ZASADY I ZADANIA DO WYKONANIA W PAŹDZIERNIKU CZY Wymienia się na o, e, a (także w innych słowiańskich językach). W zakończeniach: -ów, -ówna, -ówka. z wyjątkiem: skuwka, zasuwka, wsuwka!!! W zakończeniach czasowników: -uję, -ujesz, -uje, -uj, -ujmy, -ujący itp.; W zakończeniach rzeczowników: -us, -un,-ulec -una, -unka, -unek. W zakończeniach wyrazów zdrobniałych: -uś, -usia, -unia, -uńcia, -uchna, -uch, -uszek, -ucha, -uszka, -uk, -uczek, -uka, -uczka, -ulek, -ulo, -unio, -ula, -ulka, -uleńka, -uta, -utka, -utki, -uśki, -uchny. W wyrazach nieobjaśnionych ( do zapamiętania). W wyrazach nieobjaśnionych ( do zapamiętania). W wyrazach rodzimych. W wyrazach rodzimych i wszystkich zapożyczonych. W dyftongach au, eu. Bardzo rzadko na początku wyrazu / ósmy, ów, ówczesny. Nigdy na końcu wyrazu. Prawie zawsze na początku wyrazu. Zawsze na końcu wyrazu. ZADANIA
Oto zbiór wyrazów z ó niewymiennym. Jeśli go zapamiętasz i będziesz stosował, pisząc ich wyrazy pokrewne oraz będziesz pamiętał i stosował zasady podane powyżej w tabeli, znikną Twoje kłopoty z pisownią wyrazów z ó i u! Zapamiętaj! Krótka, rózga, kłótnia, córka, zbój, powrósło, ogół, skórka, włókno, włóczka, wróżba, różna, żółw, tchórzliwy, wróbel, próżniak. Oprócz czółna, żółtko, wiórek, wójt, równina, chór przepiórek. Póty, póki, król, jaskółka, róża, Józef, szczegół, półka, źródło, mózg, wiewiórka, która, stróż, ogórek, wspólna, góra, próchno, próba, późno, włóka. Zapamiętaj, łatwa sztuka! o o ugór pole, które od dawna nie było uprawiane, włóka dawna miara powierzchni, ok.17 hektarów, 1. Do każdego wyrazu z wierszyka dopisz jak najwięcej wyrazów pokrewnych: Wzór: krótka króciutki, skrót, skrócony, skrócić, skracanie, rózga różdżka, rózeczka, kłótnia kłóci ć się, kłótliwy, kłótnik, kłótnica, skłócić, skłócony, córka -... zbój... powrósło -... ogół... skórka -... włókno... włóczka... wróżba... różna -... żółw... tchórzliwy -... wróbel... próżniak -... oprócz... czółna... żółtko... wiórek -... wójt...
równina... chór... przepiórek -... póty... póki... król -... jaskółka -... róża... Józef... szczegół... półka -... źródło-... mózg... wiewiórka... która -... stróż... ogórek... wspólna... góra -... próchno... próba... późno... włóka -... Ps. Jeśli przeczytasz wyrazy z tego ćwiczenia z góry na dół, zauważysz, że one się rymują. Jest to zbiór wyrazów z ó nieobjaśnionym! 2. Do podanych wyrazów dopisz takie ich formy, które uzasadniają pisownię ó : mówić -... wzór -... szósty -... łódka -... łóżko -... rosół -... pół -... rósł -... zespół -... gwóźdź -... obóz -... wiózł -... 3. Utwórz wybrane formy trybu rozkazującego: bezokolicznik l. poj. 2 osoba l. mn. 1 osoba l. mn. 2 osoba robić rób róbmy róbcie stać uspokoić się wędrować malować notować
4.Podane niżej przymiotniki połącz w związki wyrazowe z rzeczownikami zamieszczonymi w ramce: pocztówka, klasówka, probówka, placówka, plażówka, pokojówka, złotówka, grochówka, makówka, wiatrówka, stołówka kolorowa... polska... smaczna... trudna... wygodna... szklana... dojrzała... wzorzysta... ciepła... pracowita... 5. Uzupełnij podany tekst brakującymi literami ó lub u : Oto obchodzimy dziady! W Dzień Zad...szny w kaplicy cmentarnej zbierają się l...dzie, kt...rzy chcą...czcić zmarłych przodk...w. G...