Highland Life / Information Pack / Information Pack - English / Accommodation Życie w regionie Highland / Pakiet Informacyjny / Pakiet Informacyjny język polski / Sprawy mieszkaniowe Accommodation Sprawy mieszkaniowe Which type of housing? Co wybrać? Jeśli szukasz swoich czterech kątów, masz do wyboru kilka różnych możliwości: wynajem mieszkań socjalnych wynajem domu lub mieszkania w przystępnej cenie od Rady Regionu (Council) lub spółdzielni mieszkaniowych wynajem domu, mieszkania lub pokoju od prywatnego właściciela zakup własnego domu lub mieszkania. Więcej informacji na stronie Help and Advice (Pomoc i Porady). Highland Housing Options Guide Poradnik mieszkaniowy Regionu Highland Zajrzyj na poniższe strony: Housing Options Guide (Poradnik mieszkaniowy) the Highland Council 'about housing' section (sekcja o sprawach mieszkaniowych Rady Regionu Highland) or visit one of the Highland Council Service Points in person (lub osobiście odwiedź jeden z Punktów Obsługi Klienta Rady Regionu Highland Social Rented housing - Council and Housing Association Housing Wynajem mieszkań socjalnych Lokale oferowane przez Radę Regionu (Council) oraz Spółdzielnie Mieszkaniowe Rada Regionu oraz Spółdzielnie Mieszkaniowe oferują wynajem domów lub mieszkań o dobrym standardzie osobom pochodzącym ze wszystkich społeczności znajdującym się w potrzebie mieszkaniowej. Niektóre z oferowanych lokali przeznaczone są dla osób ze specjalnymi potrzebami (np. mieszkania chronione dla osób starszych lub lokale przystosowane dla osób niepełnosprawnych). Wniosek można złożyć bezpośrednio do Rady Regionu lub Spółdzielni Mieszkaniowych, wypełniając formularz w jednym z biur mieszkaniowych lub w
Punkcie Obsługi Klienta Rady Regionu. Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub potrzebujesz pomocy przy wypełnieniu formularza należy zwrócić się do personelu, który umówi Cię na spotkanie. W razie potrzeby istnieje możliwość uzyskania pomocy tłumacza. Wniosek mieszkaniowy zostanie poddany ocenie i zostaną Ci przyznane punkty pierwszeństwa, których ilość zależy od Twoich potrzeb mieszkaniowych i sytuacji życiowej. Następnie zostaniesz umieszczony/a na liście oczekujących. Oznacza to, że lokale w pierwszej kolejności zostaną przydzielone osobom z największymi potrzebami mieszkaniowymi. Na większości obszaru Highlands, pomimo bardzo dużego zapotrzebowania na mieszkania socjalne, mieszkań oferowanych do wynajmu jest niewiele. Oznacza to, że czas oczekiwania na przydział mieszkania socjalnego może okazać się bardzo długi. Personel zajmujący się sprawami mieszkaniowymi, powinien być w stanie określić jak długo możesz czekać, a także wskazać miejsca gdzie czas oczekiwania jest krótszy. Housing Associations in the Highlands include: Spółdzielnie Mieszkaniowe w regionie Highlands to: Albyn Housing Society (Towarzystwo Mieszkaniowe Albyn) Cairn Housing Association (Spółdzielnia Mieszkaniowa Cairn) Pentland Housing Association (Spółdzielnia Mieszkaniowa Pentland) Lochalsh and Skye Housing Association (Spółdzielnia Mieszkaniowa Lochalsh i Skye) Lochaber Housing Association (Spółdzielnia Mieszkaniowa Lochaber) Są też inne, mniejsze spółdzielnie mieszkaniowe, które zapewniają lokale głównie dla osób starszych lub niepełnosprawnych. Dane kontaktowe Rady Regionu Highland i spółdzielni mieszkaniowych znajdują się na końcu tego rozdziału. Private Rented Wynajem prywatny Renting from a private landlord (Wynajem od prywatnego właściciela) Renting a room from a resident landlord (Wynajem pokoju od właściciela mieszkającego w tym samym lokalu)
