Szkoła Zawód Praca
PÓŁROCZNIK Szkoła Zawód Praca nr 10 Bydgoszcz 2015
Szkoła Zawód Praca nr 10/2015 Redaktor Naczelny Ryszard Gerlach Sekretarz Redakcji Renata Tomaszewska-Lipiec Członkowie Rady Redakcyjnej Tadeusz Aleksander Augustyn Bańka Waldemar Furmanek Marek Gawrysiak Stefan M. Kwiatkowski Walentyna Łozowiecka Bernd Meier Krasimir Spirov Zygmunt Wiatrowski Bożena Wojtasik Redaktorzy tematyczni: Elżbieta Kasprzak (psychologia pracy) Adam Solak (filozofia pracy) Jerzy Stochmiałek (andragogika) Janusz Sztumski (socjologia pracy) Renata Tomaszewska-Lipiec (pedagogika pracy, rynek pracy) Zdzisław Wołk (poradoznawstwo, zawodoznawstwo) Redaktor statystyczny: Barbara Ciżkowicz Redaktorzy językowi: Aleksandra Pawlicka (język angielski) Elżbieta Komsta (język rosyjski) Włodzimierz Kucharek (język niemiecki) Adres Redakcji ul. Chodkiewicza 30 85-064 Bydgoszcz Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Pedagogiki Katedra Pedagogiki Pracy i Andragogiki Komitet Redakcyjny Sławomir Kaczmarek (przewodniczący) Zygmunt Babiński Katarzyna Domańska Grzegorz Kłosowski Andrzej Prószyński Marlena Winnicka Jacek Woźny Ewa Zwolińska Grażyna Jarzyna (sekretarz) Przygotowanie do druku Aleksandra Szymańska / Poligrafia UKW Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Bydgoszcz 2015 Utwór w całości ani we fragmentach nie może być powielany i rozpowszechniany bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich ISSN 2082-6087 Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego (Członek Polskiej Izby Książki) 85-092 Bydgoszcz, ul. Ogińskiego 16 tel./fax 52 32 36 755, 52 32 36 729, e-mail: wydaw@ukw.edu.pl http://www.wydawnictwo.ukw.edu.pl Rozpowszechnianie tel. 52 32 36 730, jarno@ukw.edu.pl Poz. 1657. Ark. wyd. 6,6
Spis treści Od Redakcji... 7 Artykuły i rozprawy Liudmyla Аleksieienko-Lemovska, Theoretical aspects of methodical competence of teachers of preschool educational institutions... 11 Lesia Makarenko, Władimież Słabko, Informatization of education in the era of globalization of educational space... 20 Volodymyr Yurzhenko, Problems of the content realization of electronic (remote) educational resources in vocational education and solutions to them... 30 Svitlana Salohub, Information competence of students as the most important factor in the formation of their worldview... 38 Alla Moskalenko, The concept of professional ethics development as a condition of mastering value and ethic culture of personality... 44 Beata Jakimiuk, Etyczne aspekty realizacji kariery zawodowej... 55 Raporty z badań Marta Dobrzyniak, Kultura organizacyjna placówki edukacyjnej perspektywa ucznia i nauczyciela w świetle badań własnych... 69 Anna Suchorab, Plany edukacyjno-zawodowe i zatrudnieniowe uczniów szkół zawodowych... 84 Adam Gawroński, Rozwój kariery zawodowej w relacji pracownik zakład pracy... 94 5
Spis treści Recenzje Recenzja monografii Franciszka Szloska Tożsamość pedagogiki pracy w kontekście przemian systemowych, Warszawa 2015 Nella Nyczkało... 111 Sprawozdania i informacje IV konferencja naukowa z cyklu Edukacja i Praca Elastyczność czasu i organizacji pracy, Warszawa 22.10.2015 r. Barbara Kowalczyk... 121 4th Biennial meeting of the ESREA Research Network for Adult Educators, Trainers and their Professionalisation (ReNAdET), Cypr 11 13.11.2015 r. Renata Tomaszewska Lipiec... 125 Międzynarodowa Konferencja Naukowa Psychopedagogiczne problemy edukacji i funkcjonowania człowieka teoria i praktyka, Lublin 26 27.11.2015 r. Katarzyna Klimkowska, Anna Kanios, Joanna Wierzejska... 128 Zapowiedź Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Społeczne aspekty funkcjonowania człowieka w środowisku pracy, Ciechocinek 19 20.09.2016 r. Ryszard Gerlach... 131 Table of contents... 133 6
