Ćwiczenie nr 19 Przygotowanie dokumentacji technicznej dla brył Modelowanie 2D sprowadza się do tworzenia podstawowych widoków projektowanego obiektu stąd przygotowanie dokumentacji jest w zasadzie powtórzeniem na arkuszu tego co stworzono w przestrzeni modelu. Korzyścią ze stosowania rzutni i arkuszy jest wygoda w umieszczaniu widoków szczegółów i aranŝacji rysunku. W modelowaniu 3D tryby prezentacji obiektów, poza niektórymi przypadkami, nie dają widoków zgodnych z normami sporządzania rysunku technicznego (rys. 1 lewy). W prezentacji krawędziowej przeszkadzają linie siatkowe oraz krawędzie pozorne, natomiast brak jest linii konturowych, co jest błędem w modelach o symetrii osiowej. Dlatego dla sporządzania widoków na arkuszach oferowane są polecenia profil oraz przekrój pozwalające ominąć te niedogodności. Rys. 1. Widok w trybie krawędziowym (lewy) i widok zgodny z normami (prawy) uzyskany poleceniem profil. Widok bryły Polecenie profil słuŝy do sporządzania widoku bryły pozbawionego niepotrzebnych linii, ale za to uzupełnionego liniami konturowymi czyli dokładnie jej profilu. Pozwala ono rozdzielić linie profilu na widoczne i niewidoczne poprzez umieszczenie ich na róŝnych warstwach. Ponadto polecenie daje uŝytkownikowi moŝliwość usunięcia krawędzi pozornych (stycznych). MoŜna je wydać tylko w przestrzeni modelu, ale udostępnionej przez rzutnie z obszaru papieru. Efektem polecenia jest utworzenie anonimowego bloku 2D lub 3D składającego się z obiektów liniowych. Elementy bloku 2D są umieszczane w jednej płaszczyźnie zaś bloku 3D pokrywają się z krawędziami modelu i w związku z tym są umieszczane na wielu płaszczyznach lub tworzą krzywe 3D. Pozytywna odpowiedź na pytanie: Wyświetlić ukryte linie profilu na osobnej warstwie? [Tak/Nie] <T>: pozwala na rozdzielenie widocznych i niewidocznych linii na róŝne warstwy. Dodatkowo, jeŝeli w rysunku jest załadowany typ linii HIDDEN, to zostanie on automatycznie uŝyty na warstwie, na której umieszczone będą linie niewidoczne. Polecenie to tworzy nowe warstwy o nazwach PV-xxx na linie widoczne oraz PH-xxx na linie niewidoczne (xxx jest numerem heksadecymalnym) dlatego po zakończeniu polecenia warto zmienić ich nazwy adekwatnie do tego co one przedstawiają Pozytywna odpowiedź na pytanie: Rzutować linie profilu na płaszczyznę? [Tak/Nie] <T>: pozwala na utworzenie bloku 2D umieszczonego na płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny aktualnego widoku poprowadzonej przez początek aktualnego LUW. Wersja 2D jest wygodniejsza do wymiarowania w obszarze modelu, ale aby je wykonać konieczne jest zdefiniowanie na płaszczyźnie profilu osobnego LUW. LUW warto zmienić przed wydaniem polecenia (wygodna opcja to Nowy widok) 1
bo naleŝy pamiętać, Ŝe profil 2D jest tworzony na płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny ekranu i przechodzącej przez punkt początkowy aktualnego LUW Wreszcie ostatnie pytanie : Usunąć styczne krawędzie? [Tak/Nie] <T>: pozwala ustalić czy krawędzie pozorne mają zostać w profilu pominięte. Standardowe odpowiedzi na te pytania (3 x Tak) odpowiadają powszechnie stosowanym normom sporządzania dokumentacji technicznej. Przygotowanie przekrojów Do tworzeniu przekroi brył słuŝy polecenie przekrój. Polecenie to właściwie generuje nie tyle przekrój co kład przekroju bryły określoną płaszczyzną. Przekrój