Tied accommodation (Mieszkania służbowe) Tenants Rights and Responsibilities (Prawa i obowiązki lokatorów) Help with housing costs (Pomoc w kosztach utrzymania mieszkania) Renting from a private landlord Wynajem od prywatnego właściciela Osoby prywatne oferują różne rodzaje lokali do wynajęcia. Mogą to być pokoje z aneksem kuchennym i wspólną łazienką (tzw. bedsits), mieszkania lub domy czy też mieszkania/domy dzielone z innymi lokatorami lub z właścicielem. Lokale mogą być umeblowane lub nie. Mimo, że znalezienie tego typu lokalu jest szybsze, opłata za czynsz może być wyższa. Ogłoszenia lokali do wynajęcia umieszczane są w miejscowych gazetach lub na tablicach ogłoszeń w sklepach itd. Warto jest również popytać ludzi, gdyż czasami właściciele się nie ogłaszają. Highland Solicitors Property Centre (Prawnicze Biuro Nieruchomości regionu Highland) w Queensgate w Inverness dysponuje działem lokale do wynajęcia obejmującym cały region Highland. Większość właścicieli wymaga referencji i niemal zawsze depozytu oraz zapłaty pierwszego czynszu z góry. Depozyt jest pobierany na wypadek zniszczeń w domu/ mieszkaniu dokonanych przez lokatora lub zaległości w opłacaniu czynszu czy rachunków. Depozyt jest własnością lokatora i powinien być mu zwrócony przy wyprowadzce, chyba, że właściciel udowodni, że poniósł straty finansowe (suffered a financial loss). Właściciel nie może potrącić z depozytu pieniędzy na pokrycie strat związanych z normalnym użytkowaniem lokalu. Wszyscy prywatni właściciele wynajmujący lokale, powinni być zarejestrowani. Gwarantuje to, że spełniają warunki, aby móc wynajmować mieszkania. Lokale zamieszkane przez 3 lub więcej niespokrewnionych ze sobą osób powinny mieć licencje na zajmowanie lokalu przez więcej niż jednego lokatora (House in Multiple Occupancy licence). Właściciel ponosi odpowiedzialność za zarejestrowanie lokalu i zapewnienie stosownych standardów bezpieczeństwa. Renting a room from a resident landlord Wynajem pokoju od właściciela mieszkającego w tym samym lokalu Wiele osób oferuje do wynajęcia pokoje we własnych domach są to tak zwani właściciele zamieszkujący lokal (Resident Landlords). Ten rodzaj wynajmu jest z reguły dość tani. Pracodawcy czasem pomagają w znalezieniu tego typu lokalu. Tied accommodation Mieszkania służbowe Ten rodzaj mieszkania jest połączony z pracą. Czasem jest to lokal w miejscu pracy
(na przykład w hotelu, w którym się pracuje). W tym przypadku dobrze jest zasięgnąć porady dotyczącej warunków zatrudnienia i zakwaterowania w razie zakończenia zatrudnienia możesz zostać poproszony o natychmiastowe opuszczenie lokalu. Warto również sprawdzić czy będzie można pozostać w lokalu, kiedy skończy się praca lub sezon turystyczny. Tenants and Landlords Rights and Responsibilities Prawa i obowiązki lokatorów i właścicieli Zarówno lokatorzy jak i właściciele dowolnego typu lokalu przeznaczonego na wynajem, włączając w to lokale prywatne, mają pewne prawa i obowiązki. Każdy lokator powinien mieć umowę najmu, która określa warunki najmu, w tym czynsz i odpowiedzialność za utrzymanie nieruchomości w dobrym stanie. Każdy lokator ma prawo: Do informacji na temat warunków najmu i danych właściciela Do lokalu utrzymanego w dobrym stanie Do stosownego okresu wypowiedzenia, jeśli właściciel zażąda, aby lokator opuścił mieszkanie Do spokojnego użytkowania lokalu w okresie najmu Każdy właściciel ma prawo: Do uzgodnienia warunków najmu przed jego rozpoczęciem Do otrzymywania czynszu we właściwym terminie Do bycia poinformowanym o koniecznych naprawach Do otrzymania stosownego wypowiedzenia, jeśli lokator zdecyduje się wyprowadzić Właściciele mają obowiązek utrzymywania lokali zgodnie z pewnymi standardami. Mają obowiązek zadbania, aby nieruchomość była wiatroszczelna i wodoszczelna oraz w stanie nadającym się do zamieszkania. Mają także ogólny obowiązek utrzymywania elementów wyposażenia lokalu w dobrym i sprawnym stanie. Zgodnie z prawem, właściciele raz do roku muszą sprawdzać instalację gazową i elektryczną. Pomimo że lokatorzy nie powinni być odpowiedzialni za ogólne zużycie wynikające z normalnej eksploatacji, muszą oni dopilnować, żeby armatura, meble oraz inne wyposażenie nie zostały uszkodzone. Rada Regionu oraz Spółdzielnie Mieszkaniowe posiadają ulotki z większą ilością informacji na temat oferowanych przez nie usług, porad mieszkaniowych i praw przysługujących lokatorom. Help with Housing Costs
