rok akad. 2006/07 Studia dzienne licencjackie 1 stopnia Kierunek: Filologia Specjalizacja : filologia słowiańska Specjalność : język rosyjski w biznesie i turystyce ( grupa A) język chorwacki w biznesie i turystyce ( grupa B) język słoweński w biznesie i turystyce (grupa C) Nazwa przedmiotu: Współczesne kierunki w literaturoznawstwie Rodzaj zajęć: Wykład Kod przedmiotu: L. godz. / sem. 30 w. Semestr: IV Liczba punktów: 1 Prowadzący zajęcia: Koordynator przedmiotu: dr hab. Kalina Bahneva Katedra Studiów Środkowoeuropejskich dr hab. Kalina Bahneva Opis przedmiotu: Wykłady są rozwinięciem oglądu, zdobytego przez studentów podczas zajęć ze wstępu do literaturoznawstwa i z teorii literatury. Mają one wprowadzić studentów w zagadnienia z zakresu kluczowych osiągnieć w zakresie badań nad literaturą. Problematyka szczegółowa: 1.Fenomenologia. Edmund Husserl, Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii, przeł. D Gierulanka, Warszawa 1967. Leszek Kołakowski, Husserl i poszukiwanie pewności,warszawa 1990. 2.Krytyka odbioru.wolfgang Iser. Estetyka recepcji. Doświadczenie czytelnika. Horyzont oczekiwań. Hans Robert Jauss: Historia literatury jako prowokacja, przeł. M.Łukaszewicz, Warszawa 1999; Hans Robert Jauss: Czytelnik jako instancja nowej historii literatury, Pamiętnik Literacki 1980, z.1.hans Roert Jauss: Estetyka recepcji i komunikacja literacka, w: Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej, pod red. H.Janaszek-Ivaničkovej, Warszawa 1997. 3.Srukturalizm. Ferdynad de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego, przeł.krystyna Kasprzyk, Warszawa 1991. Claude Lévi-Strauss, Analiza morfologiczna bajki rosyjskiej, Pamiętnik Literacki, 1968, nr 4. Edward Balcerzan, I ty zostaniesz strukturalistą, w: TegoŜ, Kręgi wtajemniczenia. Czytelnik - badacz - tłumacz - pisarz, Kraków 1982. Jan Mukařovský, O strukturalizmie, przeł. J Mayen, w: TegoŜ: Wśród znaków i struktur, red. J. Sławiński, Warszawa 1970.
L. Sziklay, Szkoła praska, przeł. A. Sikorska, w: Literatura i jej interpretacje, red. L. Nyiro, Warszawa 1987. B. Szymańska, Co to jest strukturalizm?, Wrocław 1980. Umberto Eco, Nieobecna struktura, przeł. A.Weinsberg, P.Bravo, Warszawa 1998. Władysław Bolecki, Janusz Sławiński: U źródeł polskiego poststrukturalizmu, w: J Sławiński, Prace wybrane. T. 1, Koncepcja języka poetyckiego Awangardy Krakowskiej, Kraków 1998, s. 5-45. Roland Barthes, S/Z, przeł. Michał Paweł Markowski i Maria Gołębiewska, Warszawa 1999. 4. Semiotyka. Charles Sanders Peirce, Wybór pism semantycznych, rozd. I i II, przeł. R.Mirek i A. Nowak, Warszawa 1997. Semiotyka kultury, wyb. i oprac. E. Janus i M. R. Mayenowa, Warszawa 1977. Edward Balcerzan, Semiotyka w dniu narodzin i obecnie, w: TegoŜ, Kręgi wtajemniczenia. Czytelnik - badacz - tłumacz - pisarz, Kraków 1982. Henryk Markiewicz, Pytania do semiotyków literatury, w: tegoŝ, Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989. Umberto Eco, Poetyka dzieła otwartego, w: TegoŜ, Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, przeł. J. Gałuszka, Warszawa 1994. Julia Kristeva, Kilka problemów semiotyki literackiej, przeł. M. P. Markowski, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, pod red. H. Markiewicza, t. 4, cz. 2, Kraków 1996. Jurij Łotman, Rosja i znaki. Kultura szlachecka w wieku XVIII i na początku XIX, przeł. B. śyłko, Gdańsk 1999. Roland Barthes, Mit dzisiaj, w: TegoŜ, Mitologie, przeł. A. Dziadek, Warszawa 2000. 