Sprawozdanie z realizacji Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w mieście Zielona Góra w 2014 roku Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii (art. 10 ust. 1) nakłada na gminę obowiązek realizowania jako zadania własnego gminy następujących przedwzięć: 1) zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i zagrożonych uzależnieniem; 2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej; 3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; 4) wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii; 5) pomoc społeczna osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Zadania te, dostosowane do potrzeb oraz możliwości naszego miasta, zostały zawarte i opisane w Miejskim Programie Przeciwdziałania Narkomanii w Zielonej Górze na lata 2010 2015. Zgodnie z uchwałą Nr LXIV/802/10 Rady Miasta Zielona Góra z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2010 2015 wykonanie zadań w nim zawartych powierzono Pełnomocnikowi ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Zakres kompetencji Pełnomocnika określa Zarządzenie nr 460/04 Prezydenta Miasta Zielona Góra z dnia 07.06.2004 r. w sprawie zatrudnienia pełnomocnika ds. profilaktyki i rozwiazywania problemów alkoholowych oraz Zarządzenie nr 511.2013 Prezydenta Miasta Zielona Góra z dnia 1 lipca 2013 r. w sprawie zmiany pełnomocnictwa. Na realizację zadań określonych w Miejskim Programie Przeciwdziałania Narkomanii przez Biuro Pełnomocnika ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w budżecie miasta zaplanowano na rok 2014 środki w wysokości 84 981, 00 zł. Wykonano 84 938, 07 zł. 1
1. Realizacja zadnia: zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i zagrożonych uzależnieniem. W ramach zadania współpracowano z: a/ Polskim Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii Oddział w Zielonej Górze, które prowadziło: Indywidualne zajęcia psychoprofilaktyczne W ramach zadania zagwarantowano profesjonalną pomoc interdyscyplinarną, w tym psychiatryczną, terapeutyczną, psychologiczną, porady, konsultacje oraz terapię indywidualną, prowadzoną w warunkach ambulatoryjnych. Adresatami zadania były osoby zagrożone uzależnieniem i uzależnione od środków psychoaktywnych, rodziny osób okazjonalnie używających narkotyków, osoby współuzależnione. Podjęte działania przyczyniły do utrzymywania wśród pacjentów stylu życia wolnego od uzależnienia, kształtowania postaw sprzyjających podejmowaniu dojrzałych decyzji, redukcji ryzyka związanego z uzależnieniem. Wskaźniki zadnia: 1) Ilość środków przeznaczonych na dofinansowanie realizacji zadania 50 000 zł, 2) liczba odbiorców zadania 511 osób, 3) liczba godzin zajęć, dyżurów 936. 2. Realizacja zadnia: udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej. W ramach zadania współpracowano z: a/ Chorągwią Ziemi Lubuskiej Związku Harcerstwa Polskiego w Zielonej Górze, która prowadziła: Punkt Wczesnej Interwencji dla Dzieci i Młodzieży W ramach zadania przeprowadzono 15 zbiórek, dotyczących tematyki uzależnienia od środków psychoaktywnych we wszystkich drużynach harcerskich w mieście. Podczas zbiórek specjalista profilaktyki i terapii prowadził zajęcia na temat uzależnienia od narkotyków. Dzięki tym działaniom zwiększono wrażliwość młodych ludzi na problem narkotyków i rozwijano umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, w których narkotyk stanowi problem dla kogoś z najbliższej rodziny. Podjęto wczesną interwencję w sytuacji rodzącego zagrożenia uzależnienia od środków psychoaktywnych. Udzielono wsparcia osobom, które podejrzewają problem w kręgu swoich