moŝe być wykonany płaszczyzną zdefiniowaną trzema punktami (opcja 3punkty), płaszczyzną widoku (opcja Widok) płaszczyznami równoległymi do płaszczyzn XY, YZ lub ZX aktualnego LUW u (opcje XY..ZX), płaszczyzną innego płaskiego obiektu (opcja Obiekt) lub płaszczyzną zdefiniowaną przez punkt i jej wektor normalny (opcja oś Z). Wynikiem polecenia jest utworzenie w płaszczyźnie przekroju regionu. Nie jest on kreskowany. Aby to uczynić trzeba uprzednio zdefiniować w jego płaszczyźnie nowy LUW. Samo kreskowanie jest juŝ łatwe wystarczy bowiem wskazać region jako obiekt do kreskowania (przycisk Dodaj: Wybierz obiekty). PoniewaŜ region reprezentuje kład przekroju konieczne będzie teŝ dorysowanie brakujących krawędzi i osi widocznych w danym przekroju. Powinno się je rysować w nowo zdefiniowanym LUW (tym samym co dla kreskowania). Pewien problem stanowią przekroje łamane. W tym przypadku moŝna je zbudować modyfikując i łącząc ze sobą klika przekrojów sprowadzonych do jednej płaszczyzny. Pomocne jest tu polecenie rozbij pozwalające wydzielić z utworzonych przekrojów krawędzie, które moŝna uŝyć do budowania ostatecznego przekroju. MoŜna teŝ skorzystać i innej techniki. Mianowicie w roli płaszczyzn przekroju łamanego moŝna wykorzystać ściany innego pomocniczego obiektu 3D rysunek 2. a) b) c) Rys. 2. Sposób tworzenia przekroju łamanego. a) obiekt i krawędź przekroju. b) przeniknie (linia przerywana) miedzy obiektem a bryłą pomocniczą zbudowaną na bazie krawędzi przekroju. c) pozostawienie odpowiednich ścian przenikania (po uprzednim rozbiciu bryły przenikania) i wykonanie na ich bazie kreskowania na LUW zdefiniowanym na jednej ze ścian. Obiekt pomocniczy tworzymy na bazie krawędzi (rys. 2a) przekroju dorysowując dodatkowe linie obejmujące jedną z części bryły w celu utworzenia regionu, który później wyciągamy na wysokość bryły. Wykonujemy później przenikanie obu brył z opcją utworzenia bryły przenikania (rys. 2b). Pomocniczą bryłę moŝemy usunąć natomiast bryłę przenikania rozbijamy i usuwamy jej niepotrzebne ściany pozostawiając jedynie siany przekroju. Na końcu sprowadzamy LUW na jedną ze ścian i wykonujemy kreskowanie wskazując jako obiekty do kreskowania pozostawione ściany (rys. 2c). W razie potrzeby moŝna dokonać edycji kreskowania i przyciskiem Odtwórz obwiednię odtworzyć krawędzie kreskowania na płaszczyźnie kreskowania. 2
Wykaz poleceń Polecenie przekrój, _section, M: Rysuj Bryły - Przekrój Bryła profil, _solprof M: Rysuj Bryły Ustawienia Profilu Bryła render, _render M: Widok Render Render... Render rmat, _rmat M: Widok Render Materiały... Opis Tworzy przekrój zadaną płaszczyzną. Przekrój jest regionem. Opcje oferują róŝne sposoby definiowania płaszczyzny przekroju. I tak: O Obiekt, wybiera pł. równoległą do pł. obiektu przechodzącą przez wskazany punkt. Z oś Z, definiuje pł. przez punkt i normalną do niej W Widok, definuje pł. jako równoległą do pł. rzutowania widoku przechodzącą przez wskazany punkt. XY..ZX definiuje pł. jako równoległą do odpowiednich pł. LUW przechodzącą przez wskazany punkt. 