Grzejniki dekoracyjne - ciepło pięknem odziane Do grupy grzejników dekoracyjnych zalicza się wszystkie urządzenia grzewcze inne niż typowe i na co dzień spotykane. Ogólnie do dekoracyjnego segmentu można zaliczyć następujące grzejniki: grzejniki płytowe, np. z płaską płytą przyklejaną fabrycznie z przodu (rys. 1). konwektorowe (rys. 2) łazienkowe (rys. 3) pionowe (rys. 4) kolumnowe (rys. 5) kanałowe (rys. 6) Wszystkie urządzenia grzewcze z wyżej wymienionej klasyfikacji wpływają na wygląd pomieszczenia, podnosząc jego walory estetyczne. Montaż Grzejniki dekoracyjne mogą być montowane w każdym rodzaju pomieszczeń. Dokonując wyboru należy zwrócić większą uwagę w przypadku pomieszczeń o podwyższonej wilgotności (łazienki). W nich muszą być montowane tylko i wyłącznie urządzenia grzewcze dopuszczone przez producenta, np. grzejniki łazienkowe (rys. 12), grzejniki kolumnowe lub grzejniki w wykonaniu z dodatkowym zabezpieczeniem (tzw. ocynkowane). Do pozostałych pomieszczeń można przebierać w szerokiej i bogatej ofercie produktów dostępnych na rynku. Budowa Elementy grzewcze różnią się od siebie przede wszystkim konstrukcją oraz wyglądem. Stalowe grzejniki płytowe, konwektorowe lub pionowe zabudowane są z płyt grzewczych (czyli dwóch arkuszy blachy stalowej składającej się na jedną płytę grzewczą), w których wyprofilowane są kanały wodne, pomiędzy którymi zamontowana jest na stałe pofalowana blacha, zwiększająca powierzchnię styku przepływającego powietrza. W grzejnikach konwektorowych lub pionowych płyta grzewcza, a właściwie powinno się to nazywać panelem grzewczym, może być wykonana jako profil o przekroju prostokątnym, który stanowi jednocześnie kanał wodny. Grzejniki konwektorowe poziome charakteryzują się odmienną konstrukcją. Głównymi elementami są: przewód, który może mieć przekrój okrągły, owalny lub inny oraz żebra, tzw. lamele, które mogą być zagniecione (aluminiowe lamele na miedzianej rurze) lub przyspawane (ze stalowej blachy na stalowej rurze). Wszystko to może znajdować się w obudowie wykonanej np. z blachy, drewna (rys. 7) czy też płyty pilśniowej, we wnęce ściennej lub innej przestrzeni. Grzejniki łazienkowe w większości przypadków skonstruowane są z rurek o przekroju okrągłym lub z profili o przekroju kwadratowym lub prostokątnym. Ale coraz częściej spotykane są niecodzienne rozwiązania pod względem kształtu, np. jak na rysunku 3, gdzie konstrukcja jest z aluminiowych
profili pionowych, ryflowanych, ukształtowanych w łagodną, wertykalną falę, a zastosowany materiał zapewnia szybkie i efektywne dostarczenie ciepła. W jego tylnej części znajduje się stalowy kolektor wodonośny. 1. Grzejnik z płaską płytą z przodu 2. Niski konwektor zamontowany przy przeszkleniu
3. Grzejnik pionowy 4. Grzejnik kołowy 5. Grzejnik naścienny 6. Pionowy grzejnik z kompozytu mineralnego Oferta grzejników pionowych pod względem ich wyglądu jest przebogata. Ich kształty należą do najbardziej wyszukanych rozwiązań i znajdą zapewne klientów szukających różnorodności i odmienności. Na rysunkach 8, 9 i 10 pokazano przykłady takich nietypowych rozwiązań. Pierwszy grzejnik zbudowany jest z mineralnego kompozytu, który powstał podczas specjalnego, chronionego patentem procesu produkcyjnego. Drugi to przykład półokrągłego grzejnika zmontowanego z kwadratowych pionowych rurek połączonych ze sobą okrągłymi kolektorami poziomymi za pomocą zgrzewania oporowego, co stanowi cechę charakterystyczną dla niewidocznych spoin. Trzeci ma dużą powierzchnię oddawania ciepła, a co najciekawsze ma też skomplikowany kształt, tworzący specyficzny, artystyczny wzór na ścianie. Nie każdy jest świadomy, że materiał, jaki wykorzystano do stworzenia tego grzejnika to nie stal czy aluminium, a specjalny rodzaj betonu. Coraz częściej do łask wracają grzejniki kolumnowe. Montowane są często w starych budynkach dla efektu aranżacji sprzed kilkunastu lat lub w wysokich pomieszczeniach, takich jak np. lofty. Swoją budową przypominające grzejniki żeliwne. Składają się z pionowych lub poziomych rurek, np. o przekroju litery D lub przekroju okrągłym, ułożonych najczęściej w dwie do sześciu kolumn. Mogą mieć wysokość od np. 155 mm do nawet 3000 mm oraz długość od 200 mm do ponad 2500 mm.
