Specyfikacja Techniczna stanowi dokument Przetargowy i Kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w p. 1.1.

KRAWĘŻNIK MOSTOWY KAMIENNY M.19.00.00 ELEMENTY ZABEZPIECZAJĄCE KRAWĘŻNIK MOSTOWY KAMIENNY 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej (ST) Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót budowlanych związanych z ustawieniem krawężników kamiennych na obiektach mostowych. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna stanowi dokument Przetargowy i Kontraktowy przy zlecaniu i realizacji Robót wymienionych w p. 1.1. 1.3. Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem ustawienia krawężników kamiennych na podlewce na obiektach mostowych. 1.4. Określenia podstawowe 1.4.1. Krawężnik kamienny element kamienny, długości większej od 30 cm, powszechnie stosowany jako obramowanie drogi, chodnika, ścieżki. 1.4.2. Obrabianie mechaniczne wykończenie powierzchni z widocznymi śladami narzędzi, uzyskane z zastosowaniem obróbki mechanicznej. 1.4.3. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D-M-00.00.00 Wymagania ogólne [1] pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M-00.00.00 Wymagania ogólne [1] pkt 1.5. 2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D-M-00.00.00 Wymagania ogólne [1] pkt 2. 2.2. Materiały do wykonania robót 2.2.1. Zgodność materiałów z dokumentacją projektową Materiały do wykonania robót powinny być zgodne z ustaleniami dokumentacji projektowej lub ST. 2.2.2. Stosowane materiały Przy ustawianiu krawężników na podlewce można stosować następujące materiały: krawężniki kamienne, podlewka z zaprawy grysu jednofrakcyjnego, stal na kotwy, klej do wklejania kotew, materiały uszczelniające. 2.2.3. Krawężniki kamienne 2.2.3.1. Zasady ogólne Należy stosować krawężniki kamienne, dla których Wykonawca przedstawi Polską Normę lub aprobatę techniczną wydaną przez IBDiM. Poza tym krawężnik powinien spełniać wymagania podane w Rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty inżynierskie i ich usytuowanie [20], zwanym dalej Rozporządzeniem. Typ krawężnika i jego wymiary powinny być określone w dokumentacji projektowej. 2.2.3.2. Wymagania wobec krawężników Poniżej przedstawiono wymagania dla krawężnika i materiału kamiennego, z którego powinien być wykonany, zgodnie z PN-B-11213:1997 [3]: a) Wymagania dotyczące materiału kamiennego Zakład Projektowania Dróg i Mostów TWZI 145

SPECYFIKACJE TECHNICZNE M. 19.00.00 Bloki materiału kamiennego ze skał magmowych, osadowych lub metamorficznych, przeznaczone do produkcji krawężników mostowych kamiennych, powinny odpowiadać klasie I i II wg PN-B-11213:1997 [3] i wymaganiom podanym w tablicy 1. Tablica 1. Wymagania fizyczne i wytrzymałościowe materiału kamiennego Lp. Właściwości Jednostka Klasa miary I II III 1 Wytrzymałość na ściskanie w stanie powietrznosuchym, co najmniej MPa 130 100 60 2 Ścieralność na tarczy Boehmego w stanie powietrznosuchym, nie więcej niż mm 2,5 5,0 7,5 3 Nasiąkliwość, nie więcej niż % 0,5 1,5 3,0 4 Mrozoodporność, ubytek masy po 25 cyklach % 0 0 0 b) Wygląd zewnętrzny krawężników Wygląd zewnętrzny krawężników powinien odpowiadać następującym wymaganiom: krawężnik powinien mieć ścięcie od strony jezdni powyżej poziomu nawierzchni, o pochyleniu nie większym niż 2,5:1 i nie mniejszym niż 4:1, zastosowany krawężnik powinien spełniać wymagania normy PN-B-11213:1997 [3] dla krawężników mostowych, bądź aprobaty technicznej wydanej przez IBDiM, wymiary krawężnika ze ścięciem wg normy PN-B-11213:1997 [3] (rysunek w załączniku 