Svitlana Salohub, Information competence of students as the most important... Zapowiedź Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Społeczne aspekty funkcjonowania człowieka w środowisku pracy Ciechocinek, 19 20.09.2016 r. Tematyka pracy człowieka była już wielokrotnie podejmowana podczas spotkań naukowych organizowanych przez Katedrę Pedagogiki Pracy UKW w Bydgoszczy. Ze względu na stałą interakcję pomiędzy kształto waniem człowieka przez pracę i kształtowaniem pracy przez człowieka, w 2016 roku podczas kolejnej konferencji organizatorzy pod dyskusję pragną poddać Społeczne aspekty funkcjonowania człowieka w środowisku pracy. Działalność zawodowa odbywa się zawsze w określonych warunkach materialnych i społecznych, z którymi człowiek styka się podczas wykonywanej pracy, czyli zawsze w określonym środowisku. Przez materialne środowisko pracy rozumie się najczęściej układ czynników sprzyjających (lub niesprzyjających) jej wydajności oraz odpowiednio bezpieczne, estetyczne i higieniczne warunki pracy. Społeczne środowisko pracy identyfikowane jest z szeroko rozumianymi stosunkami społecznymi, jakie wynikają z jego formalnej i nieformalnej struktury, a związanymi ze wzajemnymi relacjami między jego członkami. Te społeczne aspekty są szczególnie istotne, gdyż oddziałują na funkcjonowanie pozostałych elementów środowiska pracy, takich jak system techniczny, ekonomiczny i organizacyjny. W okresie wydłużania wieku uprawniającego do przejścia na emeryturę to środowisko pracy staje się dominującym w przestrzeni różnych rodzajów aktywności życiowej jednostki, a zarazem wywierającym na nią jawny bądź ukryty wpływ. Wpływ ten wiąże się z dynamicznymi przeobrażeniami, jakim podlega środowisko pracy w warunkach globalnej gospodarki informacyjnej. Współcześnie pracujący człowiek zmuszony jest do ciągłego przystosowywania się do zmian, jakie wynikają z konkurencyjności i niestabilności rynku pracy; rozpro- 131
SPRAWOZDANIA I INFORMACJE szenia pracy w czasie i przestrzeni; wzrastającej złożoności procesów pracy i ich oparcia na zespołach pracowniczych, często wielokulturowych; zwiększonego zapotrzebowania na kompetencje społeczne; a także szybko dokonujących się zmian w koncepcjach karier zawodowych. Wymienione zjawiska to oczywiście jedynie przykłady ogólnych tendencji, które zmieniają oblicze ludzkiej pracy. Uznanie zmian cywilizacyjnych za wyzwanie dla społecznych aspektów funkcjonowania człowieka w środowisku pracy stwarza przesłanki uzasadniające podjęcie refleksji na proponowany temat konferencji, zarówno z punktu widzenia pracowników, jak i pracodawców. Organizatorzy pod rozwagę proponują przyjąć m.in. następujące zagadnienia: przygotowanie jednostki do pracy zawodowej i wymagań środowiska pracy oraz jej przydatność zawodowa; adaptacja pracownika w środowisku pracy i jego funkcjonowanie w materialnym i społecznym otoczeniu pracy; rozwój zawodowy pracownika i formy jego wspierania (edukacja, coaching, mentoring, kreowanie kariery zawodowej, programy równowagi praca-życie pozazawodowe i in.); nowe koncepcje i metody zarządzania zakładem pracy i zatrudnionymi w nim pracownikami; idea humanizacji pracy i jej koncepcje; zjawisko dematerializacji pracy oraz nowe kategorie pracowników; technologie informacyjno-komunikacyjne w środowisku pracy; etyczny wymiar środowiska pracy w świetle idei zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności organizacji; zjawiska patologiczne i ich wpływ na członków organizacji. Powyższa problematyka pozostaje otwarta z nadzieją, że Uczestnicy znacznie ją wzbogacą zgodnie ze swoimi zainteresowaniami naukowymi. Środowisko pracy stanowi podstawową kategorię w naukach społecznych, która należy do pojęć wielowymiarowych, dlatego liczymy na liczną reprezentację przedstawicieli różnych dyscyplin (m.in. pedagogiki, andragogiki, psychologii, socjologii, ekonomii, prakseologii, prawa) i subdyscyplin, a także prezentację doświadczeń praktycznych wyrazicieli szeroko rozumianych instytucji i organizacji społeczno-gospodarczych. Mamy nadzieję, iż wymiana myśli i refleksji podczas panelów dyskusyjnych stanie się źródłem nowych pomysłów i rozwiązań w podejmowanych kwestiach. Ryszard Gerlach Katedra Pedagogiki Pracy Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy 132