Produkcja wieprzowiny

Produkcja wieprzowiny Spis treści 1. Ogólna omówienie branży... 1 2. Ogólna informacja o rynku trzody w Polsce... 2 3. Ogólna informacja o rynku w Unii Europejskiej... 3 4. Nowe przepisy wynikające z akcesji i ich bezpośrednie skutki... 4 5. Najważniejsze przepisy dotyczące rynku wieprzowiny... 8 5.1. w Polsce... 8 5.2. w Unii Europejskiej... 9 6. Bibliografia... 10 7. Ważniejsze organizacje w Polsce... 10 8. Przydatne strony internetowe... 11 1. Ogólne omówienie branży W Polsce sektor wieprzowiny jest dominującym sektorem w branży mięsnej. W 2002 roku ubój trzody wyniósł około 23 mln sztuk, tj. około 2 mln ton w wadze poubojowej. Stanowiło to około 80% ogólnego uboju zwierząt rzeźnych (bez drobiu). W Polsce wieprzowina jest też najczęściej spożywanym mięsem. W 2002 roku jej spożycie wynosiło ok. 46 kg/osobę w wadze poubojowej, czyli ponad 60% ogólnego spożycia mięsa. W 2002 roku obsada trzody chlewnej na 100 ha UR wynosiła 101,7 sztuk. W przekroju regionalnym występuje duże zróżnicowanie tej obsady. Największym natężeniem chowu charakteryzują się dwa województwa, tj. wielkopolskie i kujawsko pomorskie, w których obsada trzody wynosiła odpowiednio 258 i 205 sztuk. W obu tych województwach znajduje się łącznie prawie 40% ogólnego pogłowia trzody. Wyższą niż średnia w kraju obsadę trzody mają też województwa: łódzkie, opolskie i pomorskie, a niższą województwa: warmińsko mazurskie, zachodniopomorskie oraz dolnośląskie. Bardzo niską obsadę w granicach 50 80 sztuk/100 ha UR mają natomiast województwa południowo wschodniej i środkowo wschodniej Polski, a więc podkarpackie, świętokrzyskie, małopolskie i śląskie. 1

2. Ogólna informacja o rynku trzody w Polsce W Polsce produkcja wieprzowiny w ostatnich kilkunastu latach charakteryzuje się stagnacją i znacznymi wahaniami. W okresach wzrostu wynosi ona około 2,1 mln ton (w wadze poubojowe), a w okresach spadku 1,8 1,9 mln ton. Wraz z produkcją zmienia się spożycie, ale nie proporcjonalnie. Spożycie waha się w granicach 43 46 kg/osobę w wadze poubojowej. W roku gospodarczym 2002/03 produkcja trzody chlewnej osiągnęła po raz kolejny szczytowy poziom. Jest on wyższy od niskiego poziomu z roku gospodar czego 2000/01 o około 15% i jak zwykle w takiej sytuacji, znacznie przewyższa popyt. Bardzo niskie od kilku miesięcy ceny trzody prowadzą do spadku produkcji. Ocenia się, że kolejne minimum produkcji trzody wystąpi w roku gospodarczym 2004/05 (wykres 1). W Polsce, podobnie jak w Unii Europejskiej, ceny trzody zmieniają się w kierunku odwrotnym w stosunku do produkcji. Wzrost produkcji wywołuje spadek cen, a spadek produkcji powoduje wzrost cen. Wzrosty i spadki przeciętnych rocznych cen skupu mieszczą się w granicach 25 35%. Niskie i wysokie ceny w Polsce i w Unii Europejskiej występują mniej więcej w tym samym czasie. W obu sytuacjach ceny trzody w Polsce są niższe niż w Unii Europejskiej, choć w różnym stopniu. W 2003 roku zarówno w Polsce jak i w UE mamy do czynienia z cyklicznie niskim poziomem cen, a więc porównywalnym. Średnie ceny skupu trzody klas E i U były w Polsce w tym okresie o około 20% niższe. Natomiast przeciętne ceny skupu trzody, a wiec odnoszące się do ogólnej podaży tuczników, są w Polsce niższe aniżeli w UE o około 25%. Wykres 1 Produkcja Wieprzowiny W I półroczu 2003 średnia cena skupu trzody w Polsce wynosiła 3,05 zł/kg i była niższa aniżeli w I półroczu 2002 roku o 20%. Także w następnych miesiącach 2003 roku ceny trzody nie przekraczały poziomu z roku 2002. Poza dominującym wpływem cen żywca na opłacalność produkcji i jej rozwój, istotny wpływ mają również ceny zbóż i pasz. Ceny zbóż także obniżyły się, ale w dużo mniejszym stopniu niż ceny trzody. W rezultacie opłacalność chowu trzody znacząco się pogorszyła. Relacja cen trzoda żyto w I jak i w II półroczu 2003 roku wynosiła 8:1, a trzoda jęczmień około 7:1. Relacje te były więc węższe o mniej więcej 10% od relacji granicznych. Przy takiej opłacalności chów trzody jest ograniczany. 2