1) zostały podane w tablicy 2, Tablica 2. Wymiary krawężnika mostowego rodzaju A (ze ścięciem) Lp. Oznaczenie wymiaru (wg rysunku) Wymiary, mm Dopuszczalna odchyłka wymiaru, mm 1 h 230 180 ± 20 2 b 200 200 ± 3 3 c 40 40 ± 2 4 d 120 100 ± 2 5 l Od 800 do 2000 - w krawężniku mostowym, wg PN-B-11213:1997 [3], powierzchnie licowe, tj. powierzchnia górna, powierzchnia skosu, powierzchnia przednia na szer. 50 mm i tylna na szer. 70 mm powinny odpowiadać fakturze średniogroszkowanej wg BN-84/6740-02 [4]; pozostałe fragmenty powierzchni przedniej i tylnej powinny być wykonane w fakturze krzesanej, powierzchnie stykowe powinny być dłutowane (szlakowane) wzdłuż krawędzi widocznych na szerokości pasa co najmniej 30 mm, na pozostałej szerokości średniogrotowane, powierzchnia spodu powinna być surowa i spełniać wymagania dotyczące faktury łupanej lub krzesanej, kąty pomiędzy powierzchnią stykową (czołową) a wszystkimi przecinającymi się z nią powierzchniami licowymi oraz pomiędzy górną a tylną licową powinny być proste, kąty pomiędzy powierzchnią górną a przednią powinny być rozwarte tak, aby uzyskane było odpowiednie pochylenie, określone wyżej. c) Wady i uszkodzenia Dopuszczalne wady i uszkodzenia dla krawężników mostowych kamiennych, wg PN-B-11213:1997 [3], podano w tablicy 3. Tablica 3. Dopuszczalne wady i uszkodzenia krawężnika Rodzaj uszkodzeń Dopuszczalne odchyłki Skrzywienie licowych 3 mm (wichrowatość bocznych Nie sprawdza się powierzchni) stykowych - spodu Nie sprawdza się Wady obróbki licowych Dopuszcza się na długości 1000 mm danej powierzchni powierzchni jedno wgłębienie wielkości do 500 mm 2 nie głębsze (wgłębienia i niż 5 mm, nie wynikające z techniki wykonania faktury wypukłości) bocznych Wgłębienie do 15 mm dopuszcza się bez ograniczeń, wypukłości poza lico pasa obrobionego na powierzchni przedniej (od strony jezdni) niedopuszczalne, na powierzchni tylnej (od strony chodnika) dopuszcza się wypukłości poza lico pasa obrobionego do 30 mm stykowych W obrębie pasa dłutowanego wgłębienia niedopuszczalne, pozostała część powierzchni nie podlega sprawdzeniu spodu Nie sprawdza się Szczerby i liczba w przelicze-niu na uszkodzenia 1000 mm 3 krawędzi długość 5 mm i naroży głębokość 3 mm Odchyłka od kąta prostego na długości 2 mm powierzchni 146

KRAWĘŻNIK MOSTOWY KAMIENNY 2.2.4. Podlewka pod krawężnik 2.2.4.1. Podlewka z grysu jednofrakcyjnego otoczonego kompozycją z żywicy Podlewka z grysu jednofrakcyjnego składa się z kruszywa i żywicy epoksydowej. Do podlewki należy stosować grys jednofrakcyjny od 8 do 12 mm ze skał magmowych, marki 20 wg PN-86/B- 06712 [6], otoczony kompozycją z żywicy epoksydowej. Ilość lepiszcza (żywicy) powinna zapewnić tylko całkowite otoczenie ziaren kruszywa bez wypełnienia pustek między ziarnami. Jeżeli dokumentacja projektowa ani ST nie podają inaczej, można stosować dwuskładnikową żywicę epoksydową modyfikowaną, o podstawowych właściwościach podanych w tablicy 5. Tablica 5. Wymagania dla żywicy epoksydowej Lp. Właściwość Jednostka Wymagania Metoda badań wg 1 Wygląd zewnętrzny - wg *) ocena organoleptyczna 2 Wytrzymałość na rozciąganie MPa 5,5 ISO 527-2 [18] 3 Wydłużenie % 30 ISO 527-2 [18] 4 Twardość wg Shora D - 60 80 DIN 53505 [19] *) Żywica powinna być barwy określonej przez producenta. Po upływie czasu utwardzania dotknięcie powierzchni próbki nie powinno pozostawić na palcach widocznych śladów żywicy. 