"Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli na terenie powiatu rzeszowskiego na lata

"Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli na terenie powiatu rzeszowskiego na lata 2009-2012" RZESZÓW 2009

SPIS TREŚCI Wprowadzenie 3 Istota, cele i założenia programu 3 Rozdział I Charakterystyka zagrożeń na obszarze powiatu rzeszowskiego 1.Zagrożenia przestępczością 4 2. Inne zagrożenia 6 3. Wnioski wynikające z charakterystyki zagrożeń 9 Rozdział II Działania mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa 10 1. Program prewencyjny Stop patologiom razem bezpieczniej 2. Akcje prewencyjne Policja... nie tylko dzieciom 15 Bezpieczna droga do szkoły 17 Jestem widoczny jestem bezpieczny 19 3. Program prewencyjny Przyjazne środowisko lokalne 20 Rozdział III Podsumowanie 22 2

Wprowadzenie Jednym z podstawowych zadań administracji powiatowej jest zapewnienie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. Poczucie bezpieczeństwa jest podstawowym warunkiem rozwoju gospodarczego i społecznego oraz szczęścia rodzinnego. Zagrożenia dotykają wiele obszarów życia społecznego i mogą być skutecznie likwidowane tylko wspólnym wysiłkiem. Kwestie bezpieczeństwa własnego, własnej rodziny, bezpieczeństwa w najbliższym otoczeniu, czy też bezpieczeństwa prowadzenia działalności gospodarczej stawiane są na czele żądań społeczności lokalnych i adresowane są do swoich przedstawicieli w samorządach. Za główny cel powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli jest poprawa stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie powiatu rzeszowskiego, ograniczenie przestępczości, zmniejszenie strachu przed staniem się ofiarą przestępstwa oraz stworzenie bezpiecznego powiatu do prowadzenia działalności gospodarczej i życia społecznego. Aby spełnić oczekiwania społeczne, różnego rodzaju administracje oraz służby inspekcje i straże, a także inne podmioty odpowiedzialne za kształtowanie bezpieczeństwa i porządku publicznego podejmują na co dzień szereg działań zmierzających do ograniczenia występujących zagrożeń. Nowelizacja ustawy o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 z póź. zm.) utworzyła Powiatową Komisję Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego w celu realizacji zadań Starosty w zakresie zwierzchnictwa nad powiatowymi służbami, inspekcjami i strażami oraz zadań określonych w ustawach w zakresie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. W Powiecie Rzeszowskim w/w Komisja została utworzona Zarządzeniem Starosty Rzeszowskiego Nr 2 z dnia 18 stycznia 2002 r. Jednym z ustawowych zadań w/w komisji jest opracowanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. Dokument ten nie wyczerpuje wszystkich aspektów związanych z poprawą bezpieczeństwa na terenie powiatu, jednak w sposób szczegółowy stara się przedstawić strategie profilaktyczną obejmującą cały powiat i skupiającą oraz koordynującą działania społeczności lokalnych. Istota, cele i założenia programu Zakłada się że program będzie oparty na stałym partnerskim współdziałaniu Policji ze społeczeństwem i różnymi podmiotami mogącymi mieć wpływ na poziom poprawy bezpieczeństwa. 3

1. Celem strategicznym programu jest : - obiektywna poprawa stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w odczuciu społeczności Powiatu Rzeszowskiego, 2. Główne zadania programu : - kształtowanie bezpiecznych zachowań wśród dzieci i młodzieży, - inspirowanie działań zmierzających do poprawy stanu technicznego infrastruktury na terenach mieszkalnych i przyległych, - promowanie zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży, - aktywizację i integrację lokalnych środowisk w zakresie działań na rzecz poprawy stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego, - maksymalne wykorzystanie możliwości powiatu i wchodzących w jego skład gmin w działaniach edukacyjnych, profilaktycznych i prewencyjnych w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego, - stworzenie trwałych mechanizmów koordynujących funkcjonowanie wszystkich służb, inspekcji i straży odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny w powiecie. ROZDZIAŁ I CHARAKTERYSTYKA ZAGROŻEŃ NA OBSZARZE POWIATU RZESZOWSKIEGO Powiat rzeszowski należy do największych spośród 21 powiatów ziemskich wchodzących w skład województwa podkarpackiego. Siedzibą władz Starostwa Powiatowego jest Rzeszów. Ponad 68% powierzchni powiatu rzeszowskiego zajmują użytki rolne. Stosunkowo dużo, ponad 20 % obszaru porastają lasy. Całkowita powierzchnia powiatu na koniec 2008 roku wynosi ok. 1 182 km 2., natomiast ogólna liczba mieszkańców na koniec 2008 roku wynosiła 164 243 mieszkańców. 1.Zagrożenia przestępczością Charakterystyka powiatu pod względem przestępczości oparta jest na danych z 2007 i 2008 roku i niektóre podane poniżej liczby dotyczą zarówno przestępczości Miasta Rzeszowa jak i Powiatu Rzeszowskiego gdyż Komenda Miejska Policji w Rzeszowie swoim zasięgiem działania obejmuje obydwa te 4