Pomoc w kosztach utrzymania mieszkania W zależności od statusu imigracyjnego i dochodów lokatorzy mogą otrzymać pomoc w kosztach utrzymania domu poprzez przyznanie zasiłku mieszkaniowego (Housing Benefit) lub dopłaty do podatku komunalnego (Council Tax Benefit). W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących tych zasiłków zadzwoń na Linię Porad Działu Dodatków Mieszkaniowych (The Highland Council s Housing Benefit Advice Line) Darmowy Numer 0800 393 811. (Numer jest bezpłatny ze wszystkich telefonów stacjonarnych, ale niektóre sieci komórkowe mogą naliczać opłaty za połączenie.). Informacje, porady i ulotki są również dostępne na stronie Highland Council (Rada Regionu Highland) lub w Biurach ds. Zasiłków, Punktach Obsługi Klienta lub w miejscowych agencjach doradczych. Housing and relationship break down Mieszkanie a rozpad związku Organizacja charytatywna, która pomaga osobom bezdomnym oraz zagrożonym eksmisją (Shelter Scotland) oferuje pożyteczny poradnik dotyczący kwestii mieszkalnictwa dla osób, których związek się rozpadł (relationship breaks down). Buying a property Zakup nieruchomości Buying a house in Scotland Zakup nieruchomości w Szkocji Kiedy już zdecydowałeś/aś się na zakup własnego domu, proces kupowania nieruchomości w Szkocji wygląda następująco: wybór pożyczkodawcy obliczenie ile jesteśmy w stanie wydać szukanie nieruchomości w obrębie naszych możliwości finansowych po znalezieniu odpowiadającej nam nieruchomości, zwrócenie się do prawnika złożenie formalnego wniosku o pożyczkę hipoteczną otrzymanie umowy kredytowej (offer of advance) złożenie oferty przyjęcie oferty (na tym etapie dochodzi do wymiany umowy kupna/sprzedaży) zakończenie wszystkich procedur prawnych umożliwiających zostanie właścicielem nieruchomości
wprowadzenie się do nieruchomości Tutaj można ściągnąć dokładne wyjaśnienia, dotyczące poszczególnych etapów kupna nieruchomości: 'How to Buy a Home in Scotland' (Zakup domu w Szkocji) Aby otrzymać bezpłatną broszurę 'Thinking About Buying' ( Myślimy o kupnie domu ), przygotowaną przez Szkocki rząd, należy zadzwonić pod numer 0131 244 2105. W broszurze znajduje się lista wszystkich pytań, które powinien zadać kupujący na poszczególnych etapach procesu nabywania nieruchomości, wraz z towarzyszącymi im poradami. Jest wiele sposobów, dzięki którym ludzie o niskich lub średnich dochodach mogą zostać właścicielami domów. Spółdzielnie Mieszkaniowe oferują korzystne opcje kupna nieruchomości na zasadach współwłasności (Shared Ownership i Homestake). Shared or Low-cost home ownership Zakup domu na zasadzie współwłasności Program zakupu nieruchomości na zasadzie współwłasności (Shared Ownership) pozwala na kupienie udziału w domu i płacenie obniżonego czynszu za pozostałą część. Przykładowo, można kupić jedną czwartą lub połowę domu (biorąc pożyczkę lub płacąc gotówką za swój udział) i płacić czynsz za pozostałą część. Później można dokupić udziały w domu, aż do wykupienia go w całości. Wtedy nie trzeba już płacić czynszu. Wpłat dokonuje się miesięcznie na rzecz pożyczkodawcy (jeśli takowy istnieje) i Spółdzielni Mieszkaniowej w formie czynszu. Nieruchomości w systemie Homestake są sprzedawane na zasadzie udziału w kapitale. Udział w kapitale oznacza, że Spółdzielnia Mieszkaniowa zachowuje finansowy udział w nieruchomości. Nie jest zatem wymagana spłata całości wartości nieruchomości. Spłaca się jedynie większość udziału w nieruchomości i jest się jej pełnoprawnym właścicielem. Podczas sprzedaży domu, zarówno lokator jak i Spółdzielnia Mieszkaniowa otrzymują pieniądze proporcjonalne do posiadanych udziałów. W tym systemie spłaca się jedynie pożyczkę hipoteczną i nie płaci się czynszu. Who can apply? Dla kogo? Dla tych, których nie stać na kupno odpowiadającego ich potrzebom domu na rynku otwartym. Należy także spełniać jeden z poniższych warunków: Być lokatorem Rady Regionu lub Spółdzielni Mieszkaniowej Znajdować się na liście oczekujących Rady Regionu lub Spółdzielni Mieszkaniowej Kupować nieruchomość pierwszy raz w życiu Być osobą niepełnosprawną (np. korzystającą z wózka inwalidzkiego) Być osobą, która posiadała własny dom, ale z powodu szczególnie trudnej sytuacji życiowej nie jest w stanie ponownie kupić własnej nieruchomości (np.
