Systemy Jet Thrust - strumieniowa wentylacja i oddymianie garaży W każdym nowo powstającym obiekcie, zarówno mieszkalnym jak i użyteczności publicznej zachodzi konieczność zapewnienia odpowiedniej ilości miejsc parkingowych dla jego użytkowników. Ze względów praktycznych i ekonomicznych najczęściej stosowanym rozwiązaniem tego problemu jest budowa podziemnych parkingów samochodowych. Wykorzystanie miejsc postojowych, a przede wszystkim ruch samochodów w zamkniętej przestrzeni garażu, wiąże się ze znaczną emisją znajdujących się w spalinach szkodliwych substancji, w postaci aldehydów, tlenków węgla, azotu, siarki itd. W celu zabezpieczenia ludzi korzystających z obiektów tego typu, niezbędna jest skuteczna i pewnie działająca wentylacja. Jej zadaniem jest dostarczanie odpowiedniej ilości czystego powietrza i usuniecie groźnych zanieczyszczeń. Przyjęte rozwiązanie powinno także zapewniać wysoki poziom bezpieczeństwa obiektu w czasie pożaru, tak aby na skutek usunięcia gorących dymów pożaru możliwa była ewakuacja ludzi oraz podjęcie skutecznej akcji ratowniczej. System Jet Thrust (bezprzewodowa wentylacja i oddymianie parkingów samochodowych), proponowany przez firmę Fläkt Bovent oparty na działaniu zespołu wentylatorów strumieniowych, zapewnia skuteczną wentylację bytową i pożarową parkingów samochodowych. Ilość powietrza potrzebna dla celów wentylacji bytowej zależna jest od ilości zanieczyszczeń w garażu. Praca układu wentylacyjnego wykorzystującego wentylatory strumieniowe dostosowana jest do mierzonego, chwilowego poziomu zanieczyszczeń. Przyjęcie takiego rozwiązania powoduje, że omawiany system jest zdecydowanie lepiej zaadaptowany do rzeczywistych zmiennych warunków niż system tradycyjny. System Jet Thrust pozwala na płynne dostosowanie pracy wentylatora do zmieniającego się w ciągu doby obciążenia parkingu, a w efekcie znaczne obniżenie kosztów działania całego systemu. Podobna sytuacja występuje podczas konieczności oddymiania. Określenie ilości powietrza wyciągowego podczas oddymiania jest zależne od wielkości i mocy pożaru. Zgodnie z aktualnymi przepisami instalacja wentylacji oddymiającej powinna usuwać dym z intensywnością, która daje pewność, że nie wystąpi zadymienie i temperatura uniemożliwiające bezpieczną ewakuację ludzi na chronionych przejściach i drogach ewakuacyjnych, w czasie do tego potrzebnym. Siła ciągu wentylatorów strumieniowych jest dostosowywana do zaprojektowanej mocy pożaru zapewniając uzyskanie w określonym przedziale czasu wymaganego zakresu widzialności i temperatur.
Działanie systemu JetThrust System bezprzewodowej wentylacji i oddymiania oparty jest na pracy zespołów wentylatorów strumieniowych usytuowanych pod stropem garażu. Instalacja wyposażona jest również w wentylatory wyciągowe usuwające zanieczyszczone powietrze lub dym z obiektu oraz punkty mechanicznego lub grawitacyjnego nawiewu. Wentylacja bytowa Zadaniem wentylatorów w warunkach normalnych jest wymuszenie uporządkowanego przepływu mas powietrza w całej objętości garażu, w kierunku od otworów nawiewnych do wyciągu, tak jak zilustrowane zostało to na poniższym schemacie. Wydajność systemu wentylacji jest dostosowywana przez układ automatyki do chwilowego zapotrzebowania na powietrze świeże. Sygnałem do zmiany parametrów pracy urządzeń jest poziom stężenia tlenku węgla w garażu, mierzony przez odpowiednie czujniki. Takie rozwiązanie powoduje dużą elastyczność systemu i pozwala na zapewnienie jego optymalnej pracy zarówno pod względem ekonomicznym jak i skuteczności prowadzenia wymiany powietrza w obiekcie.
Oddymianie Podstawowym zadaniem systemu w warunkach po arowych jest ograniczenie rozprzestrzeniania się dymu w obrębie garażu i możliwie szybkie jego skierowanie do punktów wyciągowych, przez które zanieczyszczenia usuwane są na zewnątrz obiektu. Po pojawieniu się sygnału o powstaniu pożaru, następuje automatyczne przełączenie instalacji w tryb pracy pożarowej. Przetłaczające wentylatory strumieniowe jak i wentylatory wywiewne oraz nawiewne osiągają najwyższą wydajność. Dodatkowo może nastąpić otwarcie bramy wjazdowej do garażu, przez którą na skutek podciśnienia wywołanego pracą wentylatorów wyciągowych, napływa powietrze zewnętrzne.
