W8. Metody doboru próby w badaniach rynkowych 1 Wielkość próby a błąd pomiaru Statystyka matematyczna Centralne twierdzenie graniczne-średnia wielkość błędu estymacji jest odwrotnie proporcjonalna do pierwiastka z liczby określającej wielkość próby 2 1
3 Bariery w doborze próby RóŜny poziom błędów dla poszczególnych zjawisk Większość metod statystycznych opracowana dla prostej próby losowej (simple random sample) Trudności z realizacją próby BudŜet badawczy Konieczna wiedza ze statystyki ale równieŝ dotycząca problemu 4 2
Rodzaje prób (schematy doboru próby) Losowe (random) na wybór konkretnej jednostki badacz i ankieter nie maja wpływu dobór obiektywny- moŝna posługiwać się metodami statystycznymi Nielosowe (non-random)- występuje wpływ badacza 5 Imienna próba losowa indywidualni konsumenci, gospodarstwa domowe, instytucje w badaniu business-tobusiness, tytuły prasowe, reklamy konieczne posiadanie operatu losowania (wykazu jednostek) i algorytmu losowania 6 3
Próba adresowa I etap - losowanie adresów gospodarstw domowych II etap - wybór mieszkańca gospodarstwa domowego na respondenta Próba losowa jeŝeli jednakowe prawdopodobieństwo wyboru kaŝdego mieszkańca gospodarstwa domowego 7 Metoda ustalonej ścieŝki (random route) I faza losowanie adresy będące punktem wyjścia doboru respondentów II faza realizowana w terenie: Reguła wyboru mieszkań w bloku Reguła doboru osoby w danym mieszkaniu Kontrola doboru próby (kontroler otrzymuje ten sam adres startowy) 8 4
Próba udziałowa (quota sample) Próba nielosowa Świadoma rezygnacja z metod wnioskowania statystycznego I etap losowanie lokalizacji (miasto, dzielnica) II etap określenie kryteriów i dobór jednostek, które je spełniają (płeć, wiek, oraz jedna z charakterystyk sytuacji społecznej dochód, sytuacja zawodowa, wykształcenie, kryterium konsumenckie znajomość lub korzystanie z określonych produktów lub marek) RóŜnicowanie ankieterów zwiększa heterogoniczność próby skłonność ankieterów do wyboru osób do siebie podobnych 9 Próba celowa Uchwycenie zróŝnicowania wewnątrz zbiorowości, występujących kontrastów, skrajnych poglądów i zachowań Nie upowaŝnia do uogólnienia wyników na całą zbiorowość Wykorzystywana w badaniach jakościowych i pilotaŝowych RóŜne mechanizmy doboru jednostek (np. jak przy próbach udziałowych) 10 5
Dobór wielostopniowy i warstwowanie próby Próba ogólnopolska I stopień losowanie miast i gmin II stopień losowanie wsi w ramach gmin III stopień losowanie jednostek Warstwowanie - podział badanej zbiorowości na podklasy w sposób wyczerpujący i wzajemnie rozłączny. W ramach kaŝdej warstwy dobiera się próbę. Pozwala zachować w próbie udział poszczególnych warstw w zbiorowości 11 Poziom realizacji próby (response rate) Współczynnik realizacji próby stosunek zbadanych jednostek do wielkości próby pomniejszonej zrealizowanej pomniejszonej o liczbę jednostek niewłaściwych RR = Zreal/ (próba- niewł) 12 6
Czynniki wpływające na realizację próby Klimat społeczny wokół badań Jakość agencji badawczych (kwalifikacje, stopień umotywowania ankieterów, Wybór metody badania i jego organizacja 13 Ryzyko - sposoby ograniczenia Niezrealizowanie części próby brak wiedzy na temat części konsumentów, ich postaw i zachowań Łączenie wielu metod badawczych i proponowanie badanym najbardziej wygodnych wariantów Uruchomienie odrębnych procedur badawczych w stosunku do osób, z którymi nie udało się przeprowadzić badania Dolna granica współczynnika musi być uzgodniona między agencją i zleceniodawcą 14 7