. Badania krwi skutecznie monitorują funkcje wątroby. Podrażnienia błony śluzowej żołądka Encorton może podrażniać błonę śluzową przewodu pokarmowego i przyczynić się do powstania wrzodów żołądka lub do nasilenia objawów wrzodu istniejącego. Dolegliwości te można złagodzić, przyjmując tabletki Encortonu w trakcie posiłku lub popijając mlekiem. O wszelkich objawach niestrawności czy bólu brzucha należy poinformować lekarza, który przepisze leki łagodzące podrażnienia (np. Omeprazol). Nie wolno zażywać żadnych leków bez akceptacji lekarza prowadzącego. Jeżeli przyjmują Państwo powlekane tabletki Encortonu, nie wolno w tym samym czasie zażywać innych leków przeciwnowotworowych, w tym leków alkalizujących, ponieważ rozpuszczają one powłokę tabletek Encortonu. Chwilowe zmiany poziomu cukru we krwi
W trakcie zażywania Enkortonu mogą wystąpić chwilowe zaburzenia poziomu cukru we krwi. Należy więc kontrolować poziom cukru w moczu lub wykonać w warunkach domowych proste badanie krwi. Szczegółowe instrukcje przekaże Państwu lekarz. Opuchnięcie kostek i zatrzymanie płynów Może wystąpić opuchlizna kostek, szczególnie jeśli siedzą lub stoją Państwo w bezruchu przez dłuższy czas. Na dolegliwość tę pomaga unoszenie stóp. Jeżeli opuchlizna jest szczególnie uciążliwa, należy zgłosić się do lekarza po leki. Skuteczna może być także elastyczna pończocha. Wysypka Zarówno Melfalan jak i Talidomid mogą spowodować wysypkę, niekiedy swędzącą. Przepisane przez lekarza leki pomogą złagodzić te dolegliwości. Rzadkie objawy uboczne Opryszczka i owrzodzenie jamy ustnej W trakcie leczenia w jamie ustnej może wystąpić suchość, popękanie śluzówki lub owrzodzenie. Zapobiegać temu można poprzez spożywanie dużej ilości płynów, regularne mycie zębów przy użyciu miękkiej szczoteczki lub stosowanie płynów do płukania ust, bądź leków przepisanych przez lekarza. Zaburzenia smaku Jedzenie może smakować inaczej niż zwykle. Jest to odczucie przejściowe i zazwyczaj ustępuje po zakończeniu kuracji. Biegunki lub zaparcia Jeśli objawy są bardzo dokuczliwe, należy zgłosić je lekarzowi, który przepisze odpowiednie lekarstwo. Należy pić 3-4 litry płynów dziennie. Reakcje alergiczne Niekiedy Alkeran może wywoływać reakcje alergiczne. Obserwuje się wówczas następujące objawy: wysypka, swędzenie, wysoka temperatura, dreszcze, rumień na twarzy, zawroty lub bóle głowy, duszność
i niepokój. O każdym z tych objawów należy natychmiast poinformować lekarza. Wypadanie włosów W trakcie terapii skojarzonej MPT rzadko obserwuje się wypadanie włosów, jednakże włosy mogą się przerzedzić. Jeżeli włosy zaczynają wypadać, to zazwyczaj ok. 3-4 tygodnie po rozpoczęciu leczenia, chociaż czasami zdarza się to wcześniej. Niemal zawsze jest to proces przejściowy i włosy odrastają po zakończeniu leczenia. Należy informować lekarza o każdym z zaobserwowanych u siebie objawów ubocznych, ponieważ istnieją metody i sposoby, za pomocą których można Państwu przynieść ulgę. Informacje dodatkowe Inne leki W trakcie leczenia MPT przyjmowanie niektórych leków, w tym leków kupowanych w sklepie lub w aptece bez recepty, może okazać się szkodliwe. Lekarz powinien wiedzieć o wszystkich innych zażywanych lekach, nie przepisanych przez niego, wliczając w to leki niekonwencjonalne i preparaty ziołowe. Płodność Leczenie może spowodować zaburzenia płodności. Przed rozpoczęciem leczenia należy porozmawiać o tym z lekarzem prowadzącym. Zanik miesiączki Leczenie MPT wpływa na funkcje jajników. Mogą wystąpić zaburzenia miesiączkowania, a z czasem nawet zanik. U niektórych kobiet jest to zjawisko czasowe, u innych trwałe. Mogą pojawić się objawy menopauzy takie jak: uderzenia gorąca i poty. Należy poinformować lekarza, jeżeli miesiączka nie wraca po zakończeniu leczenia. O czym należy pamiętać tabletki należy przyjmować we właściwym czasie, zgodnie z zaleceniem lekarza, każdego innego lekarza, którego porady Państwo zasięgacie, należy poinformować o stosowanej chemioterapii, której nie wolno przerwać bez powiadamiania onkologa, tabletki należy przechowywać w miejscu bezpiecznym i niedostępnym dla dzieci. Alkeran należy przechowywać w lodówce.
Jeśli lekarz podejmie decyzję o wstrzymaniu leczenia, należy zwrócić niezużyte tabletki do apteki. Nie wolno ich wrzucać do toalety lub do śmietnika. W razie wystąpienia mdłości lub wymiotów należy poinformować o tym lekarza. Możliwe, że trzeba będzie przyjąć kolejną dawkę. Nie wolno zażyć kolejnej tabletki bez wiedzy lekarza. Jeżeli zapomną Państwo zażyć tabletkę, nie wolno przyjmować podwójnej dawki leku. Należy poinformować o tym lekarza i trzymać się harmonogramu dawkowania leku. Ostatnia aktualizacja 12.2013 r. Następna aktualizacja 2015 r. Macmillan Cancer Support [2010]. Nieniejsza publikacja oparta jest na informacji opublikowanej na stronie www.macmillan.org.uk przez Macmillan Cancer Support, 89 Albert Embankment, London SE1 7UQ, United Kingdom. Macmillan nie ponosi odpwiedzialności za dokładność niniejszego tłumaczenia, ani za kontekst, w jakim treści te się ukazują. Pełna odpowiedzialność za tłumaczenie ponosi Instytut Hematologii i Transfuzjologii, ul. Indiry Gandhi 14, Warszawa, Polska. Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)