najbliższych, ale ze względu na obawy nie zgłaszają do odpowiednich instytucji, a kontakt prywatny z terapeutą jest poza ich możliwościami finansowymi. Adresatami zadania były dzieci i młodzież zrzeszona w drużynach harcerskich, która była zaniepokojona swoim zachowaniem, bądź osób ze swojego otoczenia w związku z kontaktami ze środkami psychoaktywnymi. Adresatami byli również rodzice dzieci zrzeszonych w tej organizacji oraz kadra instruktorska, która, na co dzień pracuje z dziećmi i młodzieżą. Zbiórki prowadzone przez specjalistę cieszyły dużym zainteresowaniem. 2
Zajęcia warsztatowe podczas zbiórki Praca w grupach w czasie zbiórki Wskaźniki zadnia: 1) Ilość środków przeznaczonych na dofinansowanie realizacji zadania 3 000 zł, 2) liczba odbiorców zadania 200 osób, 3) liczba godzin zajęć, dyżurów 40. 3
3. Realizacja zadania: prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych. W ramach zadania współpracowano z: a/ Polskim Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii (Oddział w Zielonej Górze): przy organizacji Międzynarodowego Dnia Zapobiegania Narkomanii Obchody Międzynarodowego Dnia Zapobiegania Narkomanii odbyły w dniu 13 czerwca. Zorganizowano happening połączony z szeroką akcją promocyjną, z udziałem placówek edukacyjnych i opiekuńczo-wychowawczych. Happening odbył na terenie siedziby Polskiego Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii. W części artystycznej wystąpiły szkolne zespoły muzyczno artystyczne, odbyły pokazy zaprzyjaźnionych klubów sportowych, a także konkursy i zabawy dla młodzieży. Dzięki poprzedzającej kampanii promocyjnej udało nagłośnić problem związany z uzależnieniami i zagrożeniami wynikającymi z używania substancji psychoaktywnych w środowisku lokalnym. Poprzez atrakcyjna formę imprezy zaprezentowano zainteresowania młodzieży i alternatywne formy spędzania wolnego czasu. Dzięki aktywnym i atrakcyjnym działaniom przyczyniono do promowania zdrowego stylu życia, przeprowadzono działania informacyjne i edukacyjne na temat HIV i AIDS. Adresatami zadnia byli przedstawiciele i uczniowie zielonogórskich placówek oświatowych. Stoisko Biura Pełnomocnika ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, na którym udostępniono materiały informacyjno - edukacyjne z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, zapobiegania narkomanii, przeciwdziałania przemocy oraz o formie pomocy Biura. 4
Występy artystyczne Gry i zabawy odbywające podczas happeningu 5
Wskaźniki zadnia: 1) Ilość środków przeznaczonych na dofinansowanie realizacji zadania 10 000 zł, 2) liczba odbiorców zadania 200 bezpośrednich odbiorców. Zajęcia profilaktyczne w placówkach oświatowych W ramach zadania terapeuci uzależnień przeprowadzili zajęcia edukacyjno-informacyjne dla uczniów i ich rodziców w trzech zielonogórskich szkołach: Zespole Szkół Ekonomicznych, Gimnazjum nr 1 i Gimnazjum nr 6. W każdej z tych szkół odbyły zajęcia w 4 klasach. Celem warsztatów było: - zmienienie nastawienia młodzieży do środków psychoaktywnych, a co za tym idzie, rezygnacja z inicjacji narkotykowej lub zaprzestanie używania narkotyków wśród tych, którzy tę inicjację mają już za sobą, - zdobycie wiedzy na temat szkodliwości działania środków psychoaktywnych, - zmiana zachowań i sposobów reagowania w trudnych sytuacjach, - kształtowanie postawy dbałości o własne zdrowie, higieniczny tryb życia oraz racjonalne gospodarowanie czasem wolnym. W ramach zadania zrealizowano zamierzone cele poprzez zajęcia przeprowadzone także dla rodziców. Przekazano im wiedzę na temat środków uzależniających i skutków ich stosowania oraz wiedzę na temat umiejętności rozpoznawania sygnałów ostrzegawczych używania narkotyków, a także umiejętności rozmowy z dzieckiem na temat narkotyków. Adresatami zadania byli uczniowie i rodzicie z wyżej wymienionych szkół. 6
