Prawo Sądowe. Koszty i op³aty w postêpowaniach administracyjnych i postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym

Prawo Sądowe Koszty i op³aty w postêpowaniach administracyjnych i postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym

Polecamy nasze publikacje z tego zakresu: KODEKS POSTÊPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO. POSTÊPOWANIE EGZEKUCYJNE W ADMINISTRACJI. PRAWO O POSTÊPOWANIU PRZED S DAMI ADMINISTRACYJNYMI. AKTY WYKONAWCZE, wyd. 2 Edycja S¹dowa Janusz Borkowski (wprowadzenie) KODEKS POSTÊPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO, wyd. 19 Teksty Ustaw Becka KODEKS POSTÊPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO Z WPROWADZENIEM, wyd. 17 Twoje Prawo Roman Hauser, Andrzej Skoczylas, Zbigniew Leoñski POSTÊPOWANIE EGZEKUCYJNE W ADMINISTRACJI. KOMENTARZ, wyd. 3 Komentarze Becka

Koszty i op³aty w postêpowaniach administracyjnych i postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym Pod redakcj¹ Anny Treli i Mariusza Swory

Autorzy poszczególnych czêœci opracowania: dr Anna Trela, dr Mariusz Swora: 3.3., 3.4., 3.5., 3.6., 3.7., 3.8., 3.9., 3.10. dr Anna Trela, dr Katarzyna Celiñska-Grzegorczyk: 3.1. dr Anna Trela, mgr Maria Grzymis³awska-Cybulska: 3.11., 3.12., 3.13. dr Katarzyna Celiñska-Grzegorczyk: 1.1., 1.2.1., 1.2.3., 1.5., 2.1., 2.2., 2.3., 2.8., 2.10., 3.2. dr Katarzyna Celiñska-Grzegorczyk, dr Artur Gill: 1.2.4., 1.2.5. dr Artur Gill: 1.2.6. dr Dominik M¹czyñski: 1.3., 1.4. mgr Maria Grzymis³awska-Cybulska: 2.4., 2.5., 2.6., 2.7., 2.9. Redakcja: Monika Paw³owska Wydawnictwo C. H. Beck 2007 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Gen. Zaj¹czka 9, 01-518 Warszawa Sk³ad i ³amanie: Krzysztof Biesaga Druk i oprawa: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa ISBN 978-83-7483-711-8

Spis treœci Spis Wprowadzenie... treœci Wykaz skrótów... Literatura... XI XV XVII Czêœæ pierwsza. Koszty i op³aty w postêpowaniach:administracyjnym, podatkowym, egzekucyjnym w administracji i w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym Rozdzia³ 1. Koszty i op³aty w postêpowaniu administracyjnym i podatkowym... 3 1.1. Uwagi wprowadzaj¹ce. Zasady ogólne postêpowania administracyjnego a ustalanie kosztów tego postêpowania... 3 1.2. Koszty postêpowania administracyjnego... 10 1.2.1.Wprowadzenie... 10 1.2.2. Sk³adniki kosztów postêpowania administracyjnego... 12 1.2.3. Podmioty zobowi¹zane do ponoszenia kosztów postêpowania... 22 1.2.4. Zwolnienie od obowi¹zku ponoszenia kosztów... 28 1.2.5. Rozstrzyganie o kosztach pomiêdzy stronami postêpowania... 30 1.2.6.Wp³yw uiszczenia kosztów na tok postêpowania... 31 1.3. Koszty w postêpowaniu podatkowym... 33 1.4. Op³aty w postêpowaniu administracyjnym i podatkowym... 35 1.4.1. Istota i rodzaje op³at ponoszonych w toku postêpowania... 35 1.4.2. Skutki nieuiszczenia op³at w ogólnym postêpowaniu administracyjnym i w postêpowaniu podatkowym... 40 1.4.2.1. Ogólne postêpowanie administracyjne... 40 1.4.2.2. Postêpowanie podatkowe... 40 1.4.3. Op³ata skarbowa... 42 1.4.3.1. Reforma op³aty skarbowej... 42 1.4.3.2. Przedmiot op³aty skarbowej... 42 1.4.3.3. Zakres podmiotowy op³aty skarbowej... 47 1.4.3.4. Obowi¹zek uiszczenia op³aty skarbowej... 49 1.4.3.5. Tryb uiszczenia op³aty skarbowej... 50