Dzięki zastosowaniu w systemie wentylatorów strumieniowych pracujących w układzie rewersyjnym, (odwrócenie funkcji nawiewu i wyciągu oraz kierunku pracy wentylatorów strumieniowych) kierunek przepływu mas powietrza w garażu może być ściśle dostosowany do miejsca wystąpienia pożaru. Zastosowanie systemu rewersyjnego pozwala na usuwanie dymu maksymalnie blisko pożaru.
Zalety systemu Systemy wentylacji strumieniowej Jet Thrust odznaczają się wysoką skutecznością przy zachowaniu dobrych parametrów powietrza w przestrzeni garażu, jednak przewaga omawianych układów nad tradycyjnym systemem kanałowym uwidacznia się szczególnie w trakcie realizacji oddymiania. Podczas pożaru, w zazwyczaj niskich garażach zamkniętych, dym już po paru minutach wypełni całą wysokość kondygnacji. Jak wynika z praktycznych doświadczeń zastosowanie tradycyjnego systemu kanałowego ma w takich warunkach niewielką skuteczność. Wiąże się to m.in. z ograniczoną ilością powietrza, którą można przetransportować kanałami wentylacyjnymi, gwałtowną zmianą charakterystyki hydraulicznej sieci przewodów (wzrost oporów przepływu) oraz z faktem, że tradycyjne systemy oddymiania potrzebują stosunkowo długiego czasu do osiągniecia pełnej skuteczności. Ponadto praca kratek wyciągowych może powodować zjawisko rozciągania dymu w znacznej odległości od źródła pożaru. Tymczasem bardzo intensywne wydzielanie się dymu z płonącego pojazdu wymaga zapewnienia pełnego oddymiania już w pierwszych minutach i ukierunkowania przepływu dymu w stronę najbliższego zespołu wentylatorów wyciągowych. Układ automatyki uruchamia system oddymiania natychmiast po zarejestrowaniu sygnału alarmowego z detektorów pożarowych, a wentylatory przetłaczające oraz wyciągowe uzyskują pełną wydajność w kilkanaście sekund. Do niewątpliwych zalet system Jet Thrust obok wymienionej powyżej wysokiej skuteczności wentylacji i oddymiania można również zaliczyć: Niższe koszty wykonania systemu: jak wynika z porównania kosztów wykonania obu systemów, instalacja bezprzewodowa wymaga zdecydowanie niższych nakładów inwestycyjnych niż instalacja kanałowa (różnica ta może wynieść nawet do 50%), przy czym zwiększa się uzyskiwany poziom bezpieczeństwa. Niższe opory przepływu powietrza: wyeliminowanie kanałów wentylacyjnych, oprócz ograniczenia kosztów inwestycji powoduje również zmniejszenie oporów przepływu powietrza, dzięki czemu można stosować wentylatory o mniejszej mocy, a więc tańsze w eksploatacji i o wiele cichsze. Skuteczna wentylacja: prawidłowe zastosowanie systemu bezprzewodowego, gwarantuje pełną wymianę powietrza w całej przestrzeni nawet rozległego garażu o skomplikowanym układzie
architektonicznym bez występowania tzw. martwych stref, w których cyrkulacja powietrza nie występuje. Optymalne wykorzystanie przestrzeni garażu: system bezprzewodowy pozwala optymalnie wykorzystać przestrzeń garażu, ułatwiając komunikację (np. garaż staje się dostępny dla wyższych samochodów) i zwiększając przestrzeń przeznaczoną na parkowanie samochodów lub możliwą do wykorzystania w inny sposób. Uwolnienie przestrzeni podstropowej od rozległej sieci przewodów ułatwia również montaż innych instalacji oraz w istotny sposób poprawia ogólne wrażenie estetyczne obiektu. Wybór systemu Jet Thrust na etapie projektu architektury budynku może pozwolić na przyjęcie mniejszej wysokości garażu w porównaniu z wielkogabarytowym systemem kanałowym. Elastyczna praca i łatwa regulacja systemu: wzajemne położenie wentylatorów strumieniowych, oraz ich ilość może być w pewnym zakresie zmieniona już na etapie realizacji inwestycji, dzięki czemu możliwa jest poprawa skuteczności działania całego układu zgodnie z wymogami konkretnego obiektu. System Jet Thrust jest również znacznie łatwiejszy w wyregulowaniu niż wyposażona w duże ilości klap i przepustnic sieć kanałów. Dostosowanie do chwilowych potrzeb uzyskuje się przez uruchomienie lub zmianę trybu pracy grupy wentylatorów a nawet pojedynczych jednostek oraz zmianę wydajności zespołu wyciągowego. Skrócenie czasu wykonania projektu: ponieważ nie zachodzi konieczność projektowania i budowy skomplikowanych systemów kanałów możliwe jest znaczne skrócenie czasu potrzebnego na opracowanie systemu wentylacyjnego. Skrócenie i uproszczenie montażu systemu w stosunku do układu tradycyjnego: podstawowymi elementami systemu Jet Thrust są stosunkowo lekkie i łatwe w montażu zespoły wentylatorów strumieniowych, które należy umieścić w określonych punktach garażu. Czas wykonania wielkogabarytowych systemów kanałowych m.in. ze względu na konieczność rozwiązania kolizji z innymi instalacjami i elementami konstrukcyjnymi, układaniem izolacji temperaturowej jest znacznie dłuższy.