5.Teoria dialogu. Dialogiczność. Filozofia spotkania. Michaił Bachtin: Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. M.Modzelewska, Warszawa 1970. Michał Bachtin, Dialog. Język. Literatura, oprac. E. Czaplejewicz i E. Kasperski, Warszawa 1983 rozdział: II, III, V. Henryk Markiewicz: Polifonia, dialogiczność i dialektyka. Bachtinowska teoria powieści, w: Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989. Martin Buber: Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych. przeł. Jan Doktor, Warszawa 1992. Józef Tischner: Filozofia dramatu, Paris 1990. Tzvetan Todorov: Podbój Ameryki. Problem innego, przeł.j.wojcieszak, Warszawa 1996. Emmanuel Lévinas: Etyka i nieskończony, przeł. Bogna Opolska-Kokoszka, Kraków 1985. Emmanuel Lévinas : Calość i nieskonczoność, przeł. M.Kowalska, Warszawa 1998. 6. Dekonstrukcja. Konstrukcja (w) dekonstrukcji. Jacques Derrida: Biała mitologia ( Metafora w tekście literackim), przeł.w.krzemień, Pamiętnik Literacki, LXXVII, 1986, z.3. Jacques Derruda, Pismo filozofii, przeł.b.banasiak, Kraków 1993. Jacques Derrida, Głos i fenomen, przeł.b.banasiak, Warszawa 1997. Jacques Derrida, O gramatologii, przeł.b.banasiak, Warszawa 1999. Jacques Derrida, Schibbolet dla Paula Celana, przeł. A. Dziadek, Katowice 2000. Jacques Derrida, Pismo i róŝnica, przeł. K.Kłosiński, Warszawa 2004;
Jacques Derrida, Historia kłamstwa. Prolegomena, przeł.v.hmissi, Warszawa 2005; Marek Paweł Markowski: Efekt iskrypcji. Jacgues Derrida i literatura, Bydgoszcz 1977. T. Rachwał, T. Sławek, Maszyna do pisania. O dekonstruktywistycznej teorii literatury Jacquesa Derridy, Warszawa 1992; Ryszard Nycz, Dekonstrukcjonizm w teorii literatury, w: TegoŜ, Tekstowy świat. Postrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1993; Dekonstrukcja w badaniach literackich, red.r.nycz, Gdańsk 2000. 7. Feminizm, psychoanaliza i teoria literatury. Gender studies i krytyka literacka. M.Humm, Słownik teorii feminizmu. Tłum.B.Umińska, J.Mikos, Warszawa 1993; K.Ślęczka, Feminizm: ideologie i koncepcje społeczne współczesnego feminizmu, Katowice 1999. J. Brach-Czaina, Wiśnia i rozumienie; Krzątactwo; Metafizyka mięsa, w: Szczeliny istnienia, Kraków 1999; Joanna Bator, Feminizm, postmodernizm, psychoanaliza: filozoficzne dylematy feministeki drugiej fali, Gdańsk 2001. K. Kłosińska, Ciało, poŝądanie, ubranie.o wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej. w: Ciało i tekst: feminizm w literaturoznawstwie.antologia szkiców, red. A.Nasiłowska, Warszawa 2001; H. Cixous, Śmiech meduzy, przeł. A. Nasiłowska, w: Ciało i tekst: feminizm w literaturoznawstwie. Antologia szkiców, red. A. Nasiłowska, Warszawa 2001. Inga Ivasiów, Rewindykacje. Kobieta czytająca dzisiaj, Kraków 2002. R. Putnam Tong, Myśl feministyczna.wprowadzenie, przeł. B.Umińska, J. Mikos, Warszawa 2002. G. Ritz, Granice i perspektywy gender studies, w: TegoŜ, Nić w labiryncie poŝądania. Gender i płeć w literaturze polskiej od romantyzmu do postmodernizmu, Warszawa 2002. Elaine Showalter, Krytyka feministyczna na rozdroŝu, przeł. I. Kalinowska-Blackwood, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, pod red. H. Markiewicza, wyd. 2 zmien., t. 4, cz. 2, Kraków 1996. Psychoanaliza i literatura, red. i oprac.p.dybel i M.Głowiński, Gdańsk 2001. 8. Poststrukturalizm. Po strukturalizmie. Współczesne badania teoretycznoliterackie, pod red. R.Nycza, Wrocław 1992 Ryszard Nycz, Teoria interpretacji: problem pluralizmu w: TegoŜ, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1995. 9.Psychologia i literatura. Psychoanaliza literacka. Carl Gustav Jung, Archetypy i symbole. Pisma wybrane, przeł. Jerzy Prokopiuk, Warszawa 1976. Carl Gustav Jung, O istocie snów, wybrał i przeł. Robert Reszke, Warszawa 1993. Sigmunt Freud, Poeta i fantazjowanie, przeł. M. Leśniewska, w: Teoria badań literackich za granicą, t. 2, cz. 1, oprac. S. Skwarczyńska, 1971. Sigmund Freud, Kultura jako źródło cierpień, przeł. Jerzy Prokopiuk, oprac. Robert Reszke, Warszawa 1995.