powiaty. W tym czasie podejmowano przedsięwzięcia w stosunku do otrzymanych i ujawnionych zgłoszeń o popełnionych przestępstwach: 6 936 w 2007 r. i 6 912 w 2008 r., które objęte zostały postępowaniami przygotowawczymi. Z liczb tych wynika, że w analizowanym okresie nastąpił spadek ich bezwzględnej ilości o 24, co stanowi 0,3 %. W tym samym czasie wykrywalność na terenie miasta i powiatu z 3 911 przypadków wykrycia sprawców czynów karalnych w 2007 roku (wskaźnik wykrywalności 55,6 %) osiągnął w 2008 roku liczbę 3 907 przypadków (wskaźnik wykrywalności 55,7 %). Daje to wzrost wskaźnika wykrywalności o 0,1 %. W grupie tej najbardziej dokuczliwe społecznie przestępstwa o charakterze kryminalnym, osiągnęły w 2008 roku wskaźnik wykrywalności 42,0 %, gdzie w porównywalnym okresie 2007 r. wyniósł on 40,7 %. Jak wynika z przytaczanych liczb, praca operacyjna i dochodzeniowa przyniosła pożądany skutek jakim jest doprowadzenie do systematycznego wzrostu wykrywalności sprawców czynów przestępnych. Na bazie przedstawionych wskaźników należy stwierdzić, że w porównywanych latach 2007 i 2008 w poszczególnych kategoriach liczby wskazują na: spadek o 157 kradzieży z włamaniem wzrost o 70 kradzieży cudzej rzeczy spadek o 35 kradzieży i kradzieży z włamaniem do samochodu spadek o 12 rozbojów i wymuszeń rozbójniczych spadek o 10 bójek i pobić. Podsumowując, przedstawione liczby obrazują wzrost o 4,2 % jedynie czynów w kategorii kradzież cudzej rzeczy, natomiast pozostałe kategorie przedstawiają spadki przestępstw o: 16,6 % kradzieży z włamaniem, 38,9 % kradzieży i kradzieży z włamaniem do samochodu, 8,0 % rozbojów i wymuszeń rozbójniczych, 6,8 % bójek i pobić. Jednak generalnie należy stwierdzić, że ilości stwierdzonych przestępstw w zakresie analizowanych kategorii na przestrzeni lat 2005 2008 ulega stopniowemu i systematycznemu zmniejszeniu. Niepokój budzi fakt, iż ujawnia się coraz więcej osób, które dopuszczają się przestępstw drogowych po użyciu alkoholu. Dotyczy to zarówno rowerzystów, jak i kierujących pojazdami mechanicznymi. Dane wskazują, że w latach 2007 i 2008 nastąpił olbrzymi wzrost wykrywalności osób będących pod działaniem alkoholu. Wzrost ten jest na poziomie 100 i więcej %. Takie wyniki zmuszają do dogłębnej refleksji i zastanowienia się nad problemem, jakie należy podjąć kroki zmierzające do ograniczenia czynnika alkoholu w ruchu drogowym. W latach 2007 i 2008, w wyniku podejmowanych działań związanych z popełnianiem przez obywateli czynów karalnych, stosowano wobec sprawców środki izolacyjne w postaci zatrzymania i umieszczenia w ustawowo przewidzianych pomieszczeniach na okres do 48 godzin, odnotowuje się 5

znaczące wzrosty tak w ilościach bezwzględnych, co przekłada się na stosunek %. W porównywanym okresie nastąpił niewielki, wzrost ilości nieletnich izolowanych w PID KMP. W liczbach ilość ta wzrosła o 11- cioro osadzonych dzieci co stanowi wzrost o 9,5 %. Niepokoi zwiększenie się ilości osadzonych osób w związku z popełnieniem czynu zabronionego o 13 nieletnich. Odnotowano spadek o 33,4 % osadzonych w związku z ucieczką z placówek wychowawczych. Innym istotnym zagadnieniem jest zatrzymanie w 2008 roku o 898 więcej osób dorosłych w Policyjnych Pomieszczeniach dla Osób Zatrzymanych KMP w Rzeszowie. Co stanowi wzrost w porównaniu z 2007 rokiem o 69,7 %. W dwóch kategoriach nastąpił ewidentny wzrost. Pierwszą z nich, istotną dla poprawy skuteczności Policji jest izolowanie o 92,8 % większej ilości sprawców przestępstw. Działania związane z wykrywalnością sprawców czynów objętych odpowiedzialnością karną w 2008 roku przyczyniły się do zatrzymania i czasowego izolowania o 750 osób więcej niż w 2007 r. Wyraźnie zaznacza się problem izolowania w PDOZ KMP w Rzeszowie osób osadzanych do wytrzeźwienia. W całym 2008 roku umieszczono o 60 nietrzeźwych więcej niż w 2007 roku, co stanowi wzrost o 38,2 %. największą grupę stanowią jak zawsze mężczyźni, których ilość wzrosła o 40,1 %, co w liczbach bezwzględnych stanowi większą ich ilość o 61 dorosłych mężczyzn. 2. Inne zagrożenia Do przewidywanych zagrożeń jakie mogą wystąpić na obszarze powiatu rzeszowskiego powodując zagrożenie życia i zdrowia ludności lub degradacji środowiska zaliczyć możemy: Zagrożenie wynikające z pożarów przestrzennych Zagrożenie w wyniku powodzi Zagrożenie od toksycznych środków przemysłowych Zagrożenie wynikające z transportu substancji niebezpiecznych, drogami lub szlakami kolejowymi przez teren powiatu Możliwość skażenia gleby, wód, powietrza atmosferycznego w przypadku przedostania się do nich substancji chemicznych Zagrożenie radiologiczne spowodowane transportem materiałów promieniotwórczych Zagrożenie wynikające z eksploatacji kopalń ropy naftowej i gazu ziemnego Zagrożenie wynikające z lokalizacji na terenie powiatu sieci gazowej nisko i wysoko ciśnieniowej Zagrożenie środowiska naturalnego wynikające z lokalizacji dużych stacji elektroenergetycznych 6

Zagrożenie stworzone prze linie energetyczne 750 kv w obrębie 100 m. Powodzie i zatopienia Zagrożenie powodziowe na terenie powiatu rzeszowskiego może być wynikiem zniszczenia lub uszkodzenia zapór wodnych - na Sanie w Solinie i Myczkowcach - na Wisłoku w Besku i Rzeszowie oraz długotrwałych i obfitych opadów atmosferycznych w zlewni rzek: Wisłok i San oraz wpadających do nich mniejszych rzek i potoków z przylegających do nich terenami W przypadku uszkodzenia zapor wodnych, długotrwałych i obfitych opadów atmosferycznych oraz w czasie wiosennych roztopów zatopieniu ulegną obszary nadrzeczne położone wzdłuż rzek Wisłok i San. Pożary lasów Nam terenie powiatu rzeszowskiego nie ma większych kompleksów leśnych zagrożenie pożarami przestrzennymi lasów może wystąpić: - w II kategorii zagrożenia w nadleśnictwie Głogów Młp. - w III kategorii zagrożenia w nadleśnictwie Dynów Stopień zagrożenia pożarowego potęguje słaba dostępność i zaopatrzenie w wodę Pożary przestrzenne Prawdopodobieństwo wystąpienia pożarów przestrzennych związanych ze zwartą zabudową, dotyczy głównie starego budownictwa w miastach i częściowo gminach powiatu. Zagrożenie to zwiększa usytuowanie zakładów i obiektów przemysłowych wytwarzających lub magazynujące materiały łatwopalne. 7

Awarie magistral gazowych Odrębna grupę zagrożenia pożarowego stanowią rurociągi do przesyłania materiałów niebezpiecznych. Do najważniejszych przebiegających przez teren powiatu rzeszowskiego zalicza się: - gazociąg biegnący przez gm. Markowa Łańcut Krasne Rzeszów Świlcza Sędziszów Młp. - Gazociąg z podziemnym magazynem w Husowie. Awarie urządzeń z toksycznymi środkami przemysłowymi. Za niebezpieczne substancje chemiczne uważa się wszelkie związki chemiczne, organiczne i nieorganiczne, materiały łatwopalne i wybuchowe, substancje i odpady chemiczne, które w wyniku rozkładu mogą bezpośrednio lub pośrednio spowodować porażenia śmiertelne ludzi i zwierząt oraz skażenie środowiska naturalnego. Na terenie powiatu NSCH jest w Rzeszowskiej Spółdzielni Mleczarskiej RESMLECZ w Trzebownisku, która posiada 5 ton amoniaku. Szlaki komunikacyjne Teren powiatu rzeszowskiego pokryty jest gęstą siecią szlaków kolejowych i drogowych. Przepoławiająca powiat droga E4 odgrywa role międzynarodowej arterii komunikacyjnej na szlaku wschód - zachód, nadając omawianemu terenowi charakter obszaru tranzytowego. Największe zagrożenia wynikające z transportu drogowego i kolejowego stanowi przewóz materiałów niebezpiecznych i toksycznych przez powiat rzeszowski. NSCH przewożone są z następujących źródeł zaopatrzenia: - do Nowej Sarzyny z Wrocławia /amoniak/ - do Dębicy, Rzeszowa, Przemyśla z Kędzierzyna Koźla, Chrzanowa, Tarnowa i Puław /amoniak i chlor/ - do Leżajska - z Wrocławia i Puław /amoniak/ - do Krosna z Kędzierzyna Koźla, Chrzanowa i Puław /amoniak i chlor/ Zagrożenie środowiska, które powstaje przy eksploatacji środków transportu może być wynikiem awarii lub katastrof komunikacyjnych. Przewiduje się, że strefa działania śmiertelnego NSCH w przypadku uwolnienia może sięgać 500 m obustronnie od tras komunikacyjnych i samochodowych. 8

Katastrofy lotnicze W powiecie rzeszowskim usytuowane jest lotnisko cywilne Rzeszów Jasionka na terenie którego może dojść do katastrofy lotniczej. Oprócz tego przez powiat przebiegają dwa korytarze powietrzne w pobliżu Rzeszowa i Dynowa. Przedstawione powyżej inne zagrożenia które występują na terenie powiatu rzeszowskiego są pokazane tylko w formie informacyjnej. Szczegółowe rozwiązania dotyczące przeciwdziałaniu lub też minimalizacji skutków wystąpienia tych zagrożeń są omówione w Planie Reagowania Kryzysowego Powiatu. Tematyka dotycząca powyższych zagrożeń powinna zostać włączona w działania prewencyjne podczas spotkań z dziećmi, młodzieżą oraz nauczycielami i rodzicami. Wnioski wynikające z charakterystyki zagrożeń Z przedstawionych powyżej danych statystycznych charakteryzujących zaistniałe zagrożenia kryminalne oraz prawdopodobnych zagrożeń nadzwyczajnych na obszarze powiatu wynika, że : - następuje stały wzrost liczby przestępstw, zwłaszcza kradzieży, - wzrasta liczba przestępstw związanych z dystrybucją narkotyków, - nasilają się zjawiska demoralizacji i przestępczości nieletnich, zwłaszcza zagrożenia narkomanią i alkoholizmem wśród dzieci i młodzieży, - zwiększa się liczba aktów przemocy w rodzinie, w tym przemocy wobec nieletnich, - następuje systematyczny wzrost zagrożeń w ruchu drogowym, - zwiększa się liczba pożarów, a przede wszystkim rośnie liczba miejscowych zagrożeń spowodowanych wypadkami, awariami, anomaliami pogodowymi, - istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia na obszarze powiatu zagrożenia dla zdrowia i życia dla ludności i środowiska naturalnego, spowodowanego nadzwyczajnymi zagrożeniami naturalnymi lub technicznymi. Biorąc powyższe pod uwagę przyjmuje się za główne cele Programu działania w sferze : - edukacji dzieci i młodzieży w zakresie szeroko pojętego bezpieczeństwa, - edukacji nauczycieli i rodziców w zakresie zapobiegania przestępczości i uzależnień nieletnich, 9