Dotychczasowa interwencja na rynku wieprzowiny w Polsce polega na zakupach wieprzowiny na zapasy w okresach wysokiej produkcji i nadmiernej podaży oraz na upłynnianiu tych zapasów na rynkach zewnętrznych lub na rynku wewnętrznym w okresach niskiej produkcji. Zakupy wieprzowiny stanowią zazwyczaj kilkanaście procent podaży występującej w okresie ich trwania. Jednakże w Polsce, podobnie jak w Unii Europejskiej, interwencja na rynku wieprzowiny jedynie łagodzi wahania produkcji i cen, ale ich nie eliminuje. Na rynku tym mamy bowiem do czynienia z permanentnym stanem nierównowagi pomiędzy popytem i podażą, wynikającym z czynników obiektywnych, chociażby takich jak właściwości rozrodcze świń (duża plenność macior) i duża w związku z tym elastyczność produkcji, niska dochodowa i cenowa elastyczność popytu, czy też opóźnienia skutków na rynku w stosunku do decyzji produkcyj nych gospodarstw, podejmowanych w dodatku pod wpływem bieżących, a nie przewidywanych cen. 3. Ogólna informacja o rynku w Unii Europejskiej W Unii Europejskiej rynek żywca wieprzowego jest również największym rynkiem żywca, choć jego pozycja nie jest tak dominująca jak w Polsce. W 2002 roku ubój trzody w 15 krajach Unii Europejskiej wyniósł 203 mln. sztuk, tj. 17,8 mln ton w wadze poubojowej. Stanowiło to ponad 60% łącznego uboju zwierząt rzeźnych (bez drobiu) w wadze poubojowej. Większość krajów Unii Europejskiej charakteryzuje się też wysokim spożyciem wieprzowiny na 1 mieszkań ca. W 2002 roku spożycie wieprzowiny w Hiszpanii i Danii wynosiło odpowiednio 66,5 i 63,4 kg/osobę, a w Austrii i w Niemczech 56,4 i 53,7 kg/osobę. Przeciętne spożycie wieprzowiny w Unii Europejskiej w 2002 roku wynosiło 43,1 kg/osobę, w wadze poubojowej. W ostatnich kilkunastu latach ceny trzody w Unii Europejskiej, silnie wahając się, nie wykazywały tendencji wzrostowej, realnie więc malały. Jednak systematyczny spadek cen zbóż i pasz powodował, że produkcja trzody była opłacalna i rosła. Poza spadkiem cen pasz, duży wpływ na opłacalność i poziom produkcji wywierały prawdopodobnie korzyści, wynikające z postępującej koncentracji produkcji. Dla znacznej część producentów przypuszczalnie najmniejszych produkcja trzody nie była opłacalna, gdyż rezygnowali z niej. Tylko w latach 1995 1999 liczba producentów trzody w Unii Europejskiej zmniejszyła się z 1.276 do 1.009 tys., a więc o ok. 21%. W 1999 roku w 15 krajach Unii produkcją trzody zajmowało się około 1 mln gospodarstw, podczas gdy ogólna liczba gospodarstw wynosiła ok. 7 mln. Ponad 50% pogłowia utrzymywana była w stadach powyżej 1.000 sztuk, a dalsze ponad 25% w stadach powyżej 400 sztuk. Zaledwie niecałe 4% pogłowia znajdowało się w stadach o liczebności do 50 sztuk. W Unii Europejskiej na gospodarstwo posiadające trzodę przypadało w 1999 roku przeciętnie 123,3 sztuk pogłowia. W niektórych krajach pogłowie przypadające na 1 gospodarstwo było znacznie wyższe niż przeciętnie w Unii. I tak np. w Irlandii było to 1.259 sztuk, w Holandii 848 sztuk, w Danii 775 sztuk. Najmniej Ogólna informacjao rynku UE 3