2.2.5. Materiał na kotwy Jeżeli w dokumentacji projektowej przewiduje się kotwienie krawężników, to do wykonania kotew należy stosować stal spełniającą wymagania normy PN-89/H-84023.06 [7] lub aprobaty technicznej wydanej przez IBDiM. Średnica kotew powinna być zgodna z dokumentacją projektową. Kotwy należy wklejać w krawężnik za pomocą żywicy epoksydowej, dla której Wykonawca przedstawi aprobatę techniczną wydaną przez IBDiM. Zastosowana żywica powinna być materiałem twardniejącym bezskurczowo, mieć bardzo dobre właściwości mechaniczne i mieć bardzo dobrą przyczepność do betonu i kamienia. Jeżeli dokumentacja projektowa ani ST nie przewidują inaczej, można zastosować żywicę, która ma następujące właściwości: wytrzymałość na ściskanie po 14 dniach (po związaniu pod wodą, w temperaturze +20 o C) > 90 N/mm 2, wytrzymałość na zginanie po 14 dniach (po związaniu pod wodą, w temperaturze +20 o C) > 44 N/mm 2, wytrzymałość na rozciąganie po 14 dniach (po związaniu pod wodą, w temperaturze +20 o C) > 25 N/mm 2, przyczepność do podłoża (po utwardzeniu pod wodą, w temperaturze +20 C) 2,5 3,5 N/mm 2 (zniszczenie betonu). 2.2.6. Materiał do wypełnienia spoin Do wypełniania spoin należy stosować materiały, dla których Wykonawca przedstawi aprobatę techniczną wydaną przez IBDiM. Jeżeli dokumentacja projektowa nie przewiduje inaczej, do uszczelniania styków poprzecznych między krawężnikami oraz krawężnikiem i betonem płyty chodnikowej można stosować kit poliuretanowy, jednoskładnikowy, sieciujący pod wpływem wilgoci z atmosfery, w procesie sieciowania przechodzący do postaci elastycznej gumy. Powinien być odporny na działanie wody, rozcieńczonych soli, kwasów i zasad oraz paliw i smarów. Kit powinien zachowywać właściwości elastyczne w szerokim zakresie temperatur (w tym ujemnych do -30 o C) i wykazywać odporność na starzenie w warunkach eksploatacji. Powinien, przy zastosowaniu odpowiednich środków gruntujących, zachowywać bardzo dobrą przyczepność do betonu i granitu. Do uszczelniania styku nawierzchni asfaltowej z krawężnikiem można stosować samoprzylepną taśmę z asfaltu modyfikowanego polimerem wraz z wypełniaczem i dodatkami. Taśma powinna być przeznaczona do uszczelniania styków w nawierzchniach drogowych wykonywanych na gorąco (temperatura układania rzędu od 140 C do 250 C). Materiał taśmy powinien charakteryzować się dużą elastycznością w szerokim zakresie temperatur (nie powinien stawać się kruchy w temperaturze - 30 C, a w podwyższonych temperaturach do 100 o C, nie powinien spływać ze szczelin pionowych), powinien wykazywać bardzo dobrą przyczepność do uszczelnianych elementów (betonowych, kamiennych i asfaltowych). Materiał powinien ponadto wykazywać odporność na roztwory soli mineralnych, kwasów i zasad organicznych oraz posiadać dobrą odporność na starzenie się w warunkach eksploatacji i niezmienną przyczepność do krawędzi szczelin. Jeżeli dokumentacja projektowa ani ST nie podają inaczej, można stosować taśmę o właściwościach podanych w tablicy 6. Tablica 6. Wymagania dla asfaltowej taśmy uszczelniającej Lp. Właściwości Jednostka Wymagania Metoda badań wg 1 Penetracja stożkiem w 25 C 0,1 mm od 40 do 70 PN-EN 13880-2:2004 (U) [8] 2 Temperatura mięknienia wg PiK PN-EN 1427:2001 [9] C 90 3 Mrozoodporność (upadek kuli z 2,5 min. 3 kule całe m, temperatura -20 C - PB/TN-2/3 [21] 4 Wydłużenie taśmy w szcze-linie, w temperaturze -20 C mm 4,0 PB/TN-2/4 [22] 5 Rodzaj zerwania taśmy w szczelinie, brak zerwania w temperaturze -20 C - przy wydłuże-niu 4,0 mm PB/TN-2/5 [23] Zakład Projektowania Dróg i Mostów TWZI 147