3 3punkty, def. pł. trzema punktami. Generuje linie profilu obiektu bryłowego czyli te linie, które są widoczne w rzeczywistości, gdy popatrzymy na obiekt z zadanego punktu widzenia. To polecenie moŝna wydać tylko z zakładki arkusza. Na arkuszu musi być utworzona co najmniej jedna rzutnia. Przed wydaniem polecenia trzeba przełączyć się do obszaru modelu. Skutkiem polecenia jest wygenerowanie bloku anonimowego, który przedstawia widok bryły, czyli zbiór jej krawędzi z wyłączeniem linii siatkowych, ale z włączeniem linii zarysu kształtu obiektu (istotne dla brył obrotowych). Linie niewidoczne moŝna wyświetlić na osobnej warstwie (zalecana opcja). Blok ten moŝe być płaski jeśli na pytanie: Rzutować linie profilu na płaszczyznę? [Tak/Nie] <T> odpowiemy Tak lub trójwymiarowy jeśli Nie. Polecenie tworzy realistyczny wygląd obiektu przez powleczenie jego powierzchni kolorem, wybranym wzorem (bitmapy) uwzględniając, cienie, odbicia, mgłę, przezroczystość obiektu, połoŝenie i charakterystykę światła. itp. Stosuje się je do celów prezentacyjnych. Pozwala związać określony materiał z bryłą dla celów renderingu. Render biblmat, _matlib M: Widok Render Biblioteka materiałów... Render Legenda: linia poleceń; M: menu; pasek narzędziowy Pozwala zdefiniować i pobrać do rysunku określony materiał, który później moŝna wykorzystać przy powlekaniu. 3
Ćwiczenie nr 19/20 zadania do wykonania Celem będzie wykonanie rysunku pokazanego NA KOŃCU instrukcji. Rysując proszę się posłuŝyć podanymi tam wymiarami. Pamiętajmy o utworzeniu warstw, definiowaniu i zapamiętywaniu LUW'ów oraz niektórych widoków. Krok 1. Narysuj boczny widok obiektu (jak na rys. obok). Przenieś LUW do naroŝnika jak na rysunku i zapamiętaj go pod jakąś nazwą. Zamień obrys na region. Krok 2. Poleceniem wyciągnij wyciśnij region na głębokość 45 jedn. (szerokość obiektu). Zmień i zapamiętaj widok na taki jak na rys. Zdefiniuj i zapamiętaj nowy LUW (jak na rys.) Narysuj w nim osie i koło podziałowe rozstawienia otworów. Krok 3. Narysuj na osobnych warstwach cztery walce i trzy kostki (na rys dla przejrzystości ukryto warstwę z obiektem). PosłuŜą one jako otwory i wybrania. Dobrze dobierz ich wysokości. (Wystarczy narysować po jednym walcu i kostce o maksymalnej wysokości i je skopiować we właściwe miejsca.) Następnie od obiektu odejmij róŝnica wszystkie narysowane walce i kostki. 4
Krok 4. Wykorzystamy teraz polecenie płat do wykonania odpowiednich cięć zwęŝających "prawą" stronę obiektu. Najpierw musimy odciąć (z opcją zatrzymaj Obie strony) prawe mocowanie (wskazane na rysunku kursorem). Tniemy po płaszczyźnie abc. Otrzymamy w ten sposób dwa elementy wciąŝ stykające się ze sobą. Następnie ucinamy obiekt po płaszczyznach abf oraz cde. W końcu łączymy z powrotem suma odcięte na początku elementy: obiekt oraz prawe mocowanie w jedną całość a otrzymamy obiekt jak na rys. Krok 5. Wykonaj zaokrąglenia na wszystkich krawędziach łączników [dwóch z lewej i jednego z prawej strony (por. rys. wyŝej)]. Najpierw ustal promień na 4 jedn. Na rysunku obok pokazano fragment obiektu po ukryciu linii niewidocznych z kursorem ustawionym przy jednej z zaokrąglanych krawędzi. Krok 6. Czas na otwór przelotowy. Umieść LUW na górnej powierzchni (moŝna uŝyć filtry do ustawienia początku LUW). Narysuj odpowiednią liczbę walców (pod kursorem na rys.). Dla górnej części otworu podstawy obu walców leŝą na górnej powierzchni. Dolna część otworu (gwintowany) składa się z dwóch walców o tej samej wysokości i o podstawach leŝących na tej samej powierzchni. Zewnętrzny walec jest przeznaczony na gwint. Aby wykonać otwór odejmij od bryły obiektu 3 walce. Dwa górne oraz jeden wewnętrzny dolny. Sfazuj otwory (fazy na krawędziach a, b, c i d). 5