trzody na 1 gospodarstwo przypadało w Portugalii (18 sztuk), we Włoszech (34 sztuki), w Austrii (40 sztuk). Ocenia się, że aktualna liczba gospodarstw prowadzących chów trzody w Unii Europejskiej jest znacznie niższa, a przeciętna wielkość pogłowia przypadająca na 1 gospodarstwo znacznie wyższa niż kilka lat temu. W ostatnich kilku latach trwał bowiem w dalszym ciągu szybki proces koncentracji produkcji. Na przykład w Danii liczba producentów trzody w latach 1999 2002 zmniejszyła się z 15 do 11,7 tys., tj. o 22%, a średnia wielkość pogłowia przypadająca na 1 gospodarstwo wzrosła do 1.083 sztuk, tj. o 40%. Głównym powodem wycofywania się gospodarstw z produkcji były zbyt niskie ceny trzody, zwłaszcza w okresach ich załamań. Poziom cen trzody w poszczególnych krajach Unii Europejskiej jest zróżnicowany. W krajach wybitnie wyspecjalizowanych w tej produkcji, dwu trzykrotnie przewyższającej spożycie, jak w Danii, Holandii czy Belgii, ceny wieprzowiny są zazwyczaj od kilku do kilkunastu procent niższe niż średnio w Unii. Wyższe ceny są natomiast w krajach o niskim poziomie samowystarczalności, jak Grecja czy Włochy. W Niemczech ceny wieprzowiny są na ogół zbliżone do przeciętnego unijnego poziomu. Produkcja Wieprzowiny 4. Nowe przepisy wynikające z akcesji i ich bezpośrednie skutki Rynek wieprzowiny w Unii Europejskiej kształtuje się głównie według zasad rynkowych. Na rynku tym nie stosuje się ani cen interwencyjnych ani minimalnych. Ingerencja państwa sprowadza się jedynie do subsydiowania prywatnego magazynowania i eksportu wieprzowiny w okresach spadku cen. Komisja Europejska zezwala na uruchomienie programu prywatnego magazynowania, gdy przeciętna cena rynkowa trzody w Unii Europejskiej, czyli inaczej mówiąc cena referencyjna kształtuje się poniżej 103% ceny bazowej. Cena bazowa jest ustalana urzędowo dla półtusz. W ostatnich latach cena bazowa półtusz standardowej jakości wynosi 150,9 /100 kg. Odpowiada ona naszym zdaniem mniej więcej ok. 130 /100 kg wagi poubojowej i ok. 100 /100 kg wagi żywej (bieżące informacje o podejmowanych decyzjach dotyczący zarządzania rynkiem mięsa, tj. raporty z posiedzeń Komite tu Zarządzającego rynkiem trzody Management Committee Pigs znajdują się na stronie interne towej (http://europa.eu.int/comm/agriculture/minco/manco/pork/index.htm). Po ogłoszeniu przez Komisję otwarcia programu dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny uprawnieni mogą składać oferty. Przystąpienie do programu opiera się na umowach pomiędzy krajowymi agencjami interwencyjnymi państw członkowskich, a osobami prawnymi bądź fizycznymi dysponującymi odpo wiednimi magazynami. Osoba fizyczna lub prawna składająca ofertę i zawierająca kontrakt z Agencją składa depozyt, który po wywiązaniu się z podjętego zobowiązania zostaje jej zwrócony. Zawierany kontrakt nakłada na przechowującego mięso obowiązek informowania agencji interwencyjnej o dacie, 4

ilości i miejscu przechowywania konkretnego produktu. Agencja ma prawo kontroli magazynów. Zgod nie z przepisami mięso musi być dostarczone do magazynu w stanie świeżym, a przechowywane w stanie zamrożonym. Temperatura w chłodni nie może być niższa niż 30 stopni i nie wyższa niż 15 stopni. Mięso musi pochodzić od zwierząt, których chów odbywał się w Unii Europejskiej. Nie może ono zawierać pierwiastków radioaktywnych, dioksyn itd. Mięso musi być podzielone na kawałki, odpo wiednio opakowane i oznakowane. Wymaga się by oznakowanie to zawierało m.in. datę dostarczenia mięsa do magazynu. Przechowujący wieprzowinę zobowiązany jest do przestrzegania takich warunków, jak minimalny okres przechowywania czy minimalna ilość. Za minimalną ilość uznaje się 10 ton w przypad ku mięsa bez kości lub 15 ton w przypadku mięsa z kością. Minimalny okres