SPECYFIKACJE TECHNICZNE M. 19.00.00 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu 148 Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M-00.00.00 Wymagania ogólne [1], pkt 3. 3.2. Sprzęt do wykonywania robót Do wykonania podlewki z grysu jednofrakcyjnego Wykonawca powinien dysponować: mieszadłem zamontowanym na wiertarce wolnoobrotowej, małą betoniarką lub taczką do wymieszania żywicy z kruszywem. Do przygotowania żywicy do wklejania kotew należy stosować wolnoobrotowe mieszadło mechaniczne (około 300 400 obr/min). Do wiercenia otworów na kotwy Wykonawca powinien dysponować wiertarką do betonu. Przewiduje się ręczne układanie krawężników oraz uszczelnianie styków. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M-00.00.00 Wymagania ogólne [1], pkt 4. 4.2. Transport krawężników kamiennych Krawężniki kamienne można przewozić dowolnymi środkami transportu. Należy je układać obok siebie, na drewnianych podkładach, długością w kierunku jazdy a wysokością pionowo. Krawężniki mogą być przewożone tylko w jednej warstwie. W celu zabezpieczenia powierzchni obrobionych przed bezpośrednim stykiem należy je do transportu zabezpieczyć przekładkami splecionymi ze słomy lub wełny drzewnej o grubości nie mniejszej niż 5 cm. Krawężniki z materiałów kamiennych można przechowywać na składowiskach otwartych, posegregowane wg typów, rodzajów, odmian i wielkości w sposób zabezpieczających przed uszkodzeniem. Z krawężnikami powinno być dostarczone zaświadczenie o wynikach przeprowadzonych badań, zawierające: nazwę i adres producenta, nazwę instytucji przeprowadzającej badania, datę pobrania próbek, sposób pobrania próbek, datę badań, wyniki badań. 4.3. Transport i przechowywanie żywicy epoksydowej Żywica powinna być pakowana w opakowania firmowe producenta (np. plastikowe puszki lub beczki). Na każdym opakowaniu należy umieścić etykietę zawierającą co najmniej następujące dane: nazwę i adres producenta, nazwę wyrobu, oznaczenie, datę produkcji i okres przydatności do stosowania, masę netto, stosunek mieszania, numer aprobaty technicznej, sposób przechowywania i stosowania materiałów i zachowania przy tym niezbędnych środków ostrożności, bhp i ochrony środowiska, oznaczenie, że wyrób zawiera substancje szkodliwe dla zdrowia. Żywicę należy przechowywać w suchych, chłodnych pomieszczeniach, w oryginalnych, szczelnie zamkniętych opakowaniach, zabezpieczonych przed działaniem ciepła i bezpośredniego promieniowania słonecznego, z dala od źródeł zapalnych. Okres przydatności do stosowania, w zamkniętych fabrycznie pojemnikach wynosi zwykle 12 miesięcy. Żywicę należy przewozić zgodnie z przepisami dotyczącymi materiałów łatwopalnych. 4.5. Transport i składowanie materiału do uszczelniania spoin Materiały uszczelniające należy przewozić i składować w oryginalnych opakowaniach producenta. Transport opakowań z materiałami może się odbywać dowolnym środkiem transportu pod warunkiem zachowania warunków określonych przez producenta. Podczas transportu opakowania należy zabezpieczyć przed przesuwaniem i uszkodzeniem. Materiały należy składować w odpowiedniej (podanej przez producenta) temperaturze, chronić przed wpływem działania promieniowania cieplnego, nasłonecznieniem, zawilgoceniem i zamoczeniem. Należy przestrzegać terminu ważności produktu. Niespełnienie warunków przechowywania i transportu może spowodować utratę właściwości materiałów uszczelniających, w szczególności przedwczesną utratę kształtu taśmy asfaltowej, zlepienie się zwojów, zmniejszenia właściwości lepiących, zbytnią kruchość papieru przekładkowego, usztywnienie taśmy.

