Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w powiecie wschowskim w 29 roku Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Nowej Soli nadzoruje teren powiatów nowosolskiego i wschowskiego, obejmujących gmin o łącznej powierzchni.395 km 2, zamieszkały przez 25.936 osób. Działalność w zakresie zapobiegania powstawaniu chorób zakaźnych oraz ograniczania ich skutków, prowadzona jest głównie poprzez ciągłe monitorowanie sytuacji epidemiologicznej, wdraŝanie postępowania przeciwepidemicznego i profilaktycznego, w tym nadzór nad szczepieniami ochronnymi. Niemałe znaczenie w zapobieganiu zachorowaniom odgrywa równieŝ działalność informacyjnoedukacyjna. Podstawę oceny zagroŝeń oraz planu działań przeciwepidemicznych, stanowią informacje o zachorowaniach w powiatach oraz sytuacja epidemiologiczna w kraju. Dla niektórych jednostek chorobowych o zasięgu globalnym, istotna jest równieŝ sytuacja epidemiologiczna w Europie i na świecie. Zgodnie z przewidywaniem epidemiologów, w II kwartale 29 roku w wielu krajach wszystkich kontynentów pojawiły się ogniska grypy, wywołanej nowym typem wirusa A(HN). W czerwcu Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła szósty, tj. najwyŝszy stan zagroŝenia, równoznaczny z pandemią grypy. Zachorowania wywołane nowym wirusem zarejestrowano równieŝ u mieszkańców nadzorowanych powiatów. Ponadto na świecie wciąŝ rejestrowane są pojedyncze zachorowania i zgony z powodu zakaŝenia ludzi wirusem grypy ptaków A(H5N). W 29 roku w powiecie wschowskim nie notowano chorób zakaźnych szczególnie niebezpiecznych, w tym określanych jako importowane. Szczegółowe wielkości zachorowań na choroby zakaźne oraz zapadalność w przeliczeniu na. mieszkańców, w porównaniu z rokiem 28, przedstawiają tabele załączone do opracowania. Z uwagi na trwającą weryfikację rejestrów zachorowań za 29 rok, poniŝsze opracowanie sporządzono w oparciu o dane na dzień 2. stycznia 2 roku. I. ZakaŜenia szerzące się drogą krwi. I.. W roku 29r. zarejestrowano 2 przewlekłe zachorowania na wzw typu B (zap.5,2), przy braku tego rodzaju przypadków w dwóch poprzednich latach. Najbardziej niekorzystną sytuację odnotowano w roku 25, w którym zapadalność na wzw typu B była ponad dwukrotnie wyŝsza od zapadalności w woj. lubuskim i w Polsce. Zapadalność wyŝszą od notowanej w województwie lubuskim i kraju zanotowano równieŝ w 26 i 29 roku. PowyŜszą sytuację przedstawia wykres nr.
2 Wykres nr. Zapadalność na wzw typu B w powiecie wschowskim, w porównaniu do woj. lubuskiego i Polski w latach 2529,25 8 6 4 2 5,3 5,2 4,5 4,42 3,83 3,48 3,85 3,66,29,39,78,59 25 26 27 28 29 powiat Wschowa woj.lubuskie Polska I.2 W 29 roku zwiększyła się liczba zachorowań wywołanych wirusem zapalenia wątroby typu C. Jedną z przyczyn takiego stanu, nie związaną z sytuacją epidemiologiczną, jest zmiana sposobu kwalifikowania przypadków HCV. Od. 29r. zaprzestano rejestracji bezobjawowych zakaŝeń HCV, kwalifikując takie przypadki jako zachorowanie na wirusowe zapalenia wątroby typu C, pod warunkiem spełnienia co najmniej jednego z dwóch kryteriów laboratoryjnych, tj. wykrycia kwasu nukleinowego wirusa zapalenia wątroby typu C w surowicy krwi, wykazania obecności swoistych przeciwciał przeciw wirusowi zapalenia wątroby typu C, potwierdzonej innym testem. W dalszym ciągu rejestrowane są takŝe objawowe przypadki wzw typu C, wg definicji przyjętej w 25 roku. Zgodnie z powyŝszym w 29 r. w powiecie wschowskim zarejestrowano: 3 przypadki wzw typu C wg definicji z roku 29 (zapadalność 7,68) przypadek wzw typu C wg definicji z 25 r. (zap.2,56), w którym u chorego wystąpiły objawy kliniczne wzw. Łącznie według obu definicji zachorowanie na wzw typu C rozpoznano u 3 osób, tj. 2 kobiet (8 i 5 lat) i męŝczyzny (46 lat). Z wywiadów epidemiologicznych wynika, Ŝe zakaŝenie wirusem wzw typu C mogło mieć związek się z: zabiegami stomatologicznymi, którym poddała się osoba; z zabiegiem operacyjnym w szpitalu, w trakcie którego choremu podano krew osoba; zabiegami udzielanymi w Pomocy Doraźnej osoba iniekcjami (badania diagnostyczne) osoba przekłuciem uszu w gabinecie kosmetycznym osoba; ZakaŜenie niektórych osób powiązane było z naraŝeniem z kilku źródeł jednocześnie. W powyŝszej grupie była równieŝ osoba, która oddała honorowo krew (pierwszy raz). W 28r. zgłoszono zachorowanie na wzw typu C (zap.2,57) oraz przypadków bezobjawowego zakaŝenia HCV (zap.25,7), rejestrowanego wówczas jako nosicielstwo wirusa. 2