VI Spis treœci 1.4.4. Op³ata administracyjna... 51 Rozdzia³ 2. Koszty i op³aty w postêpowaniu egzekucyjnym w administracji... 52 2.1. Uwagi wprowadzaj¹ce... 52 2.1.1. Zakres przedmiotowy ustawy... 52 2.1.2. Pojêcie postêpowania egzekucyjnego w administracji... 53 2.1.3. Pojêcie obowi¹zku poddanego egzekucji... 54 2.1.4. Podmioty bior¹ce udzia³ w postêpowaniu egzekucyjnym... 54 2.1.5. Koszty w postêpowaniu egzekucyjnym w administracji... 57 2.2. Funkcje kosztów postêpowania egzekucyjnego... 58 2.2.1. Funkcja fiskalna kosztów postêpowania egzekucyjnego w administracji... 58 2.2.2. Funkcja pozafiskalna kosztów postêpowania egzekucyjnego w administracji... 59 2.3. Rola zasad ogólnych w ustalaniu kosztów postêpowania... 60 2.3.1. Uwagi wprowadzaj¹ce... 60 2.3.2. Charakter postêpowania egzekucyjnego w administracji... 61 2.3.3. Zasada stosowania œrodków egzekucyjnych okreœlonych w ustawie... 61 2.3.4. Zasada proporcjonalnoœci... 62 2.3.5. Zasada zagro enia... 63 2.3.6. Zasady postêpowania egzekucyjnego w administracji a zasady KPA... 63 2.4. Koszty egzekucyjne... 64 2.4.1. Op³aty w egzekucji nale noœci pieniê nych... 64 2.4.1.1. Charakter op³at w egzekucji nale noœci pieniê nych... 64 2.4.1.2. Wysokoœæ op³at za czynnoœci egzekucyjne... 66 2.4.1.3. Op³aty stosunkowe... 68 2.4.1.4. Op³aty sta³e... 69 2.4.1.5. Op³ata manipulacyjna... 69 2.4.1.6. Powstanie obowi¹zku uiszczenia op³at za czynnoœci egzekucyjne... 70 2.4.1.7. Zasady pobierania op³at za czynnoœci egzekucyjne dotycz¹ce nale noœci pieniê nych... 72 2.4.2. Op³aty w egzekucji nale noœci niepieniê nych... 72 2.4.2.1. Charakter op³at w egzekucji nale noœci niepieniê - nych... 72 2.4.2.2. Wysokoœæ op³at za czynnoœci egzekucyjne... 73 2.4.2.3. Powstanie obowi¹zku uiszczenia op³at... 74 2.4.3. Op³ata komornicza... 75 2.5. Wydatki w postêpowaniu egzekucyjnym w administracji... 76 2.6. Podmiot zobowi¹zany do uiszczenia kosztów egzekucyjnych... 78 2.7. Roz³o enie na raty i umorzenie kosztów egzekucyjnych... 81 2.7.1. Roz³o enie na raty kosztów egzekucyjnych... 81

Spis treœci VII 2.7.2. Umorzenie kosztów egzekucyjnych... 83 2.8. Rozstrzyganie o kosztach postêpowania zagadnienia procesowe... 85 2.8.1. Zastosowanie przepisów KPA w zakresie ustalania kosztów postêpowania egzekucyjnego w administracji... 85 2.8.2. Postanowienie w sprawie kosztów egzekucyjnych... 86 2.8.3. Zaskar alnoœæ postanowienia w sprawie kosztów egzekucyjnych w toku instancji... 88 2.9. Zbieg egzekucji a koszty postêpowania... 91 2.10. Dopuszczalnoœæ skargi do s¹du administracyjnego na postanowienia wydane w postêpowaniu egzekucyjnym... 95 Rozdzia³ 3. Koszty i op³aty w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym... 97 3.1. Uwagi wprowadzaj¹ce... 97 3.2. Dopuszczalnoœæ skargi do s¹du administracyjnego... 100 3.3. Pojêcie kosztów postêpowania w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym... 107 3.4. Op³aty s¹dowe... 109 3.4.1. Wpisy... 109 3.4.1.1. Pojêcie wpisu i rodzaje wpisów... 109 3.4.1.2. Ustalenie wysokoœci wpisu stosunkowego... 111 3.4.1.3. Charakter i wysokoœæ wpisu od skargi kasacyjnej... 112 3.4.2. Op³ata kancelaryjna... 113 3.5. Wydatki... 114 3.6. Koszty zwi¹zane z udzia³em strony w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym... 118 3.6.1. Koszty postêpowania prowadzonego przez stronê osobiœcie lub przez pe³nomocnika niebêd¹cego profesjonalist¹... 118 3.6.2. Koszty zwi¹zane z dzia³aniem strony przez profesjonalnego pe³nomocnika... 120 3.7. Zwolnienie od kosztów s¹dowych... 125 3.7.1. Zwolnienie ustawowe... 125 3.7.2. Inne rodzaje zwolnieñ... 128 3.8. Zasady ponoszenia kosztów postêpowania... 130 3.8.1. Termin oraz sposób uiszczania wpisu... 130 3.8.2. Uiszczanie wpisu przez adwokatów i radców prawnych... 134 3.8.3. Zwrot wpisu... 136 3.9. Zwrot kosztów postêpowania miêdzy stronami postêpowania... 139 3.9.1. Zasady dotycz¹ce zwrotu kosztów pomiêdzy stronami postêpowania... 139 3.9.2. Zwrot kosztów w postêpowaniu przed s¹dem I instancji... 140 3.9.3. Zwrot kosztów w postêpowaniu kasacyjnym... 144

