Aktywna integracja w Małopolsce Kraków, czerwiec 2012 r.
W cyklicznym badaniu Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie w ramach projektu systemowego Małopolskie Obserwatorium Polityki Społecznej przeprowadzonym na przełomie stycznia i lutego br. wzięły udział wszystkie podstawowe gminne i powiatowe jednostki pomocy społecznej w Małopolsce: 179 ośrodków pomocy społecznej 19 powiatowych centrów pomocy rodzinie 3 miejskie ośrodki pomocy społecznej miast na prawach powiatów
Zakres badania: Wymogi merytoryczne i organizacyjne warunkujące uczestnictwo w Programie Zakres realizacji projektów systemowych: Kontrakty socjalne Programy aktywności lokalnej Programy integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych Instrumenty aktywnej integracji Plany związane z realizacją projektów systemowych na lata 2013 2014
Wymóg merytoryczny lokalne strategie rozwiązywania problemów społecznych (7.1.1 i 7.1.2) W 2012 r. w Małopolsce strategia rozwiązywania problemów społecznych funkcjonuje: w 175 ze 179 gmin we wszystkich 19 powiatach we wszystkich 3 miastach na prawach powiatów Brak dokumentu - 4 gminy (zakooczony okres obowiązywania poprzedniej strategii) Chrzanowski Oswiecimski Olkulski Wadowicki Krakowski Suski Miechowski Kraków Myslenicki Nowotarski Wielicki Proszowicki Bochenski Limanowski Brzeski Nowy Sacz Nowosadecki Dabrowski Tarnów Tarnowski Gorlicki Tatrzanski Funkcjonowanie lokalnych strategii rozwiazywania problemow spolecznych w gminach Malopolski: brak funkcjonowanie
Wymóg merytoryczny lokalne strategie rozwiązywania problemów społecznych (7.1.1 i 7.1.2) W 2012 r. przybyło 10 lokalnych strategii rozwiązywania problemów społecznych: wśród 14 jednostek, w których okres obowiązywania strategii zakooczył się w 2010 r., 13 jednostek przyjęło kolejny dokument w 2011 r. w 3 gminach strategie przestały obowiązywad w 2012 r.
Rekomendacje Wskazanym jest, aby jednostki, którym zakooczy się obowiązywanie dokumentu strategicznego w 2012 r. i następnych dwóch latach, przyjęły strategię na kolejne lata, by jej brak nie stał się przeszkodą w ciągłości realizacji projektu systemowego.
Wymóg organizacyjny 7.1.1 (1 pracownik socjalny na 2 000 mieszkaoców gminy, nie mniej niż 3 w ośrodku) Olkuski Miechowski Dabrowski Wymóg spełniony przez 140 OPS: wszystkie 3 MOPS miast na prawach powiatów Krakowski Chrzanowski Kraków Oswiecimski Wadowicki Proszowicki Wielicki Bochenski Brzeski Tarnów Tarnowski większośd OPS gminnych (137 ze 179 jednostek, tj. 76,5%) Wymóg nie spełniony przez 42 OPS : Suski Myslenicki Limanowski Nowy Sacz w 13 OPS gminnych (30,1%) deklaracja spełnienia wymogu do kooca 2012 r. Nowotarski Nowosadecki Gorlicki w 29 OPS gminnych (69,0%) - brak deklaracji spełnienia wymogu w 2012 r. Tatrzanski LEGENDA: spelnianie nie spelnianie
Wymóg organizacyjny 7.1.1 (1 pracownik socjalny na 2 000 mieszkaoców gminy, nie mniej niż 3 w ośrodku) Co roku przybywa gmin zatrudniających pracowników socjalnych w wymaganej proporcji: w 2012 r. o 10 OPS więcej niż przed rokiem (przybyły 3 powiaty, w których w każdym ośrodku pomocy społecznej jest spełniony wymóg) w 2011 r. o 56 OPS i 2 MOPS powiatów grodzkich więcej niż w 2010 r.