Sytuację epidemiologiczną wzw typu C w powiecie wschowskim, w woj. lubuskim i w Polsce na przestrzeni ostatnich pięciu lat przedstawiono na wykresie Nr 2. Ze względu na konieczność zapewnienia porównywalności z danymi z wcześniejszych lat, z zachorowań zarejestrowanych w roku 29, na wykresie uwzględniono tylko przypadki objawowe, poniewaŝ tylko takie podlegały rejestracji do końca roku 28. Wykres nr 2. Zapadalność na wzw typu C w powiecie wschowskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach 25 29 35 3 25 2 5 5 3,82, 7,85 7,69 7,2 5,3 2,68 2,57 2,78 5,75 5,2 2,57 3,74,7 2,56 25 26 27 28 29 powiat Wschowa woj. lubuskie Polska Niekorzystną sytuację epidemiologiczną zachorowań na wzw typu C w powiecie wschowskim zanotowano w 25 roku, w którym wskaźnik zapadalności był prawie trzykrotnie wyŝszy od wartości wojewódzkiej oraz czterokrotnie przewyŝszał zapadalność w kraju. Od roku 27 zapadalność na wzw typu C kształtowała się poniŝej wartości notowanej w Polsce i województwie lubuskim. Biorąc jednak pod uwagę przypadki rejestrowane wg definicji z 29r. zapadalność w powiecie wschowskim 7,68, jest prawie równa wartości wojewódzkiej 7,73 i znacznie przewyŝsza zapadalność w Polsce 4,95. Rozkład liczbowy zachorowań na wzw typu C ze względu na płeć i środowisko w 29 roku obrazują wykresy nr 3 i nr 4: Wykres nr 3. Rozkład zachorowań ze względu na płeć Wykres nr 4. Rozkład zachorowań ze względu na środowisko 2 kobiety męŝczyźni 2 miasto wieś I.3. ZakaŜenia wirusem HIV odporności. oraz AIDS zespół nabytego upośledzenia 3
Na terenie powiatu wschowskiego w latach 26 29 nie notowano przypadków bezobjawowego zakaŝenia HIV ani zachorowań na AIDS. Do roku 29 w Polsce systematycznie wzrastała liczba nowo wykrywanych zakaŝeń HIV. W 26r. zarejestrowano 63 osoby zakaŝone bezobjawowo (zap.,57), w 27r. 699 (zap.,82), a w 28r. 954 przypadki HIV (zap.2,48).odmienną tendencję zaobserwowano w roku sprawozdawczym, w którym w całym kraju zarejestrowano o 276 przypadków HIV mniej niŝ rok wcześniej (678 zakaŝeń zapadalność,78). W województwie lubuskim w ciągu ostatnich czterech lat zarejestrowano: w 26r. 2 nowych zakaŝeń HIV (zap.2,8), w 27r. 29 (zap.2,88), w 28r.24 (zap.2, 38) a w 29r. 29 (zap.2,87). Na terenie nadzorowanym przez PSSE w Nowej Soli w roku 26 nie notowano przypadków zakaŝenia HIV, natomiast w latach 27 29 rejestrowano corocznie po 2 osoby zakaŝone HIV (zap.,58). Przypadki zakaŝenia zgłoszone w 29 roku rozpoznano u 2 męŝczyzn (29 i 3 lat). W jednym przypadku drogę zakaŝenia mogły stanowić ryzykowne kontakty seksualne, w drugim natomiast pozostają nieznane. Wykres nr 6. ZakaŜenia bezobjawowe HIV na terenie nadzorowanym przez PSSE w Nowej Soli, w województwie lubuskim i Polsce w latach 26 29 (wskaźnik zapadalności na mieszkańców) 3 2,5 2,5 2,8,57,58 2,38,82,58 2,8 2,48,59 2,87,78,5 26r. 27r. 28r. 29 PSSE w Nowej Soli woj. lubuskie Polska W zakresie zachorowań na AIDS sytuacja epidemiologiczna w Polsce nie odznaczała się tak wyraźną dynamiką. W latach 26 28 co roku notowano więcej zachorowań, jednak wzrost wskaźnika zapadalności nie ulegał istotnym zmianom. W roku 26 w całym kraju zarejestrowano 67 zachorowań (zap.,43), rok później 73 zachorowania (zap.,45), a w 28r. 79 przypadków AIDS (zap.,47). W 29 roku w Polsce nastąpił spadek zachorowań na AIDS; zanotowano 29 przypadków (zap.,34). Podobnie przedstawiała się sytuacja w województwie lubuskim, gdzie w roku 26 wystąpiło zachorowanie (zap.,), w kolejnych latach rejestrowano rocznie po 8 zachorowań (zap.,79) a w 29 roku 7 przypadków AIDS (zap.,69). Na terenie nadzorowanym przez PSSE w Nowej Soli w 26 roku nie notowano zachorowań na AIDS, natomiast w dwóch kolejnych latach zgłaszano co roku po przypadku (zap.,79). W roku 29 zarejestrowano 3 zachorowania na AIDS (w tym zgon), przy 4