VIII Spis treœci 3.10. Umorzenie, odroczenie oraz roz³o enie na raty nale noœci z tytu³u nieuiszczonych kosztów s¹dowych oraz grzywien orzeczonych w postêpowaniu przed s¹dami administracyjnymi... 146 3.11. Prawo pomocy... 148 3.11.1. Istota i zakres prawa pomocy... 148 3.11.2. S¹d oraz referendarz s¹dowy zakres w³aœciwoœci oraz rodzaje rozstrzygniêæ podejmowanych w przedmiocie prawa pomocy... 155 3.11.3. Forma i termin sk³adania wniosku o przyznanie prawa pomocy... 160 3.11.3.1. Forma wniosku o przyznanie prawa pomocy... 160 3.11.3.2. Moment z³o enia wniosku o przyznanie prawa pomocy... 163 3.11.3.3. Dopuszczalnoœæ powtórnego z³o enia wniosku o przyznanie prawa pomocy... 169 3.11.3.4. Inne aspekty proceduralne zwi¹zane ze sk³adaniem wniosku o przyznanie prawa pomocy... 170 3.12. Wniosek o przyznanie prawa pomocy osobom fizycznym... 172 3.12.1. Treœæ wniosku... 172 3.12.2. Podstawy przyznania prawa pomocy osobie fizycznej... 177 3.13. Wniosek o przyznanie prawa pomocy osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym nieposiadaj¹cym osobowoœci prawnej... 183 3.13.1. Treœæ wniosku... 183 3.13.2. Podmioty sk³adaj¹ce wniosek na druku PPPr. Podstawy przyznania prawa pomocy... 190 Czêœæ druga. Akty prawne A. Koszty i op³aty w postêpowaniu administracyjnym i podatkowym... 201 1. Ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks postêpowania administracyjnego. (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) wyci¹g... 201 2. Ustawa z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) wyci¹g... 203 3. Ustawa z 16.11.2006 r. o op³acie skarbowej (Dz.U. Nr 225, poz. 1635)... 205 4. Dekret z 26.10.1950 r. o nale noœciach œwiadków, bieg³ych i stron w postêpowaniu s¹dowym (Dz.U. Nr 49, poz. 445 ze zm.)... 213 B. Koszty i op³aty w postêpowaniu egzekucyjnym w administracji... 219 1. Ustawa z 17.6.1966 r. o postêpowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) wyci¹g... 219

