Materiały Szkoleniowe. Pompy ciepła geotherm geotherm plus geotherm exclusiv geotherm pro

Materiały Szkoleniowe Pompy ciepła geotherm geotherm plus geotherm exclusiv geotherm pro

Spis treści Spis treści 1 Przegląd systemu... 1 1.1 Program produkcyjny/typy pomp ciepła...1 1.1.1 Pompy ciepła geotherm i geotherm plus VWS... 3 1.1.1.1 MoŜliwości zastosowania...3 1.1.1.2 Typy pomp ciepła...3 1.1.1.3 Charakterystyka wyposaŝenia...4 1.1.2 Pompy ciepła geotherm i geotherm plus VWW... 8 1.1.2.1 MoŜliwości zastosowania...8 1.1.2.2 Typy pomp ciepła...8 1.1.2.3 Charakterystyka wyposaŝenia...9 1.1.3 Pompy ciepła geotherm exclusiv (od wiosny 2007)... 10 1.1.3.1 MoŜliwości zastosowania...10 1.1.3.2 Typy pomp ciepła...10 1.1.3.3 Charakterystyka wyposaŝenia...10 1.1.4 Pompy ciepła geotherm pro (od wiosny 2007)... 11 1.1.4.1 MoŜliwości zastosowania... 11 1.1.4.2 Typy pomp ciepła... 11 1.1.4.3 Charakterystyka wyposaŝenia... 11 1.2 Dane techniczne...12 1.2.1 Dane techniczne pomp ciepła geotherm VWS... 12 1.2.2 Dane techniczne pomp ciepła geotherm VWW... 13 1.2.3 Dane techniczne pomp ciepła geotherm plus VWS/VWW... 14 1.3 Zakres dostawy...15 1.4 Regulatory...15 1.5 Podgrzewacze zasobnikowe ciepłej wody pitnej...15 1.5.1 Podgrzewacz zasobnikowy geostor VDH 300/2... 15 1.5.2 Wielofunkcyjny podgrzewacz zasobnikowy allstor... 16 1.5.3 Podgrzewacz zasobnikowy geostor VIH RW 300... 17 2 Opis działania... 18 2.1 Podstawowe wiadomości o pompie ciepła (SW, WW)...18 2.1.1 Współczynnik efektywności (ε epsilon)... 18 2.2 Zasada działania obiegu ziębniczego...19 2.2.1 Odparowanie (4 1)... 21 2.2.2 SpręŜanie (1 2)... 22 2.2.3 Skraplanie (2 3)... 22 2.2.4 RozpręŜanie (3 4)... 23 2.3 Podzespoły obiegu ziębniczego...23 2.3.1 Czynnik roboczy R 407 C... 24 2.3.2 Wysokowydajny parowacz... 24 2.3.2.1 Przegrzewanie...25 2.3.3 SpręŜarka typu Scroll... 26 2.3.3.1 Działanie spręŝarki...26 2.3.3.2 Samoczynny wyłącznik do zabezpieczenia silnika w spręŝarce...28 2.3.4 Skraplacz... 29 2.3.4.1 Przechładzanie...29 2.3.5 Termostatyczny zawór rozpręŝny (TEV)... 30 TR geotherm 07/2006 I Vaillant Deutschland GmbH & Co. KG, 42850 Remscheid

Spis treści 2.3.6 Moduł przegrzewacza/przechładzacza... 31 2.3.7 Presostaty... 31 2.3.8 Czujniki ciśnienia w obiegu ziębniczym... 33 2.3.9 Czujniki temperatury... 33 2.3.10 Filtr osuszający... 34 2.4 Podzespoły obiegu nośnika ciepła...35 2.4.1 Pompa obiegowa solanki (pompa obiegowa nośnika ciepła, tylko pompy VWS)... 35 2.4.1.1 Nominalne objętościowe natęŝenie przepływu...35 2.4.2 Zbiornik wyrównawczy solanki (tylko w pompach VWS)... 35 2.4.3 Czujnik ciśnienia w obiegu solanki... 36 2.4.4 Wyłącznik ciśnieniowy w obiegu solanki (do zamontowania we własnym zakresie)... 37 2.4.5 Czujniki temperatury w źródle ciepła... 37 2.4.6 Pompa studzienna (pompa wody gruntowej)... 38 2.4.7 Dodatkowe elementy składowe... 38 2.4.8 Czujnik przepływu (tylko w pompach VWW)... 38 2.5 Podzespoły obiegu grzewczego...40 2.5.1 Pompa obiegu grzewczego... 42 2.5.1.1 Nominalne objętościowe natęŝenie przepływu...42 2.5.2 Trójdrogowy zawór przełączający... 42 2.5.3 Filtr zanieczyszczeń... 44 2.5.4 Czujnik ciśnienia w obiegu ogrzewania... 44 2.6 Chłodzenie z wykorzystaniem pompy ciepła geotherm exclusiv (od wiosny 2007)...45 2.6.1 Bufor wody grzewczej VPS... 46 2.6.1.1 Ładowanie bufora wody grzewczej...48 2.7 Podzespoły elektryczne pompy ciepła...48 2.7.1 Dodatkowa grzałka elektryczna... 48 2.7.2 Okresy blokady lokalnego dystrybutora publicznej sieci zasilającej (zakładu energetycznego)... 49 2.7.3 Samoczynny wyłącznik do zabezpieczenia silnika w pompie studziennej (VWW)... 49 2.7.4 Płytka elektroniczna... 50 2.8 Ogólny opis działania pompy ciepła...51 2.8.1 Praca w trybie ogrzewania w instalacjach bez bufora... 51 2.8.1.1 Histereza obowiązująca przy włączaniu i wyłączaniu spręŝarki...54 2.8.2 Drugie bilansowanie energii... 55 2.8.2.1 Uruchamianie dodatkowego zewnętrznego kotła grzewczego...55 2.8.3 Przygotowywanie ciepłej wody... 55 2.8.3.1 Podukład zabezpieczenia przed legionellami...56 2.8.4 Praca w trybie ogrzewania z wykorzystaniem grzałki elektrycznej... 56 2.8.4.1 Warunki włączenia grzałki elektrycznej w trybie ogrzewania...56 2.8.5 Praca w trybie przygotowywania ciepłej wody z wykorzystaniem grzałki elektrycznej... 57 2.8.5.1 Warunki włączenia grzałki elektrycznej w trybie przygotowywania ciepłej wody...57 2.9 Funkcje specjalne pomp ciepła...58 2.9.1 Zabezpieczenie instalacji ogrzewania podłogowego... 58 TR geotherm 07/2006 II Vaillant Deutschland GmbH & Co. KG, 42850 Remscheid

Spis treści 2.9.2 Sprawdzenie kolejności faz/ilości faz... 58 2.9.3 Szybki test... 58 2.9.4 Test podzespołów (przekaźników)... 59 2.9.5 Zabezpieczenie przed dziećmi... 59 2.10 Moduł obsługowy regulatora...59 2.10.1 Poziom UŜytkownika... 60 2.10.2 Wyświetlacz graficzny regulatora... 61 2.10.2.1 Graficzna prezentacja energii pozyskanej z otoczenia...61 2.10.2.2 Graficzna prezentacja energii pozyskanej z otoczenia w ciągu roku...62 2.10.2.3 Wyznaczanie uzysku energii...62 2.10.3 Poziom zakodowany... 63 2.10.4 Nastawiane parametry regulatora... 63 2.11 Okna menu...65 2.11.1 Funkcje specjalne... 74 2.12 Definicje pojęć odnoszących się do nastawianych parametrów...74 2.12.1 Granica wyłączenia AT... 74 2.12.2 Maksymalny czas ogrzewania wyprzedzającego (menu C 5)... 75 2.12.3 Maksymalny czas wyprzedzającego wyłączenia (menu C 9)... 76 3 MontaŜ/uruchomienie/konserwacja... 77 3.1 Wytyczne dotyczące montaŝu...77 3.2 Uruchomienie...77 3.2.1 Schemat hydrauliczny... 78 3.2.2 Typ pompy ciepła... 80 3.2.3 Schemat elektryczny... 81 3.2.4 Przyłączenie czujników temperatury... 84 3.2.5 Napełnianie obiegu nośnika ciepła (solanki)... 89 3.2.6 Wysuszanie jastrychu... 91 3.3 Kontrola i konserwacja...95 4 WyposaŜenie dodatkowe... 96 4.1 WyposaŜenie dodatkowe regulatora...96 4.1.1 Moduł zaworu mieszającego VR 60... 96 4.1.2 Zdalne sterowanie VR 90... 96 4.1.3 Zdalne sterowanie VR 80... 96 4.1.4 Standardowy czujnik temperatury VR 10... 97 4.2 Moduł komunikacyjny vrnetdialog 860/2...97 4.3 Elektryczne elementy wyposaŝenia dodatkowego...98 4.3.1 Ogranicznik natęŝenia prądu rozruchowego... 98 4.3.1.1 Sposób działania ogranicznika natęŝenia prądu rozruchowego...98 4.4 Dodatkowe wyposaŝenie hydrauliczne...99 4.4.1 Podgrzewacz zasobnikowy ciepłej wody geostor... 99 4.4.2 Wielofunkcyjny podgrzewacz zasobnikowy allstor... 101 4.4.2.1 Zestaw do cyrkulacji VWZ CL...104 4.4.2.2 Grzałka elektryczna...104 4.4.3 Podgrzewacz zasobnikowy ciepłej wody geostor VIH RW 300... 105 4.4.4 Pompa do napełniania... 105 4.4.5 Środek przeciwzamarzający... 106 4.4.6 Bufor wody grzewczej VPS 300, 500 i 700... 107 4.4.7 WyposaŜenie dodatkowe dotyczące źródła ciepła... 108 TR geotherm 07/2006 III Vaillant Deutschland GmbH & Co. KG, 42850 Remscheid

