MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ / 322[18]ISPIMEN12007.05:14 PROGRAM NAUCZANIA TECHNIK ELEKTRONIKI MEDYCZNEJ 322[18] Minister Edukacji Narodowej Warszawa 2007
Autorzy: rngr inz. Karol Bresler rngr Henryk Kandziora dr Nikolaj Lambrinow rngr ini. Kazimierz Pifan rngr inz. Krystyna Siry Recenzenci: prof. zw. dr hab. med. Piotr Lass dr ini. Krvstian Rudzki Opracowanie redakcyjne: rngr Malgorzata Cencelewicz rngr Kazimiera Tartowska
Spis tresci I. Plany nauczania... II. Programy nauczania przedmiotow zawodowych... 1. Podstawy anatomii, fizjologii i psychologii.....,,,,. 2. Elektrotechnika i elektronika 3. Miernictwo medyczne 4. Aparatura medyczna...... 5. Fizyka medyczna 6. Bioelektronik 7. Pracownia e,.................,,................ 8. Pracownia a 10. Zajqcia praktyczne 11. Praktyka zawodowa
I. PLAN NAUCZANIA PLAN NAUCZANIA Szkcta pclicealna Zawbd: technik elektrcniki medycznej 322[18] Podbudowa programowa: szkota dajqca wyksztaicenie Srednie Przedmioty nauczania / 8. 1 Pracownia aparatury medycznej / 7 I 5 I 9. / Podstawy prawa i ekonomiki 1 1 10. 1 Zaiqcia praktyczne 1 10 1 7 Razem 1 50 37 Praktyka zawodowa: 3 tygodnie (w IV semestrze)
II. PROGRAMY NAUCZANIA PRZEDMIOTOW ZAWODOWYCH PODSTAWY ANATOMII, FIZJOLOGII I PSYCHOLOGII Szczegotowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztatcenia uczen (stuchacz) powinien umiec: - posluiyc sig podstawowymi pojeciami z zakresu anatomii i fizjologii cztowieka, - wyjasnit budowg komorek i zachodzqce w nich procesy fizjologiczne, - okreslik rodzaje i funkcje tkanek, - okreslic potoienie uktadow i narzqdow w odniesieniu do okolic, linii, osi i ptaszczyzn ciata, - wyjasnit budowg i czynnosc uktadu narzqdow ruchu, - wyjasnic budowg i czynnosc uktadu krqzenia, - wyjasnic budowg i funkcje uktadu kwiotworczego, - wyjasnic budowg i czynnosc uktadu chtonnego, - wyjasnic budowg i czynnosc uktadu oddechowego, - wyjasnic budowg i czynnosd uktadu trawiennego, - wyjasnic budowe i czynnosc uktadu moczowego, - wyjasnic budowg i czynnosc uktadu ptciowego, - wyjasnie budowg i czynnosc uktadu nerwowego, - wyjasnic budowe i czynnosc narzqdow zmystbw, - okreslic funkcje skory, - wyjasnic budowg i czynnose wydzielniczq gruczotow dokrewnych, - zinterpretowac podstawowe pojecia psychologiczne, - scharakteryzowa6 procesy poznawcze cztowieka, - scharakteryzowac procesy emocjonalne i motywacyjne, - okreslic sktadniki osobowosci cztowieka, - okreslic czynniki psychologiczne wptywajqce na funkcjonowanie cztowieka; - okreslic style komunikowania sig. - nawiqzat. i utrzymac kontakt z rozmowc$ - zastosowac techniki aktywnego stuchania, - zapobiec sytuacjom konfliktowym, - zachowac sie asertywnie w okreslonych sytuacjach, - zastosowad roine techniki radzenia sobie ze stresem, - okreslic warunki sprawnego dzialania,
- scharakteryzowae style kierowania i metody organizacji pracy, - zastosowac zasady etyki, - postuiyc sig specjalistycznymi programami komputerowymi, - udzielic pierwszej pomocy w stanach zagrozenia iycia i zdrowia, Material nauczania 1. Anatomia ogolna Podstawowa terminologia. Budowa organizmu cztowieka. Ptaszczyzny i osie, okolice i linie ciaia. Kierunki i pototenia w przestrzeni. Typy konstytucjonalne. Budowa i czynnosci komorki. Rodzaje i funkcje tkanek. 2. Uklad narzqdow ruchu Rodzaje, budowa i funkcje kosci. Tkanka iqczna szkieletowa. Podziat koscca: kosci koiiczyny gornej, kosci konczyny dolnej, miednica, kosci krggostupa i klatki piersiowej, kosci czaszki. Potqczenia kosci. Zakres ruchow w poszczegolnych typach stawow. Rodzaje i funkcje tkanki migsniowej. Mechanizm skurczu migsni. Podziat migsni szkieletowych: migsnie gtowy, rnigsnie szyi, migsnie grzbietu, migsnie klatki piersiowej, migsnie brzucha, rnigsnie koliczyny gornej, migsnie konczyny dolnej.. ldentyfikowanie elementow koscca na modelach. ldentyfikowanie migsni oraz ich umocowania na modelach Okreslanie funkcji ruchowej poszczegolnych migsni. Analizowanie funkcji potqczen stawowych. 3. Uklad krqzenia. Krew. Uklad chtonny Topografia i funkcje uktadu krqienia: krwioobieg duiy i maty, uktad wrotny. Krqzenie ptodowe. Budowa naczyh krwionosnych. Anatomia i funkcje serca. Fizjologia krqzenia wiencowego. Biologiczne wtasciwo~ci migsnia sercowego: automatyzm, metabolizm. Parametry opisujqce czynnosc serca. Tgtno, cisnienie tgtnicze krwi. Mechanizmy regulujqce krqzenie krwi. Funkcje krwi. Elementy morfotyczne krwi. Mechanizm przenoszenia tlenu. Osocze krwi. Proces krzepnigcia krwi. Uktad grup krwi. Uklad Rh. Konflikt serologiczny. Topografia i funkcje uktadu chtonnego. Przebieg naczyn limfatycznych. Wgzty chtonne. Skiad i krqzenie chionki. Proces wytwarzania limfocyt6w. Odpornosc i odczynowosc ustroju. Rola sledziony, migdatkow i szpiku kostnego.
Porownywanie budowy naczyn tgtniczych i iylnych. Analizowanie budowy serca i wskazywanie jego elementow na modelu. Dokonywanie pomiaru tgtna i cisnienia tetniczego krwi. Analizowanie sktadu krwi na podstawie wynikow badania morfoiogicznego krwi. Analizowanie budowy i przebiegu naczyri limfatycznych na tablicach anatomicznych. Analizowanie budowy i funkcji Siedziony. 4. Uklad oddechowy Drogi oddechowe: jama nosowa/jama ustna, gardto, krtati, tchawica, oskrzela. Funkcje drog oddechowych. Budowa i rola ptuc. Optucna i jej znaczenie. Fizjologia oddychania. Mechanizmy reguiujqce oddychanie. Wymiana gazow, rola krwi w procesie oddychania. Oddychanie tkankowe. Podstawy spirometrii. Analizowanie budowy uktadu oddechowego z wykorzystaniem tablic i atiasow anatomicznych oraz programow komputerowych. Wykonywanie pomiarow pojemnosci iyciowej ptuc. Mierzenie iiczby oddechow u osoby w stanie spoczynku i po wysitku. 5. Uklad trawienny Budowa i funkcje przewodu pokarmowego: jama ustna, gardto, przelyk, zotqdek, jelito cienkie, jelito grube. Narzqdy pomocnicze: jezyk, zgby. Potykanie. Trawienie i wchtanianie pokarmow. Wydalanie. Gruczoty trawienne: wqtroba, trzustka. Hormony zotqdkowo-jelitowe, przekainiki chemiczne. Otrzewna. Przemiana materii i energii. Przemiana biatek, wqglowodanow, tiuszczow, mikroelementow, witamin. Regulacja temperatury ciata. identyfikowanie poszczegoinych eiementow uktadu trawiennego z wykorzystaniem modeli, atlasow anatomicznych i programow komputerowych. Analizowanie procesu trawienia, zachodzqcego w poszczegolnych odcinkach przewodu pokarmowego.