Spis treœci IX 2. Rozporz¹dzenie Ministra Finansów z 27.11.2001 r. w sprawie wysokoœci kosztów upomnienia skierowanego przez wierzyciela do zobowi¹zanego przed wszczêciem egzekucji administracyjnej (Dz.U. Nr 137, poz. 1543)... 227 3. Rozporz¹dzenie Ministra Finansów z 22.11.2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postêpowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. Nr 137, poz. 1541 ze zm.) wyci¹g... 229 C. Koszty w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym... 231 1. Ustawa z 30.8.2002 r. Prawo o postêpowaniu przed s¹dami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) wyci¹g... 231 2. Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 16.12.2003 r. w sprawie wysokoœci oraz szczegó³owych zasad pobierania wpisu w postêpowaniu przed s¹dami administracyjnymi (Dz.U. Nr 221, poz. 2193)... 245 3. Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 16.12.2003 r. w sprawie wysokoœci op³at kancelaryjnych pobieranych w sprawach s¹dowoadministracyjnych (Dz.U. Nr 221, poz. 2192)... 249 4. Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 16.12.2003 r. w sprawie okreœlenia wzoru i sposobu udostêpnienia urzêdowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy w postêpowaniu przed s¹dami administracyjnymi oraz sposobu dokumentowania stanu maj¹tkowego, dochodów lub stanu rodzinnego wnioskodawcy (Dz.U. Nr 227, poz. 2245)... 251 5. Rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci z 28.9.2002 r. w sprawie op³at za czynnoœci adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Pañstwa kosztów nieop³aconej pomocy prawnej udzielonej z urzêdu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.)... 253 6. Rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci z 28.9.2002 r. w sprawie op³at za czynnoœci radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Pañstwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcê prawnego ustanowionego z urzêdu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.)... 263 7. Rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci z 2.12.2003 r. w sprawie wynagrodzenia za czynnoœci doradcy podatkowego w postêpowaniu przed s¹dami administracyjnymi oraz szczegó³owych zasad ponoszenia kosztów pomocy prawnej udzielonej przez doradcê podatkowego z urzêdu (Dz.U. Nr 212, poz. 2075)... 273 8. Rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci z 2.12.2003 r. w sprawie op³at za czynnoœci rzeczników patentowych (Dz.U. Nr 212, poz. 2076)... 275 9. Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 16.12.2003 r. w sprawie szczegó³owych zasad i trybu umarzania, odraczania i rozk³adania na raty oraz cofania odroczenia lub roz³o enia na raty nieuiszczonych nale noœci s¹dowych orzeczonych w postêpowaniu przed s¹dem administracyjnym (Dz.U. Nr 221, poz. 2194)... 281

X Spis treœci Czêœæ trzecia. Orzecznictwo (tezy wybrane) A. Koszty i op³aty w postêpowaniu administracyjnym i podatkowym... 287 B. Koszty i op³aty w postêpowaniu egzekucyjnym w administracji... 289 C. Koszty i op³aty w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym... 291 Czêœæ czwarta. Wzory formularzy 1. Wzór urzêdowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej... 315 2. Wzór formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy osobie prawnej lub innej jednostce organizacyjnej nieposiadaj¹cej osobowoœci prawnej... 319

Wprowadzenie Wprowadzenie Problematyka kosztów i op³at w postêpowaniach administracyjnych i w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym nie by³a do tej pory przedmiotem odrêbnego opracowania w literaturze z zakresu postêpowania administracyjnego. Do koniecznoœci podjêcia próby kompleksowego omówienia tak okreœlonego tematu przekonuje przynajmniej kilka powodów. Przede wszystkim, nale y zauwa yæ, e zagadnienia dotycz¹ce kosztów i op³at w postêpowaniach administracyjnych oraz w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym rozproszone s¹ w komentarzach, artyku³ach i glosach. Wypowiedzi te, niezmiernie wa ne dla teorii, jak i praktyki postêpowania administracyjnego oraz s¹dowoadministracyjnego nie u³atwiaj¹ zainteresowanemu czytelnikowi uzyskania pe³nego ich obrazu. Innym wa nym czynnikiem, który wskazuje na koniecznoœæ podjêcia takiego wysi³ku jest tak e to, e problematyka kosztów i op³at jest przedmiotem bogatego orzecznictwa s¹dów administracyjnych, powszechnych, a tak e Trybuna³u Konstytucyjnego. Oprócz wypowiedzi doktryny, to w³aœnie orzecznictwo bêdzie podstawowym materia³em badawczym, który zostanie poddany analizie przez autorów niniejszej ksi¹ ki. Spoœród kilkuset orzeczeñ, które w sposób bezpoœredni odnosz¹ siê do kosztów i op³at w postêpowaniach administracyjnych i w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym, autorzy wybrali te orzeczenia, które kszta³tuj¹ liniê orzecznicz¹ i rozstrzygaj¹ istotne kwestie praktyczne. Znaczna czêœæ tych orzeczeñ nie by³a do tej pory publikowana, co tym bardziej œwiadczy o koniecznoœci dokonania szerokiej analizy problemu. Jest wreszcie tak, e obowi¹zek ponoszenia kosztów i uiszczania op³at w postêpowaniach administracyjnych i w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym pozostaje w œcis³ym zwi¹zku z realizacj¹ prawa dostêpu do s¹du oraz z mo liwoœci¹ realizacji interesów stron w postêpowaniach administracyjnych. St¹d te, wstêpne przynajmniej przedstawienie tej e problematyki ma istotne znaczenie z punktu widzenia praw stron w tych e postêpowaniach. Wyodrêbnienie przedmiotowe kwestii op³at i kosztów w tak ró nych postêpowaniach jak postêpowanie administracyjne, podatkowe, egzekucyjne i s¹dowoadministracyjne ma swoje uzasadnienie w za³o eniu, e Czytelnik powinien po zapoznaniu siê z treœci¹ niniejszego opracowania uzyskaæ mo - liwie pe³en obraz problematyki ponoszenia kosztów i op³at, które zwi¹zane s¹ z wystêpowaniem w sprawach administracyjnych na ró nych etapach po-