Wskaźniki zadnia: 1) Ilość środków przeznaczonych na dofinansowanie realizacji zadania 7 000 zł, 2) liczba odbiorców zadania 330 uczniów i 107 rodziców, 3) liczba godzin zajęć, dyżurów 120 h. b/ Towarzystwem Rozwoju Rodziny: Rady pedagogiczne i zebrania z rodzicami dotyczące problematyki narkomanii W ramach zadania przeprowadzono godzinne rady pedagogiczne z rodzicami w pięciu zielonogórskich placówkach oświatowych: Zespole Szkół Ekonomicznych, Gimnazjum nr 2, Gimnazjum nr 7, Zespole Szkół Zawodowych PBO, Zespole Szkół Technicznych. Tematyka spotkań obejmowała następujące zagadnienia: uzależnienie (przyczyny, skutki, etapy, objawy uzależnienia), w tym uzależnienia behawioralne, czynniki chroniące przed ryzykownymi zachowaniami i uzależnienia nimi, ryzykowne zachowania młodzieży, pomoc osobom uzależnionym i ich rodzinom. Rady pedagogiczne i spotkania z rodzicami cieszyły bardzo dużym zainteresowaniem. Zadanie zostało zrealizowane w wymiarze większym niż zakładano. Pierwotnie planowano przeszkolić 150-250 osób, natomiast w sumie w spotkaniach udział wzięło 265 osób. Bezpośrednimi adresatami zadania były osoby pracujące z młodzieżą (nauczyciele, wychowawcy, pedagodzy, wychowawcy w internatach i bursach szkolnych, świetlicach socjoterapeutycznych), osoby realizujące zadania profilaktyczne z zakresu narkomanii i rodzice. Pośrednimi uczestnikami zadania była młodzież ucząca w szkołach, młodzież przebywająca w internatach i bursach szkolnych, w świetlicach socjoterapeutycznych. Wskaźniki zadnia: 1) Ilość środków przeznaczonych na dofinansowanie realizacji zadania 3 500 zł, 2) liczba odbiorców zadania 265 osób, c/ przystąpiono do kampanii Narkotyki? To mnie nie kręci! Miasto przystąpiło do kampanii Narkotyki? to mnie nie kręci!. Biuro przekazało materiały informacyjno-edukacyjne szkołom gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym. Autorem kampanii jest Stowarzyszenie Producentów i Dziennikarzy Radiowych z Poznania, które bazuje na dwóch strategiach profilaktycznych: edukacyjnej i informacyjnej. Głównym celem kampanii było rozwijanie ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych, a dzięki temu umożliwienie dokonywania racjonalnych wyborów przez młodzież. Kampanię skierowano do młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej, która rozpoczynając kolejny etap nauki, wchodzi w nowe otoczenie i narażona jest na podejmowanie zachowań ryzykownych, m.in. ganie po środki psychoaktywne, w tym marihuanę i dopalacze. Adresatami kampanii byli także rodzice, którzy wyznaczają kierunki zachowań społecznie akceptowanych Do kampanii przystąpiło 14 zielonogórskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Placówki otrzymały materiały informacyjno edukacyjne. Działania kampanijne dostarczają rzetelnych i adekwatnych informacji na temat skali zjawiska używania przez młodzież w Polsce substancji psychoaktywnych takich jak marihuana i dopalacze. Do młodzieży dotarł bardzo ważny komunikat, że większość młodych ludzi nie bierze. Przekazano także informacje o potencjalnych skutkach zażywania narkotyków, konsekwencjach zdrowotnych, prawnych i społecznych. 7
Materiały edukacyjne przekazane szkołom. 8