6. Uktad rnoczowo-plciowy Topografia i rola ukladu moczowego. Nerki i drogi wyprowadzajqce mocz - budowa i funkcje. Powstawanie, sktad i wydalanie moczu. Mechanizmy regulujqce gospodarkg wodnq i elektrolitowa. Rola uktadu plciowego. Budowa i funkcje mgskich narzqdow plciowych: zewngtrzne i wewnetrzne. Hormony plciowe meskie. Budowa i funkcje zenskich narzqdow plciowych: zewngtrzne i wewnetrzne. Hormony ptciowe iehskie. Budowa sutka. Zaplodnienie, rozwoj zarodka, por6d. Analizowanie budowy drog rnoczowych z wykorzystaniem modeli, tablic i atlasow anatomicznych oraz programow komputerowych.. Analizowanie skladu moczu na podstawie wynikow badari. Analizowanie budowy ukladu plciowego kobiety i meiczyzny z wykorzystaniem modeli i atlasow anatomicznych. Analizowanie cyklu owulacyjnego. 7. Uktad nenvowy Rola ukladu nerwowego. Podzial topograficzny i czynnosciowy ukladu nerwowego: osrodkowy (mozgowie, rdzen kregowy) i obwodowy (nerwy czaszkowe, nerwy rdzeniowe) oraz somatyczny i autonomiczny (wspolczulny i przywspolczulny). Budowa i funkcje tkanki nerwowej. Rola tkanki glejowej. Plyn mozgowo-rdzeniowy. Opony mozgowo-rdzeniowe. Mechanizm dzialania ukladu nerwowego. Elektrofizjologia procesow nenvowych. Rozroinianie ksztaltow komorek nerwowych na podstawie obraz6w mikroskopowych i rysunkow. Analizowanie budowy osrodkowego ukladu nerwowego z wykorzystaniem modeli i atlasow anatomicznych oraz programow komputerowych. Analizowanie zewnetrznej i wewngtrznej budowy rdzenia kregowego. Analizowanie drogi irnpulsu nerwowego od receptora do efektora (luk odruchowy). Analizowanie przebiegu i funkcji nerwow czaszkowych.
8. Narzqdy zmystow. Skora Rola narzqdow zmyslow. Budowa i funkcje narzqdow: stuchu, wzroku, smaku, powonienia, czucia powierzchownego. Budowa i funkcje skory. Gruczoly skory, paznokcie i wtosy. Drogi przewodzenia impulsow. Analizowanie budowy i okreslanie rozmieszczenia kubkow smakowych na bionie Sluzowej jgzyka. Analizowanie drogi przewodzenia impulsow do osrodka wzroku oraz ruchu gatek ocznych. Analizowanie drogi przewodzenia impulsow stuchowych. Mierzenie cieptoty roznych okolic ciata. 9. Uklad wewnqtrzwydzielniczy Lokalizacja i budowa gruczotow dokrewnych: przysadka mozgowa, szyszynka, tarczyca, przytarczyce, grasica, nadnercza, trzustka. Rodzaje i funkcje hormonow. Wplyw hormonow na funkcjonowanie organizmu czlowieka. Analizowanie budowy poszczegolnych gruczoiow dokrewnych.. Okreslanie wplywu hormonow na funkcjonowanie organizmu cztowieka. 10. Przedmiot psychologii Zadania psychologii. Podstawowa terminologia psychologiczna. Okresy rozwoju psychicznego cztowieka. Sytuacje psychologiczne. Mechanizmy regulacyjne czynnosci psychicznych. $wiadomosc. Umiejetnosci psychologiczne przydatne w zawodzie technik elektroniki medycznej. Analizowanie okresow rozwoju psychicznego cztowieka. Analizowanie wptywu czynnikow dziedzicznych i srodowiskowych na rozwoj psychiczny cztowieka 11. Procesy psychiczne cztowieka Procesy poznawcze. Spostrzeganie. MySlenie, indywidualne cechy myslenia. Uwaga. Uczenie siq i zapamietywanie. PamigC, rodzaje i fazy procesow pamigciowych. Procesy emocjonalne i motywacyjne. Cechy i rodzaje emocji. Motywacyjna funkcja ernocji. Wplyv ernocji na dziaianie. Rodzaje potrzeb psychicznych i spotecznych. OsobowosC. Pojecie i koncepcje osobowosci. Proces ksztaitowania osobowosci. Sktadniki osobowosci.
Prowadzenie sytuacyjnych obserwacji zachowania grupy uczniow - interpretacja wynikow obserwacji. Analizowanie mocnych i slabych stron wlasnej osobowosci. 12. Proces komunikowania sie Struktura procesu komunikowania sig. Style komunikowania sig. Komunikacja werbalna i niewerbalna. Mowa ciala. Aktywne sluchanie. Zasadv udzielania informacii zwrotnvch. Warunki skutecznei komunikacji. Psychologiczne uwarunkowania kontaktow migdzyludzkich: Problemv i bledv w komunikowaniu sie, us~rawnianie komunikacji. ~sert~wno~~, Adhowania asertywne. ~ rupa spoleczna i jej znaczenie. Struktura maiej grupy spolecznej. Wsp6ldziatanie w grupie. Komunikacja spoleczna i zachowania spoleczne. Konflikty w grupie, rozwiqzywanie problemow. Sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Style i techniki negocjacyjne.. Rozpoznawanie zakloceh wystgpujqcych na drodze przeptywu informacji. Pantomimiczne wyraianie uczuc gniewu, wstydu, radcsci, smutku i strachu. Odgrywanie rol dotyczqcych przyjmowania informacji i przekazywania informacji zwrotnej. 13. Pierwsza pomoc Zadania medycyny ratunkowej, kahcuch ratunkowy. Ocena stanu psychofizycznego osoby poszkodowanej. Utrata przytomnosci. Rany. Kwotoki. Urazy narzqdow ruchu. Urazy termiczne. Ciala obce w oku, uchu, nosie, tchawicy. Napady drgawek. Zatrucia. Porazenie prqdem elektrycznym. Nagle zatrzymanie krqzenia i oddychania. Resuscytacja krqzeniowo-oddechowa. Apteczka pierwszej pomocy. Dokonywanie oceny stanu psychofizycznego osoby poszkodowanej.. Nakladanie opatrunku na rang w obrgbie glowy, konczyny gornej i koriczyny dolnej. Tamowanie krwotokow z rany i z nosa. Unieruchamianie ztamah w obrebie konczyny gornej i konczyny dolnej.. Udzieianie pierwszej pomocy w urazach krggoslupa.
