PROTOKÓŁ kontroli problemowej w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie, ul. Bolesława Chrobrego 27 a

PS-4.9532.1.2.2012.BK. PROTOKÓŁ kontroli problemowej w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie, ul. Bolesława Chrobrego 27 a W myśl art. 6 c ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych /jt. Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm./ Wojewoda pełni bezpośredni nadzór nad powiatowymi zespołami. Nadzór realizują upoważnione przez Wojewodę osoby. Działając w trybie art. 6 c ust. 5 wyżej przywołanej ustawy, w związku z 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2008 roku w sprawie trybu i sposobu przeprowadzenia kontroli przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych /Dz. U. z 2008 r. Nr 53, poz. 323/ zespół kontrolny w składzie: 1. Bożena Krysztofiak - kierownik zespołu kontrolującego, doradca zawodowy, członek Wojewódzkiego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Zachodniopomorskim w Szczecinie, 2. Adam Kortowski lekarz specjalista chorób wewnętrznych, członek Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Zachodniopomorskim w Szczecinie, 3. Janusz Godlewski starszy inspektor wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej ZUW, Sekretarz Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Zachodniopomorskim w Szczecinie przeprowadzili kontrolę problemową w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie na podstawie upoważnienia Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 16 lutego 2012 r. Przewodniczącą Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie jest Maria Jędrzejczyk. Data przeprowadzenia kontroli: 21 lutego 2012 roku w siedzibie podmiotu kontrolowanego. Kontrola ocen stanu zdrowia została dokonana w siedzibie organu upoważnionego do kontroli w terminie do dnia 20 marca 2012 r. Wyjaśnienia w toku kontroli składały: Maria Jędrzejczyk Przewodnicząca Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie. Miejsce kontroli: Kontrola została przeprowadzona w siedzibie podmiotu kontrolowanego, tj. w Choszcznie, ul. Bolesława Chrobrego 27 a. Kontrola ocen stanu zdrowia została przeprowadzona w siedzibie organu upoważnionego do kontroli.

Temat kontroli. Zakres przedmiotowy i okres objęty kontrolą. Przedmiotem kontroli objęto sprawdzenie orzeczeń wydanych przez Powiatowy Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie w okresie od dnia 01 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2011 r., co do ich zgodności z zebranymi dokumentami i z przepisami dotyczącymi orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, w związku z jednolitością stosowania przepisów, standardów i procedur postępowania w sprawach dotyczących orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności. W szczególności sprawdzono: 1. Realizację zadań Powiatowego Zespołu, tj.: a) ilość wniosków, jakie wpłynęły w okresie objętym kontrolą, b) ilość orzeczeń, jakie zostały wydane w okresie objętym kontrolą, z podziałem na wiek, symbol przyczyny niepełnosprawności, c) ilość osób niezaliczonych do niepełnosprawności, d) ilość orzeczeń wydanych w składach trzyosobowych i więcej, e) ilość orzeczeń wydanych na podstawie dokumentacji medycznej, bez badania, f) ilość orzeczeń wydanych w miejscu pobytu osoby zainteresowanej lub dziecka, g) ilość spraw pozostawionych bez rozpoznania. 2. Orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, w tym: a) terminowość rozpatrywanych spraw, b) terminowość doręczania decyzji, c) uzasadnianie decyzji, d) uprawnienia składu orzekającego. 3. Sposób dokonywania wstępnej weryfikacji dokumentacji, w tym, czy przewodniczącym składu jest lekarz specjalista odpowiedni do rozpoznania choroby zasadniczej. 4. Prawidłowość sporządzania ocen stanu zdrowia, dokonywanych przez lekarzy stosownie do 20 pkt 1 rozporządzenia MGPiPS z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328 z późn. zm.), w szczególności: a) prawidłowość ustalenia niepełnosprawności / stopnia niepełnosprawności / symbolu przyczyny niepełnosprawności, b) spójność rokowań odnośnie do przebiegu choroby z datą ważności orzeczenia, c) poprawność sporządzenia oceny USTALENIA KONTROLI W celu stwierdzenia prawidłowości i jednolitości stosowania przepisów, standardów i procedur postępowania w sprawach dotyczących orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, poddano kontroli 40 wybranych losowo orzeczeń o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, wydanych między dniem 01 stycznia 2011 roku a 31 grudnia 2011 roku. 2