z powodu rozpadu związku zaszła konieczność opuszczenia domu). How to apply Jak złożyć wniosek Należy zapytać Spółdzielnie Mieszkaniowe w swoim rejonie czy oferują programy Shared Ownership lub Homestake. Jeśli tak, należy wypełnić odpowiedni formularz. Można poprosić o pomoc w wypełnieniu wniosku, jeśli jest taka potrzeba. Homeless? Jesteś bezdomny? Można być bezdomnym, ponieważ nie ma się własnego domu. Na przykład można tymczasowo mieszkać u znajomych lub być zagrożonym bezdomnością. Można być także zakwalifikowanym jako bezdomny, jeśli mieszka się w domu, który nie spełnia standardów bezpieczeństwa lub pobyt w którym jest niepewny. Można mieszkać w domu, nienadającym się do zamieszkania lub mieszkać w miejscu, w którym jest się narażonym na przemoc. Where to go for help Do kogo zwrócić się o pomoc Należy udać się do lokalnego area housing office (biura ds. mieszkaniowych) lub service point (Punktu Obsługi Klienta) Rady Regionu Highland, wyjaśnić swoją sytuację i poprosić o pomoc. Otrzymasz tam bezpłatną i poufną poradę oraz pomoc w wypełnieniu wniosku o przyznanie mieszkania. Można tam również uzyskać informacje o innych organizacjach, które mogą udzielić pomocy w rozwiązaniu Twoich problemów. Pomoc, do której jest się uprawnionym, zależy od statusu imigracyjnego i sytuacji życiowej wnioskodawcy. Można być uprawnionym do mieszkania socjalnego, w tym do zakwaterowania awaryjnego. Po pomoc i poradę można również zwrócić się do organizacji charytatywnej Shelter Scotland. W sytuacji awaryjnej zadzwoń pod numer 0808 800 4444 lub skontaktuj się z nimi przez local advice centre (miejscowe biuro doradcze). Jeśli posiadasz już umowę najmu lub własny dom stanowczo zalecamy zasięgnięcie niezależnej porady zanim zdecydujesz się wyprowadzić. Looking for Help at Night or the Weekend? Pomoc w nocy lub podczas weekendu Jeśli zostałeś bez dachu nad głową lub pilnie potrzebujesz pomocy poza godzinami pracy urzędów, możesz skontaktować się z Infolinią Pomocy w Nagłych Wypadkach
Rady Regionu Highland (Highland Council s Emergency Helpline) pod numerem 0845 700 2005. Utilities and services Media Elektryczność: Większość domów posiada elektryczność. Dostawcę elektryczności możemy wybrać sami. Po wprowadzeniu się do nowego domu należy spisać stan licznika energii elektrycznej, sprawdzić, która firma dostarcza energię i dowiedzieć się o sposobie płacenia rachunków. Niektóre z numerów telefonów do dostawców energii elektrycznej: Scottish Hydro-Electric: 0845 300 2141. Scottish Power: 0845 2700 700. Scottish Gas: 0845 600 0995. Gaz: Domy na niektórych obszarach są zaopatrywane w gaz, podczas gdy inne korzystają z gazu butlach lub posiadają zbiorniki z ciekłym gazem. W wielu domach zainstalowane są kotły olejowe. How Can I Reduce My Heating Costs? W jaki sposób zmniejszyć koszty ogrzewania? Highland Energy Efficiency Advice Centre (Centrum Porad Rady Regionu Highland ds. Efektywnego Wykorzystania Energii) oferuje wszystkim zainteresowanym bezpłatne, niezależne porady dotyczące energii. Porady obejmują m.in.: Zmniejszenie kosztów ogrzewania i rachunków za materiały grzewcze, w tym zmiana dostawców energii. Wprowadzenie udoskonaleń w waszym