KRAWĘŻNIK MOSTOWY KAMIENNY Na każdym opakowaniu należy umieścić etykietę zawierającą co najmniej następujące dane: nazwę i adres producenta, nazwę wyrobu, oznaczenie, datę produkcji i okres przydatności do stosowania, masę netto, wymiary (w przypadku taśmy), numer aprobaty technicznej, sposób przechowywania i stosowania materiałów i zachowania przy tym niezbędnych środków ostrożności, bhp i ochrony środowiska. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonywania robót Ogólne zasady wykonywania robót podano w ST D-M-00.00.00 Wymagania ogólne [1], pkt 5. 5.2. Zasady wykonywania robót Sposób wykonania robót powinien być zgodny z dokumentacją projektową i ST. W przypadku braku wystarczających danych można korzystać z ustaleń podanych w niniejszej specyfikacji. Podstawowe czynności przy wykonywaniu robót obejmują: 1. roboty przygotowawcze, 2. wykonanie podlewki pod krawężnik, 3. wykonanie drenażu za i pod krawężnikiem, 4. wklejenie kotew, 5. montaż krawężników, 6. wypełnienie spoin, 7. roboty wykończeniowe. 5.3. Roboty przygotowawcze Przed przystąpieniem do robót należy, na podstawie dokumentacji projektowej, ST lub wskazań Inżyniera: ustalić lokalizację robót, ustalić dane niezbędne do szczegółowego wytyczenia robót oraz ustalenia danych wysokościowych, oczyścić podłoże (powierzchnię izolacji), ustalić materiały niezbędne do wykonania robót, określić kolejność, sposób i termin wykonania robót. 5.4. Wykonanie podlewki pod krawężnik 5.4.1. Zasady ogólne Krawężnik należy ustawiać na zaprawie bezskurczowej lub warstwie grysu otoczonego żywicą, wykonanych wg pktu 2.2.4 niniejszej ST. Ułożenie podlewki wymaga tymczasowego ustawienia elementów oporowych z listew lub płyt, między które wlewa się materiał podlewki. Materiał podlewki należy układać z niewielkim nadmiarem na nieznaczne dogęszczenie mieszanki w czasie jej uderzenia podstawą krawężnika. Ustawienie krawężnika winno uwzględniać poprawki na trwałe ugięcie konstrukcji pod ciężarem nawierzchni. Ostateczna grubość podlewki pod krawężnikiem powinna być zgodna z dokumentacją projektową. Polewkę pod krawężnik należy wykonać na warstwie izolacji dodatkowo wzmocnionej w paśmie krawężnika, np. w postaci dodatkowej warstwy hydroizolacji. Wzmocnienie izolacji mogą stanowić przyklejone taśmy ze stali nierdzewnej lub dodatkowe warstwy izolacji. Powierzchnia izolacji, na której układa się zaprawę powinna być czysta, wolna od luźnych frakcji i pyłów, kurzu, oleju. 5.4.2. Podlewka z grysu jednofrakcyjnego otoczonego kompozycją z żywicy Żywicę i utwardzacz do niej należy wymieszać w stosunku określonym przez producenta, za pomocą mieszadła zamontowanego na wiertarce wolnoobrotowej. Przygotowanej żywicy nie można przechowywać, lecz należy ją natychmiast wymieszać z kruszywem. Kruszywo należy wymieszać z żywicą narzędziami ręcznymi w taczkach lub małej betoniarce. Żywicy powinno być tyle, aby całkowicie otoczyła ziarna kruszywa, ale nie więcej. Przeciętna ilość żywicy to 1,5 2% masy kruszywa. Temperatura przygotowanej mieszanki powinna wynosić +10 C +15 C. Masa drenażowa powinna być wbudowywana w czasie max. 30 min. od momentu dodania utwardzacza do żywicy (chyba, że producent żywicy podaje inaczej). Bezpośrednio po wymieszaniu masę drenażową należy wbudować. Nie należy jej mocno zagęszczać, a jedynie wyrównać jej górną powierzchnię. Czas twardnienia masy, w zależności od temperatury otoczenia, wynosi 12 24 godziny. Pracownicy stykający się bezpośrednio z żywicami powinni stosować okulary i ubrania ochronne, kaski, czapki, rękawice gumowe. W przypadku kontaktu żywicy ze skórą lub oczami należy natychmiast je przemyć dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza. Podczas pracy należy bezwzględnie zaniechać palenia tytoniu i spożywania posiłków. Stwardniała żywica jest całkowicie nieszkodliwa dla zdrowia. Zakład Projektowania Dróg i Mostów TWZI 149

SPECYFIKACJE TECHNICZNE M. 19.00.00 Szkodliwe w zetknięciu ze skórą są jej składniki. 5.5. Wykonanie drenażu za i pod krawężnikiem 5.6. Kotwy Wykonanie drenażu za i pod krawężnikiem jest przedmiotem ST M-16.01.03a [2]. Jeżeli dokumentacja projektowa przewiduje kotwienie krawężników, kotwy wg pktu 2.2.5 należy wklejać w wywiercone wcześniej otwory za pomocą żywicy epoksydowej. Składniki żywicy należy mieszać w proporcjach ściśle wg wskazań producenta. Składniki należy mieszać aż do osiągnięcia jednolitej barwy, przez okres czasu określony przez producenta, lecz nie krócej niż przez 3 minuty. Następnie wymieszany materiał należy przelać do czystego pojemnika i jeszcze raz wymieszać. Czas przydatności żywicy w temperaturze +20 C wynosi zwykle około 30 minut. Temperatura podłoża i otoczenia w trakcie aplikacji żywicy powinna wynosić od +5 C do +30 C. W trakcie robót należy stosować zasady bhp, jak w pkcie 5.4.3. 5.7. Ustawienie krawężników Krawężnik należy ustawiać jednocześnie z układaniem podlewki i wyregulować jego położenie. Po ułożeniu elementów krawężnikowych należy usunąć deskowanie podlewki i wykończyć skosy podlewki. Wysokość oraz poszerzenie ławy nie powinny przekraczać 3 cm. Przed ostatecznym ustawieniem krawężników należy w nich wywiercić otwory o średnicy dostosowanej do średnicy kotew, w celu wklejenia kotew dla zespolenia krawężnika z betonu zabudowy chodnikowej. 5.8. Uszczelnienie spoin Wszystkie uszczelniane powierzchnie powinny być czyste, twarde, wolne od zanieczyszczeń olejami, smarami, wolne od pyłu cementowego i innych nie związanych z podłożem elementów. Jeżeli producent tego wymaga, powierzchnie należy zagruntować przed wypełnieniem szczeliny środkiem uszczelniającym. Szczeliny między sąsiadującymi elementami krawężników oraz między krawężnikiem i płytą chodnika (szczelinę należy uformować przez pozostawienie deski przed zabetonowaniem chodnika) powinny być oczyszczone, osuszone i zagruntowane, następnie należy je wypełnić masą uszczelniającą za pomocą pistoletów automatycznych. W celu zapewniania właściwej głębokości wypełnienia należy wstępnie szczelinę uszczelnić sznurem ze spienionej pianki poliuretanowej. Uszczelnień tych dokonuje się przed ułożeniem warstwy ścieralnej. Szczelinę między krawężnikiem i warstwą ścieralną nawierzchni należy uszczelnić taśmą asfaltową. Taśmy nie należy stosować w trakcie opadów atmosferycznych i temperaturze otoczenia niższej niż +5 C. Powierzchnia uszczelniania powinna być sucha, odpylona i odtłuszczona. Wbudowanie taśmy polega na jej rozwinięciu z kręgu wzdłuż krawędzi krawężnika i odcięciu odpowiedniej długości odcinka. Następnie należy ją przykleić, stroną z klejem do powierzchni uszczelnianej, dociskając poprzez papier przekładkowy. Zaleca się przyklejenie taśmy tak, aby jej górna krawędź wystawała około 5 mm ponad nawierzchnię. Po przyklejeniu taśmy należy zerwać papier przekładkowy. Wystająca krawędź taśmy musi być przywałowana podczas zagęszczania warstwy ścieralnej nawierzchni. 6. KONTROLA JAKOŚCI 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót 150 Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M-00.00.00 Wymagania ogólne [1] pkt 6. 6.2. Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (certyfikaty zgodności, deklaracje zgodności, aprobaty techniczne, protokoły kontroli i odbioru w wytwórni itp.), potwierdzające zgodność materiałów z wymaganiami pktu 2 niniejszej specyfikacji, ew. wykonać własne badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone w pkcie 2 lub przez Inżyniera, skontrolować stan płyty pomostu i izolacji na obiekcie mostowym przed przystąpieniem do układania krawężnika. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawi Inżynierowi do akceptacji. 6.3. Kontrola krawężnika Zakres kontroli obejmuje: sprawdzenie cech zewnętrznych krawężnika, badania laboratoryjne krawężnika, wklejenie kotew, ułożenie drenów za i pod krawężnikiem,

