Raport z konsultacji publicznych oraz opiniowania projektu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych od niektórych dochodów (przychodów podatników podatku dochodowego od osób fizycznych oaz podatników podatku dochodowego od osób prawnych Stosownie do postanowień art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.), z chwilą skierowania projektu rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych od niektórych dochodów (przychodów podatników podatku dochodowego od osób fizycznych oaz podatników podatku dochodowego od osób prawnych do uzgodnień, konsultacji publicznych oraz opiniowania, ww. projekt został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji, w serwisie Rządowy Proces Legislacyjny. Żaden z podmiotów nie zgłosił zainteresowania pracami nad projektem rozporządzenia w trybie art. 5 ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa. Informacja o zamieszczeniu konsultowanego projektu w BIP RCL została indywidualnie skierowana do: 1) Narodowego Banku Polskiego 2) Komisji Nadzoru Finansowego 3) Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 4) Związku Banków Polskich 5) Kasy Krajowej Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych. Konsultacje miały charakter powszechny i otwarty, umożliwiający wszystkim zainteresowanym podmiotom wyrażenie opinii na temat projektu. Uwagi do projektu zostały zgłoszone przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) oraz Związek Banków Polskich (ZBP), przedstawia je poniższa tabela. str. 1
Lp. Dotyczy Uwagę zgłosił Treść uwagi Stanowisko Ministerstwa Finansów 1. Uzasadnienia UOKiK uzupełnienie uzasadnienia o: projektu 1) stwierdzenie, iż zaniechanie poboru podatku nie będzie miało zastosowania do osób, które pomimo iż nabyły nieruchomość na własne cele mieszkaniowe, w dacie umorzenia nie wykorzystywały tej nieruchomości w takim celu, 2) wskazanie celu wprowadzenia zaniechania poboru podatku dochodowego od osób prawnych Uwaga uwzględniona Uzasadnienie W związku ze zgłoszonymi wątpliwościami zdecydowano się na zmianę w treści projektu rozporządzenia polegającą na rezygnacji z warunku, aby w dacie umorzenia zobowiązania z tytułu kredytu osoba fizyczna wykorzystywała na własne cele mieszkaniowe nieruchomość lub lokal mieszkalny. W uzasadnieniu do projektu zostało wskazane, z jakich powodów proponuje się objęcie zaniechaniem poboru podatku CIT kredytodawców. W przypadku umorzenia zobowiązania z tytułu kredytu, aby kredytodawca mógł zaliczyć taki umorzony kredyt do kosztów podatkowych, umorzenie to musi być związane z: - bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej banków, lub - postepowaniem upadłościowym z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego, lub - realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw. W omawianej sprawie żaden z powyższych przypadków nie będzie str. 2
2. 1 pkt 1 ZBP zdaniem ZBP weryfikacja warunków dotyczących sposobu wykorzystywania nieruchomości przez osoby fizyczne czy ewentualnego wcześniejszego korzystania z umorzenia zobowiązania, leży poza możliwościami banków. Stąd też ZBP proponuje dodanie w 1 pkt 1 lit.c w następującym brzmieniu: c) podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, dokonujący umorzenia, otrzyma od osoby fizycznej, której zobowiązanie z tytułu kredytu ulega umorzeniu, oświadczenie potwierdzające spełnienie warunków wskazanych w lit.b. Alternatywnie, na końcu lit.b można rozważyć dopisanie następujących wyrazów i co zostało potwierdzone złożonym przez nie oświadczeniem. 3. 1 pkt 2 ZBP Oprocentowanie kredytu nie może być ujemne, gdyż zaprzecza to istocie umowy kredytowej, w związku z tym ZBP proponuje zmianę brzmienia pkt 2 w 1 na następujące: 2) świadczenia otrzymanego przez osoby fizyczne w związku z umową kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie, otrzymanego przed dniem 15 stycznia 2015 r., od podmiotów uprawnionych do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w walucie obcej lub w polskich złotych, lecz nominowanych lub indeksowanych do waluty obcej, w konsekwencji decyzji podmiotu uprawnionego do udzielania kredytów o udzieleniu świadczenia na rzecz klienta lub obniżeniu raty kapitałowej odpowiadających miał miejsca, stad też w celu zachęcenia kredytodawców do pomocy kredytobiorcom, poprzez umorzenie zobowiązania z tytułu kredytu, proponuje się stosowne rozwiązanie dotyczące zaniechania poboru podatku. Wprowadzenie warunku postulowanego przez ZBP nie jest możliwe. Celem