zapadalności 2,38, która siedmiokrotnie przewyŝsza zapadalność w Polsce i ponad trzykrotnie w województwie. Wśród chorych było 2 męŝczyzn w wieku 4 i 33 lat, mieszkających w mieście oraz 24 letnia kobieta, Ŝyjąca w środowisku wiejskim. ZakaŜenie dwojga osób mogło mieć związek z przyjmowaniem środków odurzających drogą iniekcji, a jednej osoby z ryzykownymi kontaktami seksualnymi. Wykres nr 7. Zapadalność na AIDS na terenie nadzorowanym przez PSSE w Nowej Soli, w woj. lubuskim i Polsce w latach 26 29 2,5 2,38 2,5,5,79,79,79,79,69,43,45,47,,34 26r. 27r. 28r. 29 PSSE w Nowej Soli woj. lubuskie Polska Z powyŝszej analizy wynika, Ŝe w ciągu ostatnich czterech lat na terenie nadzorowanym przez PSSE w Nowej Soli rejestrowano mniej osób zakaŝonych bezobjawowo HIV niŝ w Polsce i województwie lubuskim, natomiast zapadalność na AIDS była większa niŝ w kraju i równa (bądź wyŝsza) wskaźnikowi wojewódzkiemu. Od wdroŝenia badań w 985 r. do 3 października 29 r. stwierdzono zakaŝenie HIV u 2.627 obywateli Polski, wśród których było co najmniej 5.57 zakaŝonych w związku z uŝywaniem narkotyków. Ogółem odnotowano 2.296 zachorowań na AIDS;.22 chorych zmarło. II. Zachorowania szerzące się drogą pokarmową. II.. W 29 roku zarejestrowano ogółem 9 zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella (zap.48,65), przy zachorowaniach (zapadalność 25,7) w okresie porównawczym. Odnotowano ognisko zatrucia zbiorowego, obejmujące 7 osób, natomiast pozostałe zachorowania zgłoszono jako przypadki indywidualne. Zdecydowanie większą zapadalność na salmonellozy odnotowano wśród mieszkańców wsi 67,2 (3 chorych), niŝ osób mieszkających w mieście 3,5(6 osób), co wiąŝe się z faktem wystąpienia w środowisku wiejskim ogniska zatrucia zbiorowego. Nieco mniejsze róŝnice w zapadalności stwierdzono natomiast ze względu na płeć chorych. Salmonellozę rozpoznano u kobiet (zap.5,4) i 9 męŝczyzn (zap.46,8). W omawianym roku w województwie lubuskim zarejestrowano 59 zatruć pałeczkami Salmonella (zap.5,76) a w kraju 8 839 przypadków (zap.23,9). 5
Wśród chorych osób to dorośli powyŝej 5 roku Ŝycia (52,6 ogółu przypadków%), w tym 4 osoby z przedziału wiekowego 6574 lata. Ponadto zachorowanie zgłoszono u 5 dzieci do lat 5 a pozostałe zachorowania dotyczyły osób w wieku od 5 do 34 lat. Czynnikiem etiologicznym największej liczby zatruć były pałeczki Salmonella Enteritidis 3 przypadków (86,7% przypadków potwierdzonych laboratoryjnie) a pozostałych zachorowań Salmonella Typhimurium (6,7%) i Salmonella Infantis (6,7%). Wielkość zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella, wyraŝona wskaźnikiem zapadalności w przeliczeniu na mieszkańców, w ostatnich pięciu latach przedstawia wykres nr 8. 9 8 7 6 5 4 3 2 Wykres nr 8. Zapadalność na zatrucia pokarmowe wywołane pał. Salmonella w powiecie wschowskim, w woj. lubuskim i Polsce w latach 2529 4 45,78 4,42 82,4 33,4 34,63 28,3 24,59 3,33 25,7 2,82 24,97 48,65 5,76 25 26 27 28 29 23,9 powiat Wschowa woj. lubuskie Polska Z przedstawionych danych wynika, Ŝe w okresie ostatnich pięciu lat zapadalność na salmonellozy pokarmowe w powiecie wschowskim była wyŝsza od notowanej w województwie lubuskim (z wyjątkiem 25r.), a w latach 26, 28 i 29 równieŝ wyŝsza od zapadalności w kraju. W Polsce oraz w województwie lubuskim utrzymuje się tendencja spadkowa zachorowań wywołanych pałeczkami Salmonella, co ma niewątpliwie związek z poprawą sytuacji epizootycznej kraju. II.2. Wielkość zachorowań na salmonellozy determinowana jest głównie przez ogniska zatruć zbiorowych. W ciągu ostatnich pięciu lat w powiecie wschowskim zarejestrowano 3 ognisk zatrucia zbiorowego, z łączną liczbą 7 chorych, w tym 4 dzieci do lat 4. Czynnikiem etiologicznym we wszystkich przypadkach były pałeczki Salmonella Enteritidis. Dominowały małe ogniska, najczęściej tzw. rodzinne, które obejmowały osoby z jednego gospodarstwa domowego. Tego typu ognisko zatrucia zbiorowego zgłoszono równieŝ w 29 roku. Z powodu późnego zgłoszenia nie ustalono przyczyny zatrucia, wskazano jednak na uchybienia higieniczne w postępowaniu z surowcem i gotowymi potrawami. Postępowanie przeciwepidemiczne, podejmowane w celu likwidacji ogniska i ustalenia źródła zakaŝenia, łączono z działalnością oświatową. 6