Spis treści 4.4.7.1 Kolektor kompaktowy VWZ KK8...108 4.4.7.2 Kolektor kompaktowy VWZ KK10...108 4.4.7.3 Zestaw narzędziowy do kolektorów kompaktowych VWZ KK...109 5 Diagnostyka i usuwanie zakłóceń... 110 5.1 Wyświetlanie błędów... 110 5.1.1 Wyświetlanie błędów zaistniałych wcześniej... 110 5.1.2 Komunikaty błędów...111 5.1.3 Charakterystyka temperaturowa czujników... 117 5.2 System diagnostyczny (sygnalizacja błędów)... 119 5.3 Zakłócenia w działaniu instalacji... 119 5.4 Ocena obiegu ziębniczego... 119 5.4.1 NatęŜenie przepływu czynnika roboczego w obiegu ziębniczym... 120 5.4.2 Filtr osuszający... 121 5.4.3 Przegrzanie... 121 5.5 Ocena obiegu solanki...121 5.6 Zakłócenia w pracy pompy ciepła...122 5.6.1 Brak ogrzewania, lub ogrzewanie jest zbyt słabe (ładowanie podgrzewacza zasobnikowego funkcjonuje prawidłowo)... 122 5.6.2 Brak ładowania podgrzewacza zasobnikowego, lub ładowanie jest zbyt słabe (ogrzewanie funkcjonuje prawidłowo)... 123 5.6.3 Pompa ciepła nie pracuje... 123 5.6.4 Przyczyny wyłączania pompy ciepła przez presostat wysoko- i niskociśnieniowy... 123 5.6.4.1 Przyczyny wyłączania pompy ciepła przez presostat wysokociśnieniowy...123 5.6.4.2 Przyczyny wyłączania pompy ciepła przez presostat niskociśnieniowy...124 TR geotherm 07/2006 IV Vaillant Deutschland GmbH & Co. KG, 42850 Remscheid

Przegląd systemu 1 1 Przegląd systemu 1.1 Program produkcyjny/typy pomp ciepła Paleta produkcyjna nowych pomp ciepła, stanowiących zarówno kompletne rozwiązania grzewcze (ze zintegrowanym podgrzewaczem zasobnikowym), jak równieŝ mogących spełniać indywidualne wymagania odnośnie podgrzewania wody, jest optymalnie dostosowana do wszystkich obszarów zastosowań w zakresie ogrzewania i przygotowywania ciepłej wody. Pompa ciepła VWS.../2 Pompa ciepła VWW.../2 Pompa ciepła VWS.../2 (ze zintegrowanym podgrzewaczem zasobnikowym) Pompa ciepła VWW.../2 (ze zintegrowanym podgrzewaczem zasobnikowym) Wskazówka Pompy ciepła wyposaŝono w moduł ramowy izolujący hałas, płytę podstawy tłumiącą drgania oraz w zestaw elastycznych przyłączeniowych przewodów rurowych. Tego rodzaju róŝnorodna izolacja dźwiękowa (Multi-Schall-Isolation MSI) powoduje, Ŝe moŝliwa jest bardzo cicha praca pomp ciepła. MS geotherm 01/2007 1 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 Pompy ciepła Dom jednorodzinny Dom dwurodzinny Dom wielorodzinny Ze zintegrowanym podgrzewaczem zasobnikowym Z funkcją pasywnego chłodzenia geotherm exclusiv geotherm plus geotherm geotherm pro Przegląd typów pomp ciepła MS geotherm 01/2007 2 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 1.1.1 Pompy ciepła geotherm i geotherm plus VWS 1.1.1.1 MoŜliwości zastosowania Pompa ciepła geotherm VWS realizuje zarówno ogrzewanie domu, jak równieŝ potrafi samodzielnie przygotowywać ciepłą wodę. Wbudowany seryjnie regulator bilansujący energię steruje w sposób komfortowy i zarazem oszczędny procesem ogrzewania oraz procesem przygotowywania ciepłej wody. Wbudowana pompa obiegowa solanki transportuje energię z dolnego źródła ciepła do pompy ciepła. Pompy ciepła geotherm VWS moŝna nabyć zarówno ze zintegrowanym podgrzewaczem zasobnikowym, jak i bez niego. Pompy ciepła z podgrzewaczem zasobnikowym oznaczono jako geotherm plus. 2-3 1.1.1.2 Typy pomp ciepła Pompy ciepła geotherm VWS są oferowane w następujących typowielkościach mocy: geotherm pompa ciepła typu solanka/woda bez podgrzewacza zasobnikowego geotherm plus pompa ciepła typu solanka/woda z podgrzewaczem zasobnikowym VWS 61/2 VWS 81/2 VWS 101/2 VWS 141/2 VWS 171/2 VWS 62/2 VWS 82/2 VWS 102/2 V = Vaillant W = pompa ciepła S = solanka (do dolnego źrodła) 6/8/... = ok. moc grzewcza 1 = grzewcza pompa ciepła 2 = grzewcza pompa ciepła ze zintegrowanym podgrzewaczem zasobnikowym /2 = generacja pomp ciepła MS geotherm 01/2007 3 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 1.1.1.3 Charakterystyka wyposaŝenia Pompy ciepła geotherm VWS charakteryzują się poniŝej zestawionymi cechami oraz są wyposaŝone seryjnie w następujący sposób: Pompa obiegowa solanki oraz pojemnik wyrównawczy solanki z zaworem bezpieczeństwa Przyjazny dla środowiska i bezpieczny czynnik roboczy R 407 C Nowoczesny i zapewniający długotrwałą pracę spręŝarka typu Scroll (Copeland ZH), przeznaczona do pomp ciepła Zintegrowany regulator pogodowy, bilansujący energię, z duŝym graficznym wyświetlaczem Grzałka elektryczna z przełączaniem mocy między 2, 4 i 6 kw Najkrótszy z moŝliwych czas montaŝu dzięki zwartej budowie pompy Pompa obiegu grzewczego Trójdrogowy zawór przełączający do przygotowywania ciepłej wody Płytowy wymiennik ciepła, wykonany z wysokowartościowej stali szlachetnej ZróŜnicowane przyłączanie źródła ciepła i instalacji grzewczej. Dzięki specjalnym obrotowym króćcom pompę ciepła moŝna przyłączać zarówno od góry, jak i poziomo (nie dotyczy pomp geotherm plus) RóŜne zestawy przyłączeniowych przewodów rurowych Dodatkowo w przypadku pomp ciepła VWS plus: Podgrzewacz zasobnikowy wody uŝytkowej o pojemności 175 litrów z wymiennikiem ciepła w postaci falistego przewodu rurowego wykonanego ze stali szlachetnej MS geotherm 01/2007 4 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 Idea rozdzielonego montaŝu (Split Mounting Concept) Ten system opracowano celem zapewnienia szczególnie łatwego transportu i montaŝu pomp ciepła Vaillant. Po odkręceniu czterech śrub i dwóch złączy hydraulicznych moŝna bardzo prosto odłączyć podgrzewacz zasobnikowy ciepłej wody od zespołu samej pompy ciepła. Dzięki temu uzyskuje się znaczące zmniejszenie cięŝaru i objętości elementów składowych, maksymalnie ułatwiające manipulowanie nimi podczas wykonywania prac montaŝowych. Idea rozdzielonego montaŝu (Split Mounting Concept): pompa ciepła geo- THERM plus z podgrzewaczem zasobnikowym przygotowanym do montaŝu MS geotherm 01/2007 5 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 Pompa ciepła geotherm plus VWS 62/2 Legenda: 1 Płytka elektroniczna regulatora z systemem Pro-E 2 Regulator pogodowy, bilansujący energię 3 Zawór przełączający do przygotowywania ciepłej wody 4 Grzałka elektryczna 5 Presostat 6 Pompa obiegu grzewczego 7 Skraplacz 8 SpręŜarka typu Scroll (Copeland ZH) 9 Zawór rozpręŝny 10 Pompa obiegowa solanki 11 Parowacz 13 Przyłącza elektryczne 14 Gładkorurowy wymiennik ciepła, wykonany ze stali szlachetnej 15 Wysokowydajny podgrzewacz zasobnikowy, wykonany ze stali szlachetnej 16 Izolacja podgrzewacza zasobnikowego z porowatego polipropylenu MS geotherm 01/2007 6 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 Pompa ciepła geotherm VWS 61/2 Legenda: 1 Płytka elektroniczna regulatora z systemem Pro E 17 Regulator pogodowy, bilansujący energię 18 Zawór przełączający do przygotowywania ciepłej wody 19 Grzałka elektryczna 20 Presostat 21 Pompa obiegu grzewczego 22 Skraplacz 23 SpręŜarka typu Scroll (Copeland ZH) 24 Zawór rozpręŝny 25 Pompa obiegowa solanki 26 Parowacz 27 Przewody giętkie typu Flex 28 Przyłącza elektryczne MS geotherm 01/2007 7 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 1.1.2 Pompy ciepła geotherm i geotherm plus VWW 1.1.2.1 MoŜliwości zastosowania Pompa ciepła geotherm VWS realizuje zarówno ogrzewanie domu, jak równieŝ potrafi samodzielnie przygotowywać ciepłą wodę. Wbudowany seryjnie regulator bilansujący energię steruje w sposób komfortowy i zarazem oszczędny procesem ogrzewania oraz procesem przygotowywania ciepłej wody. Wbudowany czujnik przepływu kontroluje działanie (zamontowanej we własnym zakresie) pompy głebinowej. Pompy ciepła geotherm VWW moŝna nabyć zarówno ze zintegrowanym podgrzewaczem zasobnikowym, jak i bez niego. Pompy ciepła z podgrzewaczem zasobnikowym oznaczono jako geo- THERM plus. 1.1.2.2 Typy pomp ciepła Pompy ciepła geotherm VWW są oferowane w następujących typowielkościach mocy: geotherm pompa ciepła typu solanka/woda bez podgrzewacza zasobnikowego VWW 61/2 VWW 81/2 VWW 101/2 VWW 141/2 VWW 171/2 geotherm plus pompa ciepła typu solanka/woda z wbudowanym podgrzewaczem zasobnikowym VWW 62/2 VWW 82/2 VWW 102/2 V = Vaillant W = pompa ciepła W = woda (do dolnego źródła) 6/8/... = ok. moc grzewcza 1 = grzewcza pompa ciepła 2 = grzewcza pompa ciepła ze zintegrowanym podgrzewaczem zasobnikowym /2 = generacja pompy ciepła MS geotherm 01/2007 8 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 1.1.2.3 Charakterystyka wyposaŝenia Pompy ciepła geotherm VWW charakteryzują się poniŝej zestawionymi cechami oraz są wyposaŝone seryjnie w następujący sposób: Czujnik przepływu Przyjazny dla środowiska i bezpieczny czynnik roboczy R 407 C Nowoczesny i zapewniający długotrwałą pracę spręŝarka typu Scroll (Copeland ZH), przeznaczona do pomp ciepła Zintegrowany regulator pogodowy, bilansujący energię, z du- Ŝym graficznym wyświetlaczem Grzałka elektryczna z przełączaniem mocy między 2, 4 i 6 kw Najkrótszy z moŝliwych czas montaŝu dzięki zwartej budowie pompy Pompa obiegu grzewczego Trójdrogowy zawór przełączający do przygotowywania ciepłej wody Płytkowy wymiennik ciepła, wykonany z wysokowartościowej stali szlachetnej ZróŜnicowane przyłączanie źródła ciepła i instalacji grzewczej. Dzięki specjalnym obrotowym króćcom pompę ciepła moŝna przyłączać zarówno od góry, jak i poziomo (nie dotyczy pomp geotherm plus) Dodatkowo w przypadku pomp ciepła VWW plus: Podgrzewacz zasobnikowy wody uŝytkowej o pojemności 175 litrów z wymiennikiem ciepła w postaci falistego przewodu rurowego wykonanego ze stali szlachetnej Idea rozdzielonego montaŝu (SplitMountingConcept) Ten system opracowano celem zapewnienia szczególnie łatwego transportu i montaŝu pomp ciepła firmy Vaillant. Po odkręceniu czterech śrub i dwóch złączy hydraulicznych moŝna bardzo prosto odłączyć podgrzewacz zasobnikowy ciepłej wody od zespołu samej pompy ciepła. Dzięki temu uzyskuje się znaczące zmniejszenie cięŝaru i objętości elementów składowych, maksymalnie ułatwiające manipulowanie nimi podczas wykonywania prac montaŝowych. MS geotherm 01/2007 9 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 1.1.3 Pompy ciepła geotherm exclusiv (od wiosny 2007) 1.1.3.1 MoŜliwości zastosowania Pompę ciepła typu solanka/woda oprócz ogrzewania i przygotowywania ciepłej wody moŝna równieŝ wykorzystywać komfortowo do pasywnego chłodzenia domu w lecie. W tym przypadku z domu jest pobierany nadmiar ciepła i odprowadzany w głąb ziemi. 1.1.3.2 Typy pomp ciepła Pompy ciepła geotherm exclusiv w wersji solanka/woda są oferowane w następujących typowielkościach mocy: Pompa ciepła typu solanka/woda z podgrzewaczem zasobnikowym: VWS 63/2 VWS 83/2 VWS 103/2 V = Vaillant W = pompa ciepła S = solanka 6/8/... = ok. moc grzewcza 3 = chłodzenie ze zintegrowanym podgrzewaczem zasobnikowym /2 = generacja pompy ciepła 1.1.3.3 Charakterystyka wyposaŝenia Pompy ciepła geotherm exclusiv charakteryzują się poniŝej zestawionymi cechami oraz są wyposaŝone seryjnie w następujący sposób: System regulacji oraz układ hydrauliczny seryjnie przystosowany do funkcjonowania w trybie chłodzenia Przyjazny dla środowiska i bezpieczny czynnik roboczy R 407 C Nowoczesny i zapewniający długotrwałą pracę spręŝarka typu Scroll (Copeland ZH), przeznaczona do pomp ciepła Zintegrowany regulator pogodowy, bilansujący energię, z du- Ŝym graficznym wyświetlaczem Najkrótszy z moŝliwych czas montaŝu dzięki zwartej budowie pompy Pompa obiegu grzewczego Trójdrogowy zawór przełączający do przygotowywania ciepłej wody Płytkowy wymiennik ciepła, wykonany z wysokowartościowej stali szlachetnej Grzałka elektryczna z przełączaniem mocy między 2, 4 i 6 kw Podgrzewacz zasobnikowy wody uŝytkowej o pojemności 175 litrów z wymiennikiem ciepła w postaci falistego przewodu rurowego wykonanego ze stali szlachetnej MS geotherm 01/2007 10 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 1.1.4 Pompy ciepła geotherm pro (od wiosny 2007) 1.1.4.1 MoŜliwości zastosowania Pompa ciepła geotherm pro jest pomyślana do ogrzewania większego domu. Do sterowania jej pracą dysponuje się regulatorem pogodowym bilansującym energię, z korpusem do montaŝu naściennego. 1.1.4.2 Typy pomp ciepła Pompę ciepła geotherm pro oferuje się w wersjach typu solanka/woda i woda/woda, w następujących odmianach: solanka/woda: VWS 22P VWS 28 P VWS 38 P VWS 44 P woda/woda: VWW 22P VWW 28 P VWW 38 P VWW 44 P V = Vaillant W = pompa ciepła S lub W = solanka lub woda 22/27/... = ok. moc grzewcza P = pro 1.1.4.3 Charakterystyka wyposaŝenia Pompy ciepła geotherm pro charakteryzują się poniŝej zestawionymi cechami oraz są wyposaŝone seryjnie w następujący sposób: Typowielkości mocy 22, 28, 38 i 44 kw (B0/W35), względnie 29, 36, 48 i 56 kw (W10/W35) Przyjazny dla środowiska i bezpieczny czynnik roboczy R 407 C Nowoczesny i zapewniający długotrwałą pracę spręŝarka typu Scroll (Copeland ZH) Płytkowy wymiennik ciepła, wykonany z wysokowartościowej stali szlachetnej Dodatkowy spalinowy wymiennik ciepła do przygotowywania ciepłej wody z wyŝszym poziomem temperatur MS geotherm 01/2007 11 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 1.2 Dane techniczne 1.2.1 Dane techniczne pomp ciepła geotherm VWS Pompa geotherm solanka/woda Jedn. VWS 61/2 VWS 81/2 VWS 101/2 VWS 141/2 VWS 171/2 Wymiary: wysokość bez przyłączy mm 1 200 1 200 1 200 1 200 1 200 szerokość mm 600 600 600 600 600 głębokość bez kolumny/z kolumną mm 650/840 650/840 650/840 650/840 650/840 Masa z opakowaniem/bez opakowania 156/141 163/148 167/152 187/172 194/179 Parametry przyłączenia elektrycznego 3/N/PE ~400 V, 50 Hz Bezpiecznik, bezwładny (zwłoczny) A 3 x16 3 x16 3 x16 3 x 25 3 x 25 NatęŜenie prądu rozruchowego bez ogranicznika A 26 40 46 64 74 NatęŜenie prądu rozruchowego z ogranicznikiem A < 16 < 16 < 16 < 25 < 25 Pobór mocy elektrycznej: maksymalny przy B20W60 kw 3.1 3.8 4.9 6.8 7.7 grzałka elektryczna kw 6 6 6 6 6 Stopień ochrony elektrycznej EN 60529 IP 20 IP 20 IP 20 IP 20 IP 20 Obieg źródła ciepła/obieg solanki: rodzaj solanki glikol etylenowy 30% maksymalne ciśnienie robocze bar 3 3 3 3 3 minimalna temperatura na wlocie C - 10-10 - 10-10 - 10 maksymalna temperatura na wlocie C 20 20 20 20 20 nominalne natęŝenie przepływu przy l/h 1 431 1 959 2 484 3 334 3 939 T = 3 K dyspozycyjna wysokość podnoszenia przy mbar 386 327 272 252 277 T = 3 K pobór mocy elektrycznej przez pompę W 132 132 132 205 210 Obieg grzewczy: maksymalne ciśnienie robocze bar 3 3 3 3 3 minimalna/maksymalna temperatura zasilania C 25/62 25/62 25/62 25/62 25/62 nominalne natęŝenie przepływu przy l/h 504 698 902 1 187 1 538 T = 10 K dyspozycyjna wysokość podnoszenia przy mbar 488 468 442 551 603 T = 10 K pobór mocy elektrycznej przez pompę W 93 93 93 132 205 Obieg ziębniczy: rodzaj czynnika ziębniczego R 407 C R 407 C R 407 C R 407 C R 407 C ilość kg 1.9 2.2 2.05 2.9 3.05 spręŝarka; typ/olej Scroll/ester Scroll/ester Scroll/ester Scroll/ester Scroll/ester Poziom hałasu wewnątrz pomieszczenia db(a) 46 48 50 52 53 Moc pompy ciepła wg EN 15511/EN 255 B0W35 przy T = 5 K EN 14511 Moc grzewcza/pobór mocy Współczynnik efektywności COP B0W35 przy T = 10 K EN 255 Moc grzewcza/pobór mocy Współczynnik efektywności COP B0W55 EN 14511 Moc grzewcza/pobór mocy Współczynnik efektywności COP kw 5.9/1.4 4.3 kw 5.9/1.4 4.3 kw 5.6/2.1 2.7 8.0/1.9 4.3 8.1/1.8 4.5 7.3/2.7 2.8 10.4/2.4 4.4 10.5/2.3 4.6 9.5/3.3 2.9 13.8/3.2 4.3 13.8/3.1 4.5 13.6/4.6 2.9 17.3/4.1 4.3 17.9/3.9 4.6 16.1/5.6 2.9 MS geotherm 01/2007 12 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 1.2.2 Dane techniczne pomp ciepła geotherm VWW Pompa geotherm woda/woda Jedn. VWW 61/2 VWW 81/2 VWW 101/2 VWW 141/2 VWW 171/2 Wymiary: wysokość bez przyłączy mm 1 200 1 200 1 200 1 200 1 200 szerokość mm 600 600 600 600 600 głębokość bez kolumny/z kolumną mm 650/840 650/840 650/840 650/840 650/840 Masa z opakowaniem/bez opakowania 154/139 161/146 164/149 182/167 189/174 Parametry przyłączenia elektrycznego 3/N/PE ~400 V, 50 Hz Bezpiecznik, bezwładny A 3 x16 3 x16 3 x16 3 x 25 3 x 25 NatęŜenie prądu rozruchowego bez ogranicznika A 26 40 46 64 74 NatęŜenie prądu rozruchowego z ogranicznikiem A < 16 < 16 < 16 < 25 < 25 Pobór mocy elektrycznej: maksymalny przy W20W60 kw 3.1 3.8 4.9 6.8 7.7 grzałka elektryczna kw 6 6 6 6 6 Stopień ochrony elektrycznej EN 60529 IP 20 IP 20 IP 20 IP 20 IP 20 Obieg źródła ciepła: maksymalne ciśnienie robocze bar 3 3 3 3 3 minimalna temperatura na wlocie C 4 4 4 4 4 maksymalna temperatura na wlocie C 20 20 20 20 20 nominalne natęŝenie przepływu przy l/h 1 816 2 604 3 045 4 267 4 983 T = 3 K dyspozycyjna wysokość podnoszenia przy T = 3 K mbar Obieg grzewczy: maksymalne ciśnienie robocze bar 3 3 3 3 3 minimalna/maksymalna temperatura zasilania C 25/62 25/62 25/62 25/62 25/62 nominalne natęŝenie przepływu przy l/h 728 993 1 229 1 724 2 050 T = 10 K dyspozycyjna wysokość podnoszenia przy mbar 450 418 382 469 516 T = 10 K pobór mocy elektrycznej przez pompę W 93 93 93 132 205 Obieg ziębniczy: rodzaj czynnika ziębniczego R 407 C R 407 C R 407 C R 407 C R 407 C ilość kg 1.9 2.2 2.05 2.9 3.05 spręŝarka; typ/olej Scroll/ester Scroll/ester Scroll/ester Scroll/ester Scroll/ester Poziom hałasu wewnątrz pomieszczenia db(a) 46 48 50 52 53 Moc pompy ciepła wg EN 15511/EN 255 W10W35 przy T = 5 K EN 14511 Moc grzewcza/pobór mocy Współczynnik efektywności COP W10W35 przy T = 10 K EN 255 Moc grzewcza/pobór mocy Współczynnik efektywności COP W10W55 EN 14511 Moc grzewcza/pobór mocy Współczynnik efektywności COP kw 8.2/1.6 5.2 kw 8.5/1.5 5.6 kw 7.5/2.3 3.3 11.6/2.1 5.5 11.6/2.1 5.7 10.2/3.0 3.5 13.9/2.6 5.3 14.0/2.5 5.5 13.3/3.5 3.8 19.6/3.7 5.3 20.1/3.5 5.7 19.2/5.1 3.8 24.3/4.6 5.3 23.9/4.3 5.6 23.4/5.9 3.7 MS geotherm 01/2007 13 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 1.2.3 Dane techniczne pomp ciepła geotherm plus VWS/VWW Pompa geotherm plus Jedn. solanka/woda woda/woda VWS 62/2 VWS 82/2 VWS 102/2 VWW 62/2 VWW 82/2 VWW 102/2 Wymiary: wysokość bez przyłączy mm 1 800 1 800 1 800 1 800 1 800 1 800 szerokość mm 600 600 600 600 600 600 głębokość bez kolumny/z kolumną mm 650/840 650/840 650/840 650/840 650/840 650/840 Masa z opakowaniem/bez opakowania 221/206 229/214 232/217 219/204 226/211 229/214 Parametry przyłączenia elektrycznego 3/N/PE ~400 V, 50 Hz Bezpiecznik, bezwładny A 3 x16 3 x16 3 x16 3 x16 3 x16 3 x16 NatęŜenie prądu rozruchowego bez ogranicznika A 26 40 46 26 40 46 NatęŜenie prądu rozruchowego z ogranicznikiem A < 16 < 16 < 16 < 16 < 16 < 16 Pobór mocy elektrycznej: maksymalny przy B20W60 kw 3.1 3.8 4.9 3.1 3.8 4.9 grzałka elektryczna kw 6 6 6 6 6 6 Stopień ochrony elektrycznej EN 60529 IP 20 IP 20 IP 20 IP 20 IP 20 IP 20 Zintegrowany podgrzewacz zasobnikowy: pojemność l 175 175 175 175 175 175 maksymalne ciśnienie robocze bar 10 10 10 10 10 10 maksymalna temperatura z pompą ciepła C 55 55 55 55 55 55 z pompą ciepła + grzałka elektryczna C 75 75 75 75 75 75 Obieg źródła ciepła/obieg solanki: rodzaj solanki glikol etylenowy 30% maksymalne ciśnienie robocze bar 3 3 3 3 3 3 minimalna temperatura na wlocie C - 10-10 - 10 4 4 4 maksymalna temperatura na wlocie C 20 20 20 20 20 20 nominalne natęŝenie przepływu przy l/h 1 431 1 959 2 484 1 816 2 604 3 045 T = 3 K dyspozycyjna wysokość podnoszenia przy mbar 386 327 272 T = 3 K pobór mocy elektrycznej przez pompę W 132 132 132 Obieg grzewczy: maksymalne ciśnienie robocze bar 3 3 3 3 3 3 minimalna/maksymalna temperatura zasilania C 25/62 25/62 25/62 25/62 25/62 25/62 nominalne natęŝenie przepływu przy l/h 504 698 902 728 993 1 229 T = 10 K dyspozycyjna wysokość podnoszenia przy mbar 488 468 442 450 418 382 T = 10 K pobór mocy elektrycznej przez pompę W 93 93 93 93 93 93 Obieg ziębniczy: rodzaj czynnika ziębniczego R 407 C R 407 C R 407 C R 407 C R 407 C R 407 C ilość kg 1.9 2.2 2.05 1.9 2.2 2.05 dopuszczalne ciśnienie robocze bar 29 29 29 29 29 29 SpręŜarka; typ/olej Scroll/ester Poziom hałasu wewnątrz pomieszczenia db(a) 45 46 47 45 46 47 Moc pompy ciepła wg EN 15511/EN 255 B0W35 przy T = 5 K EN 14511 W10W35 przy T = 5 K EN 14511 Moc grzewcza/pobór mocy Współczynnik efektywności COP kw 5.9/1.4 4.3 8.0/1.9 4.3 10.4/2.4 4.4 8.2/1.6 5.2 11.6/2.1 5.5 13.9/2.6 5.3 B0W35 przy T = 10 K EN 255 W10W35 przy T = 10 K EN 255 Moc grzewcza/pobór mocy Współczynnik efektywności COP Moc grzewcza/pobór mocy Współczynnik efektywności COP kw 5.9/1.4 4.3 kw 5.6/2.1 2.7 8.1/1.8 4.5 10.5/2.3 4.6 8.5/1.5 5.6 11.6/2.1 5.7 14.0/2.5 5.5 B0W55 EN 14511 W10W55 EN 14511 7.3/2.7 9.5/3.3 7.5/2.3 10.2/3.0 2.8 2.9 3.3 3.5 13.3/3.5 3.8 MS geotherm 01/2007 14 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 1.3 Zakres dostawy Pompę ciepła geotherm bez podgrzewacza zasobnikowego dostarcza się na palecie w dwóch opakowaniach (pompa ciepła wraz z obudową i konsola obsługowa z regulatorem). W przypadku pompy ze zintegrowanym podgrzewaczem zasobnikowym jej obudowa jest zapakowana osobno celem ułatwienia transportu. 1.4 Regulatory Pompy ciepła typu geotherm są seryjnie wyposaŝone w zintegrowany regulator pogodowy, bilansujący energię. 1.5 Podgrzewacze zasobnikowe ciepłej wody pitnej Zarówno podgrzewacze zasobnikowe geostor, jak i allstor są specjalnie dostosowane do przygotowywania ciepłej wody z wykorzystaniem pomp ciepła. 1.5.1 Podgrzewacz zasobnikowy geostor VDH 300/2 Pojemność wodna zbiornika podgrzewacza w obiegu pierwotnym wynosi 85 l (woda grzewcza) i w obiegu wtórnym 270 l (woda uŝytkowa). Cechy szczególne i wyposaŝenie podgrzewacza: Wysokie wykorzystanie energii dzięki uzyskaniu doskonałego rozkładu warstwowego ciepłej wody w podgrzewaczu Podwójny płaszcz sprawia, Ŝe podgrzewacz bardzo dobrze nadaje się równieŝ do stosowania w rejonach kraju o duŝej zawarości wapnia wodzie W obiegu pierwotnym podgrzewacza zasobnikowego moŝna zasilać grzejniki radiatorowe o mocy do 3 kw Podgrzewacz zasobnikowy ciepłej wody wykonany całkowicie ze stali szlachetnej; dotyczy to zarówno zbiornika wody uŝytkowej (pitnej), jak i zbiornika wody grzewczej ZałoŜono przewód rurowy do przyłączenia pompy cyrkulacyjnej Stylistyka i technika podgrzewacza dostosowana do grzewczych pomp ciepła geotherm MS geotherm 01/2007 15 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 Pompa ciepła geotherm z podgrzewaczem zasobnikowym ciepłej wody geostor VDH 300/2 1.5.2 Wielofunkcyjny podgrzewacz zasobnikowy allstor Warstwowy podgrzewacz zasobnikowy allstor jest oferowany w czterech róŝnych wielkościach: VPA 500, VPA 750, VPA 1 000, VPA 1 500 (w oznaczeniu poj. w litrach) Cechy szczególne i wyposaŝenie podgrzewacza: Warstwowy bufor wody grzewczej z wymiennikiem ciepła w postaci rurowego przewodu falistego o poj. 50 l., wykonanego ze stali szlachetnej, do higienicznego przygotowywania ciepłej wody Zintegrowany moduł do warstwowego ładowania podgrzewacza przy solarnym przygotowywaniu ciepłej wody oraz przy solarnym wspomaganiu ogrzewania Solarny wysokowydajny wymiennik ciepła, dostępny jako wyposaŝenie dodatkowe Wielofunkcyjność podgrzewacza rozumiana jako moŝliwość łączenia energii cieplnej dostarczanej przez pompy ciepła, kotły opalane peletem, kominki z płaszczem wodnym lub inne źródła ciepła MS geotherm 01/2007 16 Vaillant PL

Przegląd systemu 1 Pompa ciepła geotherm z wielofunkcyjnym podgrzewaczem zasobnikowym ciepłej wody allstor 1.5.3 Podgrzewacz zasobnikowy geostor VIH RW 300 Cechy szczególne i wyposaŝenie podgrzewacza: Wysokie wykorzystanie energii dzięki uzyskaniu doskonałego rozkładu warstwowego ciepłej wody w podgrzewaczu Pojemność ciepłej wody 285 litrów Zabezpieczony antykorozyjnie poprzez nałoŝenie wewnętrznej warstwy emalii oraz zastosowanie magnezowej anody ochronnej Izolacja cieplna nie zawierająca fluoro- i chlorowęglowodorów (FCKW) Elastyczne planowanie rozmieszczenia oraz prosty montaŝ i instalacja Pompa ciepła geotherm z podgrzewaczem zasobnikowym ciepłej wody geostor VIH RW 300 MS geotherm 01/2007 17 Vaillant PL

Opis działania 2 2 Opis działania 2.1 Podstawowe wiadomości o pompie ciepła (SW, WW) Pompa ciepła wykorzystuje optymalnie występujące w otoczeniu naturalne ciepło w ten sposób, Ŝe przetwarza ona zmagazynowaną energię słoneczną oraz energię znajdującą się w ziemi w energię uŝyteczną. W tym celu pompa ciepła pobiera ciepło zmagazynowane w dolnym źródle, tj. w ziemi lub w wodach gruntowych, i pozyskaną stamtąd energię podnosi do poziomu temperatur uŝytecznych dla celów grzewczych. Z punktu widzenia człowieka nasze otoczenie zawiera wręcz nieprzebrane zapasy ciepła. Tylko Ŝe niestety, jak wiadomo, nie przepływa ono z ciała o niŝszej temperaturze do ciała o temperaturze wyŝszej. Dlatego właśnie pompy ciepła posiadają tak zwany obieg ziębniczy, w którym czynnik roboczy potrafi odparować juŝ przy bardzo niskich temperaturach, a potrzebne do tego ciepło pobrać z otoczenia. 2.1.1 Współczynnik efektywności (ε epsilon) Współczynnik efektywności ε jest to stosunek oddawanej przez pompę ciepła mocy grzewczej do włoŝonej mocy elektrycznej, bez uwzględniania pomocniczych odbiorników energii, takich jak nośnik ciepła, pompa obiegu grzewczego. Odnosi się on zawsze do jednoznacznie zdefiniowanych warunków, obowiązujących w chwili przeprowadzania pomiarów i dlatego umoŝliwia dokonywanie porównań róŝnych systemów z pompami ciepła oraz pomp róŝnych producentów (wyznaczanie chwilowej wartości współczynnika). Sposób oznaczania medium roboczego źródła ciepła (dolnego źródła) oraz medium roboczego odbiornika ciepła (górnego źródła) i ich temperatur: 1. litera: medium źródła ciepła B = Brine (ang. solanka) W = Water (ang. woda) A = Air (ang. powietrze) 1. liczba: temperatura źródła ciepła 0 = 0 C 10 = 10 C 2. litera: 2. liczba: medium odbiornika temperatura ciepła odbiornika ciepła W = Water (ang. woda, tutaj woda grzewcza) B 0 W 35 B 0 W 50 W 10 W 35 W 10 W 50 A 2 W 35 A 2 W 50 35 = 35 C 50 = 50 C MS geotherm 01/2007 18 Vaillant PL

Opis działania 2 Współczynnik efektywności jest zaleŝny od typu pompy ciepła, od temperatury źródła ciepła (woda/solanka) oraz od wymaganych temperatur po stronie odbiorników ciepła (systemu grzewczego). Firma Vaillant zleciła w niezaleŝnym centrum badawczym (Centrum testowania pomp ciepła, Buchs, Szwajcaria) badania i udokumentowanie współczynników efektywności róŝnych systemów w zaleŝności od wymienionych wyŝej wielkości. Zasadniczo obowiązuje następujące stwierdzenie: Im wyŝsza temperatura dolnego źródła ciepła oraz mniejsza temperatura odbiornika wykorzystującego dostarczane ciepło, tym wykorzystanie instalacji pompy ciepła jest bardziej efektywne. 2.2 Zasada działania obiegu ziębniczego Obieg ziębniczy składa się w zasadzie z czterech głównych podzespołów: parowacza, spręŝarki, skraplacza i zaworu rozpręŝnego. W obiegu krąŝy czynnik roboczy, nie zawierający fluoro- i chlorowęglowodorów (FCKW), a cechujący się nadzwyczaj niską temperaturą wrzenia. W parowaczu do czynnika roboczego doprowadzane jest ciepło z otoczenia. W efekcie czynnik zmienia tam swój stan skupienia z ciekłego na gazowy. W spręŝarce gazowa postać czynnika roboczego zostaje silnie spręŝona, w związku z czym jego temperatura osiąga wysoką wartość. Proces ten zuŝywa ok. 25% przekazywanej w systemie energii. W skraplaczu następuje przekazanie pozyskanej energii cieplnej bezpośrednio do obiegu grzewczego. Wskutek tego czynnik roboczy ochładza się i skrapla. Następnie w zaworze rozpręŝnym czynnik rozpręŝa się, a przez to równieŝ silnie dalej ochładza i w rezultacie z powrotem moŝe pobierać ciepło z otoczenia. MS geotherm 01/2007 19 Vaillant PL

Opis działania 2 Schemat działania pomp ciepła; proces krąŝenia czynnika roboczego MS geotherm 01/2007 20 Vaillant PL

Opis działania 2 Ciśnienie lg p [bar] Obszar cieczy Obszar pary mokrej Obszar pary przegrzanej Wykres lg p, h Entalpia h [kj/kg] Obieg czynnika roboczego w pompie ciepła moŝna przedstawić na wykresie zaleŝności ciśnienia p (w skali logarytmicznej) od entalpii h (ciepła parowania), czyli na tak zwanym wykresie lg p, h. Entalpia jest równa ciepłu przemiany. Wzrasta, gdy ciepło jest doprowadzane do czynnika roboczego. Zmiany stanu skupienia czynnika przebiegają przy zachowaniu stałych wartości temperatur. Przedstawiona na wykresie krzywa w postaci łuku obejmuje obszar, w którym czynnik roboczy znajduje się w fazie tzw. pary mokrej. Po lewej stronie krzywej znajduje się obszar czynnika roboczego w fazie ciekłej, a po prawej w fazie pary przegrzanej, inaczej pary nienasyconej. 2.2.1 Odparowanie (4 1) Ciekły czynnik roboczy przepływa przy niskim ciśnieniu (np. 4 bary) i niskiej temperaturze (np. 3 C) do parowacza. Temperatura czynnika jest mniejsza, niŝ temperatura źródła ciepła (np. 5 C). Pod wpływem wynikającej stąd róŝnicy temperatur od źródła do czynnika roboczego przepływa strumień ciepła. MS geotherm 01/2007 21 Vaillant PL

Opis działania 2 Czynnik roboczy odparowuje (para mokra) i jego entalpia wzrasta. Wymagane tutaj ciepło parowania (ciepło utajone) jest pobierane ze źródła ciepła, wskutek czego źródło ochładza się (np. o 3.5 K do 1.5 C). Za parowaczem czynnik roboczy zwiększa jeszcze swoją temperaturę przy zachowaniu praktycznie niezmiennego ciśnienia (np. do 2.5 C przy ciśnieniu 4 bary). Po zakończeniu procesu parowania następuje celowe przegrzanie pary czynnika roboczego (np. do temperatury 6.5 C) przy zachowaniu stałego ciśnienia (para przegrzana), aby uzyskać pewność całkowitego odparowania ewentualnych resztek jego fazy ciekłej. Odbywa się to w pośrednim wymienniku ciepła (moduł przegrzewacza/przechładzacza). Proces przegrzewania sprawia, Ŝe do spręŝarki doprowadzany jest czynnik roboczy wyłącznie w postaci pary. 2.2.2 SpręŜanie (1 2) Para czynnika roboczego jest przez spręŝarkę zasysana i spręŝana. W efekcie zwiększa się jej ciśnienie np. do 14 barów). Mający tutaj miejsce wzrost ciśnienia skutkuje ponownym wzrostem temperatury czynnika roboczego (np. do 67 C). Pobierana przez spręŝarkę energia elektryczna powinna zostać w moŝliwie jak największej części przetworzona na pracę spręŝania. W tym przypadku mówi się o przegrzanej (nienasyconej) parze czynnika roboczego. Energia elektryczna doprowadzona do spręŝarki jest wykorzystywana przede wszystkim do zwiększenia ciśnienia pary czynnika roboczego, natomiast jego energia wewnętrzna wzrasta tylko o około ¼, a więc nie zmienia się w znaczącym stopniu. W rezultacie ciepło pozyskane z otoczenia stanowi w dalszym ciągu zdecydowaną większość (ok. ¾ czyli 75%) ciepła zawartego w parze czynnika roboczego. 2.2.3 Skraplanie (2 3) Para czynnika roboczego o wysokiej temperaturze i znajdująca się pod wysokim ciśnieniem zostaje wtłaczana do skraplacza. Temperatura zasilania obiegu grzewczego (np. 35 C) połączonego ze skraplaczem jest niŝsza od temperatury przegrzanej pary czynnika roboczego (np. 67 C). Dlatego właśnie w skraplaczu czynnik roboczy oddaje pozyskaną energię w postaci uŝytecznego ciepła do systemu grzewczego. Zmniejszenie się temperatury czynnika roboczego prowadzi z powrotem do zmiany jego stanu skupienia. W szczególności para kondensuje się i czynnik przechodzi do fazy ciekłej. Temperatura czynnika roboczego wprawdzie maleje, ale ciśnienie, jeśli nie brać pod uwagę niewielkich jego strat, w zasadzie pozostaje stałe (np. zmniejszenie się temperatury do 34 C przy zachowaniu ciśnienia 14 ok. barów). MS geotherm 01/2007 22 Vaillant PL

Opis działania 2 Udział ciepła pochodzącego ze skroplenia czynnika roboczego (ciepło utajone) w cieple przekazywanym wodzie grzewczej jest znacząco większy od ciepła jawnego, wynikającego z ochłodzenia czynnika (przykład: garnek do gotowania wody pod ciśnieniem - samowar). Po zakończeniu procesu skraplania następuje celowe przechłodzenie czynnika roboczego przy zachowaniu stałego ciśnienia, aby uzyskać pewność całkowitego skroplenia ewentualnych resztek jego fazy gazowej (np. do temperatury 25 C). Odbywa się to równieŝ w pośrednim wymienniku ciepła. Proces przechłodzenia sprawia, Ŝe do zaworu rozpręŝnego doprowadzany jest czynnik roboczy wyłącznie w postaci cieczy. 2.2.4 RozpręŜanie (3 4) Zawór rozpręŝny, usytuowany między skraplaczem i parowaczem, zamyka obieg termodynamiczny czynnika roboczego. Zawór ten powoduje, Ŝe znajdujący przed nim czynnik roboczy pod wysokim ciśnieniem zostaje rozpręŝony do niskiego ciśnienia (4 bary). Przy tym maleje równieŝ z powrotem temperatura czynnika. Czynnik roboczy jest teraz w stanie gotowym do ponownego pobierania ciepła z otoczenia. Nastąpiło więc tym samym zamknięcie obiegu termodynamicznego pompy ciepła. 2.3 Podzespoły obiegu ziębniczego Sposób działania podzespołów obiegu ziębniczego pomp ciepła jest w duŝym stopniu identyczny ze znanym juŝ funkcjonowaniem takich podzespołów w pompach ciepła typu solanka/woda lub woda/woda. MS geotherm 01/2007 23 Vaillant PL

Opis działania 2 2.3.1 Czynnik roboczy R 407 C Pompy ciepła geotherm są napełniane przyjaznym dla środowiska i bezpiecznym czynnikiem roboczym R 407 C. Jego potencjał niszczenia warstwy ozonowej (parametr ODP) ma zerową wartość. Czynniki robocze, które przedostają się atmosfery, zwiększają tak zwany efekt cieplarniany, czy teŝ inaczej, efekt szklarniowy. Potencjał efektu szklarniowego (ang. Global Warming Potencjal = GWP) czynnika roboczego R 407 C jest bardzo mały w porównaniu z innymi czynnikami. Czynnik roboczy R 407 C w połączeniu z spręŝarkaem typu Scroll wykorzystywanym w pompach ciepła zapewnia uzyskiwanie wysokiego współczynnika sprawności równieŝ w granicznych warunkach pozyskiwania ciepła z jego źródła. Ciśnienie Temperatura parowania Temperatura skraplania Ciśnienie Temperatura parowania Temperatura skraplania 1-21.3-27.9 11 31.4 26.1 1.4-16.9-23.3 12 34.3 29.1 1.8-13.3-19.3 13 37.1 31.9 2.2-9.6-15.7 14 39.7 34.5 2.6-6.5-12.5 15 42.2 37.1 3-3.6-9.5 16 44.5 39.5 4 2.5-3 17 46.8 41.8 4.6 6.1 0.5 18 48.9 44 5 8.2 2.6 19 51 46.2 5.8 12.2 6.6 20 53 48.2 6.6 15.7 10.2 21 54.9 50.2 7 17.4 11.9 22 56.7 52.1 8 21.3 15.9 23 58.5 54 9 24.9 19.5 24 60.2 55.8 10 28.3 22.9 25 61.8 57.9 Temperatury parowania i skraplania czynnika roboczego R 407 C 2.3.2 Wysokowydajny parowacz W parowaczu czynnik roboczy pobiera ze źródła energii cieplnej konieczne do jego odparowania ciepło. Do przeniesienia ciepła wykorzystuje się płytowy wymiennik ciepła, wykonany z wysokowartościowej stali szlachetnej, a składający się z duŝej ilości ułoŝonych warstwowo i polutowanych płytek metalowych. Dzięki duŝej powierzchni roboczej wymiennika, przy zachowaniu jego niewielkiej pojemności, proces przenoszenia energii cieplnej z jej źródła do czynnika roboczego jest bardzo szybki. Aby optymalnie wykorzystać pobieraną energię, wymiennik pracuje wg zasady przeciwprądu. Płytowy wymiennik ciepła izolowano, aby zabezpieczyć go przed osadzającym się kondensatem (wodą kondensacyjną). MS geotherm 01/2007 24 Vaillant PL

Opis działania 2 Nowa technologia, która za pomocą specjalnego systemu wtryskowego rozprowadza czynnik roboczy równomiernie na wszystkie płytki wymiennika, umoŝliwia uzyskanie znaczącej poprawy warunków wymiany ciepła, a tym samym osiągnięcie wysokich wartości współczynnika sprawności. 2.3.2.1 Przegrzewanie Odpowiednie nastawienie zaworu rozpręŝnego oraz zastosowanie pośredniego wymiennika ciepła gwarantują, Ŝe temperatura czynnika roboczego na wlocie do spręŝarki jest zawsze o kilka stopni wyŝsza, niŝ temperatura parowania i w rezultacie uzyskuje się całkowite odparowanie wszystkich cząstek czynnika, pozostających jeszcze ewentualnie w fazie ciekłej. Wysokość przegrzania nastawia się fabrycznie śrubą regulacyjną i nastawy tej nie wolno zmieniać podczas ustawiania pompy. Wartość parametru określającego wysokość przegrzania moŝna sprawdzić w oknie z menu C 4. Powinna ona wynosić ok. 3 4 K. Określenie wysokości przegrzania Okno z menu C 4: Sprawdzić temperaturę czynnika roboczego na wlocie do spręŝarki, parametr w menu C 4: spręŝarka wlot. Temperatura parowania: Odczytać z tabeli pokazanej na poprzedniej stronie ( temperatury parowania i skraplania czynnika roboczego R 407 C ) temperaturę parowania czynnika roboczego, przypisaną aktualnej wartości jego ciśnienia (parametr w menu C 4: niskie ciśnienie obieg ziębniczy ). Jeśli zawór rozpręŝny pracuje prawidłowo, to odczytana temperatura w menu C 4, parametr ( spręŝarka wlot ) powinna być o ok. 3 do 10 K wyŝsza od temperatury parowania (przegrzanie). Przyczyny zbyt niskiego przegrzania lub jego całkowitego braku: nieprawidłowa nastawa termostatycznego zaworu rozpręŝnego czujnik temperatury nie przylega odpowiednio do rurki kapilarnej (niewłaściwy stan styku, brak izolacji) uszkodzony termostatyczny zawór rozpręŝny, zawór pozostaje otwarty, ewentualnie jest oszroniony (sprawdzić termostatyczny zawór rozpręŝny, patrz rozdział 5.4.1) MS geotherm 01/2007 25 Vaillant PL

Opis działania 2 Przyczyny zbyt wysokiego przegrzania: uszkodzony termostatyczny zawór rozpręŝny, zawór nie otwiera się, jest zatkany, ewentualnie oszroniony (sprawdzić termostatyczny zawór rozpręŝny, patrz rozdział 5.4.1) nieprawidłowa nastawa termostatycznego zaworu rozpręŝnego czujnik temperatury nie przylega odpowiednio do rurki kapilarnej (niewłaściwy stan styku, brak izolacji) zbyt mało czynnika roboczego (sprawdzić szczelność obiegu ziębniczego) 2.3.3 SpręŜarka typu Scroll Pompy ciepła wyposaŝono w znany spręŝarka typu Scroll (ZH Copeland), który zapewnia podniesienie temperatury i ciśnienia czynnika roboczego z poziomu w części zimnej (solanka lub woda jako dolne źródło ciepła) do poziomu w części ciepłej obiegu ziębniczego pompy (obieg grzewczy jako górne źródło ciepła). Model spręŝarki typu Scroll w przekroju (spręŝarka spiralna) 2.3.3.1 Działanie spręŝarki W dwóch spiralach, umieszczonych jedna w drugiej, znajduje się faza gazowa czynnika roboczego, które podlega ciągłym zmianom. Jedna spirala jest nieruchoma, a druga porusza się względem pierwszej mimośrodowo. Ten ruch powoduje, Ŝe para czynnika roboczego zostaje zasysana do otwartej zewnętrznej komory. Przy postępującym ruchu spirali zmniejsza się w sposób ciągły komora zawierająca parę czynnika roboczego. W środku spirali nieruchomej znajduje się otwór, poprzez który spręŝona para czynnika roboczego jest tłoczona do komory ciśnieniowej i dalej do przewodu ciśnieniowego. MS geotherm 01/2007 26 Vaillant PL

Opis działania 2 SpręŜarka typu Scroll ZH dzięki swojej zoptymalizowanej budowie wewnętrznej charakteryzuje się wyŝszym współczynnikiem efektywności energetycznej przy niskich temperaturach zewnętrznych lub w trybie przygotowywania wody pitnej. Otwór wylotowy Komora spręŝania Otwór zasysający Czynnik roboczy Spirala nieruchoma Spirala ruchoma Schemat budowy spręŝarki typu Scroll PoniewaŜ spręŝarka typu Scroll nie wymaga stosowania jakichkolwiek zaworów, to równieŝ straty natęŝenia przepływu czynnika roboczego są nim bardzo małe. Dzięki temu, Ŝe spręŝanie w spręŝarkaze jest procesem prawie ciągłym, to i ciśnienie spręŝanego czynnika roboczego jest praktycznie stałe (nie pojawiają się pulsacje spręŝanego gazu). Wskazówka Poprzez punkt diagnostyczny w menu obsługowym moŝna nastawić ograniczenie ilości uruchomień spręŝarki w ciągu jednej godziny (nastawa fabryczna: n = 3; moŝna ją zmieniać w granicach 3 5). Wynika stąd czas oczekiwania między 2 kolejnymi uruchomieniami spręŝarki wynosi: 60 minut/n; przy nastawie fabrycznej wynosi on 20 minut. Minimalny czas pracy spręŝarki jest ustalony (niezmienny) i wynosi 4 minuty. MS geotherm 01/2007 27 Vaillant PL

Opis działania 2 W przypadku spręŝarki typu Scroll zasadnicze znaczenie posiada kierunek obrotów silnika. Jeśli kierunek ten jest nieprawidłowy, to spręŝarka nie będzie tłoczyła czynnika roboczego. Nieprawidłowy kierunek obrotów silnika moŝna rozpoznać po bardzo głośnej pracy spręŝarki. Gdy taka sytuacja potrwa dłuŝszy czas, to spręŝarka zostanie uszkodzona. Pompy ciepła geotherm firmy Vaillant sygnalizują nieprawidłowy kierunek obrotów silnika spręŝarki komunikatem tekstowym błąd kolejności faz pojawiającym się na wyświetlaczu regulatora. Wskazówka SpręŜarka typu Scroll, stosowany w pompach ciepła, w połączeniu z czynnikiem roboczym R 407 C umoŝliwia uzyskanie temperatur zasilania 62 C. Oznacza to bardzo powaŝne korzyści przy modernizacji starszych budynków, gdyŝ wtedy pompy ciepła mogą współpracować równieŝ z instalacjami grzewczymi wykorzystującymi konwencjonalne grzejniki. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe w takiej sytuacji spręŝarka będzie silniej obciąŝona i osiągany współczynnik efektywności będzie mniejszy, niŝ przy wykorzystywaniu pompy ciepła do zasilania ogrzewania podłogowego. Ponadto powinno się uwzględnić fakt, Ŝe w okresach blokady doprowadzania prądu przez lokalnego dystrybutora publicznej sieci zasilającej ogrzewanie pomieszczeń grzejnikami moŝe ograniczać poczucie komfortu cieplnego. 2.3.3.2 Samoczynny wyłącznik do zabezpieczenia silnika w spręŝarce SpręŜarka posiada wewnętrzne zabezpieczenie w postaci samoczynnego wyłącznika, odcinającego dopływ prądu do silnika. Jest to bezpiecznik termiczny, zabezpieczający cewki silnika przed przegrzaniem. W sytuacji awaryjnej przerywa on automatycznie pracę spręŝarki, a po upływie ok. 15 30 minut czasu potrzebnego na ochłodzenie cewek samoczynnie włącza się z powrotem. Procesu tego nie kontroluje płytka elektroniczna regulatora (brak komunikatu błędu). Przyczyny wyłączania się spręŝarki: uszkodzony stycznik spręŝarki, przerwa w przewodzie zasilającym spręŝarkę, poluzowane zaciski przyłączeniowe w spręŝarce. MS geotherm 01/2007 28 Vaillant PL

Opis działania 2 2.3.4 Skraplacz W skraplaczu czynnik roboczy kondensuje się i przekazuje zmagazynowaną energię (energię na odparowanie pobraną ze źródła ciepła oraz energię doprowadzoną do spręŝarki) w postaci ciepła uŝytecznego do wody grzewczej. Do wymiany ciepła z obiegiem grzewczym instalacji zastosowano znany płytowy wymiennik ciepła, wykonany ze stali szlachetnej. Wymiennik ten jest częściowo izolowany, aby nie dopuścić do strat ciepła. 2.3.4.1 Przechładzanie W pośrednim wymienniku ciepła przebiega proces dalszego odbierania ciepła z czynnika roboczego, który przechładza się poni- Ŝej temperatury skraplania i dzięki temu do zaworu rozpręŝnego czynnik dopływa wyłącznie w postaci ciekłej, a to zapewnia niezawodne działanie zaworu. Wartość parametru określającego wielkość przechłodzenia moŝna sprawdzić w oknie z menu C 4. Powinna ona wynosić ok. 8 15 K. Określenie wielkości przechłodzenia Temperatura skraplania: Odczytać z tabeli pokazanej na stronie 24 ( temperatury parowania i skraplania czynnika roboczego R 407 C ) temperaturę skraplania czynnika roboczego, przypisaną aktualnej wartości jego ciśnienia (parametr w menu C 4: wysokie ciśnienie obieg ziębniczy ). Okno z menu C 4: Sprawdzić temperaturę czynnika roboczego na wlocie do zaworu rozpręŝnego w menu C 4, parametr: TEV-Eintritt ( wlot termostatycznego zaworu rozpręŝnego ). Jeśli pompa ciepła pracuje prawidłowo, to odczytana temperatura w menu C 4, parametr TEV-Eintritt ( wlot termostatycznego zaworu rozpręŝnego ) powinna być o ok. 8 do 15 K mniejsza od temperatury skraplania (przechłodzenie). Przyczyny zbyt małego przechłodzenia lub jego całkowitego braku: zbyt mało czynnika roboczego (sprawdzić szczelność obiegu ziębniczego) uszkodzony filtr osuszający zbyt mały pobór ciepła przez instalację grzewczą, przy jednocześnie wysokim ciśnieniu za spręŝarkaem Przyczyny zbyt wysokiego przechłodzenia: zbyt mało czynnika roboczego zamontowana pompa ciepła jest dalece niewystarczająca MS geotherm 01/2007 29 Vaillant PL

Opis działania 2 2.3.5 Termostatyczny zawór rozpręŝny (TEV) W termostatycznym zaworze rozpręŝnym czynnik roboczy w stanie ciekłym, znajdujący się jeszcze pod wysokim ciśnieniem ulega rozpręŝeniu. Jego ciśnienie i temperatura zmniejszają się. Będący teraz pod niskim ciśnieniem i w niskiej temperaturze czynnik roboczy wpływa z powrotem do parowacza. Jest przygotowany do ponownego pobrania ciepła z dolnego źródła ciepła. Tym samym więc zamyka się obieg termodynamiczny pompy ciepła. Schemat budowy termostatycznego zaworu rozpręŝnego Legenda 1 Membrana 29 Rurka kapilarna 30 Przewód do wyrównania ciśnienia 31 Czynnik roboczy do spręŝarki 32 Czujnik temperatury 33 SpręŜyna regulacyjna 34 Szpilka (grzybek) zaworu 35 Czynnik roboczy z spręŝarki Zamieszczony szkic pokazuje, Ŝe przy wzrastającej temperaturze, a w związku z tym i ciśnieniu czynnika roboczego dopływającego do zaworu rozpręŝnego (obydwie wielkości mierzone odpowiednimi czujnikami), jak równieŝ przy zmniejszającym się ciśnieniu w parowaczu, dysza zaworu otwiera się bardziej i wtedy rośnie natęŝenie czynnika wpływającego do parowacza. Z kolei zmniejszające się ciśnienie czynnika roboczego dopływającego do zaworu rozpręŝnego oraz wzrastające ciśnienie w parowaczu powodują przymykanie dyszy i w rezultacie dławienie przepływu czynnika. W rezultacie zawór rozpręŝny w kaŝdej sytuacji zezwala na przepływ czynnika roboczego w takiej ilości, która jest w stanie wyparować i do spręŝarki czynnik dopływa zawsze w postaci gazowej. MS geotherm 01/2007 30 Vaillant PL