KRAWĘŻNIK MOSTOWY KAMIENNY ułożenie podlewki pod krawężnikiem, uszczelnienie spoin, sprawdzenie prawidłowości ułożenia krawężnika. 6.3.1. Sprawdzenie cech zewnętrznych krawężnika Sprawdzenie cech zewnętrznych krawężnika należy przeprowadzić wg PN-B-11215:1998 [11], dopuszczalne odchyłki wymiarowe podano w tablicy 2. Dopuszczalne uszkodzenia powierzchni podano w tablicy 3. Próbki do badań wyglądu zewnętrznego należy pobrać losowo wg PN-83/N-03010 [12]. 6.3.2. Badania laboratoryjne krawężnika W wytwórni powinny być przeprowadzone następujące badania laboratoryjne: a) badanie wytrzymałości skały, z której zostały wyprodukowane krawężniki wg PN-84/B-04110 [13], b) badanie nasiąkliwości wg PN-85/B-04101 [14], c) badanie odporności na zamrażanie wg PN-85/B-04102 [15], d) badanie ścieralności na tarczy Boehmego wg PN-84/B-04111 [16], e) badanie wytrzymałości na uderzenie wg PN-67/B-04115 [17]. Krawężniki powinny być dostarczane z zaświadczeniem o badania, w którym podaje się: nazwę i adres producenta, nazwę instytucji przeprowadzającej badania, datę pobrania próbek, sposób pobrania próbek, datę badań, wyniki badań. 6.3.3. Wklejenie kotew Materiał na kotwy i żywica do ich wklejenia powinny spełniać wymagania podane w pkcie 2.2.5. Należy skontrolować rozmieszczenie otworów na kotwy; odchylenie od projektowanego nie powinno przekraczać ± 1 cm. 6.3.4. Ułożenie drenów Ułożenie drenów za i pod krawężnikiem należy kontrolować wg ST M-16.01.03a [2]. 6.3.5. Ułożenie podlewki pod krawężnikiem Materiały na polewkę powinny spełniać wymagania pktu 2.2.4 niniejszej ST. Dopuszczalne tolerancje dla ułożonej podlewki wynoszą: dla rzędnej góry podlewki: ± 1 cm, dla szerokości podlewki: ± 2 cm. Prawidłowo wykonana podlewka z grysu powinna charakteryzować się dużą ilością wolnych przestrzeni umożliwiających szybkie odprowadzenie wody i pary wodnej. Poszczególne ziarna kruszywa powinny być sklejone żywicą w stopniu uniemożliwiającym ich rozdzielenie przy użyciu siły rąk. Niedopuszczalny jest jakikolwiek wyciek żywicy z masy drenażowej. 6.3.6. Uszczelnienie spoin Materiały do uszczelnienia spoin powinny spełniać wymagania pktu 2.2.6. Należy skontrolować powierzchnie szczelin przed wypełnieniem: powinny być dokładnie oczyszczone. Wszystkie spoiny powinny być wypełnione na pełną głębokość. 6.3.7. Kontrola ustawienia krawężnika Przy ustawianiu krawężnika należy sprawdzić: dopuszczalne odchylenie linii krawężnika w poziomie od linii projektowanej, które powinno wynosić ± 1 cm na każde 100 m ustawionego krawężnika, dopuszczalne odchylenie niwelety górnej płaszczyzny krawężnika od niwelety projektowanej, które powinno wynosić ± 1 cm na każde 100 m ustawionego krawężnika, równość górnej powierzchni krawężników, przez przyłożenie w dwóch punktach na każde 100 m krawężnika trzymetrowej łaty: prześwit pomiędzy górną powierzchnią krawężnika i przyłożoną łatą nie może przekraczać 1 cm, odchylenia linii krawężnika w poziomie od linii projektowanej, które nie powinno przekraczać ± 0,5 cm. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M-00.00.00 Wymagania ogólne [1] pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m (metr) krawężnika kamiennego układanego na obiekcie. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M-00.00.00 Wymagania ogólne [1] pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 8.2. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Zakład Projektowania Dróg i Mostów TWZI 151

SPECYFIKACJE TECHNICZNE M. 19.00.00 Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlegają: ułożenie drenów pod i za krawężnikiem (wg ST M-16.01.03a [2]), ułożenie podlewki pod krawężnikiem, wklejenie kotew. Odbiór tych robót powinien być zgodny z wymaganiami pktu 8.2 D-M-00.00.00 Wymagania ogólne [1] oraz niniejszej ST. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D-M-00.00.00 Wymagania ogólne [1] pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena 1 m (metra) wykonanego krawężnika kamiennego na obiekcie obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, zakup i dostarczenie materiałów, przygotowanie krawężników: nawiercenie otworów dla osadzenia kotew, wykonanie podlewki pod krawężnik: z grysu sklejonego żywicą i pielęgnacja podłoża, ustawienie krawężnika wraz z jego regulacją, uszczelnienie spoin, wykonanie badań wg pktu 6 ST, wklejanie kotew klejem żywicznym, oczyszczenie miejsca robót. 