Udzielanie pierwszej pomocy w przypadku omdlenia. Udroinianie drog oddechowych. Wykonywanie sztucznego oddychania i posredniego masazu serca na fantomie dziecka i osoby dorosiej. ~rodki dydaktyczne Model szkieletu cziowieka. Model anatomiczny cziowieka z wyjmowanymi organami Modele anatomiczne narzqdow. Preparaty anatomiczne. Plansze i tablice anatomiczne. Atlasy anatomiczne. Przezrocza, foliogramy, filmy dydaktyczne. Prezentacje multimedialne. Opisy przypadkow. Nagrania roinych sytuacji. Uwagi o realizacji Program przedmiotu Podsta wy anatomii, fizjologii i psychologii obejmuje tresci z zakresu: budowy anatomicznej i fizjologii organizmu cziowieka, podstaw psychologii oraz udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. Celem jego realizacji jest zapoznanie uczniow z funkcjonowaniem organizmu cziowieka i zaleznosciami zachodzqcymi pomiedzy uktadami i narzqdami, podstawowymi procesami psychicznymi i zasadami nawiqzywania kontaktow miedzyludzkich oraz zasadami udzielania pierwszej pomocy. Osiwniqcie zaplanowanych celow ksztatcenia zapewni stosowanie metod nauczania, takich jak: wyklad konwersatoryjny, wyktad problemowy, dyskusja dydaktyczna, pokaz z objasnieniem, metoda przypadkow, inscenizacja, gry dydaktyczne oraz Cwiczenia praktyczne. Zajecia powinny byc prowadzone w pracowni aparatury medycznej i pracowni komputerowej, wyposaionych w nowoczesny sprzet i srodki dydaktyczne. Cwiczenia mogq by6 wykonywane w grupach liczqcych do 15 ucznibw, indywidualnie lub z podziatem na zespoly 2 osobowe. Podczas zajec szczegolnq uwage naleiy zwracac na: - poprawne poslugiwanie sig terminologiq anatomiczn$ - wyjasnianie budowy i funkcji narzqdow oraz ukiadow, - rozpoznawanie sygnatow biologicznych,
- okreslanie wpiywu zjawisk fizycznych i chemicznych na struktury biologiczne narzqdow oraz pracg ukiadow anatomicznych cziowieka, - stosowanie zasad udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. Celem realizacji tresci dotyczqcych psychologii jest opanowanie przez uczniow podstawowych wiadomosci i umiejetnosci z zakresu procesow poznawczych, sktadnikow osobowosci oraz procesu komunikowania. Wiedza o procesach psychicznych utatwi poznanie wiasnej osobowosci i mechanizmow rzqdzqcych zachowaniem cztowieka, komunikowanie sie z drugim cziowiekiem oraz pomoie w rozwiqzywaniu konfliktow i radzeniu sobie ze stresem. W trakcie zajec szczeg6lnq uwage naleiy zwracac na: - ksztaitowanie postawy odpowiedzialnosci za skutki wlasnych zachowan w kontakcie z drugim cziowiekiem, - wspolpracg z zespolem, - stosowanie zasad etyki w stosunku do osob chorych, - potrzebg pogiebiania wiedzy z zakresu psychologii. W trakcie zajec naleiy zapewnit uczniom moiliwosc samodzielnego rozwiqzywania problemow wystepujqcych w relacjach miedzyludzkich. Nauczyciel powinien zachgcac uczniow do prezentacji roinych zachowan oraz analizy problemow wynikajqcych z tych zachowari. W realizacji programu naleiy uwzglgdnie przygotowanie uczniow do udzielania pierwszej pomocy w sytuacjach zagroienia iycia i zdrowia pacjenta lub poszkodowanego w wypadku. Szczegolnq uwagg naleiy zwracac na wyjasnianie uczniom zasad oceny stanu psychofizycznego osoby poszkodowanej, procedur udzielania pomocy i wainosci schematu,jaricucha przeiycia". Podczas Cwiczeli dotyczqcych udzielania pierwszej pomocy naleiy umoiliwic uczniom samodzielne wykonywanie na fantomie: sztucznego oddychania i masaiu zewngtrznego serca, opatrywanie ran oraz tarnowanie krwotokaw. Niezwykle waine jest rowniei ksztaitowanie postawy odpowiedzialnosci, sumiennosci i wspoidziatania w grupie. Zaleca sig, aby zajecia byly realizowane przez nauczyciela specjalistg w zakresie udzielania pierwszej pornocy.
Proponuje sie nastgpujqcy podzial godzin na realizacje dzialow tematycznych: Podane w tabeli liczby godzin na realizacje poszczegolnych dziatow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzac zmiany, w zaleinosci od aktualnych potrzeb edukacyjnych. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniec edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiqgniet edukacyjnych uczniow naleiy przeprowadzac systematycznie, na podstawie kryteriow ustalonych na poczqtku zajec. Systematyczna ocena powinna dostarczyc nauczycielowi informacji o zakresie i poziomie opanowania wiadomosci i umiejetnosci okreslonych w programie przedmiotu. Osiqgniecia uczniow moina sprawdzac i oceniac za pomocq sprawdzianow ustnych i pisemnych, testow osiqgnigc szkolnych, obserwacji pracy uczniow podczas wykonywania cwiczeti. W procesie sprawdzania i oceniania szczegolnq uwage naleiy zwracac na ksztaltowanie umiejetnosci: - poslugiwania sie podstawowq terminologiq z zakresu anatomii i fizjologii oraz psychologii, - wyjasniania budowy i czynnosci poszczegolnych ukladow i narzqdow oraz okreslania ich pototenia, - wyjasniania mechanizmu podstawowych procesow fizjologicznych, zachodzqcych w organizmie cztowieka, - interpretowania wypowiedzi i zachowati rozmowcow,
- stosowania zasad aktywnego stuchania w kontakcie z innymi osobami, - przestrzegania regul zachowania przyjetych w grupie, - podejmowania dziatah zmierzajqcych do rozwiqzania okreslonego problemu, - stosowania zasad udzielania pierwszej pomocy. W ocenie koncowej naleiy uwzgledniat wyniki wszystkich stosowanych metod sprawdzania osiqgnigt uczniow. Literatura Aleksandrowicz R.: Maiy atlas anatomiczny. PZWL, Warszawa 2004 Aronson E.: Cztowiek istota spoteczna. PWN, Warszawa 2004 Cialdini R.: Wywieranie wplywu na ludzi. GWP, Gdarisk 2002 Dziak A,, Dziak M., Kamiriski B.: Pierwsza pomoc. PZWL, Warszawa 1988 Formanski J.: Psychologia. Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 Golqb B., Tkaczyk W.: Anatomia i fizjologia. Urban & Partner, Warszawa 1997 Hamer H.: Rozwoj umiejetnosci spotecznych. Veda, Warszawa 1999 Jakubaszko J.: Medycyna ratunkowa. Urban & Partner, Warszawa 1999 Michajlik A., Ramotowski W.: Anatomia i fizjologia cziowieka. Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 Przetacznik-Gierowska M., Makietlo-Jarza G.: Podstawy psychologii ogolnej. WSiP, Warszawa 1997 Sokoiowska-Pituchowa J.: Anatomia cztowieka. Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa 2000 Strelau J.: Psychologia. Tom 1-111. GWP, Gdarisk 2002 Tomaszewski T.: GI6wne idee wspolczesnej psychologii. Wydaw. Akademickie tak, Warszawa 1998 Traczyk W.: Fizjologia czlowieka w zarvsie. Wvdaw. Lekarskie PZWL, ~arszawa 2000- - Wtodarski 2. Matczak A,: Wprowadzenie do psychologii. WSiP, Warszawa 1996 Zimbardo H.: Psychologia i zycie. PWN, Warszawa 2004 Wykaz literafury naleiy aktualizowad, w miare ukazywania sie nowych pozycji wydawniczych.
ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA Szczegolowe cele ksztalcenia W wyniku procesu ksztaicenia uczeri (siuchacz) powinien umiec: - zinterpretowac przepisy prawa dotyczqce praw i obowiqzkow pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczenstwa i higieny pracy, - okreslic wymagania bezpieczetistwa i higieny pracy dotyczqce pomieszczeri pracy oraz pomieszczen higieniczno-sanitarnych, - rozpoznac i przewidziec zagroienia bezpieczehstwa cziowieka w Srodowisku pracy oraz wskazac sposoby ich usunigcia, - dobrac srodki ochrony indywidualnej w zaleinosci od wykonywanych prac, - zareagowac w przypadku zagroienia poiarowego zgodnie z instrukcjq przeciwpoiarowq. - zastosowac zasady ochrony od poraienia prqdem elektrycznym, - zastosowak zasady ochrony Srodowiska obowiqzujqce na stanowisku pracy, - zinterpretowac podstawowe zjawiska i prawa fizyki, - odczytac oznaczenia zamieszczone na schematach elektrycznych i elektronicznych, - okreslic parametry charakteryzujqce pole elektryczne, - wyjasnic zjawisko powstawania pola magnetycznego, - okreslic wpiyw pola elektromagnetycznego na organizm cziowieka, - scharakteryzowae liniowe i nieliniowe obwody elektryczne oraz obwody magnetyczne prqdu staiego i przemiennego, - obliczyc liniowe i nieliniowe obwody elektryczne oraz magnetyczne prqdu statego i przemiennego roinymi metodami, - scharakteryzowac budowe i wyjasnik dziaianie elementow biernych i czynnych stosowanych w ukladach elektroniki medycznej, - rozr6inic zabezpieczenia od poraienia prqdem elektrycznym wykorzystywane w maszynach i urzqdzeniach elektrycznych, - okreslic role ukiadow elektronicznych stosowanych w aparaturze medycznej, - dobra6 elementy do budowy czujnikow i detektorow pomiarowych, - scharakteryzowac budowe lamp elektropromiennych i ekran6w ciekiokrystalicznych, - okreslit zastosowanie lamp obrazowych, - scharakteryzowac widma sygnatowe, liniowe i c i~ie, -scharakteryzowac widma sygnaiow modulowanych oraz znieksztaiconych,
- okreslic wta$ciwosci wzmacniaczy niskiej czgstotliwosci, - scharakteryzowac podstawowe ukiady wzmacniaczy tranzystorowych, - okresli6 budowg i parametry wzmacniaczy operacyjnych oraz okreslic ich zastosowanie, - okreslic wymagania dotyczqce wzmacniaczy sygnaiow biologicznych oraz sposoby eliminacji zaklocen wystgpujqcych podczas ich odbioru, - scharakteryzowac rodzaje i budowe wzmacniaczy mocy, - okreslic zasady bezpieczenstwa pacjenta podlqczonego do aparatury medycznej, - wyjasnic zasadg dzialania generatorow sinusoidalnych, - okreslic metody stabilizacji czgstotliwosci, - scharakteryzowac budowg generatorow mocy, - wyjasnik zasady modulacji amplitudy (AM) i cz~stotliwo~ci fali nosnej (FM) oraz okreslic sposoby demodulacji, - scharakteryzowat budowe modulatorow, - okreslic wta~ciwosci systemow telemetrycznych i ich zastosowanie, - wyjasnic dziaianie zasilaczy sieciowych oraz okreslit rolg w zapewnianiu bezpieczenstwa pacjentom i osobom obslugujqcym elektronicznq aparature medycznq, - okreslic normy bezpieczenstwa dotyczqce urzqdzeri zasilanych z sieci, - wyjasnit dziatanie prostownikow, - scharakteryzowat rodzaje generatorow przebiegow prostokqtnych, - okreslic sposoby wytwarzania przebiegow zioionych, - scharakteryzowac ukiady ksztaitujqce przebieg napigcia, - okreslic zastosowanie techniki impulsowej w elektronicznej aparaturze medycznej, - scharakteryzowac podstawowe uktady logiczne i okreslic ich zastosowanie, - wyjaknic dziatanie cyfrowych blokow funkcjonalnych, - scharakteryzowac przetworniki analogowo-cyfrowe (AIC) i cyfrowoanalogowe (CIA), - scharakteryzowa6 elementy i uktady zwiqzane z prezentacjqcyfrowq, - okreslic wiasciwosci wskainikow cyfrowych, - scharakteryzowac budowe systemu mikroprocesorowego, - okreslic rodzaje i wiasciwosci mikroprocesorow oraz scharakteryzowac ich architektur?, - okreslic zasady programowania mikroprocesorow, - okreslit zastosowanie systemow mikroprocesorowych w aparaturze medycznej, - posiuiyc sig katalogami elementow w celu optymalnego ich doboru, - posluiyc sie specjalistycznym programem komputerowym.
Material. nauczania 1. Bezpieczenstwo i higiena pracy, ochrona przeciwpoiarowa oraz ochrona srodowiska Prawna ochrona pracy. Czynniki szkodliwe dla zdrowia oraz uciqzliwe i niebezpieczne wystepujqce w procesach pracy. Zasady ksztaltowania bezpiecznych i higienicznych warunkow pracy. Zmeczenie, sposoby przeciwdzialania. Btedy i wypadki w pracy. Srodki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Zagroienia poiarowe, zasady ochrony przeciwpozarowej. Zasady postgpowania w razie wypadku, awarii i w sytuacji zagrozenia poiarem. Zasady ochrony od poraienia prqdem elektrycznym. Dobieranie Srodkow ochrony indywidualnej do rodzaju pracy. Powiadamianie strazy poiarnej o poiarze, zgodnie z instrukcjq. Dobieranie sprzetu i Srodkow gasniczych w zaleinosci od rodzaju pozaru. 2. Pole elektryczne Powstawanie pola elektrycznego. Parametry charakteryzujqce pole elektryczne. Obrazy pol elektrycznych. Pojemnosc elektryczna. Kondensatory i obwody z kondensatorami. Ekranowanie. Stan nieustalony w obwodzie z kondensatorami. Energia pola elektrycznego. Obliczanie podstawowych parametrow pola elektrycznego 3. Liniowe i nieliniowe obwody elektryczne prqdu statego irodla napigcia i prqdu. Elementy liniowe i nieliniowe obwodu. Podstawowe pojecia dotyczqce obwodu elektrycznego. Obwody nierozgatezione i rozgaigzione. Prawa obwodu elektrycznego. Metody obliczania obwodow elektrycznych. Rozwiqzywanie ztozonych obwodow elektrycznych prqdu stalego Obliczanie energii i mocy prqdu stalego.
4. Pole magnetyczne i elektromagnetyczne Podstawowa terminologia. Rodzaje pola magnetycznego: naturalne i sztuczne. Zasada powstawania pol magnetycznych. Parametry charakteryzujqce pole magnetyczne. Obrazy pol magnetycznych. Prawa obwodow magnetycznych. Metody obliczania obwodow magnetycznych. IndukcyjnoSC wiasna i wzajemna. Energia pola magnstycznego. lndukcja elektromagnetyczna. Stan nieustalony w obwodzie z indukcyjno6ciq. Obliczanie podstawowych parametrow pola magnetycznego, 5. Obwody jednofazowe prqdu sinusoidalnego Wielkosci charakteryzujqce prqd sinusoidalnie zrnienny. Dwojnik R, L, C w obwodzie prqdu sinusoidalnego. Szeregowe i rownolegle potqczenie elementow R, L, C. Rodzaje mocy w obwodzie prqdu sinusoidalnego. Metody obliczania nierozgatezionych i rozgalezionych obwodow prqdu sinusoidalnego. Rezonans w obwodach elektrycznych. Transformatory jednofazowe. + Obliczanie obwodow prqdu sinusoidalnego z zastosowaniem metody symbolicznej. Sporzqdzanie wykresow wektorowych prqdow i napigc w obwodach prqdu sinusoidalnego. Obliczanie mocy czynnej, biernej i pozornej obwodu. 6. Obwody trojfazowe Klasyfikacja ukiadow trojfazowych. Polqczenia odbiornikow trojfazowych w gwiazdg i trojkqt. Zasady obliczania uktadow trojfazowych. Moce w ukiadach trojfazowych. Transformatory trojfazowe. Zabezpieczenia od porazenia prqdern elektrycznym, stosowane w maszynach i urzqdzeniach elektrycznych. 7. Elementy bierne stosowane w ukladach elektroniki Rezystory, termistory, warystory, kondensatory, cewki indukcyjne i diawiki, hallotrony, gaussotrony, przetworniki elektroakustyczne - budowa, rodzaje, charakterystyki i oznaczanie. Zastosowanie elernentow biernych w elektronice medycznej. Sporzqdzanie schematow ukladow zawierajqcych elektroniczne elernenty bierne.