II.3. Z innych zachorowań przebiegających z zaburzeniami Ŝołądkowojelitowymi, na uwagę zasługują zakaŝenia wywołane przez bakterie Campylobacter. W Polsce kampylobakterioza jako odrębna jednostka chorobowa, podlega zgłaszaniu od roku 22, niemniej jednak diagnostyka tych zakaŝeń nie jest powszechnie stosowana. Badania w kierunku kampylobakteriozy wykonuje laboratorium szpitala w Nowej Soli, dlatego teŝ, wskaźniki zapadalności w nadzorowanym przez PSSE terenie, są znacząco wyŝsze od notowanych w województwie lubuskim i kraju. Porównanie wskaźników zapadalności przedstawiono w tabeli nr 2. Tabela nr 2. Zapadalność na kampylobakteriozy w powiecie wschowskim i na terenie nadzorowanym przez PSSE w Nowej Soli, w porównaniu do woj. lubuskiego i Polski w latach 25 29. Rok Teren nadzorowany przez PSSE w Nowej Soli Powiat wschowski Woj. lubuskie Polska Zach. zapadalność zach. zapadalność zach. zapadalność zach. Zapadalność 25 3 2,4 3,3 47,2 26 26 2,67 2 5,3 26 2,58 55,4 27 24 9, 28 2,78 93,5 28 2 6,69 2 5,3 255 6,63 255,66 29 4 3,8 5 2,8 47 4,66 36,95 Udział pałeczek Salmonella, rotawirusów i bakterii Campylobacter w zachorowaniach szerzących się drogą pokarmową w ciągu ostatnich pięciu lat przedstawia wykres nr 9 Wykres nr 9. Wielkość zatruć i zakaŝeń pokarmowych wywołanych przez pałeczki Salmonella, Campylobacter i rotawirusy w powiecie wschowskim w latach 25 29, wyraŝona w % % 8% 5,9 5,6 5,6 4 4,5 6% 4% 94, 88,8 75 2,2 2% % 5 46,3 25 25r. 26r. 27r. 28r. 29 Salmonella Campylobacter Rotawirusy W latach 25 26 w etiologii zatruć i zakaŝeń pokarmowych dominowały pałeczki Salmonella, co świadczy między innymi o słabej diagnostyce tego rodzaju zachorowań. 7
W 27 roku wyraźnie wzrosła rola rotawirusów, które stanowiły najczęstszą przyczynę nieŝytów jelitowych, diagnozowanych u małych dzieci, głównie do lat 2. W ostatnich dwu latach zaznaczył się równieŝ odsetek zachorowań wywołanych przez bakterie z rodzaju Campylobacter. Jedną z form zapobiegania zakaŝeniom rotawirusowym są szczepienia ochronne, ujęte w Programie Szczepień Ochronnych jako zalecane (nie refundowane), które moŝna zastosować jedynie u dzieci do szóstego miesiąca Ŝycia. W 29 roku uodporniono przeciwko rotawirusom 53 niemowlęta z terenu wschowskiego ( w28 roku 22 dzieci). Odsetek poszczególnych zachorowań szerzących się drogą pokarmową, zarejestrowanych w powiecie wschowskim w 28 roku, przedstawia wykres nr. II.4. Inne zatrucia i zachorowania szerzące się drogą pokarmową. W 29 roku na terenie powiatu wschowskiego nie notowano zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A, dur brzuszny i dury rzekome, czerwonkę, ani teŝ zatruć enterotoksyną gronkowcową czy toksyną botulinową Rok 29 zaznaczył się natomiast znaczną liczbą przypadków zakaŝeń bakteryjnych o nieustalonej etiologii, głównie za sprawą ogniska zbiorowego. PSSE wszczęła dochodzenie epidemiologiczne po informacji ze szpitala o podejrzeniu salmonellozy u jednego z uczestników uroczystości rodzinnej. Objawy zaburzeń Ŝołądkowo jelitowych zgłaszało 9 osób (w tym jedna w wieku 4 lat). W wyniku badań bakteriologicznych przeprowadzonych u osób chorych i naraŝonych, nie izolowano czynnika chorobotwórczego. Nie wykryto takŝe zakaŝenia bakteryjnego w potrawach pozostałych po uroczystości. Odsetek poszczególnych zachorowań szerzących się drogą pokarmową, zarejestrowanych w powiecie wschowskim w 28 roku, przedstawia wykres nr. 8
Wykres nr. Rozkład zachorowań szerzących się drogą pokarmową, zarejestrowanych w powiecie wschowskim w 29r., wyraŝony w %,5 3 4,5 28,8 28,8 7,6 25,8 Salmonella rotawirusy inne bakter. zakaŝenia jelitowe określone E.coli BNO Campylobacter inne bakter.zakaŝ jelit. nieokreślone biegunki zakaźne W ostatnich trzech latach (2729) w powiecie wschowskim nie wystąpiły zatrucia grzybami. W okresie minionych pięciu lat zarejestrowano ogółem 2 pojedyncze przypadki zatruć grzybami, w tym jeden śmiertelny, po spoŝyciu muchomora sromotnikowego. W roku sprawozdawczym w województwie lubuskim odnotowano przypadek zatrucia grzybami (zap.,) a w całym kraju 3 (zap.,8). III. Zachorowania, przeciwko którym prowadzone są szczepienia ochronne. W grupie chorób, przeciwko którym stosuje się uodpornienie, w 29 roku podobnie jak rok wcześniej, nie zgłoszono Ŝadnego zachorowania na błonicę, tęŝec, krztusiec i odrę. Nie odnotowano takŝe Ŝadnego przypadku przebiegającego z ostrym poraŝeniem wiotkim (OPV), których nadzorowanie związane jest z kontynuacją Programu Eradykacji Poliomyelitis. III..Nagminne zapalenie przyusznic świnka W 29 wystąpił wzrost zachorowań na świnkę. Zarejestrowano 9 przypadków świnki (zap.23,4) przy 2 zachorowaniach (zap.5,3) w roku 28. śadnego z chorych nie hospitalizowano. Pomimo odnotowanego w 29 roku czterokrotnego wzrostu liczby chorych w stosunku do roku poprzedniego, zapadalność na świnkę w powiecie wschowskim pozostaje na niskim poziomie. Zachorowania wśród dzieci od 3 do 8 lat stanowiły 55,6% ogółu przypadków, pozostali chorzy to osoby od 5 do 3 roku Ŝycia. 9
