Zał. do uchwały nr VIII/131/07 Rady Miasta Katowice z dnia 26 marca 2007r. Sprawozdanie z realizacji MIEJSKIEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH na 2006 ROK. (przyjętego uchwałą nr LI/1055/05 Rady Miasta Katowice z dnia 5 grudnia 2005r.) Zgodnie z preambułą do Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2006 rok oraz preambułą do Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na 2006 rok, programy te podlegały współrealizacji. I. Cele Programów : - promocja zdrowego, wolnego od środków uzależniających, stylu życia, - zmniejszanie rozmiaru aktualnie istniejących problemów alkoholowych i narkotykowych, - zapobieganie powstawaniu nowych, niekorzystnych problemów społecznych wynikających z używania środków uzależniających zwłaszcza przez dzieci i młodzież. 1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i członków ich rodzin oraz osób zagrożonych uzależnieniem poprzez: a) zwiększanie dostępności leczenia odwykowego poprzez finansowanie dodatkowych (wykraczających poza kontrakt z NFZ) programów terapeutycznych dla podopiecznych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach: 624 osobodni świadczeń zdrowotnych udzielonych podopiecznym MOPS w oddziale dziennym dla osób uzależnionych od alkoholu ze znacznym upośledzeniem w funkcjonowaniu społecznym ul. Gliwicka 74 A, prowadzonym przez Fundację na Rzecz Edukacji, Profilaktyki i Terapii Uzależnień Droga, b) prowadzenie działalność Ośrodka Pomocy dla Osób Uzależnionych od Alkoholu funkcjonującego w ramach Miejskiej Izby Wytrzeźwień i Ośrodka Pomocy dla Osób Uzależnionych od Alkoholu - placówka prowadzi programy terapeutyczne dla osób uzależnionych (grupa wstępnamotywacyjna, edukacyjno-terapeutyczna, zapobiegania nawrotom picia, terapii pogłębionej), współuzależnionych (grupa psycho-edukacyjna i terapeutyczna), psychoterapię dla dorosłych dzieci alkoholików, konsultacje i doraźną pomoc w innych uzależnieniach, pomoc w sytuacjach kryzysowych, porady prawne. Rodzaj porad Porady terapeutyczne dla osób: - uzależnionych - współuzależnionych - innych Liczba porad 3.682 2.837 727 118 Porady prawne 176 Razem porady terapeutyczne i prawne 3858 W ramach grupowych form pracy terapeutycznej: 188 spotkań (376 godzin) 1
c) prowadzenie działalności Centrum Pomocy dla Osób Uzależnionych i Ich Rodzin w ramach Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Centrum Pomocy dla Osób Uzależnionych i Ich Rodzin pomaga podopiecznym Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w rozwiązywaniu problemów alkoholowych, w ścisłej współpracy z pracownikami socjalnymi Terenowych Punktów Pomocy Społecznej. CPU prowadzi następującą działalność: Działalność diagnostyczną w zakresie: picia szkodliwego, uzależnienia od alkoholu, sytuacji w rodzinie z problemem alkoholowym Działalność diagnostyczno-motywacyjną dotyczącą podopiecznych z problemem alkoholoym prowadzoną poprzez: konsultacje indywidualne, wizyty w środowisku, spotkania grupowe mające na celu diagnozę oraz monitorowanie procesu zdrowienia u osób uzależnionych, spotkania grupowe mające na celu wsparcie w utrzymywaniu abstynencji, spotkania grupowe w celu diagnozy sytuacji w rodzinie z problemem alkoholowym. Działalność szkoleniową, poradnictwo i konsultacje dla pracowników MOPS. Prowadzenie programów w szczególności: Profilaktyczno edukacyjnych, Diagnostycznych pod kątem występowania u podopiecznych problemu alkoholowego (program Ja i alkohol, Motywacyjno informacyjnych dla osób uzależnionych od alkoholu (program Mój plan ), Wspierających proces zdrowienia w chorobie alkoholowej oraz monitorowanie procesu ich zdrowienia (program Trzeźwość ), Edukacyjnych dla osób z diagnozą picie szkodliwe (program Poradnik ), Readaptacyjnych (program 12 ). Współpraca z Pełnomocnikiem Prezydenta Miasta ds. Rozwiązywania Problemów Uzależnień oraz instytucjami działającymi w obszarze uzależnień. Do Centrum kierowane są przez pracowników socjalnych zarówno osoby ze zdiagnozowanym uzależnieniem od alkoholu, jak i osoby, u których jest podejrzenie istnienia problemu alkoholowego. Jednocześnie w celu lepszej diagnozy problemów alkoholowych wśród podopiecznych Ośrodka każdy pracownik MOPS, w przypadku stawienia się w MOPS osoby pod wpływem alkoholu, ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej z tego zdarzenia, co skutkuje skierowaniem na program diagnostyczny dotyczący problemu alkoholowego oraz zmianą formy realizacji świadczeń pomocy społecznej z pieniężnej na niepieniężną. Łączna liczba osób objętych pomocą Centrum w 946 tym: Osoby z problemem alkoholowym 914 Osoby z rodzin z problemem alkoholowym 32 2