XII Wprowadzenie stêpowania. Ka dy z owych etapów, a wiêc etap ustalania praw i obowi¹zków stron postêpowania administracyjnego, egzekucji praw i obowi¹zków, a tak e sytuacji sporu pomiêdzy organem administracji publicznej a obywatelem ró ni siê równie, je eli chodzi o zasady ponoszenia kosztów i op³at. Pierwszy rozdzia³ niniejszego opracowania obejmuje problematykê kosztów i op³at w ogólnym postêpowaniu administracyjnym i postêpowaniu podatkowym. Omówienie zagadnieñ z zakresu kosztów i op³at w postêpowaniu podatkowym w ramach tej czêœci opracowania ma swoje uzasadnienie w tym, e ustawodawca w postêpowaniu podatkowym unormowa³ materiê kosztów i op³at w podobny sposób, jak to uczyni³ w ogólnym postêpowaniu administracyjnym. Nie ma wiêc potrzeby dodatkowego wyodrêbniania problematyki kosztów i op³at w postêpowaniu podatkowym, gdy wi¹za³oby siê to z koniecznoœci¹ powtarzania, w znacznej mierze, uwag poczynionych w ramach wczeœniejszej analizy ogólnego postêpowania administracyjnego. W tej czêœci opracowania odniesiono siê równie do wp³ywu ogólnych zasad postêpowania administracyjnego na ca³y tok postêpowania, w szczególnoœci na ustalenie sk³adników kosztów tego postêpowania oraz zasady ich ponoszenia. Autorzy zwrócili tak e uwagê na aspekty proceduralne dotycz¹ce wp³ywu nieuiszczenia kosztów na bieg postêpowania administracyjnego. Dokonali tak e charakterystyki op³at ponoszonych w postêpowaniu administracyjnym oraz podatkowym, poœwiêcaj¹c szczególn¹ uwagê nowym zasadom uiszczania op³aty skarbowej. Warto równie dodaæ, e problematyka zwi¹zana z op³atami w niektórych postêpowaniach odrêbnych (np. koncesyjnym, energetycznym, antymonopolowym) co do zasady podlega regulacji unormowanej w Kodeksie postêpowania administracyjnego. Szczegó³owe jej omówienie wykracza jednak poza zakres niniejszego opracowania. Drugi rozdzia³ opracowania jest poœwiêcony kosztom w postêpowaniu egzekucyjnym w administracji. W pierwszej kolejnoœci analiza kosztów i op³at ponoszonych w ramach tego postêpowania wymaga³a odniesienia siê do istoty postêpowania egzekucyjnego. Autorzy poddali analizie funkcje kosztów w postêpowaniu egzekucyjnym oraz zasady obowi¹zuj¹ce przy ich ustalaniu. Ponadto, wyodrêbnili i scharakteryzowali poszczególne koszty postêpowania ponoszone w ramach egzekucji nale noœci pieniê nych i niepieniê nych. Niezmiernie wa ne z punktu widzenia praktyki pozostaj¹ kwestie dotycz¹ce zbiegu egzekucji, a tak e mo liwoœci wzruszenia orzeczeñ w przedmiocie kosztów w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym. Najszerszy obszar rozwa añ na temat kosztów i op³at zawarty jest w rozdziale trzecim opracowania, obejmuj¹cym postêpowanie s¹dowadministracyjne. Zmiany w zakresie zasad ustalania oraz uiszczania kosztów i op³at, które przynios³a reforma s¹downictwa administracyjnego, s¹ do tej pory Ÿród³em w¹tpliwoœci. W praktyce stosowania prawa rozstrzygaj¹ je s¹dy administracyjne w swoim orzecznictwie. Problematyka ponoszenia kosztów