- podniesienia poziomu bezpieczeństwa dzieci i młodzieży, - zapobiegania przestępczości i uzależnień nieletnich, - ograniczenia liczby przestępstw i wykroczeń w miejscach publicznych, - wzrostu poziomu bezpieczeństwa w miejscu zamieszkania, - monitorowania zagrożeń ludności, - zapewnienia udzielenia właściwej pomocy medycznej osobom poszkodowanym. Powyższe cele będą realizowane przy pomocy programu Żyjmy bezpieczniej a w ramach tego programu skorelowanych ze sobą akcji prewencyjnych. ROZDZIAŁ II DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU ZWIĘKSZENIE BEZPIECZEŃSTWA 1. PROGRAM STOP PATOLOGIOM RAZEM BEZPIECZNIEJ W związku z występującym zjawiskiem przestępczości i innych zjawisk patologicznych na terenie powiatu rzeszowskiego oraz koniecznością podjęcia stosownych działań mających na celu ograniczenie tych negatywnych zjawisk postanowiono opracować i wdrożyć program prewencyjny PROGRAM STOP PATOLOGIOM RAZEM BEZPIECZNIEJ. W pierwszej kolejności powinny być realizowane obowiązki z zakresu prewencji kryminalnej. Działania te wymagają szerokiego wsparcia wszystkich instytucji które zajmują się szeroko pojętym bezpieczeństwem obywateli. Istotną sprawą jest również szeroko pojęta profilaktyka w stosunku do dzieci i młodzieży powiatu rzeszowskiego. Brak opieki ze strony rodziców oraz brak możliwości odpowiedniego spędzenia czasu wolnego powoduje, że osoby takie coraz częściej sięgają po alkohol, narkotyki oraz popełniają przestępstwa. Alkoholizm jest zjawiskiem negatywnie wpływającym na życie społeczne. Szczególnie destruktywny wpływ ma ono na dzieci i młodzież powodując występowanie takich negatywnych zjawisk jak: nikotynizm, narkomania, prostytucja, bezdomność czy żebractwo. W dalszym ciągu rokrocznie ujawnia się dużą liczbę nieletnich pod wpływem alkoholu. Niepokojąco wzrasta też liczba nieletnich sprawców czynów karalnych działających pod wpływem alkoholu. Dlatego w związku z tym zasadnym jest prowadzenie wzmożonych działań skierowanych na ujawnianie przypadków niezgodnej z przepisami Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 10

i Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych sprzedaży i podawania wyrobów alkoholowych i tytoniowych. Równie ważny jest bezpośredni kontakt policjanta dzielnicowego z właścicielami i pracownikami sklepów i lokali gastronomicznych sprzedających alkohol i wyroby tytoniowe, którego celem będzie edukacja w/w osób w zakresie stosowania przepisów odpowiednich ustaw. Kolejnym obszarem patologii społecznej są zjawiska handlu ludźmi, handlu organami i wykorzystywania seksualnego osób poniżej 15 roku życia. Ponieważ wymienione zjawiska podlegają ściganiu jako przestępstwa, koniecznym jest realizacja przedsięwzięć zmierzających do przeciwdziałania im. Jest to również wynikiem międzynarodowych zobowiązań Polski, chociażby wynikających z członkostwa w Unii Europejskiej. W ramach w/w programu będzie corocznie organizowany również etap powiatowy konkursu plastycznego dla dzieci i młodzieży pod hasłem Bezpieczne wakacje. Konkurs jest jedną z form popularyzowania bezpiecznego zachowania, ograniczania przestępczości i demoralizacji dzieci i młodzieży. Jednym z jego celów jest edukowanie i uwrażliwianie na właściwe zachowania w rożnych sytuacjach społecznych oraz kształtowanie umiejętności i nawyku wyboru bezpiecznych zachowań przez dzieci i młodzież w codziennych sytuacjach życiowych. Konkurs składa się z dwóch etapów powiatowego oraz finału na szczeblu wojewódzkim. Prace oceniane są w trzech kategoriach wiekowych: 7-9 lat, 10-12 lat oraz 13 15 lat. Eliminacje powiatowe zostaną zorganizowane przez Komendę Miejska Policji w Rzeszowie, natomiast nagrody dla laureatów eliminacji powiatowych zostaną ufundowane przez Starostwo Powiatowe w Rzeszowie. Podjęcie tych działań powinno przyczynić się do ograniczenia zjawiska przemocy oraz poprawy bezpieczeństwa społeczeństwa. Cele główne: 1. Ograniczenie zjawisk patologicznych. 2. Podniesienie świadomości prawno - wiktymologicznej społeczeństwa. 3. Pobudzenie lokalnych społeczności do przeciwdziałania zjawiskom patologicznym w tym przestępczości. 4. Stworzenie bezpiecznego otoczenia, przyjaznego mieszkańcom danego terenu. 5. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa jego mieszkańców. 6. Ograniczenie przestępczości. 7. Zmniejszenie strachu przed staniem się ofiarą przestępstwa. Metody i sposoby realizacji programu: 11