Podopieczni z problemem alkoholowym kierowani są na programy realizowane w CPU. Uczestnictwo w tych programach jest obowiązkowe, a nieobecność na zajęciach lub nieprzestrzeganie regulaminu skutkuje wstrzymaniem realizacji lub ograniczeniem wysokości świadczeń na jeden miesiąc. Ja i Alkohol, program przeznaczony dla osób, u których zaobserwowano fakty świadczące o możliwości występowania problemu alkoholowego. Celem udziału jest rozpoznanie własnego stylu picia, negatywnych konsekwencji wynikających z używania alkoholu oraz edukacja na temat problemów alkoholowych, a w efekcie diagnoza problemu alkoholowego. Spotkania grupowe odbywają się codziennie w dni robocze i trwają 2 godziny. Integralną częścią programu są spotkania indywidualne z prowadzącym konsultantem. Udział w programie trwa 2 miesiące. Liczba osób uczestniczących w 418 zajęciach Liczba grup 2 Mój Plan, program przeznaczony dla osób uzależnionych, które zostały zdiagnozowane w programie Ja i Alkohol, lub zerwały wcześniej współpracę i podejmują ją na nowo, lub zakończyły cykl współpracy i przerwały abstynencję. Celem udziału w zajęciach jest: zdobycie wiadomości na temat form i miejsc leczenia odwykowego, skonstruowanie indywidualnego planu leczenia, wypracowanie sposobu dokumentowania działań dotyczących leczenia. Uczestnictwo w programie obejmuje 4 tygodnie, spotkania odbywają się 1 raz w tygodniu i trwają 2 godziny. Liczba osób uczestniczących w zajęciach 264 Liczba grup 2 Osoby, które ukończyły program Mój Plan, a ze względów zdrowotnych nie mogą uczestniczyć w standardowych ofertach terapeutycznych placówek służby zdrowia, mogą uczestniczyć w programie readaptacyjnym 12. Zajęcia odbywają się 2 razy w tygodniu i trwają 2 godziny, a czas uczestnictwa danej osoby w programie to rok. Liczba osób uczestniczących w zajęciach 28 Liczba grup 1 Poradnik, program przeznaczony dla osób z rozpoznanym problemem alkoholowym, polegającym na piciu szkodliwym. Celem udziału w zajęciach jest uświadomienie wpływu alkoholu na stan zdrowia, nauka radzenia sobie z nieprzyjemnymi uczuciami oraz nauka umiejętności asertywnych zachowań abstynenckich. Udział w programie obejmuje 8 spotkań, które odbywają się raz w tygodniu i trwają 2 godziny. Liczba osób uczestniczących w zajęciach 133 Liczba grup 1 3
Trzeźwość, program przeznaczony dla osób uzależnionych od alkoholu. Celem udziału w zajęciach jest wspieranie umiejętności niezbędnych w radzeniu sobie z uzależnieniem w oparciu o program terapeutyczny, który podopieczni realizują w specjalistycznych placówkach odwykowych. Udział podopiecznych w programie trwa do czasu zakończenia przez nich udziału w terapii odwykowej. Liczba osób uczestniczących w zajęciach 282 Liczba grup 8 Ja w rodzinie, program adresowany do partnerów osób uzależnionych od alkoholu. Uczestnictwo w zajęciach ma na celu diagnozę aktualnej sytuacji w rodzinie i sposobów przystosowania się członków rodziny do zachowań osoby uzależnionej, a także dostarczenie uczestnikom informacji na temat miejsc i form pomocy terapeutycznej, medycznej, prawnej i socjalnej oraz wspólne wypracowanie planu zmierzającego do poprawy sytuacji osobistej. Program obejmuje 10 spotkań, które odbywają się raz w tygodniu. Liczba osób uczestniczących w zajęciach 26 Liczba grup 1 Absolwent, program przeznaczony dla osób uzależnionych od alkoholu, które zakończyły program Trzeźwość. Celem udziału w zajęciach jest wspieranie pozytywnych zmian życiowych związanych z utrzymywaniem abstynencji oraz doradztwo psychologiczne i socjalne w bieżących trudnościach. Udział w programie trwa rok. Spotkania odbywają się 1 raz w kwartale i trwają 2 godziny. Liczba osób uczestniczących w zajęciach 18 Liczba grup 1 W zajęciach uczestniczą dwie grupy osób: otrzymujące pomoc na mocy decyzji warunkowych oraz otrzymujące pomoc bez decyzji warunkowych, tzw. wolni słuchacze. d) organizowanie grup terapeutycznych oraz wspomaganie grup wsparcia dla osób uzależnionych oraz ich rodzin dwie grupy DDA (Dorosłych Dzieci Alkoholików) składające się z 10 oraz 9 osób, studentów którzy dorastali w rodzinach z problemem alkoholowym, prowadzona na terenie Duszpasterstwa Akademickiego w Zawodziu łącznie 120 godzin terapii grupowej prowadzonej przez psychoterapeutę z Centrum Psychoedukacji Profilaktyki i Promocji Zdrowia CEPROZ, trening umiejętności pt. Konstruktywne radzenie sobie ze złością u osadzonych w aresztach, u których stwierdzono występowanie problemu alkoholowego, w którym wzięło udział 49 mieszkańców Katowic osadzonych Areszcie Śledczym w Katowicach (łącznie 672 osobogodzin) zajęcia prowadzone w Katowickim Stowarzyszeniu Trzeźwościowym Dwójka oraz w Katowickim Stowarzyszeniu Trzeźwościowym Jędruś 4
e) dofinansowanie obozów terapeutycznych dla rodzin z problemem alkoholowym, w tym zwłaszcza dla dzieci i młodzieży: Ogólnopolski Wiosenny Zlot Rodzin Abstynenckich Tatry 2006 ( Małe Ciche, w dniach 29.04 04.05.2006r.) zorganizowany przez Trzeźwościowe Stowarzyszenie Kulturalno-Turystyczne w Katowicach - udział wzięło 70 mieszkańców Katowic, kolonie socjoterapeutyczne dla 186 dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, dotkniętych problemem alkoholowym połączone z programem rehabilitacji psychospołecznej oraz profilaktyki zdrowotnej w Beskidzie Śląskim (24.06. 31.07.2006r.) zorganizowane przez Fundację Pomoc Dzieciom Śląska obóz integracyjno-terapeutyczny Ochotnica Górna 2006 (29.07.