Stosownie do 7 ust. 4, 8, 20 rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, póz. 1328 z późn. zm.), w aktach kontrolowanych spraw znajduje się dokumentacja z posiedzenia w sprawie wydania orzeczenia, tj. ocena stanu zdrowia sporządzona przez lekarza przewodniczącego składu orzekającego, ocena członka powiatowego zespołu biorącego udział w posiedzeniu, protokół posiedzenia składu orzekającego oraz egzemplarz wydanego orzeczenia. W Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie większość formularzy stosowanych przy orzekaniu o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności nie odpowiada zalecanym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, opracowanym i przekazanym do stosowania przez wszystkie zespoły orzekające o niepełnosprawności na podstawie art. 6 c ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t. Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721 z późn. zm.), w celu zachowania jednolitości stosowania przepisów, standardów i procedur postępowania w sprawach dotyczących orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności. Ponadto ustalono, że nie wszystkie dokumenty niezbędne w procesie orzekania (np. zawiadomienie o posiedzeniu składu orzekającego, postanowienia), są generowane z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności, co narusza przepisy dotyczące orzekania. Artykuł 6 d ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t. Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) nałożył na zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności obowiązek pracy w ramach Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności, co oznacza przede wszystkim wymóg generowania przez te zespoły dokumentów w sposób zgodny ze wzorcami formularzy dokumentów zawartych w EKSMOoN; 3 pkt 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie warunków, sposobu oraz trybu gromadzenia i usuwania danych w ramach Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności (Dz. U. Nr 228, poz. 16506) określającego, że system zapewnia między innymi generowanie niezbędnych dokumentów wymaganych w procesie orzekania. Należy także podkreślić, że jednym z celów utworzenia Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności było ujednolicenie procedury postępowania orzeczniczego przed zespołami orzekającymi o niepełnosprawności, w tym dokumentów wydawanych przez te organy. Ad pkt 1. Realizacja zadań Powiatowego Zespołu. ilość wniosków oraz orzeczeń wydanych w okresie objętym kontrolą wnioski orzeczenia osoby w wieku do 16 roku życia 137 130 osoby powyżej 16 roku życia 1 047 882 Razem 1 284 1 012 3

Analiza tabeli II, stanowiącej załącznik Nr 1 do niniejszego protokołu wykazuje, że głównym celem złożenia wniosku o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności był zasiłek pielęgnacyjny: - osoby do 16 r. ż. 130 wniosków, tj. 95 % - osoby powyżej 16 r. ż. 387 wniosków, tj. 37 %, i korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia osób po 16 r. ż. 332 wnioski, tj. 32 %. orzeczenia wydane osobom do 16 roku życia z podziałem na rodzaj orzeczenia Rodzaj orzeczenia ilość o zaliczeniu do osób niepełnosprawnych 116 o niezaliczeniu do osób niepełnosprawnych 13 o odmowie wydania orzeczenia 1 Razem 130 W odniesieniu do osób poniżej 16 roku życia, na 130 orzeczeń ogółem wydanych w okresie objętym kontrolą, 90 % to orzeczenia zaliczające do osób niepełnosprawnych (116). ilość orzeczeń o niepełnosprawności, jakie zostały wydane w okresie objętym kontrolą, z podziałem na wiek, płeć i symbol przyczyny niepełnosprawności Powyższe informacje przedstawia tabela III, stanowiąca Załącznik Nr 2 do protokołu. Analiza danych pokazuje, że najwięcej orzeczeń (34), tj. 29 % ogółu, wydano z symbolem przyczyny niepełnosprawności 07-S (choroby układu oddechowego i krążenia), natomiast żadnego z przyczyny niepełnosprawności 02-P. Ponadto najwięcej orzeczeń wydano osobom w wieku 8-16 lat (52), tj. 45 % ogółu. orzeczenia wydane osobom powyżej 16 roku życia z podziałem na rodzaj wydanego orzeczenia oraz ustalony stopień Stopień niepełnosprawności / rodzaj orzeczenia ilość % ogółu znaczny 375 43 umiarkowany 336 38 lekki 136 15 niezaliczony 7 0,7 o wskazaniach do ulg i uprawnień 8 0,9 Razem zaliczono do stopnia o odmowie wydania orzeczenia o stopniu 20 2,4 Ogółem wydane orzeczenia 882 100,0 Z danych statystycznych wynika, że na 882 osób powyżej 16 roku życia, które uzyskały orzeczenia w okresie objętym kontrolą, tylko 7 osób nie zaliczono do stopnia niepełnosprawności, co stanowi 0, 7 % ogółem wydanych orzeczeń w tym okresie. 4