Krok 7. Obiekt jest juŝ gotowy. Aby uzyskać wygląd jak na rysunku końcowym naleŝy wykonać przekrój A A. Trudność polega na tym, Ŝe potrzebujemy przekrój łamany (cięcie łańcuchem płaszczyzn) podczas gdy polecenie przekrój tworzy tylko przekrój prosty (cięcie jedną płaszczyzną). Aby sobie z tym poradzić musimy wykonać dwa przekroje (pokazane na rys. wyŝej) na osobnej warstwie. Uwaga wykonując przekrój centralny wskazać do przekroju obiekt oraz walec przeznaczony na gwint. (Uwaga NIE KRESKO- WAĆ - kreskowanie ma na celu jedynie podkreślić oba przekroje) Krok 8. Rozbijmy teraz oba przekroje, które są blokami. Potem usuńmy niepotrzebne linie z przekroju bocznego (wskazanego kursorem na poprzednim rys.) Zostawiamy tylko linie odnoszące się do łącznika. Następnie przesuwamy część przekroju bocznego do przekroju centralnego. Ten przekrój teŝ modyfikujemy tak aby po przesunięciu powstał przekrój jak na rys. obok. Dorysujmy jeszcze brakujące krawędzie i po wyłączeniu warstwy z obiektem zakreskujemy przekrój. Pamiętaj o przestawieniu LUW'a. Krok 9. Przechodzimy teraz do obszaru arkusza i tworzymy dwie prostokątne rzutnie. Ustalmy skalę zoom na 1xp. W rzutni górnej umieśćmy widok boczny z widoczną w nim jedynie warstwą z przekrojem zrobionym w krokach poprzednich. W rzutni dolnej umieśćmy widok z góry (wybierając odp. LUW i wykonując plan). Aby utworzyć poprawnie oba widoki naleŝy skorzystać z LUW'ów zdefiniowanych dla podstawy i rzutu bocznego. Teraz aby uzyskać sensowny (z punktu widzenia rys. technicznego) widok obiektu z góry musimy wykonać polecenie profil. Polecenie to tworzy widok obrysu obiektu ze wszystkim krawędziami rzeczywistymi i bez krawędzi pomocniczych. Polecenie to naleŝy wykonać w arkuszu, znajdując się w modelu rzutni dolnej. Na trzy pytania: Wyświetlić ukryte linie profilu na osobnej warstwie? [Tak/Nie] <T>: Rzutować linie profilu na płaszczyznę? [Tak/Nie] <T>: Usunąć styczne krawędzie? [Tak/Nie] <T>: odpowiadamy standardowo Tak (wystarczy wcisnąć ENTER). 6
Polecenie to tworzy na warstwach o nazwach PV-nn i PH-nn (nn - jest numerem heksadecymalnym) dwa bloki. Jeden umieszczony na PV-nn zawiera widoczne krawędzie i zewnętrzne obrysy obiektu a drugi znajdujący się na PH-nn zawiera krawędzie i obrysy niewidoczne. Warto zmienić na tych warstwach kolory i typy linii zwłaszcza na PH-nn wypadało by ustalić typ linii na HIDDEN. Dobrze jest zmienić im teŝ nazwy na bardziej czytelne. Po wykonaniu tego polecenia blokujemy w tej rzutni prawie wszystkie warstwy z wyjątkiem warstwy na osie podstawy oraz warstwy są utworzone poleceniem profil. Ostatnim zabiegiem jest wykonanie rzutni okrągłej na szczegół (ustalmy skalę na 10xp) oraz zgranie widoków w rzutni górnej i dolnej (polecenie mvsetup). W ten sposób uzyskamy wygląd arkusza jak na rysunku. Krok 10. Wykonajmy powlekanie. W tym celu przejdźmy do MODELU, wyłączmy niepotrzebne warstwy i wywołajmy polecenie Rmat. Następnie (odpowiednim przyciskiem) z Bilioteka materiałów... wybierzmy wzór BLUE GLASS. Zaimportujmy go przycisk <-Import zamknijmy okno i dołączmy Dołącz< ten wzór do obiektu. Teraz wywołujemy render, wybieramy typ renderingu Śledzenie promieni. Kończymy przyciskiem Render i otrzymujemy efekt jak na rys. wyŝej. 7
8