- 12.08.2006r.) zorganizowany przez Katowickie Stowarzyszenie Trzeźwościowe Dwójka udział wzięła 32 osobowa grupa dziecięco-młodzieżowa Katowickie Stowarzyszenie Trzeźwościowe Dwójka, ul. Bp. H.Bednorza 22 Zimowisko integracyjno terapeutyczne grupy dziecięco młodzieżowej Nie jestem sam Zima 2006r. - udział wzięło 16 osób obóz dla 10 dzieci w wieku przedszkolnym w Lelowie Jura Krakowsko- Częstochowska (31.07.-05.08 2006r.) zorganizowany przez Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży Dom Aniołów Stróżów, obóz socjoterapeutyczny dla 11 dzieci w młodszym wieku szkolnym w Lelowie (13.08.-25.08.2006r.) zorganizowany przez Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży Dom Aniołów Stróżów, obóz rowerowy dla 12 dzieci w starszym wieku szkolnym (02.08.-23.08.2006r.) zorganizowany przez Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży Dom Aniołów Stróżów f) wspieranie działalności następujących punktów informacyjno-konsultacyjnych z zakresu problemów alkoholowych oraz stowarzyszeń abstynenckich i trzeźwościowych: Katowickiego Stowarzyszenia Trzeźwościowego Dwójka, ul. Bp. H.Bednorza 22: 8.095 obecności członków Stowarzyszenia w różnego rodzaju spotkaniach i zajęciach organizowanych przez Stowarzyszenie, Katowickiego Stowarzyszenia Trzeźwościowego Jędruś, ul. Macieja 10: ok. 2.400 obecności członków Stowarzyszenia w różnego rodzaju spotkaniach i zajęciach organizowanych przez Stowarzyszenie oraz ok. 3.000 porad osobistych i telefonicznych Towarzystwa Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych Powrót z U, ul. Młyńska 21/23: z program interwencyjno readaptacyjny dla pacjentów z podwójną diagnozą tzn. uzależnionych jednocześnie od alkoholu i środków narkotycznych i ich rodzin: z placówki realizującej program skorzystało 600 osób, którym udzielono 2.900 porad Ośrodka Interwencji Kryzysowej dla Rodzin z Problemem Alkoholowym (Śląskiego Stowarzyszenia Ad Vitam Dignam ) : 185 porad psychologicznych (w tym 31 dotyczyło problemów narkotykowych), 823 porady terapeutyczne ( w tym 21 dotyczyło problemów narkotykowych), 177 porad prawnych, 4.729 rozmów ( w tym 222 dotyczyło problemów narkotykowych) w ramach dyżurów telefonu zaufania. 5
Ponadto Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych prowadziła działania związane z procedurą zobowiązania do leczenia odwykowego: - Zespół ds. Leczenia Odwykowego działający w ramach ww. Komisji podczas 51 posiedzeń rozpatrzył 294 wnioski o zobowiązanie do leczenia odwykowego (93 wnioski nadesłane przez rodziny, 95 przez Prokuraturę, 93 przez Policję, 8 przez kuratorów sądowych, 1 przez MOPS oraz 4 przez Ośrodek Pomocy dla Osób Uzależnionych w Chorzowie), - na wysłane wezwania na rozmowy diagnostyczno-motywujące do leczenia stawiły się 133 osoby z problemem alkoholowym, a na zaproszenia dla rodzin przybyło 125 osób, 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrona przed przemocą w rodzinie: a) szkolenia w zakresie rozpoznawania i przeciwdziałania przemocy w rodzinie w interdyscyplinarnych grupach zawodowych stykających się z takimi problemami - we wszystkich dzielnicach Katowic są zwoływane w zależności od potrzeb Interwencyjne Zespoły Interdyscyplinarne, które składają się z przedstawicieli różnych instytucji (w tym: specjaliści z Ośrodka Interwencji Kryzysowej MOPS, pracownicy socjalni, policjanci, pedagodzy, lekarze, kuratorzy, księża), którzy w ramach pełnionych obowiązków zawodowych spotykają się z ofiarami przemocy domowej. Celem współpracy jest jak najszybsze i najbardziej efektywne udzielenie pomocy i zapewnienie bezpieczeństwa ofiarom przemocy domowej. W 2006r. odbyło się 36 spotkań Interwencyjnych Zespołów Interdyscyplinarnych powoływanych i koordynowanych przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej MOPS b) prowadzenie Ośrodka Interwencji Kryzysowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej Ośrodek Interwencji Kryzysowej udziela pomocy rodzinom w sytuacjach kryzysowych i rodzinom z problemem przemocy - ze szczególnym uwzględnieniem ochrony dziecka. Pomoc skierowana jest do osób doznających przemocy (ofiar przemocy), osób stosujących przemoc (sprawców przemocy) i świadków przemocy. Z rodzinami prowadzona jest systematyczna praca w oparciu o indywidualny plan pomocy socjalnej i psychologicznej. Obejmuje ona indywidualne poradnictwo specjalistyczne, w tym prawne, grupowe formy poradnictwa oraz wizyty w środowisku. W związku z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa ofiarom przemocy Ośrodek zapewnia schronienie dla osób, które ze względu na dramatyczną sytuację nie mogą przebywać w dotychczasowym miejscu zamieszkania. Łączna liczba klientów objętych pomocą w tym: 1.231 Ofiary przemocy (osoby dorosłe) 561 Sprawcy przemocy 42 Dzieci 44 Inne kryzysy 426 Konsultacje rodzinne/grupowe 158 6