d/ przystąpiono do kampanii Przyjmuje leki, czy bierze? Leki bez recepty do leczenia nie do brania Kampania przygotowana została przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Patronat honorowy nad przedwzięciem objęli Minister Zdrowia i Minister Edukacji Narodowej. Jest ona odpowiedzią na zwiększający problem odurzania przez młodzież lekami dostępnymi bez recepty. Działania adresowane były do rodziców młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz nauczycieli i miały na celu zwiększenie wiedzy na temat ryzyka używania leków dostępnych bez recepty przez dzieci i młodzież w celach pozamedycznych oraz zapobieganie jego negatywnym konsekwencjom. Biuro zaprosiło do wzięcia udziału w kampanii zielonogórskie szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne. Zgłosiło 6 gimnazjów oraz 5 szkół ponadgimnazjalnych. Placówkom zostały przekazane podręczniki dla rodziców "O lekach, marihuanie, dopalaczach bez histerii" oraz scenariusz zajęć z rodzicami dla nauczycieli "Szkoła i rodzice wobec zagrożeń substancjami psychoaktywnymi". Materiały edukacyjne dla rodziców kampanii Przyjmuje leki, czy bierze? Leki bez recepty - do leczenia, nie do brania. W związku z udziałem w kampanii Przyjmuje leki, czy bierze? Leki bez recepty - do leczenia, nie do brania przeprowadzono anonimowe ankiety ewaluacyjne przygotowane przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Ankiety zostały przeprowadzone wśród nauczycieli i rodziców w 6 placówkach oświatowych. Wyniki poszczególnych ankiet przesłanych do Biura Pełnomocnika ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Zielonej Górze zostały zebrane przez pracowników Biura w ankietę zbiorczą i przekazane Krajowemu Biuru ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Informacje uzyskane z ankiet pozwolą na ocenę ogólnopolskiej kampanii. 9
Ankieta ewaluacyjna dotycząca spotkań przeprowadzonych w ramach kampanii Przyjmuje leki czy bierze? Leki bez recepty do leczenia, nie do brania 1. Nazwa organizacji prowadzącej spotkania: Ankieta zbiorcza Biuro Pełnomocnika ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Zielonej Górze Szkoły: - Zespół Szkół Elektronicznych i Samochodowych - Europejskie Gimnazjum Społeczne i Europejskie Liceum Ogólnokształcące - Gimnazjum nr 6 - Gimnazjum nr 7 - Zespół Szkół Akademickich - Zespół Szkół Ekologicznych 2. W jakich miejscowościach były przeprowadzone spotkania/ szkolenia z rodzicami i/ lub nauczycielami Zielona Góra 3. Liczba przeprowadzonych spotkań z rodzicami: 86 4. Łączna liczba rodziców uczestniczących w spotkaniach: 796 5. Liczba przeprowadzonych spotkań z nauczycielami: 5 6. Łączna liczba nauczycieli uczestniczących w spotkaniach: 94 7. Wyniki ankiety dla rodziców (tu należy wpisać łączną ilość osób, które zaznaczyły daną odpowiedź): 1. Przed spotkaniem posiadałem/ posiadałam wystarczającą wiedzę na temat problemu odurzania przez młodzież lekami dostępnymi bez recepty nie raczej nie 23 63 58 184 78 2. Przekazane na spotkaniu/ szkoleniu informacje zwiększyły moją wiedzę na temat problemu odurzania przez młodzież lekami dostępnymi bez recepty nie raczej nie 15 8 19 195 178 3. Uzyskane informacje oceniam jako przydatne w wychowaniu dziecka nie raczej nie 7 3 18 133 249 10
4. Uzyskane informacje oceniam jako pomocne w radzeniu sobie z ewentualnym problemem używania przez dziecko leków w celach odurzania. nie raczej nie 8 5 28 183 191 5. Uprzednio uczestniczyłem/uczestniczyłam w spotkaniach/szkoleniach dotyczących profilaktyki narkomanii. TAK NIE 146 264 8. Wyniki ankiety dla nauczycieli (tu należy wpisać łączną ilość osób które zaznaczyły daną odpowiedź) : 1. Przed spotkaniem posiadałem/ posiadałam wystarczającą wiedzę na temat problemu odurzania przez młodzież lekami dostępnymi bez recepty nie raczej nie 6 6 5 19 6 2. Przekazane na spotkaniu/ szkoleniu informacje zwiększyły moją wiedzę na temat problemu odurzania przez młodzież lekami dostępnymi bez recepty nie raczej nie 1 1 1 11 27 3. Uzyskane informacje oceniam jako przydatne dla współpracy z rodzicami nie raczej nie 1 1 1 6 33 4. Uzyskane informacje oceniam jako pomocne w radzeniu sobie z ewentualnym problemem używania przez ucznia leków w celach odurzania. nie raczej nie 1 1 2 14 24 11