1. Nawiązanie lub kontynuowanie współpracy z zainteresowanymi podmiotami w zakresie przewidzianym przez program. 2. Organizowanie na szczeblu lokalnym międzyinstytucjonalnych działań kontrolnych w sklepach i lokalach gastronomicznych sprzedających i podających alkohol oraz wyroby tytoniowe. 3. Podczas służb patrolowych i obchodowych zwracanie uwagi na łamanie prawa przez osoby spożywające alkohol. 4. Reagowanie na stwierdzone przypadki łamania przepisów prawa. 5. Rozpoznawanie miejsc gromadzenia się młodzieży oraz osób dorosłych, gdzie może dochodzić do przejawów demoralizacji, a także nieprzestrzegania przepisów Ustawy o wychowaniu w trzeźwości czy Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. 6. Prowadzenie przez Policje systematycznej kontroli tych miejsc. 7. Podejmowanie działań stosownych do zaistniałej sytuacji. 8. Opracowanie, wydrukowanie, pozyskiwanie materiałów ostrzegawczych, informacyjnych, edukacyjnych stanowiących element realizacji programu oraz ich dystrybucja. 9. Promowanie założeń programu w lokalnej prasie. 10. Uczestnictwo kierowników rewirów dzielnicowych, kierowników posterunków Policji oraz dzielnicowych w spotkaniach organizowanych z mieszkańcami i promowanie wśród lokalnej społeczności przekonania o konieczności zgłaszania organom ścigania wszelkich przypadków łamania prawa w przedmiocie ujętym niniejszym programem. 11. Prowadzenie prelekcji skierowanych do młodzieży szkół gimnazjalnych i średnich na temat konsekwencji prawnych związanych z zachowaniami patologicznymi oraz w zakresie profilaktyki uzależnień wspólnie z specjalistami, przedstawicielami instytucji odpowiedzialnych za przeciwdziałanie uzależnieniom. 12. Prowadzenie przez dzielnicowych, w ramach obchodu, systematycznych rozmów z pracownikami i właścicielami lokali gastronomicznych oraz sklepów sprzedających alkohol i wyroby tytoniowe w celu informowania ich o konsekwencjach prawnych nieprzestrzegania stosownych przepisów prawa. Egzekwowanie umieszczania materiałów informacyjno ostrzegawczych. 13. Organizowanie lokalnych konkursów plastycznych dla dzieci i młodzieży dotyczących problematyki patologii. 14. Prowadzenie przez specjalistów ds. prewencji kryminalnej i ds. nieletnich prelekcji dla młodzieży szkół średnich w zakresie profilaktyki związanej ze zjawiskiem handlu ludźmi i przymuszonej prostytucji połączonych z kolportowaniem materiałów informacyjno edukacyjnych. 12

15. Prowadzenie kampanii informacyjnej dotyczącej zagrożeń związanych z podejmowaniem pracy zarobkowej z granicą za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy. 16. Poprzez uczestnictwo policjantów (kierowników posterunków, kierowników rewirów dzielnicowych) w spotkaniach organizowanych z mieszkańcami, informowanie społeczności lokalnych i zagrożeniach jakie niesie nieprzemyślany wybór pracy za granicą. 17. Nawiązanie współpracy z właścicielami kafejek internetowych w celu przekazania dla korzystających ze stron internetowych informacji dotyczących niebezpieczeństw związanych z pochopnym podejmowaniem decyzji odpowiadania na zamieszczane w nich oferty pracy za granicą. Cele pośrednie: 1. Nawiązanie współpracy z organami administracji samorządowej, administracją osiedli, kuratorium oświaty, lokalnymi mediami, poszczególnymi szkołami, agencjami ochrony osób i mienia. 2. Wypracowanie metod współpracy ze zwróceniem uwagi na działania profilaktyczne prowadzone wspólnie z wyżej wymienionymi podmiotami. 3. Współdziałanie w organizacji lokalnych programów profilaktycznych. 4. Dotarcie z oferowanym programem profilaktycznym do maksymalnej liczby społeczeństwa. 5. Przekonywanie odbiorców o słuszności prowadzonych działań. 6. Zainteresowanie szkół wprowadzeniem programów profilaktycznych do procesu edukacji. 7. Opracowanie jasnych metod postępowania w szkołach z osobami zażywającymi środki odurzające. 8. Wprowadzenie środków i metod utrudniających rozpowszechnianie w szkołach środków odurzających. 9. Uświadamianie uczniom szkół o grożących im niebezpieczeństwach, o sposobie ich unikania, bezpiecznych formach spędzania wolnego czasu. 10. Uświadomienie poprzez lokalne media odbiorcom o zagrożeniach spowodowanych zjawiskami patologicznymi. 11. Kształtowanie prawidłowych zachowań, postaw dzieci i młodzieży wobec alkoholizmu, przemocy i innych patologii. 12. Uwrażliwienie rodziców na sytuacje zagrażające ich dzieciom. 13. Zwiększenie poczucia odpowiedzialności rodziców i opiekunów. 14. Wpojenie zasad, metod umożliwiających skuteczne przeciwdziałanie i walkę z wszelkimi niepożądanymi zjawiskami naruszającymi dobra osobiste obywateli. 15. Poszukiwanie środków finansowych na szeroko pojmowaną działalność prewencyjną i informacyjno edukacyjną. 16. Poprawa możliwości oddziaływań na rzecz bezpieczeństwa. 13