W województwie lubuskim zgłoszono 97 zachorowań (zap.9,6) a w całym kraju 295 (zap.7,65). W 28r. w lubuskim wystąpiły 94 zachorowania (zap.9,32) a w Polsce 327 zachorowań (zap.8,58). W ostatnich latach na terenie Polski spada zapadalność na świnkę. Nie występują równieŝ tak wyraźne okresowe zwyŝki zachorowań, obserwowane co 34 lata. Ma to związek z wprowadzeniem pod koniec lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku szczepień ochronnych przeciwko śwince, które od końca 23 roku są obowiązkowe. Od 25 roku obowiązuje dwukrotne szczepienie dzieci w wieku 34 miesięcy i w roku Ŝycia, szczepionką skojarzoną zapobiegającą odrze, śwince i róŝyczce. W związku z powyŝszym, naleŝy oczekiwać w kolejnych latach spadku zachorowań na świnkę. Wykres nr. Zapadalność na świnkę w powiecie wschowskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach 25 29 2 8 6 4 2 8 6 4 2 88,5 39,6 7,9 24,6 6,9 8,7 23, 9,3 9,6 7,7 7,7,9 5, 8,5 7,7 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat wschowski woj. lubuskie Polska III.2 RóŜyczka Rok 29 jest kolejnym okresem o niskiej zapadalności na róŝyczkę. Zarejestrowano tylko przypadek róŝyczki (zap.2,56), przy braku tego rodzaju zachorowań w roku porównawczym. Zachorowanie dotyczyło chłopca w przedziale wiekowym 4 lat, mieszkającego na wsi, nie szczepionego przeciwko róŝyczce. Zdecydowaną tendencję spadkową zachorowań odnotowano w województwie lubuskim, w którym w 29 roku zgłoszono 64 zachorowania (zap.6,25), przy 27 chorych (zap.26,77) w roku poprzednim. Podobnie kształtowały się zachorowania w Polsce. W roku sprawozdawczym wystąpiło 754 przypadków róŝyczki(zap. 9,7), przy 345 (34,49) w roku 28. Zmniejszająca się liczba chorych na róŝyczkę moŝe mieć związek ze szczepieniami ochronnymi, które jako obowiązkowe wprowadzono do PSO w roku 987 dla 3letnich dziewczynek, a od 23 roku dla całej populacji dzieci. Ocena wpływu powszechnych szczepień na spadek zapadalności, jest jednak utrudniona, z powodu słabej diagnostyki zgłaszanych zachorowań. Istotą szczepień jest przede wszystkim zapobieganie przypadkom róŝyczki wrodzonej.
7 6 5 4 3 2 Wykres nr 2. Zapadalność na róŝyczkę w powiecie wschowskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach 25 29. 4,2 2,8 5,4 5,3 27,3 54,2 5, 6,9 6, 26,8, 34,2 6,3 25r. 26r. 27r. 28r. 29 2,6 9,7 powiat wschowski woj. lubuskie Polska III.3. Ospa wietrzna Ospa wietrzna jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób wieku dziecięcego, występujących z okresowymi zwyŝkami zachorowań, związanymi z cyklami epidemicznymi. W 29 roku w powiecie wschowskim zaobserwowano 47% spadek zapadalności na ospę, w stosunku do roku porównawczego. Zgłoszono zachorowań (zap.256,5), przy 24 przypadkach ospy (55,4) w roku 28. śadnego z chorych nie hospitalizowano. W województwie lubuskim w 29r. zarejestrowano 5 279 osób chorych na ospę wietrzną (zap.523,2), z których 4 wymagały hospitalizacji, a w całym kraju 38 952 osoby (zap.365,55). Rok wcześniej wielkości te kształtowały się odpowiednio: 4 664 zachorowań (zap. 462,5) w woj. lubuskim i 29 662 (zap.34,8) w Polsce. 6 5 4 3 Wykres nr 3. Zapadalność na ospę wietrzną w powiecie wschowskim, woj. lubuskim i Polsce w latach 25 29 435 387 362 449 445 37 355 429 55 463 336 256 523 365 2 57 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat wschowski woj. lubuskie Polska