7. Grzejnik pionowy Ostatnią grupą grzejników wpływającą na wystrój pomieszczenia są grzejniki kanałowe umieszczone w podłodze, a najczęściej wzdłuż przeszklonych witryn okiennych. Taki grzejnik składa się z wanny ze stali ocynkowanej lub ze stali nierdzewnej, w środku której umieszczony jest wymiennik ciepła (czyli przewód miedziany otoczony aluminiowymi lamelami) oraz dodatkowo może być wyposażony w wentylator. Elementem zasłaniającym wnętrze grzejnika jest kratka maskująca poprzeczna lub podłużna (rys. 11). Kratki mogą być wykonane z różnych materiałów. 8. Grzejnik dekoracyjny 9. Kratka maskująca Zasada działania W odróżnieniu od grzejników płytowych, których zasada działania jest bardzo dobrze znana, temperatura powierzchni grzejnika konwektorowego jest o wiele niższa i w większości przypadków nie przekracza 50 C. Zimne powietrze zasysane jest od dołu grzejnika, ogrzewa się przepływając pomiędzy lamelami, a następnie wypływa górą lub przodem grzejnika. Natomiast obudowa konwektora, w odróżnieniu do tradycyjnych grzejników płytowych, nie ma funkcji grzewczej, a jedynie pełni zadania osłonowe i dekoracyjne (nie dotyczy to grzejników składających się z wcześniej
opisanych paneli, w których bezpośrednio płynie czynnik grzewczy). W grzejnikach kanałowych przepływ powietrza może odbywać się w dwojaki sposób. Pierwszym sposobem jest konwekcja naturalna lub grawitacyjna, polegająca na tym, że chłodne powietrze swobodnie przepływa od dołu do góry grzejnika, ogrzewa się i unosi do pomieszczenia. Ruch ten wywołany jest poprzez tzw. efekt kominowy i jest on tym silniejszy im wyższy jest sam grzejnik oraz przez zastosowanie kierownic powietrza montowanych na samym wymienniku ciepła. Drugi sposób wymaga dodatkowego zainstalowania w środku grzejnika wentylatora, najlepiej pracującego na obniżonym napięciu zasilania (12 lub 24 V). Powoduje on zwiększenie prędkości przepływu powietrza przez urządzenie grzewcze, co tym samym przełoży się na jego zwiększenie wydajności cieplnej. Proces ten nazywa się wtedy konwekcją wymuszoną. Oddawanie ciepła praktycznie w 100% bezpośrednio do powietrza zapewnia bardzo wysoki komfort ogrzewania. Szybciej się ono nagrzewa, a dzięki właśnie wymuszonemu obiegowi doskonale miesza się w całym pomieszczeniu. Sposoby podłączenia do instalacji Jako że grzejnik jest jednym z elementów instalacji centralnego ogrzewania, to aby funkcjonował poprawnie należy go podłączyć w jeden system wraz ze źródłem ciepła dostarczającym czynnik grzewczy. Warto zastosować takie rozwiązanie, które nie wpłynie negatywnie na wygląd całości. Grzejniki dekoracyjne najczęściej są wyposażone w króćce przyłączeniowe oddalone od siebie o 50 mm (licząc w osiach otworów) na dole na środku. Jest to wymiar znormalizowany, dla którego dostosowana jest armatura przyłączeniowa dostępna na rynku. W większości przypadków grupa ozdobnych urządzeń grzewczych nie jest fabrycznie wyposażona w żadną wkładkę termostatyczną i w zależności od sposobu prowadzenia instalacji, można zastosować tzw. bloki zaworowe proste lub kątowe. Łączą one w sobie funkcję estetyczną oraz użyteczną przy regulacji. Taki sposób podłączenia ułatwia także utrzymanie czystości i porządku pod grzejnikiem. 10. Blok zaworowy 11. Zawory dekoracyjne
12. Głowica termostatyczna Na rynku dostępnych jest wiele zaworów przyłączeniowych do grzejników dekoracyjnych, które oprócz funkcji odcięcia dopływu wody, pozwalają również na regulacje temperatury w pomieszczeniu, dzięki wbudowanemu zaworowi termostatycznemu połączonemu z głowicą termostatyczną (rys. 13). Wybór polega głównie na dopasowaniu wyglądu i koloru wykończenia do posiadanego grzejnika. Zwykle zawory są wyposażone w osłonę w kolorze białym lub pokrytą chromem wraz z korespondującą z nią głowicę termostatyczną. W pozostałych przypadkach, gdzie konstrukcja grzejnika wymusza inny niż 50 mm rozstaw przewodów można