rozporządzenia nie jest określanie warunków umorzenia kwot wierzytelności a zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonych przez kredytodawców kwot. Warunki umorzenia kredytów określają kredytodawcy w swoich regulaminach. Przedmiotowe rozporządzenie natomiast będzie miało zastosowanie wyłącznie w sytuacji zastosowanego już umorzenia Uwaga niezrozumiała. Dla uczytelnienia przepisu dokonano zmiany jego treści poprzez zastąpienie wyrazów w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnych stóp referencyjnych wyrazami w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania. Dotychczasowy zapis budził wątpliwości w związku z faktem, iż zastosowanie ujemnych stóp referencyjnych nie jest równoznaczne z powstaniem przychodu. Powyższa sytuacja jest str. 3
rezultatowi zastosowania ujemnych stóp referencyjnych. 4. 2 ZBP Konsekwencją zmiany zaproponowanej do 1 pkt 2 projektu ZBP proponuje zmianę brzmienia 2, na następujące: 2. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób prawnych od podmiotów uprawnionych do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw: 1) od dochodów odpowiadających równowartości powszechna na rynku, gdyż wysokość marży może przewyższać aktualna wartość ujemnej stopy referencyjnej i powodować naliczanie odsetek przez kredytodawcę pomimo zastosowania ujemnych stóp referencyjnych. Obecnie proponowana redakcja przepisu pozwoli na uniknięcie wątpliwości w tym zakresie. Ponadto, wskazać należy, iż własny cel mieszkaniowy został zdefiniowany poprzez odwołanie się do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy, który wymienia cele mieszkaniowe. Zaproponowane nowe brzmienie 1 pkt 2 projektu jest niepoprawne pod względem legislacyjnym. Skoro w przepisie mowa jest o świadczeniu otrzymanym, to zapewne przed jego udzieleniem kredytodawca podjął decyzję o jego udzieleniu. Nie ma zatem potrzeby dodatkowego wskazywania tej okoliczności w treści przepisu. Ponadto niezrozumiałe jest jakie inne świadczenie, poza obniżeniem raty kapitałowej, przyznane przez kredytodawcę ma na myśli ZBP. Brak wyjaśnienia w tym zakresie. Nie ma uzasadnienia dla pokrywania bankowi ewentualnych strat z tytułu nieosiągniętych przychodów. Jeżeli bank na skutek zastosowania ujemnej stopy referencyjnej nie osiągnie założonych wcześniej przychodów odsetkowych (wystąpi przysporzenie po stronie str. 4
umorzonych zobowiązań z tytułu kredytów, od tej części kapitału, od której następuje zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie 1 pkt 1, 2) od dochodów odpowiadających równowartości świadczenia otrzymanego przez osoby fizyczne, od którego przychód polega zaniechaniu poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie 1 pkt 2. 5. 3 ZBP Rozszerzenie zakresu regulacji 3 projektu, polegające na objęciu pojęciem własnych celów mieszkaniowych, o których mowa w 1 nie tylko wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ale również wydatków na spłatę kredytów refinansowych, czyli kredytów zaciągniętych na spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego uprzednio w innym banku. W związku z tym zaproponowano następujące brzmienie 3 projektu: 3. Przez własne cele mieszkaniowe, o których mowa w 1, rozumie się wydatki na cele, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) kredytobiorcy, do którego odnosi się pozostała część projektowanego rozporządzenia) brak jest uzasadnienia dla wprowadzenia zaniechania poboru podatku w takim zakresie. Zaniechanie takie dotyczyłoby bowiem de facto ulgi w postaci zaniechania poboru podatku od równowartości straty banku z tytułu nieosiągniętych przychodów. Uwaga uwzględniona Zdecydowano się na inny niż proponowany przez ZBP sposób uwzględnienia uwagi. W ocenie Ministra Finansów, ze względów legislacyjnych właściwszą formą jest wprowadzenie po 3 nowej jednostki redakcyjnej w następującym brzmieniu: 4. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie, należy przez to rozumieć również kredyt refinansowy. W konsekwencji treść dotychczasowego 4 należy oznaczyć jako 5 projektu. 6. Uzasadnienie projektu ZBP Uzupełnienie uzasadnienia projektu o stwierdzenie, że zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych określone w tym projekcie spowoduje, że na kredytodawcach nie będzie ciążył obowiązek sporządzania i przekazywania podatnikom oraz właściwym urzędom skarbowym informacji podatkowej PIT-8C Uwaga uwzględniona Mimo, iż taką informację zawiera OSR, uzupełniono uzasadnienie w tym zakresie.. str. 5