W Ośrodku Interwencji Kryzysowej MOPS świadczone są następujące usługi: konsultacje indywidualne dla klientów z problemem przemocy w rodzinie, konsultacje rodzinne/grupowe, grupowe formy pomocy psychologicznej, wizyty w środowisku, interwencje, kierowanie do miejsc schronienia, poradnictwo dla mieszkańców Katowic, poradnictwo prawne. Liczba konsultacji dla klientów OIK Rok 2006r. konsultacje osobiste 1.990 psychologiczne/pedagogiczne/porady Konsultacje prawne 274 Liczba przeprowadzonych interwencji osobistych i telefonicznych: Rok 2006r. Interwencje osobiste 387 Interwencje telefoniczne 1.014 RAZEM: 1.401 Interwencje są reakcją na sygnały o krzywdzeniu głównie dzieci i osób starszych. Podejmowane są w wielu przypadkach wspólnie z dzielnicowym. Po przeprowadzeniu działań interwencyjnych wspólnie planowane są następne kroki związane z pomocą. Interwencje służą również przyśpieszeniu i zwiększeniu skuteczności działań prawnych w instytucjach wymiaru sprawiedliwości. Grupowe formy pracy socjalnej Program Pomocy Psychologicznej obejmował trzy formuły pracy grupowej: Grupa psychoedukacyjna (40 osób) Jej celem jest uzyskanie wsparcia i wiedzy o możliwościach ochrony i rozwiązywania problemu przemocy w aspekcie prawnym, psychologicznym oraz socjalnym. - Grupa treningowa ( 8 osób) Skoncentrowana jest na nabyciu umiejętności zachowania w różnych sytuacjach społecznych i osobistych, radzeniem sobie z sytuacjami trudnymi - Trening asertywności (10 osób) - Trening Komunikacji (20 osób) Celem zajęć jest uzyskanie przez klientki informacji o skutecznej komunikacji między ludźmi, wyćwiczenie umiejętności porozumiewania się. - Grupa Świat naszych uczuć (17 osób) Warsztat poświęcony rozpoznawaniu, nawiązywaniu i wyrażaniu emocji. Prezentuje sposoby konstruktywnego odreagowania i radzenia sobie z uczuciami, a poprzez to przyczynia się do odzyskania kontaktu z emocjami. 7
Liczba wszystkich uczestników ww. programów 95 Liczba wszystkich spotkań 67 Budowanie naturalnych i środowiskowych grup wsparcia Uwzględniając specyfikę zjawiska przemocy i kryzysu praca środowiskowa stanowi stały element w zapewnianiu bezpieczeństwa osobom poszkodowanym. Budowanie naturalnych grup wsparcia w środowisku w ważnym stopniu przyczynia się do powstrzymania przemocy. Klientami ośrodka są też tzw. świadkowie przemocy (rodzina, sąsiedzi, przyjaciele), którzy wyposażeni w informacje, edukację i wsparcie świadomie i aktywnie wspierają swoich bliskich w sytuacji kryzysu i przemocy Naturalne grupy wsparcia Spotkania rodzinne Liczba spotkań Liczba osób 105 158 c) wspieranie finansowe działalności placówek przeciwdziałania przemocy w rodzinie, prowadzonych przez organizacje pozarządowe Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej współpracował z: - Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej dla Rodzin z Problemem Alkoholowym (ul. Ks.Bpa Bednorza 22) prowadzonym przez Śląskie Stowarzyszenie Ad Vitam Dignam - umowa MOPS ze stowarzyszeniem na zapewnienie doraźnego całodobowego schronienia dla kobiet i kobiet z dziećmi znajdujących się w sytuacjach kryzysowych, w tym w szczególności w przypadkach ostrych konfliktów rodzinnych, zagrażających ich bezpieczeństwu, zdrowiu, bądź życiu oraz świadczenie specjalistycznego poradnictwa, w tym w szczególności psychologicznego i prawnego: 2.983 osobodni (87 osób), Stowarzyszeniem im. M. Niepokalanej na Rzecz Pomocy Dziewczętom i Kobietom w zakresie prowadzenia przez ww. Stowarzyszenie Ośrodka dla 5 kobiet i kobiet z dziećmi. Usługi Ośrodka polegały na: zapewnieniu całodobowego schronienia dla kobiet i kobiet z dziećmi znajdującymi się w sytuacjach kryzysowych, w tym w szczególności w przypadku ostrych konfliktów rodzinnych, zagrażających ich bezpieczeństwu, zdrowiu, bądź życiu, jak również przymusowej prostytucji, świadczenie specjalistycznego poradnictwa, w tym z szczególności: psychologicznego i prawnego, zapewnienie produktów żywnościowych umożliwiających całodzienne wyżywienie oraz możliwości samodzielnego sporządzania posiłków z produktów żywnościowych zakupionych przez placówkę Liczba osób, które w. Liczba osobodni skorzystały ze schronienia (narastająco) 16 1.775 d) w miarę potrzeby organizowanie szkoleń lub konferencji dotyczących przemocy w rodzinie 8
w 2006r. nie zrealizowano tego typu działań. 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych a) prowadzenie świetlic socjoterapeutycznych dla dzieci i klubów profilaktycznych dla młodzieży oraz zlecanie ich prowadzenia organizacjom pozarządowym Świetlice Środowiskowo - Terapeutyczne Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach to placówki opiekuńczo wychowawcze wsparcia dziennego przeznaczone dla dzieci z zaburzeniami zachowania, pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych, z trudnościami opiekuńczo - wychowawczymi. Zapewniają one dzieciom opiekę 5 razy w tygodniu, w godzinach popołudniowych. Mają one na celu udzielenie doraźnej pomocy terapeutycznej i psychokorekcyjnej dziecku, a także jako element pracy socjalnej - jego rodzinie - poprzez wspieranie jej w pokonywaniu trudności oraz procesie jej usamodzielniania się. Głównym celem powyższych oddziaływań jest efektywne przygotowanie dziecka do samodzielnego funkcjonowania w dorosłym życiu m. in. poprzez nabycie praktycznych umiejętności życiowych i społecznych w trakcie zajęć socjoterapeutycznych, terapii zajęciowej, treningów