5. Uprzednio uczestniczyłem/uczestniczyłam w spotkaniach/szkoleniach dotyczących profilaktyki narkomanii. TAK NIE 22 20 Wyniki ankiet ewaluacyjnych dotyczących spotkań przeprowadzonych w ramach kampanii Przyjmuje leki czy bierze Leki bez recepty do leczenia, nie do brania. Podsumowując przeprowadzone wyniki badań można stwierdzić, że przekazane informacje na spotkaniu przeprowadzonym w ramach kampanii Przyjmuje leki czy bierze? Leki bez recepty do leczenia, nie do brania pogłębiły wiedzę rodziców i nauczycieli na temat problemu odurzania przez młodzież lekami dostępnymi bez recepty, a także uzyskane informacje będą dla nich pomocne w radzeniu sobie z ewentualnym problemem używania przez młodzież leków w celach odurzania. e/ Biuro Pełnomocnika ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych prowadzi stronę internetową www.probal.zielonagora.pl, na której zamieszczane są informacje o działalności Biura oraz tematy związane z szeroko rozumianą profilaktyką uzależnień, m.in. informacje o Profilaktycznym programie w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, o Serwisie Informacyjnym Narkomania on-line oraz badaniach Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA). 4. Realizacja zadania: wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii. a/ współpraca z Policją Analizator służący do wykrywania środków psychoaktywnych w organizmie człowieka został zakupiony w grudniu 2009 roku. W dniu 30.12.2009 r. Prezydent Miasta Zielona Pan Janusz Kubicki, przekazał urządzenie Komendzie Miejskiej Policji w Zielonej Górze. W konsekwencji Funkcjonariusze Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Zielonej Górze wykorzystali urządzenie Dräger Drug Test 5000 w ramach programu prewencyjnego STOP NARKOTYKOM. Program był realizowany poprzez codzienne kontrole uczestników ruchu drogowego wzbudzających podejrzenie, iż mogą prowadzić pojazd pod wpływem środków odurzających oraz działania prewencyjne pod kryptonimami Dyskoteka, Narkotyki i alkohol, Trzeźwy kierowca, Trzeźwy poranek i inne w zależności od okoliczności. Podczas działań kontrolowano większą grupę osób kierujących pojazdami. Podczas działań kontrolowano większą grupę osób kierujących pojazdami. Policjanci bardzo pozytywnie oceniają korzystanie z urządzenia Dräger Drug Test 5000. Podkreślają, iż urządzenie jest proste w obsłudze, daje natychmiastowy wynik, co znacznie ułatwia czynności wobec kierowcy oraz zaoszczędza czas policjantów, by mogli bardziej efektywnie pełnić służby patrolowe w wyznaczonych rejonach. 12
Wskaźniki zadania: 1) liczba osób poddanych kontroli przy użyciu Analizatora Dräger Drug Test 5000 72 (w tym liczba osób, u których wykryto substancje psychoaktywne 16). Przekazanie materiałów informacyjno-edukacyjnych dot. przeciwdziałania narkomanii z uwzględnieniem dopalaczy dla Komendy Miejskiej Policji w Zielonej Górze. Materiały przekazano Policji prowadzącą działalność profilaktyczną, poprzez liczne spotkania z dziećmi i młodzieżą w placówkach oświatowych, uczestnictwo w konkursach, debatach, szkoleniach i festynach, podczas, których