8. Przyrzqdy potprzewodnikowe Rodzaje, budowa i zasady dziatania diod poiprzewodnikowych. W+asciwosci i zastosowanie diod. Rodzaje, budowa i zasady dziaiania tranzystorow. Zastosowanie tranzystorow w uktadach elektroniki. Budowa, zasada dziatania i zastosowanie tyrystora. Elementy optoelektroniczne: fotorezystory, fotoogniwa, fotodiody, fototranzysto@, diody elektroluminescencyjne, wskainiki cieklokrystaliczne, transoptory. Sporzqdzanie schematow i charakterystyk przyrzqdow poiprzewodnikowych. 9. Lampy obrazowe i ekrany cieklokrystaliczne Lampy oscyloskopowe i kineskopowe. Lampy monochromatyczne i kolorowe. Ekrany cieklokrystaliczne. Odtwarzanie kolorow. Analiza i synteza obrazu. Obserwowanie pola elektrostatycznego i magnetycznego w ukiadach odchylania lamp obrazowych. 10. JakosC sygnalu i widma sygnalowe Parametry charakteryzujqce jakost energii elektrycznej oraz niezawodnosc zasilania. CzestotliwosC i poziom napigcia. ZawartosC wyiszych harmonicznych. Widma sygnaiowe. Widma liniowe i c i~ie. Widma sygnatow moduiowanych. r Obserwowanie ksztattow widm sygnatow prostych i ztoionych. 11. Specjalizowane wzmacniacze malych sygnalow Wzmacniacze niskiej czestotliwosci tranzystorowe i scalone, wzmacniacze selektywne. Uktady sprzgienia zwrotnego - ujemnego i dodatniego. Eliminacja znieksztatcen i zaktocen. Analizowanie schematow roinego rodzaju wzmacniaczy. Anaiizowanie przebiegu sygnatow wzmacnianych.. Analizowanie ukiadow sprzeienia zwrotnego.
12. Wzmacniacze prqdu statego i scalone wzmacniacze operacyjne Wzmacniacze prqdu staiego. Wzmacniacze roinicowe. Scalone wzmacniacze operacyjne. Wzmacniacze sygnaiow biologicznych, eliminacja zakiocen. Analizowanie schematow scalonych wzmacniaczy operacyjnych. 13. Wzmacniacze mocy Rodzaje wzmacniaczy mocy, sposoby sprzgienia z obciqzeniem. Scalone wzmacniacze mocy. Analizowanie schematow wzmacniaczy mocy 14. Generatory napigciowe i generatory mocy Generatory przebiegow sinusoidalnych niskiej i wysokiej czgstotliwosci. Generatory mocy, zastosowanie w aparaturze medycznej. Analizowanie schematow generatorow napigc sinusoidalnych 15. Modulacja i demodulacja w telemetrii i teletransmisji Rodzaje modulacji. Wiasciwosci i parametry modulacji. Ukiady modulatorow. Zasada demodulacji. Budowa oraz dziaianie ukladow modulatorow i demodulatorow. Systemy telemetryczne do przekazywania sygnaiow oraz informacji biomedycznych. Zasady nadawania i odbioru sygnaiu w liniach teletransmisyjnych i systemach radiowo-telewizyjnych. Analizowanie widm sygnaiowych wystgpujqcych w trakcie modulacji i demodulacji. 16. Zasilacze elektroniczne Zasilacze sieciowe, bezpieczenstwo obsiugi. Normy i wymagania dotyczqce aparatow medycznych. Prostowniki i stabilizatory - rodzaje, parametry i ukiady. Analizowanie schematow wybranego prostownika i stabilizatora
17. Technika impulsowa Rodzaie aeneratorow oraz ich zastosowanie w uktadach elektronicznvch. ene era tor^ przebiegow prostokqtnych, trojkqtnych i ztoionych. ~kiady ksztaltujqce przebiegi. Zastosowanie techniki impulsowej w aparaturze medycznej.... - Analizowanie schematow generatorow napigc prostokqtnych i trojkqtnych. 18. Podstawy cyfrowego przetwarzania sygnatow Uktady logiczne, podstawowe techniki realizacyjne. Bloki funkcjonalne. Przetworniki sygnatow. Prezentacja cyfrowa pomiaru wielkosci nieelektrycznych 19. Mikroprocesory i programowanie systemow mikroprocesorowych Rodzaje i wtasciwosci mikroprocesorow. Systemy mikroprocesorowe. Uktady peryferyjne. Programowanie mikroprocesorow: lista rozkazow, algorytmy. Struktury programow w jgzyku maszynowym mikroprocesora. Programy do pomiaru wielkosci biomedycznych i sterowania aparaturq. Analizowanie listy rozkazow dla prostego mikroprocesora. ~rodki dydaktyczne Teksty przewodnie, instrukcje do cwiczeri. Plansze i tablice dydaktyczne, foliogramy ilustrujqce wielkosci fizyczne oraz ich jednostki i symbole graficzne. Prezentacje multimedialne dotyczqce: parametrow pola elektrycznego, obrazow pol elektrycznych, ekranowania, rozwiqzywania rozgatezionych obwodow prqdu statego, parametrow pola magnetycznego, obrazow pol magnetycznych, zjawiska indukcji elektromagnetycznej, zamiany energii elektrycznej w energig magnetycznq, emisji fa1 elektromagnetycznych, rezonansu napigc i prqdow, rodzajow oraz symetrii i asymetrii uktadow trojfazowych, parametrow charakteryzujqcych jakosc energii elektrycznej, rodzajow rezerwowych irodet zasilania w energig elektryczn$ dziatania tyrystorow, zastosowania wzmacniaczy operacyjnych, uktadow elektrycznych i elektronicznych, licznikow, koderow i dekoderow, rodzajow pamigci RAM, rejestrbw, rezystorow i kondensatorow (wzorcow), elementow czynnych (wzorcow). Ekrany magnetyczne. Schematy zastgpcze irodel napigcia i prqdu.
Schematy budowy: rezystorow, kondensatorow, tranzystorow bipolarnych i unipolarnych, elementow optoelektronicznych. Schemat architektury mikroprocesora. Wykresy wektorowe napiet i prqdow. Kondensatory (wzorce pojemnosci). Cewki indukcyjne (wzorce indukcyjnosci). Dwojniki z elementami RLC. Transformator jednofazowy. Transformatory trojfazowe. Ztqcza PN. Charakterystyki tranzystorow. Wzmacniacz mocy uktadu sprzeien zwrotnych. Generatory LC. Multiwibratory astabilne i monostabilne. Funktory logiczne. Przetworniki. Liczniki. Mierniki podstawowych wielkosci elektrycznych. Mostek Wheatstone'a: techniczny i laboratoryjny. Mostek Thompsona: techniczny i laboratoryjny. Uniwersalny mostek RLC. Zasilacze napieciowo-prqdowe. Zestawy do badania: elementow biernych, elementow czynnych, elementow potprzewodnikowych, uktadow scalonych, uktadow logicznych, licznikow, przerzutnikow, rejestrow pamieci, procesorow, przetwornikow AIC i CIA, elementow uktadow zasilajqcych aparature medycznq modulatorow i demodulatorow. Programy komputerowe do symulacji pracy ukiadow elektrycznych i elektronicznych. lnstrukcje obstugi urzqdzen elektrycznych i elektronicznych. Polskie Normy. Apteczka pienvszej pomocy. Gasnice.