zadaniowych i treningów umiejętności społecznych (kulinarny i czystościowy) oraz kółek zainteresowań (takich jak np. plastyczne, sportowe, komputerowe, ogrodnicze, podróżnicze, językowe, muzyczne itp.). Rodziny wychowanków Świetlic objęte są intensywną pracą socjalną, której celem jest z jednej strony wspieranie ich w samodzielnym wychodzeniu z trudnej sytuacji życiowej, z drugiej zaś pomoc w pokonywaniu problemów opiekuńczo-wychowawczych. Ponadto rodziny wychowanków objęte są specjalistycznym poradnictwem pedagogicznopsychologicznym. Liczba dzieci, które skorzystały z placówki (narastająco) Świetlica Środowiskowa Nr 1 ul. Orkana 7a Świetlica Środowiskowa Nr 2 ul. Powstańców 3 Świetlica Środowiskowa Nr 3 ul. Gliwicka 74 Świetlica Środowiskowa Nr 4 ul. Świdnicka 35 Świetlica Środowiskowa Nr 5 ul. Marcinkowskiego 17a RAZEM: 37 (+ 17 półkolonistów) 47 (+ 13 półkolonistów) 39 (+ 16 półkolonistów) 51 (+ 10 półkolonistów) 25 (+ 20 półkolonistów) 199 (+ 76 półkolonistów) Środowiskowy Klub Młodzieżowy jest placówką opiekuńczo-wychowawczą wsparcia dziennego, przeznaczoną dla dzieci starszych w wieku 13-18 lat, uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych. Jest kontynuacją pracy socjoterapeutycznej Świetlic Środowiskowych. Zajęcia w Klubie odbywają się 5 razy w tygodniu, w godzinach popołudniowych. 9
Środowiskowy Klub Młodzieżowy, ul. Bednorza 3 Świetlice prowadzone przez organizacje pozarządowe Liczba dzieci, które skorzystały z placówki (narastająco) 32 (+8 półkolonistów) Poza jednostkami organizacyjnymi MOPS w celu wsparcia rodzin dysfunkcyjnych w ich funkcjach opiekuńczo wychowawczych Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach współpracuje z organizacjami pozarządowymi prowadzącymi: Świetlice i Kluby dla dzieci i młodzieży oraz poradnictwo specjalistyczne w formie Klubu młodzieżowego Wysoki Zamek. Lp. Nazwa i adres placówki Przez kogo prowadzona Liczba miejsc 1. Świetlica Socjoterapeutyczna (typu specjalistycznego) ul. Morcinka 19 a, Katowice Fundacja dla Ludzi Potrzebujących Pomocy GNIAZDO 40 2. 3. 4. Młodzieżowy Klub Wspierania Rozwoju Osobistego (typu specjalistycznego) ul. Morcinka 19 a, Katowice Klub młodzieżowy Wysoki Zamek ul. Gliwicka 96a, Katowice Świetlica Środowiskowa im. Św. Agaty ul. Bielska 14, Katowice Fundacja dla Ludzi Potrzebujących Pomocy GNIAZDO 15 Wspólnota Dobrego Pasterza 50 Ośrodek Św. Jacka Caritas Archidiecezji Katowickiej Świetlice i kluby profilaktyczne prowadzone w wyniku umów dotacji i umów zleceń zawieranych przez UM Katowice, Pełnomocnika Prezydenta ds. Rozwiązywania Problemów Uzależnień: Lp. Nazwa i adres placówki Przez kogo prowadzona Liczba dzieci Ognisko wychowawcze dla dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat, 5 dni w tygodniu po5,5 godz., grupa liczyła max. 18 dzieci) 1 2. Świetlica terapeutyczna dla dzieci w młodszym wieku szkolnym (6-10 lat, 5 dni w tygodniu po 6 godz. grupa liczyła max. 20 dzieci) Świetlica terapeutyczna dla dzieci w starszym wieku szkolnym (11-15 lat, 5 dni w tygodniu po 6 godz. grupa liczyła max. 20 dzieci) Wszystkie ww. placówki pracują w ramach Środowiskowego Programu Psychoprofilaktycznego dla Dzieci i Młodzieży oraz ich Rodzin Zagrożonych Marginalizacją Społeczną przy ul. Gliwickiej 148 Świetlica Św. Wojciecha dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych ul. Chopina 8/24 Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży Dom Aniołów Stróżów ul. Andrzeja 12a Caritas Archidiecezji Katowickiej Ośrodek Św. Jacka 30 55 miejsc (łącznie w ciągu całego roku z placówki skorzystało 86 dzieci) 26 stałych uczestników 10
3. Świetlica Środowiskowa Profilaktyczno Wychowawcza, ul. Młodzieżowa 10 Rzymsko-Katolicka Parafia Św. Barbary w Giszowcu 50 stałych uczestników 4. 5 6. 7. Program alternatywnych do uzależnień i innych patologii działań profilaktycznych realizowanych w następujących placówkach: a) Świetlica Środowiskowa przy Gimnazjum nr 9, ul. Krzyżowa 17 b) UKS Spartakus w SP 48, ul.bielska 12 c) Klub Profilaktyki Środowiskowej w MDK Murcki, ul. Kołodzieja 42 Klub Profilaktyczno-Wychowawczy dla Młodzieży Oratorium, ul. Młodzieżowa 10 Klub Młodzieżowy Graniczna ul. Graniczna 26 Świetlica Profilaktyczna w Dąbrówce Małej Al. Niepodległości 4 Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii Odział Katowice Rzymsko-Katolicka Parafia Św. Barbary w Giszowcu Rzymsko-Katolicka Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Gabinet Terapii Pedagogicznej Z wszystkich placówek skorzystało 362 uczestników ( stałych odbiorców) i 150 okazjonalnych 50 stałych uczestników 70 uczestników 16 stałych uczestników 8 Program przeciwdziałania niedostatkowi społecznemu wśród dzieci w Katowicach- Zawodziu Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy Bona Fides 33 stałych uczestników b) realizacja Środowiskowych Programów Profilaktycznych na terenie szkół: - 42 programy prowadzone i finansowane poprzez szkoły (w tym: 23 szkoły podstawowe, 4 zespoły szkół specjalnych, 13 gimnazjów, 1 liceum ogólnokształcące,1 zespół szkół ogólnokształcących), - w