Sigmund Freud, Objaśnianie marzeń sennych, (Dzieła, t.i,) przeł. Robert Reszke, Warszawa 1996. Jacques Lacan, Funkcja i pole mówienia i mowy w psychoanalizie, przeł. Barbara Gorczyca i Wincenty Grajewski, Warszawa 1996. M.Bonaparte, Psychoanalityczna interpretacja opowiadania Berenice Edgara Allana Poe, w: Sztuka interpretacji, t. 1, wyb.i opr. H.Markiewicz, Wrocław 1971. Charles Mauron, Wprowadzenie do psychokrytyki, przekł. W. Błońska, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą, t. 2, red. H. Markiewicz, Kraków 1976. Maria Janion, Prace wybrane, t. 3, Zło i fantazmaty, Kraków 2001. Danuta Danek, Sztuka rozumienia. Literatura i psychoanaliza, Warszawa 1997. Psychoanaliza i literatura, red. i oprac. P.Dybel i M.Głowiński, Gdańsk 2001. 10.Postmodernizm. ToŜsamośc. Krytyka ponowoczesności. Bogdan Baran, Postmodernizm, Kraków 1992. Kryzys toŝsamości. Slavica, red. Barbara Czapik i Emil Tokarz, Katowice 1992. Ryszard Nycz, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1993 Zygmunt Bauman, Wieloznaczność nowoczesna - nowoczesność wieloznaczna, Warszawa 1995. Henryk Markiewicz, Teorie powieści za granicą, Warszawa 1995 Postmodernizm w literaturze i kulturze krajów Europy Środkowowschodniej, red. H. Janaszek-Ivaničkova, D. Fokkema, Katowice 1995 Od awangardy do postmodernizmu, red.g. Dziamski, Warszawa 1996. Postmodernizm i filozofia, red. S. Czerniak, A. Szahaj, Warszawa. 1996. Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Kraków 1997. Ryszard Nycz, Język postmodernizmu.prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997. Barbara Skarga, ToŜsamość i róznica, Kraków 1997. Jean-François Lyotard Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, przeł. Małgorzata Kowalska i Jacek Migasiński, Warszawa 1997. K. Wilkoszewska, Wariacje na postmodernizm, Kraków 1997. Ponowoczesność a toŝsamość, red. BoŜena Tokarz i Stanisław Piskor, Katowice 1998. Charles Taylor, śródła podmiotowości. Narodziny toŝsamości nowoczesnej, oprac.tadeusz Gadacz, Warszawa 2001. Bogdan Baran, Postmodernizm i końce wieku, Kraków 2003. Literatury słowiańskie po roku 1989. Nowe zjawiska tendencje, perspektywy, t.1: Transformacja, red. H. Janasek-Ivanickova; t. II: Feminizm, red. Ewa Krasowska; t. III: Podmiotowość, red. B.Czapik Lityńska; t. IV: Mniejszości, red. Mieczysław Dąbrowski, Warszawa 2005. Halina Janaszek-Ivaničková, Nowa twarz postmodernizmu, Katowice 2002. Cele i metody nauczania: Zasadniczym celem kursu jest wprowadzenie podstawowych zagadnień i pojęć z zakresu kluczowych badań nad teorią literatrury oraz prześledzenie najwaŝniejszych kierunków rozwoju myśli literaturoznawczej XX wieku. Po kursie studenci powinni posiadać wiedzę obejmującą podstawowe pojęcia współczesnego literaturoznawstwa, orientować się w głównych kierunkach filozoficznych i estetycznych oraz znać najwaŝniejsze aspekty polskich i obcych badań literackich wieku XX-stego. Literatura, pomoce:
Henryk Markiewicz, Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1984. Stefania Skwarczyńska, Kierunki w badaniach literackich, Warszawa 1984. Henryk.Markiewicz, Zakres i kierunki współczesnych badań literackich, w: TegoŜ, Główne problemy wiedzy o literaturze, Prace wybrane t.iii, Kraków 1996. Zofia Mitosek, Teorie badań literackich, Warszawa 1998. Literatura teoria metodologia, pod red. D. Ulickiej, Warszawa 2001. Problemy teorii literatury, seria 1-4, red. H. Markiewicz. Wrocław 1967-1998. Teoria badań literackich za granicą. Antologia, wyb. Stefania Skwarczyńska. T. 1 cz. 1, Kraków 1965. T. 1 cz. 2, Kraków 1966. T. 2 cz. 1, Kraków 1974. T. 2 cz. 2, Kraków 1981. T. 2 cz. 3, Kraków 1986. Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. Henryk Markiewicz. T. 1-3, Kraków 1976. T. 4 cz. 1-2, Kraków 1992 1, 1996 2. Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów "Pamiętnika Literackiego", t. I, red. M. Głowiński i H. Markiewicz, Wrocław 1977; t. 2, red. K. Bartoszyński, M. Głowiński, H. Markiewicz, Wrocław 1988. Uwagi: Wykład kończy się egzaminem po IV semestrze. Forma zaliczenia: egzamin Rodzaj studiów: studia dzienne Status przedmiotu: obowiązkowy, (niepotrzebne usunąć) Zapisy na zajęcia: niewymagane, (niepotrzebne usunąć)