Rekomendacje Niezbędnym jest: wdrażanie rozwiązao prowadzących do zmiany niekorzystnej sytuacji w zakresie zatrudniania pracowników socjalnych w gminnych ośrodkach pomocy społecznej propagowanie potrzeby zatrudnienia w ośrodkach pomocy społecznej dodatkowych pracowników socjalnych wśród wójtów, burmistrzów i prezydentów
Porozumienia o współpracy z powiatowymi urzędami pracy 7.1.1 Porozumienia obowiązują w 116 OPS: Olkuski Miechowski we wszystkich trzech MOPS Krakowski Proszowicki Dabrowski w 113 ze 179 OPS (tj. 63,1%) Chrzanowski Oswiecimski Wadowicki Kraków Wielicki Bochenski Brzeski Tarnów Tarnowski Porozumienia nie obowiązują w 66 OPS: 22 OPS deklaracja podpisania w 2012 r. Myslenicki 44 OPS brak deklaracji podpisania w 2012 r. Suski Limanowski Nowy Sacz Nowotarski Nowosadecki Gorlicki Tatrzanski Porozumienia OPS z PUP w Malopolsce w ujeciu gminnym: funkcjonowanie brak
Porozumienia o współpracy z powiatowymi urzędami pracy 7.1.1 Z roku na rok przybywa: OPS, w których funkcjonuje porozumienie z PUP porozumieo podpisywanych bez określania ram czasowych (bezterminowo)
Rekomendacje Zasadnym jest podpisywanie porozumieo pomiędzy ośrodkami pomocy społecznej a właściwymi terytorialnie urzędami pracy ze względu na korzyści z nich płynące w zakresie skutecznej realizacji projektu.
Wymóg organizacyjny powiaty (7.1.2) (przynajmniej 1 doradca ds. osób niepełnosprawnych w jednostce) Wszystkie PCPR i MOPS spełniają wymóg, podobnie jak przed rokiem.
Zakres realizacji projektów systemowych - Kontrakt socjalny (7.1.1 i 7.1.2) Realizowany w 2011 r. przez 185 jednostek (96,4%): 165 OPS 17 PCPR 3 MOPS powiatów grodzkich
Zakres realizacji projektów systemowych - Programy aktywności lokalnej (7.1.1 i 7.1.2) Wdrażany w 2011 r. w 39 jednostkach (20,3%): 31 OPS 5 PCPR 3 MOPS powiatów grodzkich W ciągu ostatnich lat przybyło PAL: 2009 r. - w 4 jednostkach 2010 r. w 10 jednostkach 2011 r. w 10 jednostkach
Zakres realizacji projektów systemowych Programy aktywności lokalnej (7.1.1 i 7.1.2) działania kierowano najczęściej do całych społeczności lokalnych w ramach PAL odbyły się: debaty społeczne działania integracyjne wydarzenia o charakterze integracyjnym i edukacyjnym
Zakres realizacji projektów systemowych Programy integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych (7.1.2) wdrażany w 2011 r. w 11 jednostkach powiatowych (50,0%): 10 PCPR 1 MOPS powiatu grodzkiego najczęściej prowadzono: specjalistyczne doradztwo zawodowe szkolenia zawodowe treningi kompetencji i umiejętności społecznych poradnictwo psychologiczne, pedagogiczne i prawne zajęcia w warsztatach terapii zajęciowej rehabilitację zdrowotną
Zakres realizacji projektów systemowych Instrumenty aktywnej integracji Prawie wszystkie OPS, PCPR i MOPS powiatów grodzkich zrealizowały wytyczne zawarte w Zasadach większośd OPS, PCPR i MOPS powiatów grodzkich zastosowała instrumenty aktywnej integracji ze wszystkich grup najwięcej instrumentów stosowały w 2011 r. MOPS powiatów grodzkich
Zakres realizacji projektów systemowych Instrumenty aktywnej integracji najczęściej wykorzystywano instrumenty aktywizacji społecznej (podobnie jak w latach poprzednich) 190 ze 192 jednostek (99,5%), w tym: 168 OPS, 19 PCPR i 3 MOPS nieco rzadziej sięgano po instrumenty aktywizacji zawodowej 170 ze 192 jednostek (88,5%), w tym: 149 OPS, 18 PCPR i 3 MOPS instrumenty aktywizacji edukacyjnej realizowało 159 ze 192 jednostek (82,8%), w tym: 140 OPS, 6 PCPR i 3 MOPS najrzadziej wykorzystywano instrumenty aktywizacji zdrowotnej (od lat) 136 ze 192 jednostek (70,8%), w tym: 115 OPS, 19 PCPR i 2 z 3 MOPS
Zakres realizacji projektów systemowych Instrumenty aktywnej integracji Większośd OPS, PCPR i MOPS powiatów grodzkich podobnie jak w roku ubiegłym sięgało po: instrument aktywizacji społecznej organizacja i finansowanie treningów kompetencji i umiejętności społecznych instrument aktywizacji zawodowej zatrudnianie doradcy zawodowego instrument aktywizacji edukacyjnej skierowanie i sfinansowanie zajęd mających na celu zdobycie nowych kompetencji i umiejętności zawodowych