zajęciach regularnie uczestniczyło 6.603 dzieci, - łącznie zrealizowano 28.822 godziny zajęć; w tym najwięcej zajęć dydaktycznowyrównawczych (6.142 godz.), sportowych (4.956 godz.), artystycznych (4.330 godz.), terapeutyczno-pedagogicznych (2.928 godz.), imprezy okolicznościowe (2.141 godz.), zajęcia komputerowe (1.896 godz.), inne (6.429 godz.) - w realizację było zaangażowanych 488 realizatorów oraz 309 wolontariuszy, - w realizacji programów wykorzystano różne formy zajęć pozalekcyjnych wobec dzieci i młodzieży (w tym zajęcia sportowe, zajęcia wyrównujące deficyty szkolne, pedagogiczno-psychologiczne, kółka zainteresowań, zajęcia artystyczne, wycieczki oraz inne zajęcia specyficzne dla poszczególnych programów), - programy skierowane były w pierwszej kolejności do dzieci zaniedbanych i sprawiających trudności wychowawcze, uczestniczyły w nich również dzieci bez tego typu problemów, - programy realizowane były przy współpracy różnych instytucji (szkoły, terenowe punkty pomocy społecznej MOPS, stowarzyszenia sportowe, lokalni przedsiębiorcy ), - każdy program prowadzony był przez koordynatora programu, najczęściej pedagoga lub psychologa szkolnego. c) prowadzenie środowiskowych programów profilaktycznych w formie pozalekcyjnych zajęć sportowych realizowanych poprzez uczniowskie kluby sportowe: 11
- zajęciami objęto około 1750 dzieci i młodzieży - w celu realizacji tego zadania Wydział Kultury i Sportu przyznał dotacje następującym Uczniowskim Klubom Sportowym : w dziale 851 ochrona zdrowia rozdziale 85154 przeciwdziałanie alkoholizmowi 300.000,00 zł w tym: UKS 4, ul. Trzech Stawów 10 35.400,00 UKS SOKÓŁ 43, ul.brynicy 7 21.850,00 UKS SPRINT, ul.przyjazna 7a 17.800,00 UKS SP 27, ul. Łętowskiego 33.600,00 UKS KARLIK, ul.witosa 23 18.950,00 MKS GLORIA, ul. Lubiny 16.466,00 UKS LIDER, ul. Sportowa 29 27.000,00 UKS DĄB 19, ul. Agnieszki 16.338,00 UKS SOKÓŁ 22, ul. Wolskiego- 14.900,00 UKS ORZEŁ KATOWICE, ul. Józefowska 40 24.400,00 UKŁ SPIN, ul Szopienicka 13d/7-26.850,00 UKS TORNADO, ul. Marcinkowskiego 17 10.650,00 UKS ARA, ul. Nasypowa 16 9.400,00 UKS KUKUŁKI, ul. Kukułek 2a 5.300,00 UKS SZOPIENICE, ul. 11 Listopada 13-18.500,00 UKS OLIMPIA, ul. Lompy 17 2.596,00 d) prowadzenie programów profilaktycznych dla dzieci, młodzieży i rodziców w zakresie używania substancji psychoaktywnych, a zwłaszcza alkoholu: - NOE (4 godzinny program dla młodzieży szkół średnich, z możliwością bezpłatnych konsultacji i pomocy w Ośrodku Profilaktyczno-Szkoleniowym im ks. Fr. Blachnickiego, ul. Gawronów 20): 25 realizacji, w których wzięło udział 1.804 uczniów z 17 szkół ponadgimnazjalnych - program profilaktyczno-edukacyjny Wspólna droga dla 45 osób pochodzących z rodzin dotkniętych problemem alkoholowym i długotrwałym bezrobociem - Program prewencyjno-edukacyjny Bezpieczne Dziecko Przyjaciel Sznupka ogółem ok. 29.600 adresatów : ok. 2.100 dzieci z grup przedszkolnych ( zerówek ) ok. 17.000 uczniów szkół podstawowych ok. 3.500 uczniów klas I szkół gimnazjalnych (program Bezpieczny Gimnazjalista ) zmodyfikowany ze względu na wiek odbiorców ok. 7.000 rodziców/opiekunów uczniów kl. I gimnazjów e) organizowanie dla nauczycieli konferencji lub szkoleń dotyczących profilaktyki używania substancji psychoaktywnych a zwłaszcza alkoholu - 40 edycji programu pn. Narkotyki i Nastolatki, którymi objęto 2.127 osób (1675 rodziców i 452 nauczycieli) f) wspieranie i prowadzenie działań promujących trzeźwość: - udział 65 szkół w Ogólnopolskiej Kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł, w konkursach realizowanych w ramach kampanii uczestniczyło około 10.000 dzieci, 12
- udział 700 uczniów szkół gimnazjalnych oraz 1.500 uczniów szkół ponadgimnazjalnych w Olimpiadzie Promocji Zdrowego Stylu Życia Eskulapiada 2006, która zawierała zestaw pytań dot. uzależnień g) zaopatrywanie w materiały szkoleniowe dotyczące problematyki używania substancji psychoaktywnych (zwłaszcza alkoholu i narkotyków) oraz przemocy domowej różnych grup zawodowych oraz zakup lub druk plakatów, ulotek, informatorów o takiej tematyce dla mieszkańców Katowic: - przekazanie materiałów (plakatów, ulotek) do szkół w ramach Ogólnopolskiej Kampanii Zachowaj trzeźwy umysł, - druk ulotek Miejsca pomocy osobom uzależnionym od alkoholu narkotykom oraz ich rodzinom na ternie Katowic (w ilości 50.000 sztuk). h) w razie potrzeby przeprowadzenie badań monitorujących problemy alkoholowe i narkotykowe w Katowicach - nie prowadzono tego typu badań, i) wspieranie grup młodzieżowych liderów trzeźwości: - szkolenie młodzieżowych liderów trzeźwości współfinansowanie uczestnictwa 6 osób z terenu Katowic w VII edycji Powiatowej Młodzieżowej Szkole Liderów w Mikołowie, 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych: a) dotowanie zadań stanowiących realizację Programu: Dotowano następujące podmioty nie zaliczane do sektora finansów publicznych działające w obszarze pożytku publicznego i realizujące zadania wynikające z Programu 367.000 zł w tym: Katowickie Stowarzyszenie Trzeźwościowe Dwójka Katowickie