9.3. Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących Cena wykonania robót określonych niniejszą OST obejmuje: roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane do robót tymczasowych, jak geodezyjne wytyczenie robót itd. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE 10.1. Ogólne specyfikacje techniczne (ST) 1. D-M-00.00.00 Wymagania ogólne 2. M-16.01.03a Odwodnienie izolacji pomostu obiektu mostowego 10.2. Normy 3. PN-B-11213:1997 Materiały kamienne. Elementy kamienne; krawężniki uliczne, mostowe i drogowe 4. BN-84/6740-02 Obróbka kamienia. Terminologia. Pojęcia podstawowe, nazwy, określenia, czynności i rodzaje faktur 5. PN-85/B-04500 Zaprawy budowlane Badania cech fizycznych i wytrzymałościowych 6. PN-86/B-06712 Kruszywa mineralne do betonu 7. PN-89/H-84023.06 Stal określonego zastosowania. Stal do zbrojenia betonu. Gatunki 8. PN-EN 13880-2:2004 Zalewy szczelin na gorąco Część 2: Metoda badania dla określenia (U) penetracji stożka w temperaturze 25 C 9. PN-EN 1427:2001 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczenie temperatury mięknienia Metoda pierścień i kula 10. PN-EN 1008:2004 Woda zarobowa do betonu. Specyfikacja pobierania próbek, badanie i ocena przydatności wody zarobowej do betonu, w tym wody odzyskanej z procesów produkcji betonu 11. PN-B-11215:1998 Materiały kamienne. Metody pomiaru cech geometrycznych i właściwości fizycznych wyrobów z kamienia 12. PN-83/N-03010 Statystyczna kontrola jakości. Losowy wybór jednostek produktu do próbki 13. PN-84/B-04110 Materiały kamienne. Oznaczanie wytrzymałości na ściskanie (lub PN-EN 1926:2001 Metody badań kamienia naturalnego. Oznaczanie wytrzymałości na ściskanie) 14. PN-85/B-04101 Materiały kamienne. Oznaczanie nasiąkliwości wody (lub PN-EN 13755:2002 Metody badań kamienia naturalnego. Oznaczanie nasiąkliwości przy ciśnieniu atmosferycznym) 15. PN-85/B-04102 Materiały kamienne. Oznaczanie mrozoodporności metodą bezpośrednią (lub PN-EN 12371:2002 Metody badań kamienia naturalnego. Oznaczanie 152

KRAWĘŻNIK MOSTOWY KAMIENNY mrozoodporności) 16. PN-84/B-04111 Materiały kamienne. Oznaczanie ścieralności na tarczy Boehmego 17. PN-67/B-04115 Materiały kamienne. Oznaczanie wytrzymałości kamienia na uderzenie (zwięzłość) 18. ISO 527-2 Plastics Determination of tensile properties Part 2: Test conditions for moulding and extrusion plastics (Tworzywa sztuczne Określenie własności wytrzymałościowych przy rozciąganiu. Część 2: Warunki przeprowadzania badań prasowanych i wyciskanych tworzyw sztucznych) 19. DIN 53505 Prüfung von Kautschuk und Elastomerem Härteprüfung nach Shore A und Shore D (Badania gumy i elastomerów Badanie twardości metodą Shore A i D) 10.3. Inne 20. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty inżynierskie i ich usytuowanie (Dz.U. nr 63, poz. 735) 21. Procedura badawcza nr PB/TN-2/3 Termoplastyczne zalewy drogowe. Odporność na zamrażanie 22. Procedura badawcza nr PB/TN-2/4 Termoplastyczne zalewy drogowe. Wydłużenie 23. Procedura badawcza nr PB/TN-2/5 Termoplastyczne zalewy drogowe. Rodzaj zerwania 24. Procedura badawcza IBDiM nr PB-TM-X3 Badanie przyczepności powłoki (lub wyprawy) ochronnej do betonu Metoda pull-off 25. Procedura badawcza IBDiM nr TWm-31/97 Badanie skurczu i pęcznienia zapraw modyfikowanych 26. Procedura badawcza IBDiM nr SO-3 Badanie mrozoodporności zapraw modyfikowanych 27. Katalog detali mostowych. GDDKiA-BPBDiM Transprojekt, Warszawa 2002 Zakład Projektowania Dróg i Mostów TWZI 153

SPECYFIKACJE TECHNICZNE M. 19.00.00 ZAŁĄCZNIKI ZAŁĄCZNIK 1 KRAWĘŻNIK MOSTOWY RODZAJU A (ZE ŚCIĘCIEM) (wg PN-B-11213:1997 [3]) ZAŁĄCZNIK 2 PRZYKŁAD KRAWĘŻNIKA KAMIENNEGO NA OBIEKCIE MOSTOWYM (wg [27]) 154