Elementy składowe systemu Jet Thrust Wentylatory strumieniowe Podstawowym elementem systemu bezprzewodowego są zespoły wentylatorów strumieniowych, których zadaniem jest odpowiednie ukierunkowanie oraz nadanie wymaganego pędu strumieniowi powietrza wentylacyjnego w przestrzeni garażu. Stosowane są jednostki o średnicy od 315 do 400 mm, stanowiące zespół składający się z wentylatora osiowego, zintegrowanych tłumików wlotowych i wylotowych, osłony o niskim współczynniku oporu przepływu oraz elementów mocujących. Każdy wentylator strumieniowy wyposażony jest w 2 tłumiki dźwięku. Lekka, ale solidna budowa sprawia, że są to urządzenia łatwe do montażu pod stropem. Funkcja oddymiania wymaga, aby konstrukcja wentylatorów strumieniowych posiadała odpowiednią odporność pożarową. Wentylatory strumieniowe dostępne są w klasach: F200, F300, F400. Wentylatory strumieniowe są zgodne z normą PN EN 12101 3:2004 i spełniają powyższe wymagania. Miejscem montowania wentylatorów jest strop. Moje to powodować podczas formowania się strumienia wentylacyjnego zjawisko jego przyklejania i poślizgu po powierzchni przegrody budowlanej (efekt Coanda). Efekt ten może mieć niekorzystny wpływ na funkcjonowanie systemu, dlatego wentylatory wyposaża się w tzw. deflektory, czyli elementy rozpraszające i kierujące strumień powietrza w stronę przeciwną do przegrody budowlanej (w głąb pomieszczenia). Zastosowanie deflektorów pozwala na lepsze ukształtowanie strumienia powietrza, dzięki czemu uzyskuje się bardziej stabilny i przewidywalny efekt pracy układu wentylatorów oraz lepsze omywanie przestrzeni garażu. Funkcjonowanie wentylatorów strumieniowych podczas pożaru musi być zapewnione poprzez odpowiednie zasilanie energią elektryczną. W celu uniknięcia
niebezpieczeństwa przerwy w dopływie prądu, okablowanie musi być wykonane ze specjalnych bezhalogenowych kabli niepalnych o odpowiedniej klasie odporności izolacji i funkcji podtrzymania pracy urządzenia. W zależności od indywidualnych potrzeb inwestora obudowa wentylatora może zostać pomalowana na dowolny kolor, komponujący się z wnętrzem garażu. Wentylatory strumieniowe posiadają certyfikaty i świadectwa dopuszczenia do stosowania w budownictwie. Wentylatory wyciągowe W warunkach pożaru zadaniem wentylatorów wyciągowych jest przetłaczanie dymu i gazów o wysokich temperaturach, dlatego muszą one posiadać m.in. potwierdzoną badaniami odporność ogniową oraz niezalene źródła zasilania. W systemie Jet Thrust rolę wentylatorów wyciągowych lub nawiewno-wyciągowych, spełniających podane wyżej wymagania mogą pełnić jednostki z typoszeregu JM produkowane w różnych wielkościach. Wentylatory typu Aerofoil JM spełniają wszystkie wymogi wynikające z normy PN EN 12101 3:2004
System detekcji i sterowania Sterowanie systemem wentylacji Przy projektowaniu wentylacji parkingów największą uwagę należy zwrócić na utrzymanie bezpiecznego, niskiego stężenia zanieczyszczeń gazowych powstających w wyniku pracy silników samochodowych. Jako wyznacznik w tym przypadku traktuje się stężenie w powietrzu tlenku węgla (CO). Obciążenie zanieczyszczeniami gazowymi jest wielkością zmienną w czasie i uzależnioną od stopnia wykorzystania garażu. W wielu obiektach (np. budynki mieszkalne, biurowe) ruch samochodowy jest w zasadzie ograniczony do godzin porannego i wieczornego szczytu komunikacyjnego. W pozostałym okresie sporadycznie poruszające się samochody nie powodują podniesienia poziomu stężenia zanieczyszczeń powyżej granicy zagrażającej zdrowiu ludzi. W takich warunkach nie ma konieczności prowadzenia ciągłej i pełnej wentylacji całej przestrzeni garażu. Wykrycie dymu O skuteczności systemu oddymiania w znacznym stopniu decyduje czas jego zadziałania, dla tego należy dążyć do maksymalnego jego skrócenia. Okres, od zaistnienia pożaru do jego wykrycia, uzależniony jest z kolei od przyjętego systemu detekcji pożaru, a zwłaszcza od właściwego doboru i rozmieszczenia czujek pożarowych. KONTAKT Fläkt Bovent
E-mail: biuro@flaktwoods.com WWW: www.flaktwoods.pl Tel: +48 22 392 43 43 Fax: +48 22 392 43 44 Adres: Ołtarzew, ul.południowa 2 05-850 Ożarów Mazowiecki