Stowarzyszenie Trzeźwościowe Jędruś Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży Dom Aniołów Stróżów Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy BONA FIDES Caritas Archidiecezji Katowickiej Ośrodek św. Jacka Rzymsko-Katolicka Parafia św. Barbary 50.500,00 zł 19.000,00 zł 180.500,00zł 12.000,00 zł 41.250,00 zł 63.750,00 zł b) zlecanie wykonania zadań z zakresu Programu, Realizacja programu była prowadzona poprzez: - jednostki organizacyjne miasta: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Miejską Izbę Wytrzeźwień i Ośrodek Pomocy dla Osób Uzależnionych od Alkoholu, szkoły prowadzące samodzielnie obsługę finansowo-księgową oraz obsługiwane w tym zakresie przez Zespół Obsługi Jednostek Oświatowych, - osoby fizyczne i prawne. c) w przypadku uzasadnionych potrzeb organizowanie szkoleń przedstawicieli różnych zawodów w zakresie problemów alkoholowych oraz dofinansowanie szkoleń w zakresie podnoszenia kwalifikacji w dziedzinie profilaktyki i rozwiązywania problemów 13
alkoholowych dla osób realizujących Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. - w okresie sprawozdawczym nie prowadzono tego typu szkoleń z 5. Podejmowanie interwencji oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego w związku z naruszaniem art. 13 1 i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, które zabraniają reklamy i promocji napojów alkoholowych oraz sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom, których zachowanie wskazuje, że znajdują się w stanie nietrzeźwości, osobom do lat 18 oraz na kredyt lub pod zastaw. Straż Miejska przeprowadziła 1093 czynności kontrolne w placówkach handlowych oraz lokalach gastronomicznych i rozrywkowych. Skutkiem prowadzonych czynności kontrolnych ujawniono 909 nieprawidłowości noszących znamiona przestępstw lub wykroczeń. W efekcie tych czynności 7 spraw przekazano do dalszego prowadzenia właściwym terytorialnie jednostkom policji, w 9 sprawach sporządzono wnioski o ukaranie do Wydziału Grodzkiego Sądu Rejonowego w Katowicach, w 314 przypadkach sprawców wykroczeń ukarano w postępowaniu mandatowym, w 595 przypadkach podejrzenia popełnienia wykroczeń zastosowano pouczenia. 6. Przeciwdziałanie bezrobociu i wykluczeniu społecznemu poprzez wspieranie klubów integracji społecznej, prowadzonych przez organizacje pozarządowe. W ramach realizacji zadań wynikających z ustawy o zatrudnieniu socjalnym z dnia 13 czerwca 2003r. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej wdrożył realizację zadania w formie Klubu Integracji Społecznej. Celem działania Klubu Integracji Społecznej jest zwiększenie szans uczestników osób bezrobotnych długotrwale, wywodzących się z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym - na podjęcie zatrudnienia poprzez integrację społeczną i środowiskową oraz readaptację zawodową, a także poprzez lepsze przygotowanie do poruszania się po rynku pracy. Działania w ramach programu nakierowane są na wspieranie, wzmacnianie oraz dostarczanie wiedzy i praktycznych umiejętności w zakresie funkcjonowania społecznego, komunikacji, radzenia sobie ze stresem itp. Program Klubu Integracji Społecznej prowadzony jest na terenie Ośrodka jak i przez organizacje pozarządowe, którym powierzono realizację tego zadania oraz udzielono dotacji. Klub Integracji Społecznej i Klub Integracji Społecznej z rozszerzonym angielskim prowadzone przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Klub Integracji Społecznej realizowany w MOPS po raz pierwszy uruchomiony został w sierpniu 2004r., bazuje na doświadczeniach realizowanego do lipca 2004 r. na terenie Ośrodka programu Warsztaty Readaptacyjne. Zgodnie z programem uczestnicy zajęć biorą udział w zajęciach aktywizujących, językowych, psychologicznych, komputerowych i równocześnie wykonują prace pomocnicze w charakterze wolontariuszy zarówno na terenie ośrodka jak i innych instytucjach i organizacjach. W uruchomionej od 1.04.2006r. kolejnej edycji programu, o nieco zmienionej formule, akcentowana jest aktywność wolontaryjna uczestników (umowy o wolontariat 14
zastąpiły zawierane wcześniej umowy na czas określony). Osobom uczestniczącym aktywnie w programie może być wystawiona rekomendacja polecająca pracodawcy, zwiększająca szanse na rynku pracy. Cennym elementem programu jest zaangażowanie wolontariuszy w realizację zajęć warsztatowych i zajęć z zakresu obsługi komputera i zajęć z języka angielskiego. Szczególnie istotną innowacją jest zaangażowanie do prowadzenia zajęć w ramach programu wolontariuszy, którzy równocześnie korzystają z pomocy Ośrodka. Zajęcia w ramach programu realizowane są w salach szkoleniowych na terenie Ośrodka. Dane dotyczące realizowanych IV i V edycji programu Klub Integracji Społecznej Edycja IV Edycja V Liczba uczestników 11 12 Liczba godzin zajęć 130 66 Liczba spotkań 65 27 W okresie sprawozdawczym prowadzono również Klub Integracji Społecznej z rozszerzonym językiem angielskim. Program skierowany jest do osób, które potrafią się posługiwać językiem angielskim na poziomie podstawowym. W szczególności