przekazywana jest wiedza z zakresu uzależnień oraz wręczane są uczestnikom materiały informacyjne. Przykładowe materiały informacyjno edukacyjne przekazane Komendzie Miejskiej Policji w Zielonej Górze b/ współpraca z Krajowym Biurem Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii Współpraca dotyczyła, m.in. zamówienia i rozpowszechniania materiałów informacyjnoedukacyjnych dotyczących kampanii Przyjmuje leki czy bierze? Leki bez recepty do leczenia, nie do brania. Realizując zadania Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii, Prezydent Miasta Zielona Góra ogłosił otwarty konkurs ofert na realizację zadań publicznych z zakresu przeciwdziałania narkomanii w 2014 r. Po podjęciu decyzji przez Prezydenta Miasta Zielona Góra, zawarto 5 umów na realizację zadań. Biuro Pełnomocnika ds. Rozwiazywania Problemów Alkoholowych objęło wsparciem merytorycznym podmioty realizujące zadania publiczne. Po podjęciu decyzji przez Prezydenta Miasta Pana Janusza Kubickiego zawarto 5 umów na realizację zadań. Umowy z podmiotami realizującymi zadania z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym ( w ramach Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii) zostały zawarte przez Prezydenta Miasta. Biuro współpracowało z organizacjami 13
przy realizacji tych zadań prowadząc rzeczywistą koordynację wykonania umów oraz realizowanych na ich podstawie zadań publicznych, sprawdzając prawidłowość ich wykonywania. Realizując zadania zawarte w Programie przestrzegano, m.in. przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, ustawy o finansach publicznych Przy realizacji zadań Biuro współpracowało z: Wydziałem Oświaty i Spraw Społecznych, Wydziałem Finansów Urzędu Miasta, Komendą Miejską Policji, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej Poradnią Terapii Uzależnień od Środków Psychoaktywnych, Wojewódzkim Ośrodkiem Terapii Uzależnień i Współuzależnienia, Polskim Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii, oraz placówkami oświatowymi i wychowawczymi w mieście. Dla skuteczniejszego wypełniania obowiązków Pełnomocnik oraz pracownicy Biura podnosili swoje kwalifikacje, uczestnicząc w warsztatach, szkoleniach i konferencjach podejmujących tematykę m.in. motywowania osób uzależnionych do leczenia, a także szkoleniach dotyczących m.in. rozliczania dotacji, współpracy z organizacjami pozarządowymi. W Miejskim Programie Przeciwdziałania Narkomanii zawarte są zadania w przypadku, których trudno jest oszacować liczbę odbiorców. Wśród osób objętych zadaniami realizowanymi w ramach Programu są osoby, które brały udział w kilku przedwzięciach, oraz osoby, które zetknęły z zadaniami realizowanymi w ramach Programu jednorazowo. Adresatami zadań prowadzonych w ramach Programu są także dzieci i młodzież biorące udział w działaniach realizowanych m.in. przez pedagogów i nauczycieli, którzy wiedzę i umiejętność prowadzenia przedwzięć profilaktycznych zdobyli podczas szkoleń i warsztatów organizowanych w ramach Programu. Najważniejszym dokumentem prawnym, tworzącym podstawy do prowadzenia i finansowania działań związanych z przeciwdziałaniem narkomanii jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz.124). Uwaga: zdjęcia zamieszczone w sprawozdaniu nie mogą być rozpowszechniane bez zgody osób na nich przedstawionych w celach innych niż do użytku służbowego, w związku z realizacją Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii (art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.). Renata Teodorczyk Zielona Góra,. Pełnomocnik ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 14