Uwagi o realizacji Program przedmiotu Elektrotechnika i elektronika obejmuje tresci dotyczqce zjawisk zachodzqcych w polu elektrycznym, magnetycznym i elektromagnetycznym, praw elektrotechniki i elektroniki, oznaczen stosowanych na schematach oraz budowy i dziatania prostych urzqdzen elektrycznych i elektronicznych. Jego realizacja powinna byc skorelowana z programami pozostatych przedmiotow zawodowych. W procesie dydaktycznym zaleca sig stosowanie nastgpujqcych metod nauczania: wyktadu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego, pokazu z objasnieniem oraz Cwiczen praktycznych. Zaproponowane Cwiczenia naieiy traktowac jako propozycje, nauczyciel moie zaplanowac inne o zroinicowanym stopniu trudnosci. Cwiczenia, powinny byc wykonywane w grupach do 15 uczniow, indywidualnie lub w zespolach 2-5 osobowych w pracowni elektrycznej i elektronicznej, pracowni aparatury medycznej oraz pracowni komputerowej. Podczas cwiczen uczniowie powinni miec moiliwosc korzystania z: modeli i schematow instalacji elektrycznych, tablic ilustrujqcych wielkosci fizyczne oraz ich jednostki i symbole graficzne, programow komputerowych do symulacji pracy uktadow elektrycznych i elektronicznych, instrukcji obstugi urzqdzen elektrycznych, sprzetu elektrycznego i elektronicznego, norm, katalogow aparatury medycznej. Jeieli szkoia nie posiada sprzgtu okreslonego w programie nauczania, pokazy i cwiczenia nalezy przeprowadzat w placowkach wyposaionych w takq aparature. W tym celu zaleca sie organizowanie wycieczek do placowek medycznych dysponujqcych nowoczesnqaparaturq Przed przystwieniem do wykonywania Cwiczeri nauczyciel powinien zapoznac uczniow z przepisami bezpieczeristwa i higieny pracy, ochrony przeciwpozarowej, ochrony od poraienia prqdem elektrycznym oraz ochrony srodowiska, obowiqzujqcymi na stanowisku pracy. Wskazane jest przeprowadzenie instruktazu dotyczqcego bezpiecznego uiytkowania sprzetu elektrycznego i elektronicznego. Naleiy zwracat uwage na tresci dotyczqce wptywu pola elektrycznego na stan zdrowia czlowieka oraz na prace aparatury elektrycznej i elektronicznej. W procesie nauczania-uczenia sie naleiy zwracat uwage na tresci dotyczqce: sztucznych pot magnetycznych i elektromagnetycznych, zjawiska rezonansu magnetycznego, lamp obrazowych i wyswietlaczy ciektokrystalicznych (w kardiomonitorach i defibrylatorach), rezystorow objetosciowych, czujnikow, detektorow, elektrod EKG i EEG, przetwornikow elektroakustycznych. Naleiy podkreslik koniecznosc zaopatrzenia szpitali w rezerwowe i awaryjne zrodta zasiiania.
Podczas realizacji programu przedmiotu szczegolnq uwagg nalezy zwracac na: - rozroznianie elementow obwodu elektrycznego, - wyjasnianie dzialania elementow elektrycznych i elektronicznych stosowanych w aparaturze medycznej, - odczytywanie parametrow elementow stosowanych w aparaturze medycznej, - okreslanie sposobow eliminacji zaktocen w odbiorze sygnatow biologicznych, - dobor parametrow wzmacniaczy i konfiguracjg polqczen z pacjentem oraz dostosowanie aktywnych sprzgzen zwrotnych, - wvkorzvstvwanie telemetrii w svstemach monitorowania pacienta,,, - sios6b wytwarzania przebieg6w impulsowych w aparaturze do terapii, - stosowanie norm okreslajqcych bezpieczefistwo pacjenta i personelu medycznego. Proponuje sig nastgpujqcy podziat godzin na realizacjg poszczegdlnych dziatow tematycznych:
Podane w tabeli liczby godzin na realizacjg poszczegolnych dziatow majq charakter orientacyjny. Nauczyciel moie wprowadzac pewne zmiany majqce na celu dostosowanie programu do specyfiki szkoty. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiqgniec edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiqgnigc edukacyjnych uczniow powinno odbywab sig systematycznie na podstawie kryteriow ustalonych na poczqtku zajgc. W kryteriach oceniania naleiy uwzglgdniac poziom oraz zakres opanowania przez uczniow wiadomosci i umiejgtnosci wynikajqcych ze szczegotowych celow ksztatcenia. Systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postgpow uczniow umoiliwi nauczycielowi dostosowanie metod nauczania, organizacyjnych form pracy oraz srodkow dydaktycznych do moiliwosci poznawczych uczniow. Osiqgnigcia uczniow moina oceniac za pomocq: sprawdzianow ustnych i pisemnych, testow osiqgnigi: szkolnych oraz obserwacji czynnosci uczniow podczas wykonywania cwiczen. Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, nalezy zwracac uwagg na operowanie zdobytq wiedza merytorycznq jakosc wypowiedzi, stosowanie poprawnej terminologii oraz poprawnos6 wnioskowania. W procesie sprawdzania i oceniania szczegolnq uwagg naleiy zwracac na: - poslugiwanie sig dokumentacjq techniczng - sporzqdzanie wykresow i schematow uktadow elektrycznych oraz elektronicznych, - wykonywanie obliczen znajdujqcych zastosowanie w elektrotechnice i elektronice, - obserwowanie i analizowanie sygnatow oraz widm sygnalowych, - rozroinianie uktadow logicznych, - zapisywanie i przechowywanie informacji cyfrowych. W ocenie koncowej naleiy uwzglgdniac wyniki wszystkich stosowanych metod sprawdzania osiqgnigc uczniow.
Literatura Bolkowski S.: Elektrotechnika WSiP, Warszawa, 2005 Cichowska Z., Pasko M.: Zadania z elektrotechniki teoretycznej. PWN, Warszawa 1997 Chwaleba A, Moeschke B., Ptoszajski G.: Elektronika. WSiP, Warszawa 2005 Cwirko R., Rusek M., Marciniak W.: Uktady scalone w pytaniach i odpowiedziach. WNT, Warszawa 1991 Gorkiewicz-Galwas H., Galwas B.: Przyrzqdy elektroniczne. WSiP, Warszawa 1992 Karczmarczuk J.: Mikroprocesor 280. WNT, Warszawa 1990 Markiewicz A,: Zbior zadah z podstaw elektrotechniki. WSiP, Warszawa 1989 Marusak A,: Urzqdzenia elektroniki. WSiP, Warszawa 1996 Masewicz T., Paul S.: Podstawy elektrotechniki. CzeScl i 2. PWSZ, Warszawa 1994 Pioro B., Pi6ro M.: Podstawy elektroniki: podrqcznik dla technikum. CzgSC 2. WSiP, Warszawa 2003 Rusek M., Pasierbinski J: Elementy i uklady w pytaniach i odpowiedziach. WNT, Warszawa 2003 Sacha K.: Systemy techniki cyfrowej. WSiP, Warszawa 1993 Sacha K., Misiurewicz P., Kreglewski T.: Przewodnik po technice komputerowej. WNT, Warszawa 1990 Wykaz literatu~y naleiy aktualizowac w miare ukazywania sig nowych pozycji wydawniczych.