III.4. Grypa Grypa to jednostka, odznaczająca się najwyŝszym wskaźnikiem zapadalności wśród chorób zakaźnych, występujących w Polsce. W zaleŝności od sezonu epidemicznego liczba zachorowań waha się od kilkuset tysięcy do kilku milionów. W 29r. w powiecie wschowskim zarejestrowano 2728 przypadków grypy i podejrzeń grypy (zap.6985), w tym 346 zachorowań u osób w wieku 4 lat (zap.95,4). W roku porównawczym zgłoszono tylko 4 zachorowania na grypę (zap.,3) wszystkie u osób dorosłych. Do szpitala skierowano łącznie 4 osób, w tym 23 z podejrzeniem zapalenia płuc lub oskrzeli (pozostałe osoby z innych przyczyn). Wskaźnik zapadalności zanotowany w 29 roku dla powiatu wschowskiego, był prawie dwukrotnie wyŝszy od notowanego w woj. lubuskim i 2,5krotnie wyŝszy niŝ w Polsce. Wielkość zachorowań na grypę w latach 2529 przedstawia wykres nr 4. Wykres nr 4. Zapadalność na grypę w powiecie wschowskim, w woj. lubuskim i w Polsce w latach 2529. 7 6985 6 5 4 3 2 3777 2837 784 66 66 979 337 22 36 59 26r. 27r. 28r. 29 powiat wschowski woj. lubuskie Polska Rok 29 odznaczył się na terenie powiatu najwyŝszą zapadalnością na grypę i zachorowania grypopodobne na przestrzeni ostatnich 4 lat. Wszystkie przypadki zgłoszone do PSSE w Nowej Soli rozpoznano w oparciu o objawy kliniczne. Placówki lecznicze na terenie powiatu wschowskiego nie uczestniczą w programie SENTINEL, w którym są prowadzone badania wirusologiczne w kierunku grypy. W 29 roku po ogłoszeniu pandemii nowej grypy A(HN), zgłoszono podejrzenie zachorowania u 2 mieszkańców powiatu wschowskiego. Ostatecznie, po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych, potwierdzono zachorowanie u jednej osoby dorosłej. Chorą hospitalizowano w Oddziale Zakaźnym WS SPZOZ w Lesznie. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca szczepienia ochronne przeciwko grypie, jako najskuteczniejszy środek zapobiegający nie tylko zachorowaniom ale równieŝ powaŝnym powikłaniom. Szczepienia nie są refundowane z budŝetu; koszt szczepionki pokrywa pacjent. W 29r. przeciwko grypie zaszczepiło się 23 osób, co stanowi 5,2% populacji zamieszkującej powiat wschowski, w tym w grupach wiekowych: 4 lat 45 osób (2,2% ogółu zaszczepionych), 2
54 lat 24 osób (,6%), 5 64 lata 48 osób (57%), 65 lat i powyŝej 66 osób (3,%). IV. Choroba meningokokowa W minionym pięcioleciu na terenie powiatu wschowskiego nie zarejestrowano Ŝadnego zachorowania wywołanego dwoinkami Neisseria meningitidis. W województwie lubuskim w 29 roku odnotowano spadek zachorowań; zarejestrowano 7 przypadków choroby inwazyjnej (zap.,5), przy 7 zachorowaniach (zap.,69) w roku 28. W całym kraju w roku 29 zachorowało 37 osób (zap.,8), tj. o 3 osoby mniej niŝ rok wcześniej (zap.,98). Wykres nr 5. Zapadalność na inwazyjną chorobę meningokokową w powiecie wschowskimi, woj. lubuskim i w Polsce w latach 2529,2,8,6,4,4,54,9,6,99,3,69,96,5,8,2 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat wschowski woj. lubuskie Polska Działania zapobiegające zachorowaniom meningokokowym, polegają głównie na unikaniu kontaktów ze źródłem zakaŝenia oraz na szczepieniach ochronnych. Pracownicy PSSE w 29 roku kontynuowali działalność edukacyjnooświatową w tym zakresie, przekazując placówkom medycznym, opiekuńczowychowawczym oraz szkołom, materiały edukacyjne opracowane przez Głównego Inspektora Sanitarnego. Szczepieniom zalecanym przeciwko meningokokom (nie refundowanym z budŝetu) poddało się w omawianym roku 5 mieszkańców powiatu wschowskiego (dzieci i młodzieŝ do9 lat), tj. o 5 osób mniej niŝ w roku 28. V. Zachorowania na choroby odzwierzęce. V.. Choroba z Lyme borelioza W 29r zgłoszono 2 przypadki boreliozy (zap.5,4), przy 3 zachorowaniach (zap.7,7), zgłoszonych w roku porównawczym. Chorzy potwierdzali incydent pokąsania przez kleszcza. Zachorowania przebiegały z objawami charakterystycznymi dla boreliozy. śaden z chorych nie było związany zawodowo z pracą w lesie. Zapadalność na boreliozę w powiecie wschowskim na przestrzeni ostatnich pięciu lat była znacząco niŝsza niŝ w woj. lubuskim i w kraju, co obrazuje wykres nr 6. 3