17. Efektywne wykorzystanie istniejącego potencjału sił i środków. 18. Wywarcie wpływu na środowisko właścicieli i pracowników placówek gastronomicznych oraz sklepów sprzedających alkohol i papierosy. 19. Ograniczenie zjawiska sprzedaży i podawania napojów alkoholowych oraz sprzedaży papierosów wbrew obowiązującym przepisom prawnym. 20. Edukacja prawna dotycząca powyższej problematyki. 21. Ograniczenie dostępności napojów alkoholowych i papierosów w przypadkach przewidzianych w ustawie. 22. Promowanie zdrowego stylu życia bez nałogów. Podmioty współuczestniczące w realizacji programu: 1. Komenda Miejska Policji w Rzeszowie 2. Starostwo Powiatowe w Rzeszowie. 3. Samorządy gminne. 4. Kuratorium Oświaty w Rzeszowie. 5. Rady osiedli. 6. Administracja osiedli. 7. Szkoły. 8. Lokalne Media. Źródła finansowania: Powyższy program będzie finansowany przez takie podmioty jak : 1. Starostwo Powiatowe w Rzeszowie 2. Komenda Miejska Policji w Rzeszowie Czas rozpoczęcia realizacji programu oraz przewidywany czas zakończenia : 1. Czas rozpoczęcia realizacji programu: styczeń 2009 roku. 2. Przewidywany czas zakończenia: grudzień 2012 roku. 2. AKCJE PREWENCYJNE Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu społecznemu, postanowiono w następnych latach kontynuować prowadzone do tej pory akcje prewencyjne ukierunkowane na podniesienie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży na drodze jak również wykształcanie u młodych ludzi umiejętności radzenia sobie 14

w rożnych sytuacjach zagrożeń. Prezentowane poniżej akcje są w większości kontynuacją działań z lat ubiegłych. Działania te zostały zweryfikowane a ich skuteczność potwierdzona, co stanowi ich dodatkowy atut. W ciągu kolejnych trzech lat będą prowadzone następujące akcje prewencyjne : 1. Akcja prewencyjna Policja... nie tylko dzieciom. 2. Akcja prewencyjna Bezpieczna droga do szkoły. 3. Akcja prewencyjna Jestem widoczny jestem bezpieczny. Liczba adresatów programu : Przeprowadzone działania profilaktyczne obejmą swoim rozmiarem mieszkańców z terenu powiatu rzeszowskiego. Powyższa liczba osób jest szacunkowa, ponieważ nie można określić zasięgu, liczby odbiorców rozpropagowanych ulotek, informacji w lokalnych mediach. Ewaluacja: I. Metody : 1. Obserwacja poczynionych efektów. 2. Analiza danych statystycznych. 3. Informacje zwrotne że środowisk objętych programem. 4. Podsumowanie efektów materialnych podjętych działań. 5. Ocena osób zaangażowanych w realizację programu. 6. Przewiduje się dostosowanie programu do potrzeb ujawnionych w trakcie realizacji programu. II. Przewidywane efekty : 1. Wzrost świadomości prawno wiktymologicznej społeczeństwa. 2. Zmniejszenie wypadków drogowych z udziałem dzieci i młodzieży. 3. Ułatwienie kontaktu obywateli z Policją. 4. Ograniczenie dynamiki czynów karalnych. 5. Redukcja skali zjawisk patologicznych. 6. Podniesienie stanu bezpieczeństwa w szkołach. 1. Akcja prewencyjna Policja... nie tylko dzieciom Adresatami są dzieci II oraz III klas szkół podstawowych oraz ich nauczyciele. Realizowana jest poprzez prelekcje skierowane do dzieci w trakcie uzgodnionych z pedagogiem i dyrekcją szkoły spotkań z prowadzącym 15

policjantem. W drugim etapie realizacji zajęcia z dziećmi wciągu całego roku szkolnego poprowadzą wychowawcy na podstawie przekazanych materiałów dydaktycznych. I. Cel. 1. Wprowadzenie do programu realizowanego przez szkoły podstawowe elementów wiedzy wiktymologicznej skierowanych do najmłodszych uczniów i ich rodziców. 2. Promowanie zachowań bezpiecznych i wykształcanie umiejętności radzenia sobie sytuacjach zagrożeń. 3. Promowanie zdrowego stylu życia bez nałogów. 4. Propagowanie bezpiecznych form spędzania czasu wolnego przez dzieci. 5. Włączenie rodziców w proces edukacji wiktymologicznej dzieci. 6. Uświadomienie rodzicom konieczności zabezpieczenia swojego mienia oraz unikania innych zagrożeń. II. Metody i sposoby realizacji. 1. Opracowanie materiałów dydaktycznych mających stanowić podstawę akcji realizowanej przez wychowawców klas. 2. Uzgodnienie współpracy z zainteresowanymi szkołami. a) wytypowanie klas, które będą brały udział w akcji, b) warunkiem jest dobrowolne przystąpienie wychowawcy do akcji i dopasowanie materiałów dydaktycznych do stopnia rozwoju i możliwości danej klasy (dobranie właściwych scenariuszy, dostosowanie czasu, formy prowadzenia zajęć na podstawie przekazanego materiału dydaktycznego, - uzgodnienie terminów wspólnego spotkania przedstawicieli policji z rodzicami wychowawcami klas objętych akcją. - przekazanie celu wprowadzonej akcji, podstawowych elementów wiedzy wiktymologicznej, kształtowanie u rodziców chęci uczestnictwa w procesie edukacji wiktymologicznej dzieci przedstawiciele policji. Przedstawienie rodzicom form i metod zabezpieczenia swojego mienia oraz propagowanie bezpiecznych zachowań przyczyniających się do unikania innych zagrożeń itp. przedstawiciel policji, - przedstawienie rodzicom potrzeby wspólnego oddziaływania na młode pokolenie ze strony wszystkich elementów systemu wychowawczego pedagog lub wychowawca klasy, c) przeprowadzenie przez wychowawców klas cyklu zajęć w oparciu o przekazane materiały dydaktyczne z ewentualnym udziałem dzielnicowego w tych zajęciach, d) w ramach zakończenia i podsumowania zajęć w konkretnej klasie uroczyste spotkanie uczniów z przedstawicielami policji. 16

III. Podmioty współuczestniczące w realizacji akcji. 1. Komenda Miejska Policji w Rzeszowie 2. Starostwo Powiatowe w Rzeszowie. 3. Urzędy gmin z terenu powiatu 4. Szkoły podstawowe IV. Adresaci akcji. Uczniowie młodszych wytypowanych klas szkół podstawowych i ich rodzice. V. Materiały edukacyjno informacyjne do wdrażania akcji. 1. Broszurka Policja.. nie tylko dzieciom, VI. Ewaluacja. W ramach podsumowania prowadzonych działań przeprowadzenie ankiety skierowanej do pedagogów, rodziców oraz wychowawców. 2. Akcja prewencyjna Bezpieczna droga do szkoły Poczynione obserwacje wskazują, że głównie na terenie mniejszych miejscowości z powodu niewystępowania chodników oraz braku lub złego oświetlenia występuje duże zagrożenie potrącenia dzieci idących lub wracających ze szkoły przez poruszające się po tych drogach pojazdy. Brak opieki ze strony rodziców oraz powyższe uchybienia skutkują wypadkami, których ofiarami padają dzieci. Mając powyższe na uwadze oraz dążąc do poprawy tej sytuacji stworzono założenia niniejszej akcji. I. Cel akcji: 1. Edukacja dzieci z zakresu ruchu drogowego kształtowanie właściwych zachowań w zakresie ruchu drogowego. 2. Wyposażenie dzieci w elementy odblaskowe podnoszące poziom bezpieczeństwa. 17

II. Metody i sposoby realizacji akcji 1. Uzgodnienie współpracy z zainteresowanymi szkołami. - wytypowanie klas, które będą brały udział w akcji, - warunkiem jest dobrowolne przystąpienie wychowawcy do akcji - uzgodnienie terminów wspólnego spotkania przedstawicieli policji z wychowawcami oraz uczniami poszczególnych klas. 2. Przeprowadzenie zajęć edukacyjno prewencyjnych z uczniami szkół podstawowych przekazanie celu wprowadzonej akcji, podstawowych elementów wiedzy wiktymologicznej z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym przedstawiciele policji. 3. Wyposażenie uczniów w elementy odblaskowe. III. Adresaci akcji Dzieci w wieku 7 lat I klasy szkół podstawowych z terenu powiatu rzeszowskiego ze szczególnym uwzględnieniem szkół znajdujących się w miejscowościach, gdzie jest brak chodników oraz prawidłowego oświetlenia poboczy, ulic. IV. Czas realizacji Podczas trwania roku szkolnego. V. Podmioty współuczestniczące w realizacji akcji 1. Komenda Miejska Policji w Rzeszowie 2. Szkoły podstawowe z terenu powiatu rzeszowskiego. 3. Kuratorium Oświaty w Rzeszowie. 4. Starostwo Powiatowe w Rzeszowie. 5. Urzędy gmin z terenu powiatu VI. Realizatorzy akcji 1. Komenda Miejska Policji w Rzeszowie oddelegowanie policjantów mających za zadanie przeprowadzenie zajęć z uczniami szkół podstawowych oraz pomoc przy przeprowadzeniu konkursu z zakresu wiedzy o ruchu drogowym. 2. Starostwo Powiatowe w Rzeszowie: 18

3. Akcja prewencyjna Jestem widoczny jestem bezpieczny Stałe nasilenie się ruchu kołowego zarówno w mieście jak i na terenach podmiejskich powoduje narastanie zagrożenia dla innych uczestników ruchu. Dotyczy to w pierwszej kolejności rowerzystów. Brak opieki ze strony rodziców, nieznajomość przepisów o ruchu drogowym oraz podstawowych zasad bezpieczeństwa skutkują różnego rodzaju wypadkami, których ofiarami padają dzieci. I. Cel akcji 1. Edukacja dzieci starszych z zakresu ruchu drogowego kształcenie właściwych zachowań podczas poruszania się rowerem po drogach publicznych. 2. Promowanie bezpiecznych zachowań podczas jazdy na rowerze jazda w kaskach ochronnych, wykorzystywanie elementów odblaskowych, prawidłowe wyposażenie roweru. 3. Wyposażenie uczestników akcji w elementy odblaskowe i materiały edukacyjne (ulotki). II. Metody i sposoby realizacji akcji: 1. Uzgodnienie współpracy z zainteresowanymi szkołami: - wytypowanie klas, które wezmą udział w akcji; - uzgodnienie terminów spotkań przedstawicieli policji z uczniami objętymi przedmiotową akcją. 2. Przeprowadzenie zajęć edukacyjno prewencyjnych dla uczniów szkół podstawowych objętych wychowaniem komunikacyjnym przekazanie podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie rowerzystów w ruchu drogowym dostosowanej do wieku odbiorców. 3. Wyposażenie uczniów w elementy, materiały edukacyjne i elementy podnoszące bezpieczeństwo rowerzystów. 4. Udział w innych przedsięwzięciach, których cele będą pokrywały się z założeniami niniejszej akcji organizowanymi przez podmioty pozapolicyjne np. Masa krytyczna. III. Czas realizacji Podczas trwania roku szkolnego. 19

IV. Podmioty współuczestniczące w realizacji akcji 1. Komenda Miejska Policji w Rzeszowie 2. Szkoły podstawowe z terenu powiatu rzeszowskiego. 3. Kuratorium Oświaty w Rzeszowie. 4. Starostwo Powiatowe w Rzeszowie. 5. Urzędy gmin z terenu powiatu VI. Realizatorzy akcji 1. Komenda Miejska Policji w Rzeszowie oddelegowanie policjantów mających za zadanie przeprowadzenie zajęć z uczniami szkół podstawowych 2. Starostwo Powiatowe w Rzeszowie VII. Adresaci akcji Uczniowie klas IV szkół podstawowych z terenu powiatu rzeszowskiego, objęci wychowaniem komunikacyjnym (karta rowerowa) oraz uczestnicy imprez masowych promujących bezpieczne zachowania i postawy wśród rowerzystów organizowane przez podmioty pozapolicyjne. 3. PROGRAM PREWENCYJNY PRZYJAZNE ŚRODOWISKO LOKALNE W celu realizacji w/w programu Starosta Rzeszowski Zarządzeniem Nr 4/2009 z dnia 27 stycznia 2009 roku w sprawie w sprawie określenia składu osobowego Komisji Bezpieczeństwa i Porządku, powołał grupę roboczą, której zadaniem będzie realizowanie założeń programu prewencyjnego Przyjazne środowisko lokalne. W skład grupy roboczej weszli członkowie Komisji Bezpieczeństwa i Porządku, przedstawiciele KM Policji w Rzeszowie, przedstawiciel KM PSP w Rzeszowie oraz przedstawiciel Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Rzeszowie. W skład grupy roboczej Starosta może włączyć również inne osoby tj. przedstawicieli spółdzielni mieszkaniowych, przedstawicieli wspólnot mieszkaniowych, przedstawicieli samorządu lokalnego, przedstawicieli poszczególnych wydziałów Starostwa Powiatowego w Rzeszowie i jednostek powiatowej administracji zespolonej, w zależności od harmonogramu wykonywanych przedsięwzięć. 20

Do zadań grupy roboczej należy : 1. poszerzenie współpracy z zainteresowanymi podmiotami w zakresie przeciwdziałania patologiom społecznym z naciskiem na stan infrastruktury technicznej, której usterki lub zaniedbania mogą być przyczyną występowania lub nasilania zjawisk patologicznych, 2. kontrolowanie stanu infrastruktury na terenach mieszkalnych i przyległych celem wykrycia występujących usterek, 3. inspirowanie działań zmierzających do poprawy stanu technicznego infrastruktury na terenach mieszkalnych i przyległych poprzez informowanie podmiotów odpowiedzialnych za stan technicznych infrastruktury, 4. prowadzenie kontroli tych miejsc pod kątem usunięcia stwierdzonych uchybień, 5. inicjowanie przedsięwzięć zmierzających do tworzenia bezpiecznej infrastruktury technicznej na terenach mieszkalnych oświetlenie terenu, monitoringu, tworzenie ogrodzeń i terenów zielonych, parkingów oraz ciągów komunikacyjnych, 6. inicjowanie tworzenia miejsc sprzyjających właściwemu spędzaniu czasu przez dzieci i młodzież (place zabaw, boiska sportowe), 7. zbieranie informacji o miejscach gromadzenia się młodzieży i osób dorosłych, gdzie może dochodzić do przejawów demoralizacji, aktów wandalizmu, zachowań o charakterze chuligańskim oraz przekazywanie informacji o nich do właściwych służb, 8. organizowanie szkoleń, konferencji, seminariów poświęconych wymienionym zagadnieniom dla zainteresowanych podmiotów przedstawicieli spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkańców, firm deweloperskich, właścicieli sklepów i zakładów usługowych. Coroczny plan pracy grupy roboczej będzie ustalany na posiedzeniach Komisji Bezpieczeństwa i Porządku. 21

ROZDZIAŁ III POSDUMOWANIE Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli powinien stać się płaszczyzną współpracy dla wszystkich podmiotów zaangażowanych w poprawę szeroko rozumianego bezpieczeństwa obywateli powiatu rzeszowskiego. Każda nowa inicjatywa, pomysł, który przyczyni się do zwiększenia poczucia bezpieczeństwa może uzupełnić jego treść. Tylko zintegrowane działania wszystkich podmiotów mogą skutecznie przeciwstawić się niekorzystnym zjawiskom kryminogennym, różnego rodzaju patologiom, zagrożeniu bezpieczeństwa obywateli powiatu. Realizacja programu pozwoli stworzyć system bezpieczeństwa publicznego. Koordynacja działań podejmowanych przez podmioty realizujące tematy cząstkowe powinna doprowadzić do uzyskania pozytywnych efektów w zakresie bezpieczeństwa mieszkańców powiatu a szczególnie zmniejszenia przestępczości wśród nieletnich. Działania programu ukierunkowane są w głównej mierze w kierunku prewencji i podniesienia świadomości społecznej z zakresu tej tematyki. Powiatowy Program Zapobiegania Przestępczości oraz Porządku Publicznego i Bezpieczeństwa Obywateli dla Powiatu Rzeszowskiego na lata 2009-2012 został opracowany w ramach działalności Komisji Bezpieczeństwa i Porządku. 22