Wprowadzenie XIII i op³at ³¹czy siê równie z prawem pomocy. Szczegó³owa analiza zasad przyznawania prawa pomocy jest przedmiotem ostatniego rozdzia³u, w którym autorzy analizuj¹ przede wszystkim elementy wniosku o przyznanie prawa pomocy, przes³anki uwzglêdnienia zg³oszonego ¹dania oraz wp³yw momentu z³o enia wniosku na tok postêpowania g³ównego, objêtego skarg¹. Dla wygody czytelnika, w drugiej czêœci ksi¹ ki, zosta³y umieszczone wyci¹gi z aktów prawnych dotycz¹cych postêpowañ administracyjnych i postêpowania s¹dowoadministracyjnego, w zakresie w jakim przepisy tych aktów odnosz¹ siê bezpoœrednio do problematyki kosztów i op³at. Podobne wzglêdy zadecydowa³y o zamieszczeniu w kolejnych czêœciach tez wybranych orzeczeñ s¹dów administracyjnych, powszechnych oraz Trybuna³u Konstytucyjnego. Do udzia³u w napisaniu ksi¹ ki uda³o siê przekonaæ zespó³ teoretyków postêpowania administracyjnego, prawa administracyjnego, prawa finansowego i publicznego prawa gospodarczego z Wydzia³u Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zespó³ ten ³¹czy jednak w sobie jeszcze jedn¹ istotn¹ cechê. Jego cz³onkowie, oprócz zaanga owania w pracê naukow¹, wystêpuj¹ w ró nych rolach procesowych, reprezentuj¹c strony w postêpowaniach administracyjnych i w postêpowaniu s¹dowoadministracyjnym, a tak e wykonuj¹c czynnoœci jako asystenci sêdziego w Wojewódzkim S¹dzie Administracyjnym w Poznaniu. Analiza dokonana przez tak dobrany zespó³ bêdzie tak¹ mamy nadziejê wp³ywa³a zarówno na wartoœæ teoretyczn¹, jak równie praktyczny wymiar opracowania. Ksi¹ ka jest bowiem adresowana do szerokiego krêgu odbiorców, a mianowicie do teoretyków, praktyków s¹downictwa administracyjnego, studentów oraz urzêdników. Zdaj¹c sobie sprawê z trudnoœci, jakie wi¹ ¹ siê z przygotowaniem pierwszego kompleksowego opracowania na temat prawnych aspektów kosztów i op³at w interesuj¹cych nas postêpowaniach, mamy nadziejê, e wywody autorów bêd¹ dobrze s³u y³y adresatom w poruszaniu siê w tak zakreœlonej problematyce. Na koniec pragniemy równie podziêkowaæ za pomoc i yczliwoœæ wszystkim, którzy swoj¹ otwartoœci¹, cierpliwoœci¹ i rad¹ przyczynili siê do powstania niniejszej ksi¹ ki. Szczególne wyrazy podziêkowania chcielibyœmy z³o yæ Kierownikowi Katedry Postêpowania Administracyjnego Wydzia³u Prawa i Administracji UAM w Poznaniu prof. dr hab. Romanowi Hauserowi. Poznañ 2007 Anna Trela, Mariusz Swora

Wykaz skrótów Wykaz 1. ród³a skrótów prawa KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KPA... ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks postêpowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) KSCU... ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach s¹dowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) PodLokU... ustawa z 12.1.1991 r. o podatkach i op³atach lokalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm.) PostEgzAdmU... ustawa z 17.6.1966 r. o postêpowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) PrPostSA... ustawa z 30.8.2002 r. Prawo o postêpowaniu przed s¹dami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) PrUSA... ustawa z 25.7.2002 r. Prawo o ustroju s¹dów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) 2. Publikatory i czasopisma Dz.U.... Dziennik Ustaw MoPod... Monitor Podatkowy MoP... Monitor Prawniczy ONSA... Orzecznictwo Naczelnego S¹du Administracyjnego OSP... Orzecznictwo S¹dów Polskich OTK... Orzecznictwo Trybuna³u Konstytucyjnego PiP... Pañstwo i Prawo Pr.Bank.... Prawo Bankowe Prok. i Pr.... Prokuratura i Prawo PUG... Przegl¹d Ustawodawstwa Gospodarczego