Wykres nr 6. Zapadalność na boreliozę w powiecie wschowskimi, woj. lubuskim i w Polsce w latach 2529 3 25 2 5 5 28,25 27, 2,3 9,6 2,4 7,5 3,9 2,2,4,8 7,7 5, 5, 5, 2,6 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat wschowski woj. lubuskie Polska Znaczący wzrost przypadków choroby z Lyme odnotowano natomiast w woj. lubuskim. W roku 29 zgłoszono 285 zachorowań (zap.28,25), przy 98 zachorowaniach (zap.9,65) rok wcześniej. Tendencja wzrostowa zachorowań występuje takŝe w Polsce. V.2. Wścieklizna. W roku 29 nie zarejestrowano osób poddanych szczepieniom po naraŝeniu na wściekliznę. W roku poprzednim do szczepienia przeciwko wściekliźnie zakwalifikowano jedną osobę (zap.2,57), po pokąsaniu przez szczura. Na terenie województwa w 29 roku potrzebę szczepień przeciwko wściekliźnie uznano w stosunku do27 osób (zap.2,59), a w 28 roku 36 naraŝonych (zap. 3,49). Jeszcze więcej osób kwalifikowano do szczepienia na terenie kraju. W roku 29 uodpornieniu poddano 6865 osób (zap.8,), przy 699 osobach zaszczepionych (zap.8,5) rok wcześniej. Częstotliwość szczepień przeciwko wściekliźnie podejmowanych u osób naraŝonych, zamieszkałych w powiecie wschowskim, wyraŝoną wskaźnikiem zapadalności w porównaniu z woj. lubuskim i terenem kraju, przedstawia wykres nr 7. 4
Wykres nr 7. Częstość podejmowanych szczepień p/ko wściekliźnie (jako zapadalność) w powiecie wschowskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach 2529 25 2 2,2 9,7 8,5 7,9 8 5,3 9,8 3,5 2,9 4 3,5 2,59 5 2,6 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat wschowski woj. lubuskie Polska Analiza danych z ostatnich pięciu lat wykazała, Ŝe w powiecie wschowskim decyzję o zastosowaniu szczepień przeciwko wściekliźnie, podejmowano rzadziej niŝ w woj. lubuskim i na terenie całego kraju. Od połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku w badaniach wykonywanych w laboratoriach inspekcji weterynaryjnej, nie stwierdzono wirusów wścieklizny u zwierząt, bytujących na terenach powiatu wschowskiego. W Polsce obserwowany jest systematyczny spadek zachorowań na wściekliznę u zwierząt, wynikający z realizacji doustnych szczepień zwierząt dzikich. VI. Inne jednostki chorobowe. VI.. Płonica (szkarlatyna) W 29 roku na terenie powiatu wschowskiego zaobserwowano znaczący wzrost zachorowań na płonicę. W omawianym roku zarejestrowano przypadków płonicy (zap.28,7), przy jednym zachorowaniu (zap.2,57), zgłoszonym w roku 28. Wszystkie przypadki płonicy wystąpiły u dzieci do lat 9. śaden z chorych nie wymagał hospitalizacji. Najwięcej zachorowań 4 przypadki (36% ogółu chorych) zarejestrowano w kwietniu. Ze względu na płeć nieco częściej chorowali męŝczyźni (zap.3,2) niŝ kobiety (zap.25,2). Zdecydowanie częściej płonicę rejestrowano u mieszkańców miast (zap. 4,6) niŝ osób zamieszkałych w środowisku wiejskim (zap.5,5). W województwie lubuskim w roku sprawozdawczym zarejestrowano 36 przypadków płonicy (zap.35,78), przy 369zachorowaniach (zap. 36,6) w roku 28. W Polsce natomiast, podobnie jak w powiecie wschowskim odnotowano wzrost liczby chorych; zgłoszono 3 845 zachorowań (zap. 36,32), przy 79 przypadkach płonicy (zap. 29,33) zarejestrowanych rok wcześniej. 5
Wykres nr 8. Zapadalność na płonicę w powiecie wschowskim, woj lubuskim i w Polsce w latach 2529 7 6 5 4 3 2,3 22,5 26 66,8 57,2 27,8 2,6 54, 28, 2,6 36,6 35,78 36,3 29 28,2 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat wschowski woj. lubuskie Polska VI.2.ZakaŜenia zakładowe (szpitalne) ogniska epidemiczne. Nadzór nad zakaŝeniami zakładowymi, wynikający z ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŝeń i chorób zakaźnych u ludzi, naleŝy do obowiązków osób udzielających świadczeń zdrowotnych. Zarówno w 29 roku, jak i w latach poprzednich ze szpitala we Wschowie nie zgłoszono Ŝadnego ogniska epidemicznego. VII. Działalność związana z sytuacjami kryzysowymi. W 29 roku PSSE w Nowej Soli uczestniczyła w ćwiczeniach zorganizowanych przez Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. pod kryptonimami Groza 2 i Patrol 9. W NZOZ Nowy Szpital we Wschowie odbyła się wspólna wizytacja przedstawicieli wojewódzkiego Centrum Zarządzania Kryzysowego w Gorzowie Wlkp., Starostwa Powiatowego we Wschowie i PPIS w Nowej Soli, mająca na celu sprawdzenie stopnia przygotowania szpitala, do uruchomienia miejsc hospitalizacji dla osób chorych zakaźnie. W związku z ogłoszeniem przez WHO stanu pandemii grypy, uczestniczono w posiedzeniach powiatowych zespołów zarządzania kryzysowego w Nowej Soli i Wschowie, na których omawiano stan bezpieczeństwa w powiatach oraz dopracowywano zasady współpracy. Spotkanie zorganizował równieŝ Gminny Zespół Reagowania Kryzysowego we Wschowie, gdzie przedstawiciele PPIS w Nowej Soli informowali o aktualnej sytuacji epidemiologicznej w Polsce i powiecie. Stałym tematem 2 posiedzeń w Starostwie Powiatowym we Wschowie, była ocena przygotowania do sezonu wypoczynkowego oraz omówienie jego przebiegu. Bezpośrednia wymiana informacji pomiędzy przedstawicielami poszczególnych słuŝb i instytucji, słuŝy podniesieniu bezpieczeństwa (równieŝ sanitarnego) w nadzorowanym terenie. VIII. Podsumowanie i wnioski Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w 29 roku w powiecie wschowskim w stosunku do roku 28 uległa pogorszeniu. 6