ślarz (prowadzący obrzędy) przywoł...je duchy os...b, kt...re odbywają karę za błędy i przewinienia popełnione za życia. Pierwsze pojawiają się d...chy lekkie. Są to dzieci: J...zio i R...zia, kt...re nie mogą dostać się do nieba, ponieważ:... wedł...g Bożego rozkaz..., Kto nie doznał goryczy ni raz..., Ten nie dozna słodyczy w niebie. Ich wina polega na tym, że podczas ziemskiego życia nie zaznały cierpienia. Ziarenko gorczycy, o kt...re proszą dzieci, może im pom...c. G...ślarz spełnia ich prośbę, a następnie odpędza d...chy zaklęciem i znakiem krzyża. Kolejnym, najcięższym d...chem, kt...ry za swoje zbrodnie nie może op...ścić ziemi, jest zjawa dawnego właściciela wsi, cierpiącego za znęcanie się nad poddanymi. Nie można m......dzielić pomocy, ponieważ otacza go stado drapieżnych ptak...w. Z tej skrzydlatej gromady odłączają się kolejno: kr...k- za życia nędzarz, zachłostany na śmierć z powod... zjedzenia kilk... jabłek z pańskiego ogrodu oraz sowa- przed śmiercią uboga wdowa, kt...ra w wigilijny wiecz...r zamarzła w śnieg... wraz z dzieckiem, ponieważ okr...tny pan kazał ją wyrz...cić. Ch...r potwierdza słowa widma: Sprawiedliwe zrządzenie Boże! Bo kto nie był ni raz... człowiekiem, Tem... człowiek nic nie pomoże. D...chem pośrednim jest zjawa dziewczyny- pasterki Zosi, kt...ra zmarła, mając dziewiętnaście lat. Za życia najpiękniejsza we wsi, była jednak obojętna wobec innych, lekceważyła adorator...w i drwiła z nich. Za karę...nosi się między niebem a ziemią, ponieważ:... wedł...g Bożego rozkazu, Kto nie dotknął ziemi ni razu, Ten nigdy nie może być w niebie. Tak kończy się uroczystość Dziad...w. Prosty lud surowo ocenia pokutujących grzesznik...w. Wszystkie te po...czenia są jednak swoistą wskaz...wką dla żyjących. M...wią o tym, jak postępować, aby dostąpić zbawienia po śmierci.
6. Podane niżej wyrazy połącz w pary tak, aby się rymowały. Podkreśl ó niewymienne: skóra, burza, dziura, róża, góra, źródło, bura, bluzka, ogórek, pudło, wróżka, Burek, wnuczka, włóczka......... 7. Do rzeczowników w mianowniku liczby mnogiej dopisz formy mianownika liczby pojedynczej, uporządkuj je w kolejności alfabetycznej: a) zachody-... f) wieczory -... b) mrozy -... g) wschody -... c) chłody -... h) samochody -... d) zbiory -... i) powozy -... e) ogrody -... j) pokoje -............ 8. Uzupełnij przysłowia brakującymi wyrazami z ó i u. a) Paluszek i. to szkolna... b).dzban wodę nosi,.. się.. nie urwie. c) Głową. nie przebijesz. d) Jedna. nie czyni wiosny. e) Zgoda., niezgoda. f) Szlachcic na zagrodzie wojewodzie. g) Jak się nie ma, co się., to się, co się ma. h) Gdzie drwa rąbią, tam. lecą. i) Jak Kuba.., tak.. 9. Podane niżej wyrazy z ó wpisz do właściwej rubryki zgodnie z zasadą ich pisowni: makówka, próbuje, budulec, Sobkówna, matunia, tyciuchny, chłopów, zaniósł, trójka, wędrując, plastuś, startują, stwórca, klasówka, probówka, stróż, módl się, zbiorówka, zbiorów, plażówka, strój, paluch, pokojówka, staruszek, starucha, tchórz, oprócz, dopóki, zdrówko, ogródek, chabrów, hamulec, źródło, warunek, szóstka, chór, wesół, stój, zbój, pakunek, budulec, opiekun, dziadunio, piłują, meldując, meldunek, malutki, żur, żartuj, pożar, żarzyć się
-ów, -ówka, -ówna WYRAZY Z Ó wymienne niewymienne końcówki na o lub wyrazów e zdrobniałych lub zgrubiałych WYRAZY Z U w końcówkach ulec, - un, -nka, -unek w końcówkach -uje w czasownikach 10. Uzupełnij wyrazy brakującymi literami ó lub u. Ułóż zdania z wybranymi pięcioma wyrazami. akwari m, zgad j, sk wka, Tarn w, kr lewicz w, ogr d, przyjęci ł, mak, zas wka, pak nek, obiec ję, lice m, prac ś, zwiast n, wczesny, l d, zbi rka, fort na, patrycj sz, mal szek, piast nka, leni ch, parci ch, str j, zb j