przechowywania mięsa wynosi natomiast trzy miesiące. Dopuszcza się przechowywanie mięsa przez dwa miesiące, ale pod warunkiem, że w ciągu 60 dni produkty po usunięciu ich z magazynu opuszczą terytorium celne Unii Europejskiej. Stawki dotacji są proporcjonalne do czasu przechowywania produktu, a także zależne od jego jakości. W ostatnich około dwudziestu latach dopłaty do prywatnego przechowalnictwa wieprzowiny w Unii Europejskiej stosowane były mniej więcej co dwa lata. Największe zakupy na zapasy w ciągu ostatnich około dziesięciu lat miały miejsce na przełomie 1998 i 1999 roku. Związane były one zarówno z cyklicznym wzrostem produkcji, jak i mającym wówczas miejsce spadkiem eksportu wieprzowiny do Rosji. Wówczas od października 1998 roku do czerwca 1999 roku zakupiono łącznie 428 tys. ton wieprzowiny, z czego 36% w Danii i po 15% we Francji, w Niemczech i w Holandii. W odniesieniu do produkcji z okresu trwania zakupów, tj. IV kwartału 1998 roku i I półrocza 1999 roku to zakupy te średnio w Unii Europejskiej stanowiły około 2,5% produkcji, w Danii 9%, w Niemczech 1,6%, a we Francji 2,7%. W strukturze towarowej mięsa wówczas zakupionego największą część, bo około 40% stanowiło mięso wieprzowe bez kości. Dalsze około 40% łącznie stanowiły szynki, schaby i inne wysoko jakościowe elementy z kością lub bez. Pozostałe około 17% stanowiły tusze i półtusze wieprzowe. Około 67% zakupionego mięsa objęte było sześciomiesięcznym okresem przechowywania. Wpływ prywatnego magazynowania wieprzowiny na jej ceny jest w Unii Europejskiej niewielki. Ceny trzody charakteryzują się bowiem wysokim stopniem zmienności nawet wówczas, gdy zakupy na rzecz prywatnego magazynowania są największe (wykresy 2 i 3). Na przykład z początkiem 1998 roku ceny trzody w Unii Europejskiej systematycznie malały osiągając najniższy poziom w listopadzie 89 /100 kg wagi poubojowej, czyli 69 /100 kg żywca. Poziom ten był niższy niż rok wcześniej o 42%. Podobnie wiec jak w Polsce działania o charakterze interwencyjnym na rynku trzody łagodzą jedynie wahania cen, ale ich nie eliminują. Trzeba jednak podkreślić, że bez jakiejkolwiek interwencji amplituda wahań cen rynkowych byłaby z pewnością jeszcze większa. Nowe przepisy 5

Wykres 2 Wykres 3 Produkcja Wieprzowiny Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej oznacza konieczność odejścia od stosowanego obecnie systemu interwencji i przejście na system dotowania prywatnego magazynowania wieprzowiny. Agencja Rynku Rolnego poczyniła już odpowiednie przygotowania w tym kierunku. W 2003 roku, obok dotychczasowego sposobu interwencji na rynku wieprzowiny, Agencja zaproponowała również program składowania z dopłatą półtusz wieprzowych klas E, U i R. Półtusze przechowywane miały być przez 3, 4 bądź 5 miesięcy, przy czym w każdym przypadku okres przechowywania miał zakończyć się 31.10.2003 roku. Programem objętych miało być 10 tys. ton półtusz wieprzowych. Do przetargu mogli przystąpić przedsiębiorcy krajowi prowadzący działalność w zakresie chowu, obrotu i uboju żywca lub w zakresie składowania, przetwórstwa i obrotu mięsem. Warun kiem przystąpienia do przetargu była wpłata wadium w wysokości 10 zł/tonę półtuszy. Program ten nie został jednak zrealizowany. W wyniku ogłoszonych dwóch przetargów wpłynęły jednak tylko po trzy oferty na każdym z przetargów. Żadna z nich nie została przyjęta z uwagi na zbyt wysokie stawki dopłat proponowane przez oferentów, przekraczające wysokość stawek obowiązujących przy przechowywaniu półtusz wieprzowych na zapasach Agencji. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się na stronie internetowej Agencji (www.arr.gov.pl Działania na rynkach rolnych Interwencja na rynku krajowym Rynek mięsa Dopłaty do prywatnego przechowywania półtusz wieprzowych). 6