Nie zarejestrowano wprawdzie chorób zakaźnych szczególnie niebezpiecznych, nie zgłoszono równieŝ przypadków błonicy, krztuśca, odry, tęŝca itp. zachorowań, przeciwko którym prowadzona jest długoletnia profilaktyka szczepienna, niemniej jednak odnotowano zwiększone wskaźniki zapadalności wielu jednostek chorobowych podlegających rejestracji. W 29 roku na terenie powiatu wschowskiego zarejestrowano liczne przypadki grypy i zachorowań grypopodobnych, w tym równieŝ jedno zachorowanie wywołane wirusem A(HN). Wskaźnik zapadalności na grypę i zachorowania grypopodobne w powiecie wschowskim, był prawie dwukrotnie wyŝszy od notowanego w woj. lubuskim i 2,5krotnie wyŝszy niŝ w Polsce. Analizowany przedział czasowy, w porównaniu z rokiem 28, charakteryzował się prawie dwukrotnym wzrostem liczby zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella oraz nieŝytów jelitowych o etiologii rotawirusowej. Zgłoszono równieŝ ognisko zbiorowego zatrucia pałeczkami Salmonella oraz ognisko zbiorowego bakteryjnego zakaŝenia jelitowego, w którym nie ustalono czynnika chorobotwórczego. Niekorzystnym zmianom uległy równieŝ wskaźniki zapadalności na wirusowe zapalenia wątroby szerzące się drogą krwi. Odnotowano 2 przypadki wzw typu B (przy braku tego rodzaju zachorowań w roku 28), z zapadalnością wyŝszą od notowanej w województwie lubuskim i kraju. W zakresie wzw typu C, korzystnie przedstawiają się zachorowania rejestrowane wg definicji z 25 roku, jednak biorąc pod uwagę przypadki wzw typu C zgłaszane od 29 roku, zapadalność w powiecie wschowskim 7,68, jest prawie równa wartości wojewódzkiej 7,73 i znacznie przewyŝsza zapadalność w Polsce 4,95. Ponadto dziesięciokrotnie wzrosły zachorowania na płonicę. Na niskim poziomie pozostały zachorowania na róŝyczkę, natomiast liczba przypadków świnki wzrosła czterokrotnie. W zachorowaniach, przeciwko którym prowadzone są szczepienia ochronne, w dalszym ciągu obserwowane są okresowe zwyŝki zachorowań (związane z cyklami epidemicznymi), jednakŝe liczba chorych w okresach szczytów fali epidemicznej jest coraz niŝsza. Niewątpliwy wpływ na spadek zapadalności ma równieŝ utrzymujący się niŝ demograficzny, co zmniejsza moŝliwość transmisji zakaŝeń wśród dzieci. 7
Tab.3 Zachorowania i zapadalność na choroby zakaźne w 29 roku w porównaniu do roku 28 w powiecie wschowskim Rok 29 Rok 28 Lp. Jednostka chorobowa Liczba Zapadalność Liczba Zapadalność zachorowań na. zachorowań na.. Salmonellozy zatrucia pok. 9 48,65 25,7 2. Inne bakt. zakaŝ. jelit.: wywoł. przez Campylobacter inne określ. nieokreśl. wyw. przez E.coli inną i BNO 5 9 3 2,8 2,56 48,65 7,68 2 5,3 2,57 3. Inne bakteryjne zakaŝenia jelitowe u dzieci do lat 2 6 7,9 2 22,72 4. Inne bakteryjne zatrucia 5. pokarmowe nie określone 2 5,3 Wirus. zakaŝ. jelit.og. 7 43,53 9 23,2 wywołane przez rotawirusy 7 43,53 8 2,56 inne wirusowe zakaŝenia jelit 2,57 6. Wirusowe zakaŝenia jelitowe u dzieci do lat 2 2 42,8 7 79,55 7. Biegunka i zapalenie Ŝołądkowojelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu ogółem w tym u dzieci do l. 2 2 5,4,85 4 4,28 45,45 8. Płonica 28,6 2,57 9. Choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes, inwazyjna ogółem róŝa 2,56 2,56 2,57. Borelioza 2 5,2 3 7,7. Styczność i naraŝenie na wściekliznę szczepienia 2,57 2. Wirusowe zapal. opon mózg. inne określ. i nie określone 2,57 3. Ospa wietrzna 256,5 24 55,4 4. RóŜyczka 2,56 5. WZW typu B przewlekłe 2 5,2 WZW typu C wg definicji przypadku z 29r. 3 7,68 WZW typu C wg definicji 2,57 przypadku z 25r. 2,56 6. Świnka 9 23,4 2 5,3 7. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych inne, nie określone 2,56 8. Grypa ogółem u dzieci w wieku 4 lat 2 5,2 8
9. Grypa wywołana nowym wirusem A(HN) ogółem u dzieci w wieku 4 lat 2,56 9