oddziaływanie programu obejmuje osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, które ukończyły w ramach Klubów Integracji Społecznej realizowanych przez MOPS oraz organizacje pozarządowe moduł zajęć z podstaw znajomości języka angielskiego i zamierzają podjąć pracę u pracodawcy wymagającego znajomość języka angielskiego w kraju i poza jego granicami. Zajęcia w ramach programu realizowane są w salach szkoleniowych na terenie Ośrodka. Osoby korzystające z oferty Klubów na terenie Ośrodka mają zapewniony poczęstunek na zajęciach oraz pomoc finansową na zakup biletów komunikacji miejskiej. Dane dotyczące Klub Integracji Społecznej z rozszerzonym językiem angielskim w 2006 Edycja I Edycja II Liczba uczestników programu w 2006r 11 8 Liczba uczestników, którzy podjęli zatrudnienie w trakcie trwania programu 1 0 Liczba godzin zajęć 44 56 Liczba spotkań 22 28 Kluby Integracji Społecznej prowadzone przez organizacje pozarządowe. Na podstawie Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz Programu współpracy miasta Katowice z organizacjami pozarządowymi na 2006 rok udzielona została dotacja na prowadzenie Klubu Integracji Społecznej dla: Instytutu Współpracy i Partnerstwa Lokalnego, 15
Katowickiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób Starszych Niepełnosprawnych i Oczekujących Wsparcia Opoka, Krajowego Forum Osób Bezrobotnych Stowarzyszenia Społecznego. Podmiot Nazwa projektu Wysokość dotacji w 2006 (w zł.) Instytut Współpracy i Partnerstwa Lokalnego Katowickie Stowarzyszenie na Rzecz Osób Starszych Niepełnosprawnych i Oczekujących Wsparcia Opoka Utworzenie i prowadzenie Klubu Integracji Społecznej Utworzenie i prowadzenie Klubu Integracji Społecznej 80 000,00 47 500,00 Krajowe Forum Bezrobotnych Utworzenie i prowadzenie Klubu Integracji Społecznej 10 000,00 Razem 137.500,00 Instytut Współpracy i Partnerstwa Lokalnego objął swoim działaniem 130 osób. Liczba uczestników w 2006r. 130 Liczba spotkań w 2006r. 254 Ilość godzin konsultacji/ poradnictwa indywidualnego 894 Liczba godzin zajęć grupowych 892 Krajowe Forum Bezrobotnych Stowarzyszenie Społeczne zrealizowało zajęcia dla 106 osób. Liczba uczestników w 2006r. 106 Liczba spotkań w 2006 r. 81 Ilość godzin konsultacji/ poradnictwa indywidualnego 1402 Liczba godzin zajęć grupowych 227 W Klubie Katowickiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób Starszych, Niepełnosprawnych i Oczekujących Wsparcia Opoka wzięło udział 64 osób. Liczba uczestników w 2006r. 64 Liczba spotkań w 2006 r. 80 Ilość godzin konsultacji/ poradnictwa indywidualnego 360 Liczba godzin zajęć grupowych 612 16
Łącznie z zajęć Klubów skorzystało w 2006 roku 300 osób. II. Struktura finansowania Programów: Wydatki ponoszone na realizację Programu są klasyfikowane w budżecie miasta Katowice w następujący sposób: Dział 851 Ochrona zdrowia, Rozdział 85154 Przeciwdziałanie alkoholizmowi. Plan: 3.655.000,00 zł Wykonanie: 3.633.933,28 zł tj. 99,42% Dysponenci środków finansowych: Pełnomocnik Prezydenta ds. Rozwiązywania Problemów Uzależnień: Plan : 628.280,00 zł Wykonanie 625.104,93 zł tj. 99.49% Wydział Zarządzania Kryzysowego: Plan: 52.200,00 zł Wykonanie: 52.190,95 zł tj. 99,98% Wydział Kultury i Sportu: Plan: 300.000,00 zł Wykonanie: 299.500,01 zł tj. 99,83 % Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach: Plan : 1.798.000,00 zł Wykonanie: 1.797.222,39 zł tj. 99,96% W tym: - finansowanie działalności: - Centrum Pomocy dla Osób Uzależnionych i Ich Rodzin: 299.596,57 zł - 5 świetlic i Klubu Młodzieżowego: 682.791,89 zł - Ośrodka Interwencji Kryzysowej oraz schronienia dla ofiar przemocy 170.211,33 zł - Świetlicy i Klubu Młodzieżowego Gniazdo : 58.102,22 zł - świetlicy św. Agaty prowadzonej przez CARITAS 65.084,50 zł - dotacja dla Wspólnoty Dobrego Pasterza na prowadzenie Klubu Młodzieżowego Wysoki Zamek : 51.160,00 zł - remont pomieszczeń świetlic przy ul. Orkana i ul. Świdnickiej 80.000,00 zł -zadania inwestycyjne (przygotowanie nowych pomieszczeń) dla świetlicy przy ul. Czecha): 70.000,00 zł -zakup usług w Ośrodku Interwencji Kryzysowej prowadzonym przez Śląskie Stowarzyszenie Ad Vitam Dignam 112.343,00 zł 17
- finansowanie działalności Zespołu Aktywizacji Społecznej Osób Bezrobotnych - utrzymanie: 70.432,88 zł - dotacje dla organizacji pozarządowych na prowadzenie Klubów Integracji Społecznej: 137.500,00 zł Miejska Izba Wytrzeźwień i Ośrodek Pomocy dla Osób Uzależnionych od Alkoholu w Katowicach: Plan: 496.520,00 zł Wykonanie: 493.564,05 zł tj. 99.40% Zespół Obsługi Jednostek Oświatowych oraz szkoły samodzielne: Plan: 380.000,00 zł Wykonanie: 366.350,95 zł tj. 96,41% Realizowane w placówkach: Szkoły Podstawowe nr: 2, 5, 11, 12, 13, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 29, 31, 34, 36, 42, 45, 47, 53, 62, 65, 67 Gimnazja nr: 3, 4, 5, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 23 Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 7 Zespoły Szkół Specjalnych nr: 8, 9, 10, 11 VIII LO Zespół Szkół Integracyjnych nr 1 Przewodniczący Rady Miasta Katowice Jerzy Forajter 18