wykorzystać pojedyncze zawory termostatyczne i odcinające z dekoracyjnym wykończeniem (rys. 14). Najpopularniejszymi średnicami przyłączy są króćce z gwintem wewnętrznym ½ cala lub gwintem zewnętrznym ¾ cala. Grzejniki o bardzo fantazyjnych kształtach mogą mieć króćce przyłączeniowe w bardzo nietypowych miejscach. W takiej sytuacji należy skorzystać z dokumentacji dostarczanej przez producenta lub zaczekać z wyprowadzeniem podejść do grzejnika aż do momentu, kiedy zostanie dostarczony na miejsce montażu. Sposoby regulacji Regulacja w grzejnikach dekoracyjnych odbywa się tak samo jak w przypadku grzejników zwykłych płytowych. Jest to regulacja jedynie przepływem strumienia czynnika grzewczego w zależności od temperatury w pomieszczeniu poprzez różne ustawienia na głowicy termostatycznej (rys. 15). Taka sama regulacja przepływem wody odbywa się w grzejnikach z wymiennikiem ciepła w zabudowanej osłonie. Bardziej skomplikowana regulacja jest w grzejnikach kanałowych, które są wyposażone w wentylatory wspomagające przepływ powietrza. Może ona być zrobiona w dwojaki sposób. Na pewno musi być regulacja od strony przepływającego strumienia powietrza wywołanego ruchem wirników wentylatora, do którego potrzeba osprzętu elektrycznego, jakim są: transformatory (obniżają napięcie z 230 V na napięcie bezpieczne 12 lub 24 V), ręczne regulatory do sterowania obrotami wentylatora oraz termostaty z automatycznym przełącznikiem obrotów (z możliwością ustawienia programu tygodniowego lub z możliwością sterowania za pomocą zdalnego pilota). Oczywiście dodatkowo można dokonać regulacji od strony czynnika grzewczego poprzez zamontowanie napędu termicznego na zaworze termostatycznym, który podczas wyłączenia się wentylatorów zamknie przepływ wody przez grzejnik. Gdybyśmy jednak nie zdecydowali się na sterowanie od strony wody to przy wyłączonych wentylatorach i pracującej instalacji centralnego ogrzewania, czynnik grzewczy przepływałby przez wymiennik i następowałaby swobodna (naturalna) konwekcja. Kwestie bezpieczeństwa Bardzo ważną sprawą, nagminnie pomijaną podczas montażu, jest sposób zawieszenia danego urządzenia grzewczego na ścianie. Należy bacznie zwracać uwagę na elementy systemu zawieszenia, które powinno się dostosować do konkretnego rodzaju ściany. Nie zawsze kołki rozporowe i śruby
montażowe dostarczane przez producenta są odpowiednie do danej konstrukcji przegrody. W przypadku ścian o konstrukcji lekkiej należy zastosować dodatkowe wzmocnienia i zmienić elementy, na których będzie wisiał grzejnik na inne, gwarantujące stabilny montaż i bezpieczeństwo użytkowników. Grzejniki często ważą ponad 100 kg. Kwestia ochrony domowników jest także często podnoszona w przypadku grzejników montowanych w podłodze, wyposażonych w wentylator. Kładzie się bardzo duży nacisk na to, aby napięcie zasilające układ wspomagający przepływ powietrza było bezpieczne i wynosiło 12 lub 24 V. Ogranicza się stosowanie wentylatorów zasilanych bezpośrednio napięciem 230 V montowanych w budownictwie mieszkaniowym, z uwagi na większe prawdopodobieństwo porażenia prądem. rys. 1. Grzejnik z płaską płytą z przodu (fot. Purmo) rys. 2. Niski konwektor zamontowany przy przeszkleniu (fot. Kermi) rys. 3. Grzejnik pionowy (fot. Purmo) rys. 4. Grzejnik kołowy (fot. Purmo) rys. 5. Grzejnik naścienny (fot. Purmo) rys. 6. Pionowy grzejnik z kompozytu mineralnego (fot. Jaga) rys. 7. Grzejnik pionowy (fot. Vasco) rys. 8. Grzejnik dekoracyjny (fot. Jaga) rys. 9. Kratka maskująca (fot.purmo) rys. 10. Blok zaworowy (fot. Oventrop) rys. 11. Zawory dekoracyjne (fot. Danfoss) rys. 12. Głowica termostatyczna (fot. Oventrop) Autor: mgr inż. Tomasz Podleś, doradca techniczny Artykuł pochodzi z Polskiego Instalatora 3/2013, str. 22-25. KONTAKT Polski Instalator E-mail: pi@polskiinstalator.com.pl WWW: www.polskiinstalator.com.pl Tel: +48 22 678 37 60 Adres: al. KEN 95 02-777 Warszawa