XVI Wykaz skrótów 3. Organy orzekaj¹ce i instytucje ETPC... Europejski Trybuna³ Praw Cz³owieka GUS... G³ówny Urz¹d Statystyczny KRS... Krajowy Rejestr S¹dowy NSA... Naczelny S¹d Administracyjny TK... Trybuna Konstytucyjny WSA... Wojewódzki S¹d Administracyjny 4. Inne skróty post.... postanowienie s.... strona tekst jedn.... tekst jednolity uchw.... uchwa³a wyr.... wyrok zezm.... zezmianami zob.... zobacz

Literatura Literatura Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postêpowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2006. Adamiak B., Borkowski J., Postêpowanie administracyjne i s¹dowoadministracyjne, Warszawa 2006. Babiarz S., Dauter B., Gruszczyñski B., Hauser R., Kabat A., Niezgódka-Medek M., Ordynacja podatkowa Komentarz, Warszawa 2006. Bielski P., Spó³ki handlowe jako przedsiêbiorcy rejestrowi, cz. II, Prawo spó³ek 2001, Nr 3. Bogusz M., Glosa do postanowienia NSA z 16.6.2004 r., sygn. FSK 93/04, MoP 2004, Nr 12. Borkowski J. (red.), Kodeks postêpowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1985. Bukowski T., Rozstrzyganie o kosztach procesu cywilnego, Warszawa 1971. Chróœcielewski W., Tarno J. P., Postêpowanie administracyjne i postêpowanie przed s¹dami administracyjnymi, Warszawa 2004. Chróœcielewski W., Tarno J. P., Postêpowanie administracyjne. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 2002. Cieœlak S., Rygory procesowe w postêpowaniu cywilnym w œwietle zmian KPC wprowadzonych w ycie w 2005 i 2006 r. oraz ustawy o kosztach s¹dowych w sprawach cywilnych, MoP 2006, Nr 18. Dauter B., Prawo pomocy, Przegl¹d Podatkowy 2007, Nr 1. Dauter B., Gruszczyñski B., Kabat A., Niezgódka-Medek M., Prawo o postêpowaniu przed s¹dami administracyjnymi. Komentarz, Kraków 2005. Dawidowicz W., Ogólne postêpowanie administracyjne. Zarys systemu, Warszawa 1962. D¹browski W., Bieg³y w postêpowaniu administracyjnym, Warszawa 1967. Dobosz P., Zasady i tryb ustalania, wymierzania oraz egzekwowania op³at i kosztów w postêpowaniu przed organami administracji publicznej (korelacje pomiêdzy humanitaryzmem a legalizmem), Casus 1999, Nr 14. Dobosz P., Procedury administracyjne, model s¹downictwa administracyjnego a prawo pomocy, w: Polski model s¹downictwa administracyjnego, J. Stelmasiak, J. Niczyporuk, S. Fundowicz (red.), Lublin 2003. Dobosz P., Pojêcie egzekucji administracyjnej, w: J. Niczyporuk, S. Fundowicz, J. Radwanowicz (red.), System egzekucji administracyjnej, Warszawa 2004.

XVIII Literatura Fundowicz S., Egzekucja administracyjna a aksjologia demokratycznego pañstwa prawnego, w: J. Niczyporuk, S. Fundowicz, J. Radwanowicz (red.), System egzekucji administracyjnej, Warszawa 2004. Gill A., Pozycja procesowa strony na etapie wszczêcia postêpowania administracyjnego, RPEiS 2003, z. 2. Gomu³owicz A., Ma³ecki J., Podatki i prawo podatkowe, Warszawa 2006. Gruszecki K., Udzia³ organizacji ekologicznych w postêpowaniu administracyjnym w sprawach ochrony œrodowiska, PiP 2002, z. 2. Grzeœkiewicz W., Egzekucja administracyjna teoria i praktyka z orzecznictwem s¹dowoadministracyjnym, Warszawa 2006. Grzymis³awska-Cybulska M., Zakres podmiotowy i przedmiotowy wniosku o przyznanie prawa pomocy osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym, Zeszyty Naukowe S¹downictwa Administracyjnego 2007, Nr 1. Hauser R., Leoñski Z., Kontrola administracyjnego postêpowania egzekucyjnego przez NSA, PiP 1987, z. 7. Hauser R., Ochrona obywatela w postêpowaniu egzekucyjnym w administracji, Poznañ 1988. Hauser R., Prawo do s¹du, w: Konferencja naukowa: Konstytucja RP w praktyce, Warszawa 1999. Hauser R., Leoñski Z., Skoczylas A., Postêpowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, Warszawa 2005. Hauser R., Skoczylas A., Odpowiednie stosowanie Kodeksu postêpowania administracyjnego w ustawie o postêpowaniu egzekucyjnym w administracji, w: J. Niczyporuk, S. Fundowicz, J. Radwanowicz (red.), System egzekucji administracyjnej, Warszawa 2004. Huchla A., Œwiadczenia, do których stosuje siê Ordynacjê podatkow¹, w: Ksiêga jubileuszowa Profesora Marka Mazurkiewicza. Studia z dziedziny prawa finansowego, prawa konstytucyjnego i ochrony œrodowiska, R. Mastalski (red.), Wroc³aw 2001. Iserzon E., Staroœciak J., Kodeks postêpowania administracyjnego. Komentarz (wzory, teksty, formularze), Warszawa 1970. Jankowski E., Nies³uszne ¹danie kosztów, Rzeczpospolita 2004, Nr 9. Janowicz Z., Kodeks postêpowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1999. Jaœkowska M., Sylwestrzak D., Kustra E., Udzia³ prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz organizacji spo³ecznej w postêpowaniu administracyjnym, w: Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich dzia³ania. Studia i materia³y z konferencji jubileuszowej Profesora Eugeniusza Ochendowskiego, Toruñ 2005. Jaœkowska M., Wróbel A., Kodeks postêpowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2006. Jaworska-Dembska B., Pozycja organizacji spo³ecznych w Kodeksie postêpowania administracyjnego, PiP 1980, z. 11.