MlERNlCTWO MEDYCZNE Szczegotowe cele ksztafcenia W wyniku procesu ksztaicenia uczen (stuchacz) powinien umiet: - postuiyc sig terminologiqz zakresu miernictwa medycznego, - sklasyfikowac mikroprocesory i okreslic ich zastosowanie, - zainstalowac oraz skonfigurowac sprzgt komputerowy i oprogramowanie, - ocenic prawidtowosc funkcjonowania sprzgtu komputerowego oraz zidentyfikowac blgdy w jego pracy, - scharakteryzowac typowe ustugi sieciowe i okreslic zasady wspotpracy komputerow, - sporzqdzic, przetworzyc i sformatowac okreslone dokumenty, - postuiyb sig arkuszem kalkulacyjnym, - sporzqdzic kartotekowq bazg danych i zaprojektowac bazg relacyjnq, - zainstalowac i zastosowac oprogramowanie antywirusowe oraz zabezpieczaj~ce przed nieuprawnionq ingerencjq, - zainstalowac i zastosowac oprogramowanie umoiliwiajqce bezpieczne korzystanie z lnternetu, - scharakteryzowac podstawowe formaty danych stosowane w medycynie, - obsiuiyc typowq szpitalnq bazg danych medycznych (HIS), - obstuiyc typowq bazg obrazow medycznych (PACS), - obstuiyc wybrane programy typu CAD, CAS, CAR, - okreslic cechy i mozliwosci programow do stereotaktycznego planowania zabiegow oraz programow symulacyjnych, - okreslic cechy i moiliwosci bazy danych sprzgtu oraz aparatury medycznej, - scharakteryzowac pracg urzqdzen komputerowych wykorzystywanych w diagnostyce i terapii, - postuiyc siq programem komputerowym do analizy obrazu, - postuiyc sig programem komputerowym do wspomagania diagnostyki medycznej, - postuiy6 sig programem komputerowym do wspomagania terapii, - postuiyc sig programem komputerowym stosowanym w rewalidacji chorych, - scharakteryzowac metody pomiarow stosowanych w medycynie, - dobrac metody oraz przyrzqdy pomiarowe, - postuiyc sig elektrycznymi i elektronicznymi przyrzqdami pomiarowymi,
- zmierzyc wielkosci elektryczne i nieelektryczne z zastosowaniem roinych metod, - scharakteryzowat pola magnetyczne wytwarzane przez narzqdy czlowieka, - scharakteryzowac ultradzwiekowe metody diagnostyczne, - scharakteryzowac techniki swiat~owodowe wykorzystywane w medycynie, - okreslic zastosowanie metod potencjometrycznych i elektrochemicznych, - scharakteryzowat rodzaje czujnikow termoelektrycznych i techniki pomiaru temperatury, - zastosowat podstawowe metody pomiaru aktywnosci biologicznej organizmu czlowieka, - ocenic dokiadnost pomiarow podczas wykonywania badan diagnostycznych i zabiegow terapeutycznych oraz dokonac korekty btedow, - zinterpretowat wyniki pomiarow, - zlokalizowac usterki i uszkodzenia aparatury biomedycznej, - przewidziet zagrotenia dla zycia i zdrowia zwiqzane z wykonywaniem badan i zabiegow, - zastosowat przepisy bezpieczenstwa I higieny pracy, ochrony przeciwpozarowej, ochrony od porazenia prqdem elektrycznym oraz ochrony srodowiska. Materiat nauczania 1. Zasady montowania sprzgtu komputerowego. lnstalowanie oprogramowania Zasady instalowania i konfigurowania sprzetu komputerowego oraz oprogramowania. Mikroprocesory, zastosowanie ukiadow elektronicznych w medycynie. Sieci komputerowe: rodzaje, architektura logiczna, Srodki techniczne, topologia, system operacyjny, oprogramowanie, srodowisko sieciowe, drukowanie. Arkusz kalkuiacyjny. Bazy danych: rodzaje, tworzenie, przeglqdanie, modyfikacja. Zasady korzystania z lnternetu. Metody zabezpieczania przed wirusami komputerowymi oraz ingerencjq -0s6b nie~~rawnionych - programy zabezpieczajqce. Zastosowanie informatyki w medycynie.
. lqczenie elementow w zestaw komputerowy i sprawdzanie ich dziaiania. Rozpoznawanie podstawowych dysfunkcji zestawu komputerowego i wymiana uszkodzonych elementow. Cqczenie zestawow komputerowych i uruchamianie stacji roboczycl? w sieci komputerowej. lnstalowanie systemu operacyjnego i ustawianie jego konfiguracji zgodnie z okreslonymi wymaganiami.. Instalowanie, konfigurowanie i odinstaiowywanie okreslonego programu uiytkowego. Wyszukiwanie informacji w zasobach lnternetu i przesytanie ich za pomocq poczty elektronicznej.. Usuwanie wirusow i reinstalacja systel?iu operacyjnego. 2. Specjalistyczne hazy danych Podstawowe formaty danych stosowane w medycynie: struktura, uktad, zawartosc formatow, Tezaurusy medyczne. Szpitalna baza danych medycznych typu HIS ((karta choroby, dane administracyjne, skierowanie i wynik) - struktura i zasady funkcjonowania. Bazy danych medycznych typu RIS (poradnia, zaktad radiologii, laboratorium: skierowanie i wynik, realizacja procedury, wprowadzenie i wprowadzanie danych) - struktura i zasady funkcjonowania. Baza obrazow medycznych PACS (wysytanie obrazow, korzystanie z archiwiim, realizacja proceduly, wykonywanie zdjgc lub nagrywanie na nosniku danych) - struktura i zasady funkcjonowania. Zaktadanie i kasowanie rekordu pacjenta w dostgpnej bazie danych.. Sporzqdzanie zestawienia petnego i selektywnego w ramach opracowywania statystycznego danych medycznych. Wykonywanie okreslonego zadania w dostepnej bazie danych wedlug procedury: zlecenie - wynik.. Przywotywanie i odsytanie obrazow w bazie medycznej typu PACS.
3. Komputerowe metody analizy obrazu Programy realizujqce liniowq transformacj? obrazow. Sprzet do obserwacji mikrolmakro, techniki obsetwacyjne. Metody akwizycji danych, segmentacja obrazow. Pomiary interaktywne i automatyczne. Edycja obrazu wynikowego. Metody oceny statystycznej wynikow analiz. Techniki obrazowania w medycynie: komputerowa tomografia rentgenowska, tomografia ernisyjna, tomografia NMR. Techniki odbioru, przetwarzania i analizy sygnatow biomedycznych: elektrokardiograficznych, elektroencefaiograficznych, ultrasonograficznycli.. Analizowanie widma wybranych fragmentow obrazu. Odczytywanie schematu funkcjonatnego tomogl-afu komputerowego 4. Komputerowe wspomaganie diagnostyki medycznej Struktury powiqzari logicznych: objawy, wyniki iaboratoryjne i statystyczne. Standaryzacja informacji obrazowej w zakresie: lokalizacji badanego narzqdu w obrazie, kontrastu, korekty znieksztatcen, eliminacji tla. Specjaiistyczne systemy ekspertowe: regutowe, algorytmiczne, statystyczno-probablistyczne, poznawcze. Metody zbierania danych, podstawy i etapy wnioskowania diagnostycznego.. Opracowywanie prostego program11 diagnostycznego w oparciu o proste drzewo logiczne. Porownywanie funkcjonowania roinych programow do wspomagania diagnozowania. Porownywanie roinych systemow eksperckich funkcjonujqcych w jednostkach ochrony zdrowia. 5. Komputerowe wspomaganie terapii Zasady komputerowego dawkowania lekow. Zasady komputerowego dawkowania napromieniowania. Zastosowanie techniki ko~nputerowej w monitorowaniu stanu pacjentow, sprzet do intensywnego nadzoru. Nadzor dializy i hemodializy oraz wentyiacji ptuc. Zastosowanie techniki komputerowej w rewalidacji: analiza i synteza mowy, budowa protez wzrokowych, sterowanie protezami ruchowymi, rehabilitacja inwalidow. Dokumentacja techniczna i zasady obstugi urzqdzeri terapeutycznych wspomaganych komputerowo.