Jednocześnie, 81 % ogółu wydanych orzeczeń w okresie objętym kontrolą, stanowią orzeczenia o znacznym (43 %) i umiarkowanym (38 %) stopniu niepełnosprawności, a jedynie 15 % to orzeczenia zaliczające do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie w okresie objętym kontrolą, wydał 20 orzeczeń o wskazaniach do ulg i uprawnień, na mocy art. 5 a cytowanej ustawy o rehabilitacji. ilość orzeczeń wydanych w składach trzyosobowych i więcej, W Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie zachowana jest zasada kolegialności, tj. stosownie do 7 ust. 1 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania wnioski rozpatruje co najmniej dwuosobowy skład orzekający, który stosownie do 19 wymienionego rozporządzenia wyznacza Przewodnicząca Powiatowego Zespołu spośród członków zespołu do rozpoznania wniosku i wydania orzeczenia, tj. lekarza - przewodniczącego składu orzekającego oraz członka składu specjalistę spośród: pracownika socjalnego, psychologa, doradcy zawodowego, pedagoga. Z informacji Przewodniczącej Zespołu, która stanowi Załącznik Nr 3 do protokołu wynika, że w okresie objętym kontrolą wydano 270 orzeczeń w składach trzyosobowych. Kontrolujący zwracają uwagę, że w niżej wymienionych kontrolowanych sprawach, stanowiących Załącznik Nr 4 do protokołu, wątpliwości budzi fakt, że wnioski w sprawie wydania orzeczenia rozpatrywał trzyosobowy skład orzekający: - 5509/2011 - osoba zainteresowana wskazała, że podstawowym (jedynym) celem złożenia wniosku jest punkt nr 7, 8, tj. ubieganie się o zasiłek stały i zasiłek pielęgnacyjny. Natomiast w składzie orzekającym oprócz pracownika socjalnego, który stosownie do celu we wniosku określił zakres wsparcia udzielanego przez środowisko lokalne (świadczenie pomocy społecznej, uzyskanie zasiłku pielęgnacyjnego), w posiedzeniu uczestniczył doradca zawodowy, mimo że we wniosku osoba orzekana nie wskazywała na szkolenie czy odpowiednie zatrudnienie; - 5293/2011 jako podstawowy cel złożenia wniosku orzekany wskazał punkt nr 1, tj. odpowiednie zatrudnienie. W składzie orzekającym oprócz doradcy zawodowego, który ustalił zatrudnienie, w posiedzeniu uczestniczył także pracownik socjalny; - 5440/2011 jako podstawowy cel wskazany punkt nr 6, 8, 9 (korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia, ubiegania się o zasiłek pielęgnacyjny, korzystania z uprawnień wynikających z ustawy Prawo o ruchu drogowym ). W składzie orzekającym oprócz pracownika socjalnego, który stosownie do celu z wniosku określił zakres wsparcia środowiskowego, w posiedzeniu uczestniczył doradca zawodowy, mimo że orzekana nie wskazywała na ustalenie odpowiedniego zatrudnienia czy szkolenia; - 5530/2011 zakreślony cel: punkt nr 6, 7, 8, 9 (korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia, ubiegania się o zasiłek stały i pielęgnacyjny, korzystania z uprawnień wynikających z ustawy Prawo o ruchu drogowym ). W składzie orzekającym oprócz pracownika socjalnego, który stosownie do celu zaznaczonego we wniosku określił zakres wsparcia, w posiedzeniu uczestniczył doradca zawodowy, mimo że orzekany nie wskazywał na ustalenie odpowiedniego zatrudnienia czy szkolenia; orzeczenia wydane na podstawie dokumentacji medycznej, bez badania W oparciu o informację stanowiącą Załącznik Nr 3 do niniejszego protokołu stwierdzono, że w okresie objętym kontrolą wydano 51 orzeczeń na podstawie dokumentacji medycznej, bez badania osoby zainteresowanej lub dziecka. 5