Zakres realizacji projektów systemowych Instrumenty aktywnej integracji Tylko pojedyncze OPS, PCPR lub MOPS powiatów grodzkich wykorzystywały następujące instrumenty aktywnej integracji: instrument aktywizacji społecznej finansowanie kosztów vouchera talonu na samodzielny zakup usług społecznych dokonywanych przez osobę będącą stroną kontraktu socjalnego lub innej formy działao instrument aktywizacji zdrowotnej skierowanie i sfinansowanie programu korekcyjno edukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie instrumenty aktywizacji zawodowej: kierowanie do uczestnictwa w zajęciach w Centrum / Klubu Integracji Społecznej instrumenty aktywizacji edukacyjnej: sfinansowanie części kosztów nauki na poziomie wyższym dla osób opuszczających placówki opiekuoczo wychowawcze lub inne formy opieki zastępczej organizacja i sfinansowanie usług wspierających aktywizację edukacyjną (np. brokera edukacyjnego) skierowanie i sfinansowanie zajęd szkolnych, związanych z uzupełnieniem wykształcenia na poziomie podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym lub policealnym
Zakres realizacji projektów systemowych Instrumenty aktywnej integracji Żaden OPS, PCPR i MOPS powiatów grodzkich nie skorzystał z możliwości: skierowania do pracy w spółdzielni socjalnej (instrumentu aktywizacji zawodowej) skierowania i sfinansowania programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej dla osób uzależnionych od narkotyków lub innych środków odurzających (instrumentu aktywizacji zdrowotnej) pomocy w uzyskaniu zatrudnienia dla osób usamodzielnianych (instrumentu aktywizacji społecznej)
Rekomendacje Cennym wydaje się przy realizacji projektów: stosowanie szerszej gamy instrumentów aktywnej integracji sięganie po niewykorzystywane dotąd w projekcie instrumenty aktywnej integracji, zwłaszcza z grupy instrumentów aktywizacji zawodowej, np. kierowanie na zajęcia do KIS, CIS, czy też do pracy w spółdzielni socjalnej pogłębianie wiedzy nt. niestosowanych instrumentów aktywnej integracji
Problemy związane z realizacją projektów systemowych Przyczyny nieprzystępowania do projektu klientów pomocy społecznej: brak motywacji do zmian brak wiary w możliwośd znalezienia pracy po zakooczeniu projektu koniecznośd opieki nad osobami zależnymi uzależnienie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym od systemu pomocy społecznej ograniczenia czasowe związane z pracami dorywczymi W 3/4 JOPS pojawił się w 2011 r. problem rezygnacji uczestników z udziału w projekcie na ogół w pojedynczych przypadkach.
Rekomendacje W celu minimalizowania problemów z rekrutacją lub utrzymaniem uczestników w projekcie warto: uczestniczyd w szkoleniach w zakresie pozyskiwania i utrzymywania w projekcie uczestników oraz motywowania ich do zmiany postaw stosowad szerszy wachlarz instrumentów aktywizacji zawodowej przewidzianych w Zasadach (np. poprzez skierowanie do uczestnictwa w zajęciach KIS, czy CIS lub do pracy w spółdzielniach socjalnych), tak aby najskuteczniej wyposażyd ich umiejętności przydatne w aktywnym wejściu na rynek pracy i poprzez działania projektowe wpływad na zmianę postaw uczestników wykorzystywad przy planowaniu instrumentów aktywizacji edukacyjnej dostępnych informacji np. zawartych w Barometrze zawodów przygotowywanym corocznie przez projekt systemowy WUP w Krakowie: Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji stosowad ewaluację działao podejmowanych w projekcie, w celu najlepszego ich dostosowania do potrzeb uczestników
Plany związane z realizacją projektów systemowych na lata 2013-2014 Większośd OPS, PCPR i MOPS zamierza przystąpid do realizacji projektu systemowego na kolejne lata obecnego okresu programowania i jednocześnie wśród nich: ponad połowa jednostek uznaje dotychczasowy poziom alokacji za odpowiadający potrzebom w kolejnych latach realizacji projektów systemowych 50 jednostkom obecny poziom alokowanych środków nie odpowiada: dla 42 jednostek jest on zbyt niski dla 8 OPS jest on zbyt wysoki ponad 4/5 jednostek zamierza w kolejnych latach realizowad projekt samodzielnie co dziesiąty OPS poprowadzi projekt wspólnie z jednostkami samorządu terytorialnego lub innymi partnerami (w większości jako kontynuację dotychczas prowadzonych działao)
Dziękuję za uwagę Iwona Banasiewicz ibanasiewicz@rops.krakow.pl Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego