Zadanie 1 Poniżej wyszczególniono koszty, jakie w ciągu roku obrotowego ponosić może jednostka gospodarcza. Zaklasyfikuj koszty w oparciu o kryterium zachowania się ze względu na zmianę wielkości produkcji (KS koszty stałe, KZ koszty zmienne). L.p. Koszty KS KZ 1 Koszt czynszu za wynajem lokalu magazynu 2 Wynagrodzenie pracownika pracującego w systemie akordu prostego 3 Koszt ogrzewania hali produkcyjnej 4 Amortyzacja maszyn produkcyjnych (metoda liniowa) 5 Materiały używane w produkcji 6 Podatek od nieruchomości (budynek zarządu) 7 Wynagrodzenie księgowego 8 Koszt ubezpieczenia budynku zarządu 9 Koszt zużycia energii do napędu maszyny produkcyjnej 10 Zużycie paliwa w zależności od liczby przejechanych km Zadanie 2 Poniżej podane są różne koszty związane z produkcją: 1. Plastykowe torby na śmiecie wykorzystywane na wydziale produkcyjnym 2. Wynagrodzenie nadzorującego produkcję 3. Wynagrodzenie osób produkujących wyrób 4. Elektryczność zużyta w czasie operowania maszyny produkcyjnej 5. Wynagrodzenie dozorcy 6. Glina wykorzystywana do produkcji cegieł 7. Czynsz za wynajęcie budynku 8. Drewno zużyte do produkcji nart 9. Śrubki wykorzystywane do produkcji mebli 10. Wynagrodzenie kierownika 11. Tkanina wykorzystywana do produkcji garniturów 12. Amortyzacja majątku wykorzystywanego w barze 13. Farba zużywana przy produkcji gazet 14. Smary do maszyny 1
15. Papier zużywany przy produkcji książek Dokonaj klasyfikacji kosztów ze względu na sposób ich reagowania na zmiany rozmiaru działalności. Zadanie 3 Poniżej wyszczególniono koszty amortyzacji, jakie ponosić może w ciągu roku przedsiębiorstwo produkcyjne. Zakwalifikuj każdą z pozycji kosztów odpowiednio do kosztów stałych bądź zmiennych. L.p. Koszty KS KZ 1 Amortyzacja budynku zarządu obliczona metodą liniową 2 3 Amortyzacja oprogramowania komputerowego używanego przy produkcji liczona metodą degresywną Amortyzacja samochodu używanego do dostarczania wyrobów klientom liczona metodą progresywną 4 Amortyzacja kopiarki produkcyjnej liczona metodą naturalną Zadanie 4 Określ charakter kosztu (stały i zmienny), jeżeli wielkość produkcji i koszty kształtują się następująco: Produkcja Koszty (w zł) (w szt.) A B C D E 1000 1000 1000 1000 1000 1000 2000 1000 2000 2200 1000 1800 3000 1000 3000 3400 1200 2600 4000 1000 4000 4600 1200 3400 5000 1000 5000 5800 1400 4200 Ponadto określ jak będzie zmieniać się koszt jednostkowy. 2
Zadanie 5 W dziale rachunkowości przedsiębiorstwa "Karton" sp. z o.o. zestawiono następujące dane o rozmiarze produkcji (opakowania kartonowe) w ostatnich sześciu miesiącach i o ponoszonych przy tej produkcji całkowitych kosztach energii elektrycznej zużywanej w przedsiębiorstwie (rozmiar działalności przedsiębiorstwa mierzy się w firmie liczbą godzin pracy maszyn): Miesiąc Rozmiar działalności Całkowity koszt energii (liczba maszynogodzin) (zł) Styczeń 2 150 225 000 Luty 1 850 215 000 Marzec 2 300 229 000 Kwiecień 2 050 222 000 Maj 1 700 211 000 Czerwiec 2 250 227 000 12 300 Na podstawie powyższego zestawienia należy wyodrębnić koszt stały i koszty zmienne spośród kosztów energii elektrycznej zużywanej w przedsiębiorstwie. Zadanie 6 W pierwszym półroczu 201A r. wielkość produkcji i koszty całkowite Spółki ABC przedstawiały się następująco: Wyszczególnienie Wielkość produkcji (szt.) Koszty całkowite (zł) Styczeń 50 480 Luty 80 615 Marzec 50 520 Kwiecień 60 550 Maj 60 510 Czerwiec 70 560 Stosując metodę dwóch punktów oszacować przypuszczalną wielkość kosztów całkowitych w lipcu, jeśli wielkość produkcji planuje się wówczas na poziomie 75 szt. 3
Zadanie 7 Wielkości produkcji oraz pełne koszty wytworzenia w Spółce produkującej filtry powietrza do samochodów kształtowały się w okresie styczeń - czerwiec bieżącego roku następująco: Wyszczególnienie Wielkość produkcji (szt.) Koszty całkowite (zł) Styczeń 5.050 138.100 Luty 5.170 140.450 Marzec 5.210 141.190 Kwiecień 5.180 140.600 Maj 5.260 142.300 Czerwiec 5.230 141.670 Na podstawie powyższych danych należy obliczyć: 1. jednostkowe koszty zmienne; 2. koszty stałe; 3. koszty przeciętne dla wielkości produkcji x = 5.200 szt. Do szacowania kosztów należy zastosować metodę dwóch punktów. Zadanie 8 Firma Q poniosła w sierpniu następujące koszty (w zł): 1. 5.000 - klimatyzacja biur, 2. 5.000 - podatek od nieruchomości, (budynek wydziału produkcyjnego) 3. 10.000 - amortyzacja ciężarówek używanych do dostarczania klientom wyrobów, 4. 3.000 - koszty reklamy wytwarzanych wyrobów, 5. 14.000 - wartość zużytych materiałów; z tego 9.000 to materiały bezpośrednio produkcyjne, 3.000 to materiały pośrednio związane z produkcją i 2.000 to wartość materiałów zużytych na zabezpieczenie transportu wyrobów gotowych do odbiorców. 6. 4.000 wynagrodzenia pracowników produkcyjnych, 7. 1.000 usługi telekomunikacyjne. Oblicz koszty produktu i okresu oraz koszty pośrednie i bezpośrednie 4
Zadanie 9 W czerwcu 2015 roku zgromadzono następujące dane o różnych kosztach poniesionych w firmie Verb sp. z o.o.: 1. Zużyto materiały za 12.000 zł. W tej kwocie mieszczą się materiały bezpośrednio produkcyjne za 10.000 zł, materiały pośrednio związane z produkcją za 1.000 zł, oraz materiały zużyte w administracji firmy. 2. Koszty energii wyniosły w czerwcu 2.000 zł. W produkcji zużyto energii za 1.600 zł, a w budynkach zarządu za 400 zł. 3. Koszty usług obcych wyniosły 1.000 zł. Z tego 200 zł to koszt drobnych napraw maszyn produkcyjnych, 300 zł to koszt połączeń telekomunikacyjnych a 500 zł to koszt transportu wyrobów do odbiorców dokonanego przez firmy przewozowe. 4. Wynagrodzenia za czerwiec wyniosły brutto 4.000 zł. Na tę kwotę składają się wynagrodzenia pracowników bezpośrednio produkcyjnych - 2.500 zł, wynagrodzenia pracowników pośrednio związanych z produkcją 600 zł, wynagrodzenia pracowników administracji 700 zł i 200 zł to wynagrodzenia pracowników działu sprzedaży. 5. Świadczenia na rzecz pracowników wyniosły 50% wynagrodzeń brutto. 6. Amortyzacja składników majątku trwałego za miesiąc czerwiec wyniosła 8.000 zł. Na tę kwotę złożyła się amortyzacja składników wykorzystywanych w produkcji 6.000 zł, amortyzacja budynków biurowych 1.200 zł oraz amortyzacja pojazdu wykorzystywanego do dostarczania wyrobów odbiorcom 800 zł. Należy dokonać rozliczenia tych kosztów w celu ustalenia kosztów produktu i kosztów okresu oraz koszty pośrednie i bezpośrednie. Zadanie 10 Wydawnictwo Szkoły Biznesu posiada własną drukarnię i wydaje podręcznik przede wszystkim dla studentów zainteresowanych problematyką zarządzania firmą. Wybierz odpowiedni termin kosztów, który najlepiej opisuje koszty zaistniałe w danej konkretnej sytuacji Wydawnictwa. Poszczególne pozycje kosztów mogą być określane przez kilka terminów w zależności od przyjętego kryterium. Dysponujesz następującymi terminami kosztów: koszty stałe, koszty zmienne; 5
koszty okresu, koszty produktu; koszty alternatywne; koszty przesądzone; koszty podstawowe, koszty przerobu. 1. Wydawnictwo wydało podręcznik Rachunkowość finansowa, który jest rozpowszechniany wśród studentów szkoły. Papier zużyty do wydrukowania podręcznika stanowi materiał bezpośredni i jest zakwalifikowany jako koszty... Określając zachowanie się kosztów względem wielkości wydanych książek, papier można także zakwalifikować jako koszty... 2. Autor podręcznika zamiast dokonywać poprawy tekstu mógłby w tym czasie udzielać konsultacji w firmie rachunkowej, gdzie złożono mu stosowną ofertę. Wynagrodzenie, jakie uzyskałby za udzielania konsultacji w firmie, stanowiłoby dla niego koszty... 3. Amortyzacja (liczona za pomocą stawki równomiernej) środków trwałych i wyposażenia zużytego do drukowania będzie zakwalifikowana w Wydawnictwie jako koszty... chociaż amortyzacja środków trwałych i wyposażenia używanego przez firmę w procesie sprzedaży czy też w administrowaniu będzie zakwalifikowana do kosztów... Natomiast jeśli rozpatrywać zachowanie się kosztu, amortyzacja stanowi koszt... 4. Koszty... znane są również jako koszty zapasów, które następnie przekazywane są do procesu produkcji, stając się produkcją w toku, po czym przekształcają się w wyrób gotowy, a w momencie sprzedaży wyrobu stają się częścią kosztu własnego sprzedaży i wchodzą do sprawozdania Rachunek zysków i strat. 5. Płace otrzymane przez dyrektora Wydawnictwa będą zakwalifikowane jako koszty... w momencie sporządzania sprawozdania Rachunek zysków i strat i będą stanowiły koszty czasu, w którym powstały. 6. Łącząc razem koszty robocizny bezpośredniej z kosztami wydziałowymi w procesie drukowania książki, otrzymamy koszty... 7. Papier i inne materiały używane w produkcji książki w połączeniu z kosztami robocizny bezpośredniej stanowią koszty... 6
8. Wydawnictwo sprzedaje książki przez swoich agentów, płacąc im prowizję od każdej sprzedanej książki. Wynagrodzenia te będą stanowiły dla Wydawnictwa koszty... Biorąc pod uwagę zachowanie się kosztów względem rozmiarów działalności, będą to koszty... 9. Koszty są klasyfikowane w różny sposób. Miesięczny czynsz płacony za dzierżawę budynku drukarni wynosi 2000 zł. Czynsz ten stanowi koszt wydziałowy. Rozpatrując zachowanie się kosztów, będzie to koszt... Czynsz ten będzie również zakwalifikowany jako... oraz jako część kosztów... Zadanie 11 Firma A zakupiła trzy lata temu maszynę produkcyjną za 6.000 zł. Obecnie musi wymienić maszynę na nową, kupując nowy model nr 106 za 7.000 zł lub model nr 104 za 6.800 zł. Zarząd firmy po rozważeniu różnych kosztów decyzyjnych postanowił zakupić model nr 104. Oblicz koszty, które brał pod uwagę zarząd firmy, podejmując decyzję zakupu: koszt różnicujący; koszt przesądzony; koszt alternatywny. Zadanie 12 Które z poniższych kosztów są kontrolowalne przez kierownictwo wydziału produkcyjnego: 1. cena zapłacona za materiały; 2. opłata za zajmowany teren; 3. zużyte surowce; 4. elektryczność zużyta przez maszyny; 5. amortyzacja maszyn; 6. płace bezpośrednie; 7. ubezpieczenie maszyn; 7
Zadanie 13 Poniższe zestawienie sporządzono na podstawie danych firmy przemysłowej, zaczerpniętych z ksiąg ubiegłego roku (w zł). 1 stycznia 31 stycznia materiały bezpośrednie 16.400 18.300 produkcja w toku 19.100 17.700 zapas wyrobów 7.300 8.500 zużycie materiałów bezpośrednich 0 86.600 koszt wyrobów sprzedanych 0 301.000 Oblicz: 1. koszt wytworzenia wyrobów gotowych 2. koszty wytwarzania poniesione w roku 3. wartość zakupionych materiałów bezpośrednich w ciągu roku. Zadanie 14 Uzupełnij brakujące dane w czterech, podanych niżej, przypadkach (w zł): 1. 2. 3. 4. zużycie materiałów bezpośrednich 7.000 9.000 6.000 8.000 wynagrodzenia bezpośrednie 2.000 4.000 3.000 koszty wydziałowe 10.000 7.000 21.000 koszty wytwarzania razem 25.000 18.000 zapasy na początek okresu (prod. w toku) 1.000 2.000 zapasy na koniec okresu (prod. w toku) 4.000 3.500 2.000 koszt wytworzenia wyrobów gotowych 18.000 16.000 31.500 sprzedaż 25.000 40.000 30.000 50.000 wyroby gotowe na początku okresu 6.000 7.000 9.000 wyroby dostępne do sprzedaży wyroby gotowe na koniec okresu 9.000 4.000 5.000 7.000 koszt wyrobów sprzedanych 26.500 18.000 marża brutto koszty okresu 6.000 10.000 zysk brutto 5.500 3.000 8
Zadanie 15 Poniżej przedstawiono dane (w zł) z dwóch niezależnych rachunków wyników. Miejsca puste zawierają brakujące dane. pozycja A B sprzedaż 50.000 40.000 wyroby gotowe (Sp) 7.000 2.500 produkcja w toku (Sp) 5.500 3.500 zużycie surowca 12.000 9.000 robocizna 11.000 koszty wydziałowe 9.000 10.000 produkcja w toku (Sk) 9.000 5.000 koszt wyrobów wytworzonych 29.000 wyroby gotowe (Sk) 9.000 koszt wyrobów sprzedanych 19.500 marża brutto koszty ogólne 12.000 zysk 8.500 Wypełnij pominięte dane. Zadanie 16 W bieżącym okresie wytworzono 20.000 sztuk wyrobów gotowych, których rzeczywisty koszt wytworzenia (cena ewidencyjna) wyniósł 400.000 zł (koszt jednostkowy wytworzenia wyrobu gotowego był taki sam jak w poprzednim okresie). Koszty zarządu wyniosły 70.000 zł, a koszty sprzedaży 10.000 zł. Sprzedano na kredyt kupiecki 50% posiadanych wyrobów po cenie zbytu 30 zł, wystawiając fakturę VAT (22%) płatną przelewem w ciągu 10 dni. Należy: 1. Odtworzyć zapisy na kontach: Wyroby gotowe, zaznaczając stan początkowy (18.000 zł) oraz zmiany związane z przychodem wyrobów gotowych do magazynu, 9
Koszty zarządu i Koszty sprzedaży odzwierciedlające poniesione koszty w danym okresie. 2. Przedstawić według logicznej kolejności ewidencję sprzedaży wyrobów gotowych, formułując odpowiednio treść operacji gospodarczych. 3. Obliczyć wynik na sprzedaży. Zadanie 17 W bieżącym okresie wytworzono 1.000 sztuk wyrobów gotowych, których rzeczywisty koszt wytworzenia wyniósł 200.000 zł; wartość produkcji w toku na koniec okresu oszacowano na 18.000 zł. Koszty zarządu wyniosły 45.000 zł, a koszty sprzedaży 15.000 zł. Sprzedano na kredyt kupiecki 60% posiadanych wyrobów po cenie zbytu 350 zł, wystawiając fakturę VAT (22%), płatną przelewem w ciągu 10 dni. Należy: 1. Odtworzyć zapisy na kontach: Produkcja podstawowa, Koszty zarządu i Koszty sprzedaży odzwierciedlające poniesione koszty w danym okresie. 2. Przedstawić według logicznej kolejności ewidencję sprzedaży wyrobów gotowych, formułując odpowiednio treść operacji gospodarczych. 3. Obliczyć wynik na sprzedaży. 10
Zadanie 18 Dane wyjściowe: Koszty produkcji zmienne 30 zł/szt; stałe 250.000 zł rocznie. Koszty ogólnozakładowe i sprzedaży: 70.000 zł rocznie. Cena sprzedaży 45 zł/szt. Produkcja, sprzedaż i zapasy w sztukach: okres 1 okres 2 okres 3 Stan początkowy zapasów (szt) - 12.000 7.000 Produkcja (szt.) 32.000 25.000 21.000 Sprzedaż (szt.) 20.000 30.000 28.000 Stan końcowy zapasów (szt) 12.000 7.000 - Polecenie: Ustalić wynik finansowy oraz wartość zapasów produkcji w każdym z trzech okresów, stosując: rachunek kosztów pełnych; rachunek kosztów zmiennych; oraz porównać i zinterpretować efekty obliczeń. Zadanie 19 W przedsiębiorstwie zaplanowano na trzy najbliższe okresy produkcję pewnego wyrobu w ilości 1.000 sztuk na okres. Jednostkowy koszt zmienny wyrobu to 10 zł/szt. Koszty stałe wytworzenia wyrobów to 6.000 zł/okres. Koszty ogólnozakładowe i sprzedaży wynoszą 2.000 zł na okres. W pierwszych dwóch okresach wyprodukowano zgodnie z planem po 1.000 szt wyrobów spodziewając się sprzedawać te wyroby po 20 zł/szt. Okazało się jednak, że w każdym z dwóch pierwszych okresów udało się sprzedać tylko po 500 sztuk produktu. Kierownictwo przedsiębiorstwa zdecydowało w związku z tym w trzecim okresie o 11
zaniechaniu produkcji i wysprzedaży zgromadzonych zapasów po cenie 13 zł/szt. Cały zgromadzony zapas znalazł nabywców po obniżonej cenie. Należy sporządzić rachunek wyników za każdy okres oraz wycenić wartość zapasu produkcyjnych stosując: rachunek kosztów pełnych rachunek kosztów zmiennych następnie porównać i zinterpretować wyniki. Zadanie 20. W spółce ABC produkcja przebiega w dwóch fazach realizowanych na odrębnych wydziałach. W dziale przygotowawczym powstaje półprodukt A, natomiast w dziale montażowym, po procesie dodatkowej przeróbki, powstaje wyrób X. W lipcu 201X r. zebrano dane zawarte w poniższej tabeli: Dział przygotowawczy Dział montażowy produkcja w toku, 1 lipca (szt.) 0 0 produkcja rozpoczęta w lipcu (szt.) 128000 120000 produkcja w toku, 31 lipca (szt.) 8000 10000 materiały bezpośrednie (zł) 200000 110000 koszty przerobu (zł) 49600 58000 Dodatkowo wiadomo, że: - materiały bezpośrednie na wydziale przygotowawczym są zużywane w całości na początku procesu produkcyjnego, natomiast materiały bezpośrednie wykorzystywane na wydziale montażowym (opakowania) są zużywane w całości na końcu tego procesu, - koszty przerobu są ponoszone systematycznie w obu fazach produkcyjnych, - półprodukty A stanowiące produkcję w toku wydziału przygotowawczego są ukończone w połowie, licząc według kosztów przerobu, - niezakończone, na wydziale montażowym, wyroby X są przerobione w trzech piątych. Polecenie: Ustal jednostkowy koszt wytworzenia wyrobów gotowych, niezakończonych, produkcji zakończonej oraz niezakończonej obu wydziałów. 12
Zadanie 21. Dane dotyczące produkcji w toku na początek sierpnia, w spółce ABC, pochodzą z poprzedniego zadania. Poniżej przedstawiono obserwacje z miesiąca sierpnia 201X r. Dział przygotowawczy Dział montażowy wyroby rozpoczęte w sierpniu (szt.) 120000? produkcja w toku, 31 sierpnia (szt.) 10000 8000 materiały bezpośrednie (zł) 180000 132000 koszty przerobu (zł) 65000 71400 Dodatkowo wiadomo, że: - sposób ponoszenia kosztów przerobu i materiałowych na obu wydziałach nie zmienił się w stosunku do lipca, - produkcja niezakończona wydziału przygotowawczego jest przerobiona w 80%, - produkcja niezakończona wydziału montażowego jest zaawansowana w 70%. Polecenie: Ustal jednostkowy koszt wytworzenia wyrobów gotowych, niezakończonych, produkcji zakończonej oraz niezakończonej obu wydziałów metodą kosztu przeciętnego i metodą kosztu bieżącego okresu. Zadanie 22 Przedsiębiorstwo Carte stosujące rachunek kosztów normatywnych podaje następujące informacje: Dane normatywne: Normatywy kosztów dostosowane są do planowanej miesięcznej produkcji, która wynosi 100 sztuk dziennie. Przyjmuje się, że w miesiącu normatywny okres produkcji wynosi 22 dni robocze. Na wytworzenie jednostki wyrobu potrzebnych jest 16 godzin pracy bezpośredniej opłaconej wg stawki 1,5 zł /godzinę oraz 5 kg materiałów bezpośrednich po 4 zł za kilogram. Budżet kosztów pośrednich (w złotych): koszty stałe 29 040 koszty zmienne 39 600 razem 68 640 13
Dane rzeczywiste: W ciągu miesiąca września przepracowano 20 dni roboczych i wyprodukowano 2080 sztuk wyrobów. Zarejestrowano koszty ich wytworzenia (w złotych): materiały bezpośrednie: (5,1 kg/szt po 3,9 zł/kg) 41 371,2 płace bezpośrednie: (32 860 godzin po 1,52 zł/godz) 49 947,2 koszty stałe 29 300 koszty pośrednie zmienne 39 065 razem koszty 159 683,4 Polecenie: Przeprowadź przyczynową analizę odchyleń. 14