Nadzór merytoryczny nad działaniami interwencyjnymi na rynku wieprzowiny sprawuje: Zespół Mięsa Biura Interwencji Rynkowej Agencji Rynku Rolnego Kierownik Działu Zakupów tel. 022/661 77 45, Kierownik Działu Dopłat tel. 022/661 72 04. Zespół ds. Mięsa w Biurze Interwencji Rynkowej przygotowuje wzory umów i realizuje bezpośrednie zadania interwencyjne. W Unii Europejskiej obowiązuje system klasyfikacji trzody oparty o kryterium zawartości mięsa chudego w tuszy. Wyróżnia się sześć klas. Klasa S zawiera co najmniej 60% chudego mięsa w tuszy, Klasa E od 55%, ale mniej niż 60%, Klasa U od 50%, ale mniej niż 55%, Klasa R od 45%, ale mniej niż 50%, Klasa O od 40%, ale mniej niż 45%, Klasa P zawiera mniej niż 40 % mięsa. Cena trzody rośnie wraz ze wzrostem mięsności. W Unii Europejskiej przeważająca część trzody trafiająca do obrotu charakteryzuje się wysoką mięsnością. Na przykład w Niemczech w 2001 roku ponad 60% trzody było w klasie E, a kolejne około 25% w klasie U. W Polsce również stosuje się klasyfikację EUROP. Do niedawna na podstawie kolejnych poprawek Polskich Norm, natomiast obecnie obowiązuje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej tusz wieprzowych (Dz.U. z dnia 17 lipca 2003 roku nr.125 poz. 1163). Rozporządzenie to ustala klasy jakości handlowej tusz wieprzowych (klasyfikacja EUROP), określa szczegółowe wymagania w zakresie jakości handlowej tusz wieprzowych, jednostki właściwe do wydawania opinii o urządze niach stosowanych do oceny jakości handlowej tusz wieprzowych oraz metodę analizy tusz wieprzowych. Zgodnie z wynikami monitoringu przeprowadzonego w 11 największych zakładach mięsnych przez Instytut Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego w Poznaniu, w 2002 roku około 20% trzody było w klasie E, około 30% w klasie U i dalsze około 30% w klasie R. Średnia mięsność tusz wieprzowych w monitoro wanych zakładach mięsnych ukształtowała się na poziomie 50%. W Unii Europejskiej dużo uwagi poświęca się też dbałości o dobrostan zwierząt. Prawodawstwo unijne zawiera szereg wydanych w ostatnich latach aktów prawnych dotyczących poprawy dobrostanu zwierząt, w tym świń. Określają one dopuszczalne systemy i warunki utrzymywania zwierząt, między innymi minimalną powierzchnię bytową dla każdej z grup wiekowych trzody. (Rozporządzenie Komisji nr 93 z 2001). Normy dotyczą na razie nowych i przebudowywanych budynków, ale od 01.01.2013 roku Nowe przepisy 7

będą obowiązywały wszystkich producentów. Rozporządzenia zawierające wymienione normy dostępne są na stronie internetowej: http://europa.eu.int/comm/food/animal/index_en.htm. W Polsce obo wiązuje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie minimalnych warunków utrzymywa nia poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich (Dz.U.03.167.1629). Rozporządzenie to, podobnie jak rozporządzenie Komisji UE określa minimalne warunki bytowe świń, według grup wiekowych utrzymywanych pojedynczo lub grupowo, a także dopuszczalne natężenie hałasu w pomieszczeniach inwentarskich dla świń, stężenie dwutlenku węgla i siarkowodoru oraz dopuszczalną koncentrację amoniaku. W Polsce dostosowywanie do warunków zapewniających dobrostan zwierząt wspierane jest funduszami unijnymi. Jednym z nich był SAPARD, po akcesji będą dodatkowe środki zaoferowane Polsce w Traktacie Akcesyjnym. Druga z wymienionych rodzajów pomocy będzie dostępna w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego oraz Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W ramach tych funduszy wydzielono środki na rzecz wsparcia rolników celem dostosowywania gospodarstw do standardów unijnych. Instru ment ten wymaga jeszcze wielu rozstrzygnięć i konsultacji z Komisją Europejską. Wiadomo jednak, że wsparcie to będzie miało formę malejącej dopłaty rocznej przyznawanej na okres nie dłuższy niż 3 lata. 5. Najważniejsze przepisy dotyczące rynku wieprzowiny Produkcja Wieprzowiny 5.1. W Polsce 1) Podstawą działań interwencyjnych w Polsce jest ustawa z 07.06.1990 roku o utworzeniu Agencji Rynku Rolnego (tekst jednolity Dz.U. z 1997 Nr 142 poz. 951) z późniejszą nowelizacją DZ.U z 2000 roku. nr 48 poz. 550; Dz. U. z 2001 roku nr 29 poz. 320, nr 81 poz. 875, nr 129 poz. 1446; Dz. U. z 2002 roku nr 127 poz. 1085, nr 240 poz. 2059. 2) Ustawa o środkach żywienia zwierząt (Dz. U. Nr. 123, poz. 1350 z 2001 roku i Nr 122, poz. 1144 z 2003 roku 3) Ustawa o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt Dz. U. nr 207 poz. 1762 z 2002 roku 4) Ustawa o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych Dz. U. nr 5, poz. 44, Nr 154 poz. 1802 z 2001 roku oraz nr 135 poz. 1145 i Nr 166 poz. 1360 z 2002 roku. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do ww. ustawy z dnia 12 czerwca 2003 roku w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej tusz wieprzowych (Dz. U. 03.125.1163) 5) Ustawa o ochronie zwierząt Dz. U. z 2003 roku Nr 106, poz. 1002) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do ww. ustawy z dnia 2 września 2003 roku w sprawie minimalnych warunków utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt gospodar skich (Dz.U.03.167.1629) 8

5.2. W Unii Europejskiej 1) Rozporządzenie Rady 2759/75 z 25 października 1975 roku dotyczące wspólnej organizacji rynku mięsa wieprzowego wraz z późniejszymi zmianami: 31978R1423 (OJ L 156 28.06.1978 p. 19), 31980R2966 (OJ L 307 18.11.1980 p. 5), 31985R3768 (OJ L 362 31.12.1985 p. 8), 31986R1473 (OJ L 133 21.05.1986 p. 36), 31987R3906 (OJ L 370 30.12.1987 p. 11), 31989R1249 (OJ L 12911.05.1989 p. 12), 31990R3444 (OJ L 333 30.11.1990 p. 22), 31994R3290 (OJ L 349 31.12.1994 p. 105), 31995R1370 (OJ L 133 17.06.1995 p. 9), 32000R1365 (OJ L 156 29.06.2000 p. 5). 2) Rozporządzenie Rady 3220/84 z 13 listopada 1984 roku oraz Rozporządzenie Komisji 2967/85 z 24 października 1985 roku określające reguły stosowania klasyfikacji tusz wieprzowych (EUROP), z późniejszymi zmianami i uzupełnieniami: 31985R2967 (OJ L 285 25.10.1985 p. 39), 31986R3530 (OJ L 326 21.11.1986 p. 8), 31988D0234 (OJ L 105 26.04.1988 p. 15), 31988D0479 (OJ L 234 24.08.1988 p. 20), 31990R3557 (OJ L 353 17.12.1990 p. 23), 31992D0469 (OJ L 265 11.09.1992 p. 39), 31993R3513 (OJ L 320 22.121993 p. 5), 31996D0004 (OJ L 001 03.01.1996 p. 9), 31997D0028 (OJ L 012 15.01.1997 p. 30), 31997DO107 (OJ L 039 08.02.1997 p. 17). 3) Rozporządzenie Rady 2763/75 z 9 października 1975 roku, Rozporządzenie Komisji 3444/90 z 27 listopada 1990 r. dotyczące udzielania dotacji dla prywatnego przechowalnictwa w sektorze mięsa wieprzowego: 31993R3533 (OJ L 321 23.12.1993 p. 9), 31999R1649 (OJ L 195 28.07.1999 p. 15), 31999R2713 (OJ L 327 21.12.1999 p. 31). Najważniejsze przepisy 9