domu, pozwalających oszczędzać energię. Różne systemy grzewcze. Z centrum można sko ntaktować się pod bezpłatnym numerem 0800 512012 Woda i ścieki: Większość domów w miastach i na wsiach posiada instalacje wodnokanalizacyjne. W celu uzyskania dalszych informacji na ten temat należy skontaktować się z Scottish Water (firma zajmująca się dostarczaniem wody i obsługą ścieków na terenie całej Szkocji): Tel. 0845 601 8855 Telefon: Większość domów posiada połączenie z siecią telefoniczną, kontrolowaną przez British Telecom (BT) (brytyjskie towarzystwo telekomunikacji). Z BT można
skontaktować się pod numerem 0800 800 150. Można wybrać inną firmę, oferującą połączenia z siecią telefoniczną. Wielu ludzi posiada również telefony komórkowe. Highlands to region wiejski. Z tego powodu, na niektórych obszarach telefony komórkowe działają dobrze, a na innych nie mają zasięgu. Zapytaj znajomych, z której sieci korzystają! Podatek komunalny (Council Tax): jest opłatą za usługi lokalne. Obowiązkiem lokatora lub właściciela domu jest płacenie council tax (podatku komunalnego). Czasem, na przykład jeśli wynajmujesz tylko pokój w całym domu, podatek komunalny może być wliczony w czynsz. Poczta: Poczta ze wszystkich skrzynek w miastach i wsiach regionu Highland jest odbierana codziennie, z wyjątkiem niedziel i świąt publicznych, przez Royal Mail (brytyjską pocztę). Royal Mail dostarcza także pocztę do niemal wszystkich domów. Znaczki można kupić w urzędach pocztowych, a także w wielu sklepach i supermarketach. Internet: Biblioteki Rady Regionu Highland oferują darmowy dostęp do Internetu. Wiele sklepów i firm oferuje również dostęp do Internetu za opłatą. Telewizja: Jeśli oglądasz telewizję lub korzystasz z innych urządzeń odbierających lub nagrywających programy telewizyjne jesteś prawnie zobowiązany do opłacania abonamentu telewizyjnego. Po więcej informacji prosimy o zajrzenie na stronę TV Licensing website (abonament telewizyjny) gdzie można również wykupić abonament. Useful links Użyteczne linki Highland Council (Rada Regionu Highland) http://www.highland.gov.uk Albyn Housing Society (Towarzystwo Mieszkaniowe Albyn) http://www.albynhousing.org.uk/ Cairn Housing Association (Spółdzielnia Mieszkaniowa Cairn) http://www.cairnha.com/ Pentland Housing Association (Spółdzielnia Mieszkaniowa Pentland) http://www.pentlandhousing.co.uk/ Lochalsh and Skye Housing Association (Spółdzielnia Mieszkaniowa Lochalsh i Skye) http://www.lsha.co.uk/ Lochaber Housing Association (Spółdzielnia Mieszkaniowa Lochaber) http://www.lochaberhousing.org.uk/ Highland Solicitors Property Centre (Prawnicze Biuro Nieruchomości regionu
Highland) http://www.hspc.co.uk/rentals.asp Scottish Government (Szkocki Rząd) http://www.scotland.gov.uk Shelter Scotland (organizacja charytatywna) http://scotland.shelter.org.uk/get_advice Scottish Water (firma zajmująca się dostarczaniem wody i obsługą ścieków na terenie całej Szkocji) http://www.scottishwater.co.uk British Telecom (brytyjskie towarzystwo telekomunikacji) http://www.bt.com/index.jsp TV Licensing (abonament telewizyjny) http://www.tv-l.co.uk/index.jsp Post Office (brytyjska poczta) http://www.postoffice.co.uk/