Analizowanie dokumentacji technicznej aparatury stosowanej do intensywnego nadzoru medycznego.. Analizowanie dokumentacji technicznej protez wzrokowych wspomaganych komputerowo. Analizowanie dokumentacji technicznej protez ruchowych wspomaganych komputerowo. 6. Podstawy metrologii Podstawowa terminologia: obiekt fizyczny, wielkosc fizyczna, wielkosc mierzona. Jednostki miary. Skala wielkosci. Wart066 wielkosci i uklady wielkosci. Uklady jednostek. Metody i przyrzqdy pomiarowe. Proces pcrniarowy. DokladnosC i blqd. Wzorce rniary natgienia pradu i roznicy potencjalow. Wzorce miary rezystancji. Wzorce miary pojemnosci oraz indukcyjnosci. Znaczenie miernictwa elektrycznego i bioelektrycznego w technice medycznej. Obliczanie jednostek miary, blgdow porniarowych oraz opracowywanie wynikow pomiarow.. Badanie wzorca roinicy potencjaiow. Badanie wzorca: rezystancji, pojemnosci i indukcyjnosci. 7. Podstawy przetwarzania analogowo-cyfrowego Analogowe przetworniki porniarowe. Zasada dzialania i zastosowanie przetwornikow: elektromechanicznych, elektronicznych, elektrycznych. Zasada przetwarzania analogowo-cyfrowego. Typy i wlasciwosci metrologiczne przetwornikow analogowo-cyfrowych, charakterystyki czgstotliwosci przetwornikow. Analizowanie schematu blokowego wybranego przetwornika analogowo-cyfrowego. 8. Pomiary wielkosci elektrycznych Metody pomiaru: wychyleniowe, zerowe. Pomiar napigcia i natgienia, rezystancji i impedancji, mocy i energii, czgstotliwosci i przesunigcia fazowego. Przyrzqdy i uklady elektroniczne do pomiaru wielkosci elektrycznych. Zasada dzialania i zastosowanie: oscyloskopu elektronicznego, woltomierza cyfrowego, zasilacza stabilizowanego, watomierza elektronicznego, czgstosciomierza. Parametry przebiegtrw odksztaiconych.
. Wykonywanie pomiarow rezystancji metodq porownania napigc lub prqdow z zastosowaniem wybranego mostka. Wykonywanie kompensacyjnego pomiaru napigcia stalego lub zmiennego. Wykonywanie pomiarow mocy czynnej, biernej i pozornej za pomocq watomierza, woltomierza i amperomierza.. Wykonywanie pomiarow energii za pomocq licznikow indukcyjnych. Wykonywanie pomiarow impedancji z zastosowaniem metody staloprqdowej, rezonansowej oraz metodami technicznymi. Wykonywanie pomiarow czgstotliwosci za pomocq czgstosciomierza rezonansowego. Wykonywanie pomiarow przesuniecia fazowego z zastosowaniem metody kompensacyjnej. 9. Pomiary sygnalow bioelektrycznych Metody i przetworniki stosowane w diagnostyce medycznej. Techniczne uwarunkowania pomiarow sygnalow bioelektrycznych: parametry i irodla sygnalu, sygnaly zaklocajqce, wzmacniacz biologiczny. Sposoby prezentacji sygnalow bioelektrycznych: rejestracja, monitorowanie. Techniki pomiarowe mikroprqdow. Reografia, pomiary reograficzne. Analizowanie schematu ukladu pomiarowego sygnalow bioelektrycznych. Badanie reometrow i reografow impedancyjnych. 10. Pomiary wielkosci mechanicznych w diagnostyce medycznej Zasada dzialania i zastosowanie przetwornikow mechano-elektrycznych: indukcyjnosciowych, pojemnosciowych. piezoelektrycznych, tensometrycznych, elektretowych. Zasada dzialania przetwornikow mechano-kardiograficznych: pojemnosciowych, piezoelektrycznych, fotoelektrycznych, elektrochemicznych, hallotronowych. Metody plynowe stosowane w diagnostyce biomedycznej. Pomiary: natqzenia przeplywu, ggstosci, objetosci, cisnienia oraz lepkosci cieczy i gazow. Badanie przetwornika indukcyjno'sciowego, pojemnosciowego, piezoelektrycznego oraz tensometrycznego. Wykonywanie pomiarow gestosci, objetosci oraz lepkosci cieczy.
11. Metody magnetyczne w diagnostyce elektromedycznej Zasada dzialania nadprzewodzqcych czujnikow pola magnetycznego (SQUID). Poia magnetyczne wytwarzane przez narzqdy cztowieka. Pomiary indukcji magnetycznych wytwarzanych przez: serce, mozg i naczynia. Magnetokardiografia. Magnetometry z czujnikami nadprzewodzqcymi, zastosowanie w badaniach mozgu. Rezonans jqdrowy magnetyczny (NMR), zastosowanie w badaniach przeplywu. Wykonywanie pomiarow indukcji magnetycznej wytwarzanej przez serce. Wykonywanie pomiarow indukcji magnetycznej wytwarzanej przez mozg. Wykonywanie pomiarow indukcji magnetycznej wytwarzanej przez naczynia. 12. Metody ultradiwigkowe i akustyczne w diagnostyce medycznej Ultradiwigkowe metody diagnostyczne. Zasady i techniki wizualizacji ultradiwigkowej. Zjawisko Dopplera, metody pomiaru czgstotliwosci dopplerowskiej. Akustyczne metody diagnostyczne. Przetworniki akustyczne: piezoelektryczne, indukcyjne, pojemnosciowe. Zastosowanie metod akustycznych w diagnostyce narzqdow mowy. Wykonywanie pomiarow ultrasonograficznych.. Wykonywanie pomiarow cz~stotliwosci dopplerowskiej. Badanie wybranych przetwornikow akustycznych. 13. Metody optyczne w diagnostyce medycznej Metody spektralne: spektrometria w podczerwieni, spektrometria absorpcyjna i absorpcyjno-atomowa. Metody fotometryczne: turbidymetria, nefelometria, remisja, reflektometria, densytometria. Technika Swiattowodowa, zastosowanie w medycynie. Sensory Swiattowodowe - typy i rodzaje. Zasady wykonywania pomiarow biochemicznych oraz parametrow fizycznych. Zastosowanie holografii w diagnostyce foniatrycznej.
Klasyfikowanie ukiad6w pomiarowych stosowanych w fotometrii absorpcyjnej i spektrofotometrii. Wykonywanie pomiarow kalorymetrycznych za pomocq roznych czujnikow. Wykonywanie badania swianowodowego wybranych parametrow fizycznych. 14. Pomiary chemiczne w diagnostyce medycznej Pomiary potencjometryczne, irodla blqdow. Zastosowanie pomiarow potencjometrycznych w diagnostyce medycznej. Metody elektrochemiczne, czujniki jednoselektywne i membranowe. Tranzystory polowe - przetworniki wielkosci biochemicznych. Wykonywanie pomiarow potencjometrycznych za pomocq elektrod wskainikowych (metalowych, membranowych szklanych i z ciektq membrana. Wykonywanie pomiarow za pomocq potencjometrycznych elektrod gazowych Wykonywanie badania wytrzymalokci ogniwa Clarka w typowych warunkach eksploatacyjnych. Wykonywanie pomiaru emisji zwiqzkow organicznych za pomocq analizatora.. Wykonywanie pomiarow aktywnosci jonow wodorowych oraz przewodnosci elektrolitow. 15. Pomiary temperatury w medycynie Rodzaje czujnikow termoelektrycznych: ogniwa terrnoelektryczne, czujniki termoelektryczne rezystancyjne, oporniki termornetryczne, termodielektryki i termomagnetyki. Badanie statycznych i dynamicznych wiasciwosci termornetrow. Pomiary temperatury ciaia ludzkiego oraz otoczenia. ewiczenia: Analizowanie budowy i dziaiania roinych czujnikow termoelektrycznych.. Wykonywanie porniaru ternperatury ciata cztowieka przy uzyciu roinych termometrow.