6. Bibliografia Przydatne periodyki 1) Rynek Mięsa. Stan i perspektywy: seria Analizy Rynkowe; MRiRW, ARR, IERiGŻ publikacja ukazuje się dwa razy w roku na wiosnę i na jesieni, zawiera ocenę bieżącej i przyszłej sytuacji na rynku mięsa. 2) Biuletyn Departamentu Przetwórstwa i Rynków Rolnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi zawiera między innymi informacje o poziomie cen występujących na rynku mięsa (dostępne na stronie internetowej http://www.minrol.gov.pl/bia/index.html). 3) Farmer dwutygodnik zamieszczający między innymi aktualne informacje o perspektywach chowu trzody, posiada też stały dział dotyczący problematyki związanej z Unią Europejską. 4) Trzoda Chlewna miesięcznik specjalistyczny dla producentów świń. 5) Hoduj z głową dwumiesięcznik ogólnopolski dla producentów, hodowców, zootechników i lekarzy weterynarii; specjalistyczne pismo poświęcone tematyce związanej głównie z produkcją i hodowlą bydła i trzody. Publikacje jednorazowe 1) J. Małkowski, D.Zawadzka: Rynek mięsa wieprzowego w: Strategiczne opcje dla polskiego sektora agrobiznesu w świetle analiz ekonomicznych; SGGW, Centrum Naukowo Wdrożeniowe, Warszawa 2000 r. 2) J. Małkowski, D.Zawadzka: Rynek mięsa czerwonego w latach 2003 2006; referat na Konfe rencje naukowo edukacyjną 7. Ważniejsze organizacje w Polsce Produkcja Wieprzowiny 1) Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej "Polsus" 02 360 Warszawa, ul. Siewierska 13, tel/fax. 022/ 822 00 63 2) Stowarzyszenie Klub Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej, Drobiu oraz Bydła 60 629 Poznań ul. Golęcińska 9, tel. 061/843 26 13, tel./fax 061/843 38 05 tel. kom. 0 602 267 589, e mail: ferma swin klub@home.pl 10

8. Przydatne strony internetowe 1) Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi http://www.minrol.gov.pl 2) Agencja Rynku Rolnego http://www.arr.gov.pl 3) Agencja Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa http://www.arimr.gov.pl 4) Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) http://www.fapa.com.pl 5) Główny Inspektorat Weterynarii http://www.wetgiw.gov.pl 6) Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej http://www.ierigz.waw.pl 7) Instytut Zootechniki http://www.izoo.krakow.pl 8) Państwowy Instytut Weterynarii 24 100 Puławy, ul. Partyzantów 57 tel. 081/886 30 51 fax 081/886 25 95 http://www.piwet.pulawy.pl 9) Krajowe Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich http://www.cdr.gov.pl 10) Komisja Europejska Unii Europejskiej Rolnictwo http://europa.eu.int/comm/agriculture/index_en.htm 11) Prawodawstwo Unii Europejskiej http://www.europa.eu.int/eur lex/en/index.html Przydatne strony internetowe 11

Niniejsza broszura została opracowana na potrzeby internetowego serwisu www.agro info.org.pl. Serwis zawiera obecnie opracowania: Produkcja roślinna rośliny oleiste Ewa Rosiak zboża Michał Kisiel ziemniaki Wiesław Dzwonkowski owoce i warzywa Bożena Nosecka buraki cukrowe Łucja Chudoba Produkcja zwierzęca wołowina i cielęcina Danuta Rycombel, mleko Jadwiga Seremak Bulge wieprzowina Jan Małkowski, Danuta Zawadzka drób Grzegorz Dybowski jaja Mira Kobuszyńska Przemysł rolno spożywczy mięsny Danuta Rycombel drobiarski Grzegorz Dybowski tłuszczowy rośliny oleiste Ewa Rosiak owocowo warzywny Bożena Nosecka cukrowniczy Łucja Chudoba skrobi Wiesław Dzwonkowski przetwórstwo zbóż Michał Kisiel przetwórstwo jaj Mira Kobuszyńska Produkcja Wieprzowiny Handel artykułami spożywczymi produktami pochodnymi Ewa Rosiak roślin oleistych zbożem Michał Kisiel owocami i warzywami Bożena Nosecka (świeżymi i przetworzonymi) cukrem Łucja Chudoba skrobią Wiesław Dzwonkowski mlekiem i produktami Jadwiga Seremak Bulge mlecznymi wołowiną i cieleciną Danuta Rycombel wieprzowiną Jan Małkowski, Danuta Zawadzka drobiem Grzegorz Dybowski jajami Mira Kobuszyńska Warunki gospodarowania dopłaty obszarowe Sylwia Radzyńska wsparcie wybranych Sylwia Radzyńska obszarów i grup Opracowania dotyczące produkcji i przetwórstwa ukazują się również drukiem 12