Literatura XIX Jendroska J., w: Kodeks postêpowania administracyjnego. Komentarz, J. Borkowski (red.), Warszawa 1985. Jêdrzejewski T., Masternak M., R¹czka P., Administracyjne postêpowanie egzekucyjne, Toruñ 2006. Jêdrzejewski T., R¹czka P., Zobowi¹zany w egzekucji administracyjnej, w: J. Niczyporuk, S. Fundowicz, J. Radwanowicz (red.), System egzekucji administracyjnej, Warszawa 2004. Kêdziora R., Kodeks postêpowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2005. Kidyba A., Kodeks spó³ek handlowych. Komentarz, t. I i II, Kraków 2005. Klat-Górska E., Klat-Wertelecka L., Oznaczenie strony decyzji administracyjnej, Samorz¹d Terytorialny 2004, Nr 7 8. Klat-Wertelecka L., Egzekucja administracyjna z pieniêdzy, w: J. Niczyporuk, S. Fundowicz, J. Radwanowicz (red.), System egzekucji administracyjnej, Warszawa 2004. Kosikowski C., Finanse publiczne w œwietle Konstytucji RP oraz orzecznictwa Trybuna³u Konstytucyjnego (na tle porównawczym), Warszawa 2004. Knysiak-Molczyk H., Prawo pomocy w ustawie z 30.8.2002 r. Prawo o postêpowaniu przed s¹dami administracyjnymi, PS 2003, Nr 11 12. Leoñski Z., Glosa do wyroku NSA z 10.3.1993 r., sygn. IV SA 1234/92, Glosa 1997, Nr 5. aszczyca G., Za alenie w ogólnym postêpowaniu administracyjnym, Kraków 2000. aszczyca G., Marzysz Cz., Matan A., Kodeks postêpowania administracyjnego. Komentarz, t. I, Kraków 2005. Masternak M., Wierzyciel w egzekucji administracyjnej, w: J. Niczyporuk, S. Fundowicz, J. Radwanowicz (red.), System egzekucji administracyjnej, Warszawa 2004. Naworski J. P., Glosa do uchwa³y z 13.9.2000 r., sygn. III CZP 34/00, MoP 2001, Nr 1. Niczyporuk J., Fundowicz S., Radwanowicz J. (red.), System egzekucji administracyjnej, Warszawa 2004. Nowacki J., Odpowiednie stosowanie przepisów prawa, PiP 1964, z. 3. Ofiarski Z., Ustawy: o op³acie skarbowej, o podatku od czynnoœci cywilnoprawnych. Komentarz, Warszawa 2003. Orzechowski R., w:j. Borkowski (red.), Kodeks postêpowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1985. Pokrzywnicki J., Postêpowanie administracyjne. Komentarz-podrêcznik, Warszawa 1948. Przybysz P., Postêpowanie egzekucyjne w administracji, Warszawa 2006. Repel J., Glosa do uchwa³y sk³adu siedmiu sêdziów NSA z 12.10.2005 r., sygn. II OPS 4/05, ZNSA 2006, Nr 1(4).