Stosownie do 8 ust. 4 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania, ocena może być wydana bez badania w przypadku, gdy lekarz przewodniczący składu orzekającego uzna posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia, a osoba zainteresowana lub dziecko nie mogą uczestniczyć w posiedzeniu składu orzekającego z powodu długotrwałej i nierokującej poprawy choroby, uniemożliwiającej osobiste stawiennictwo i potwierdzonych zaświadczeniem lekarskim. Wobec powyższego, lekarz przewodniczący składu orzekającego może wydać ocenę stanu zdrowia bez badania tylko w sytuacji, kiedy spełnione zostaną łącznie obie przesłanki. W aktach kontrolowanych spraw, w których wydano orzeczenie bez badania o numerach: 5457/2011, 5530/2011, 5459/2011, 5184/2011, 5305/2011, znajduje się zaświadczenie potwierdzające, że osoby zainteresowane nie mogą stawić się na posiedzenie składu orzekającego, natomiast brak stwierdzenia przez lekarza przewodniczącego składu orzekającego, że uznał posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia bez badania. Natomiast w aktach spraw jest dokument sporządzony przez lekarza Stanisława Wróbla o dokonaniu wstępnej weryfikacji złożonej dokumentacji w zakresie kompletności, który stwierdza, że zgromadzona dokumentacja medyczna jest wystarczająca do wydania oceny stanu zdrowia bez udziału osoby zainteresowanej, co narusza wyżej wymieniony przepis rozporządzenia w sprawie orzekania, gdyż jedynie lekarz przewodniczący składu orzekającego może podjąć decyzję, czy ocena może być wydana bez badania. Dokument ten stanowi Załącznik Nr 5 do niniejszego protokołu. Ponadto kontrolujący stwierdzili w sprawie Nr 5459/2011, że Powiatowy Zespół zawiadomił orzekanego o posiedzeniu składu orzekającego wskazując, że jego obecność jest obowiązkowa, mimo że w zaświadczeniu dołączonym do wniosku o ustalenie stopnia niepełnosprawności lekarz wystawiający to zaświadczenie stwierdził, że stan zdrowia orzekanego nie pozwala na uczestnictwo w posiedzeniu składu, a Powiatowy Zespół w Choszcznie w rezultacie wydał orzeczenie bez obecności i badania osoby zainteresowanej, na podstawie dokumentacji, czyli stwierdził, że obecność była nieobowiązkowa. orzeczenia wydane w miejscu pobytu osoby zainteresowanej lub dziecka, ilość spraw pozostawionych bez rozpoznania Z informacji stanowiącej Załącznik Nr 3 do niniejszego protokołu wynika, że w okresie objętym kontrolą, Powiatowy Zespół w Choszcznie wydał jedno orzeczenie w miejscu pobytu osoby zainteresowanej, 83 sprawy pozostawiono bez rozpoznania, a 7 umorzono. Ad pkt 2. Orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności: terminowość rozpatrywanych spraw i doręczania decyzji W toku kontroli sprawdzono 40 niżej wymienionych losowo wybranych spraw, w których orzeczenie wydane zostało w okresie od dnia 01 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2011 r.: 1061/2011/p 1065/2011/p 1071/2011/p 1076/2011/p 1078/2011/p 1083/2011/p 1084/2011/p 1085/2011/p 1086/2011/p 3666/2008 5173/2011 5174/2011 5175/2011 5176/2011 5178/2011 5179/2011 5181/2011 5182/2011 5184/2011 5185/2011 5187/2011 5188/2011 5190/2011 5265/2011 5293/2011 5305/2011 5381/2011 5392/2011 5395/2011 5414/2011 5440/2011 5442/2011 5443/2011 5444/2011 5457/2011 5459/2011 5460/2011 5509/2011 5508/2011 5530/2011. 6

Stwierdzono, że w kontrolowanych sprawach zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, wydane przez lekarza, pod którego opieką znajduje się osoba orzekana, dołączone do wniosku o wydanie orzeczenia, wydane było nie wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku, co zgodne jest z 6 ust. 2 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania. W aktach kontrolowanych spraw znajduje się zawiadomienie o terminie rozpatrzenia wniosku i wyznaczeniu terminu posiedzenia składu orzekającego, które zawiera pouczenie o skutkach niestawienia się na posiedzenie bez usprawiedliwienia przedłożonego w terminie 14 dni od dnia wyznaczonej daty, co wynika z 7 ust. 5 6 cytowanego wyżej rozporządzenia w sprawie orzekania. Natomiast zawiadomienie nie jest generowane z systemu EKSMOoN stanowi Załącznik Nr 6 do niniejszego protokołu. O terminie rozpatrzenia wniosku osoba zainteresowana lub jej przedstawiciel ustawowy albo przedstawiciel ustawowy dziecka, zostali zawiadomieni nie później niż 7 dni przed dniem rozpatrzenia wniosku, stosownie do 7 ust. 3 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania. Termin załatwienia kontrolowanych spraw od dnia złożenia wniosku do dnia wydania orzeczenia przez Powiatowy Zespół w Choszcznie jest zgodny z art. 35 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego /Dz. U. z 2000 roku, Nr 98, poz. 1071 z późn. zm./ który stanowi, że załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. W sprawach o numerach: 1076/2011/p, 1078/2011/p, 3666/2008, 5174/2011, 5176/2011, 5182/2011, 5190/2011, 5305/2011, 5392/2011, 5395/2011, 5443/2011, 5444/2011, 5460/2011 bieg terminów przewidzianych w kodeksie postępowania administracyjnego został wstrzymany z uwagi na konieczność uzupełnienia dokumentacji medycznej; zawieszenie postępowania na prośbę zainteresowanych, z uwagi na długie terminy oczekiwania na wizyty u lekarzy specjalistów. Orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności doręczane były na piśmie osobom, o których mowa w 7 ust. 3 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania, nie później niż w terminie 14 dni od dnia posiedzenia. elementy orzeczenia, stosownie do 13 ust. 1, ust. 2, ust. 3 rozporządzenia w sprawie orzekania Kontrolujący stwierdzili, że w orzeczeniach oznaczonych numerami: 5181/2011, 5174/2011, 5184/2011, 5185/2011, 5182/2011, 5460/2011, 5392/2011, 5190/2011,5173/2011, 5414/2011, brak jest elementu wskazanego w 13 ust. 2 pkt 6 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania, tj. miejsca urodzenia osoby zainteresowanej. uzasadnianie decyzji Uzasadnienia orzeczeń nie odnoszą się do konkretnego przypadku i istotnych w określonej sprawie faktów, natomiast zawierają ogólne sformułowania wynikające z definicji stopnia niepełnosprawności, zawartej w art. 4 cytowanej ustawy o rehabilitacji zawodowej. Treść uzasadnień jest taka sama, w zależności od stopnia niepełnosprawności. I tak we wszystkich kontrolowanych orzeczeniach zaliczających do znacznego stopnia niepełnosprawności uzasadnienie brzmi: Schorzenie w stopniu znacznym ogranicza pełnienie ról społecznych, wymaga długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Stwierdzono, iż niepełnosprawność powoduje ograniczenia w poruszaniu się i przemieszczaniu. 7

Natomiast wszystkie orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności mają jednozdaniowe uzasadnienie: Schorzenie w stopniu umiarkowanym ogranicza pełnienie ról społecznych, wymaga okresowej i częściowej pomocy osób drugich. Jednocześnie, uzasadnienia orzeczeń wydanych bez badania nie zawierają informacji, że wydano je na podstawie dokumentacji medycznej, bez badania osoby zainteresowanej. Przykładowe orzeczenia z uzasadnieniami stanowią Załącznik Nr 7 do protokołu. Powyższe narusza treść 13 ust. 4 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania określającego, że uzasadnienie orzeczenia powinno zawierać w szczególności wskazanie faktów, które uznano za istotne w sprawie i udowodnione, dokumentów potwierdzających ustalenie lub odmowę ustalenia niepełnosprawności, stopnia niepełnosprawności lub wskazań do ulg i uprawnień. uprawnienia składu orzekającego. W oparciu o przedłożone do kontroli dokumenty stwierdzono, że wszystkie osoby biorące udział w posiedzeniach składów orzekających w okresie objętym kontrolą, posiadają zaświadczenia uprawniające do orzekania, wydane zgodnie z 23 rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, póz. 1328 ze zm.). Ad pkt 3. Sposób dokonywania wstępnej weryfikacji dokumentacji, w tym czy przewodniczącym składu jest lekarz specjalista odpowiedni do rozpoznanej choroby zasadniczej W toku kontroli sprawdzono trzydzieści losowo wybranych spraw, oznaczonych numerami: 5457/2011, 5181/2011, 3666/2008, 5509/2011, 5293/2011, 5440/2011, 5444/2011, 5174/2011, 5530/2011, 5443/2011, 5459/2011, 5442/2011, 5184/2011, 5187/2011, 5185/2011, 5182/2011, 5460/2011, 5395/2011, 5392/2011, 5381/2011, 5190/2011, 5173/2011, 5414/2011, 5265/2011, 5305/2011, 1078/2011/p, 1065/2011/p, 1084/2011/p, 1083/2011/p, 1071/2011/p w których oceny stanu zdrowia sporządzone zostały przez: 1) Mariana Jędrzejczyka lekarza specjalistę pediatrę, 2) Roberta Adama Klocka lekarza specjalistę w dziedzinie chorób wewnętrznych, 3) Elżbietę Przybylską-Małoszuk lekarza psychiatrę, 4) Iwonę Winnicką lekarza pediatrę, specjalistę rehabilitacji medycznej, 5) Stanisława Wróbla lekarza chorób wewnętrznych. Zgodnie z informacją przedłożoną przez Przewodniczącą Powiatowego Zespołu w Choszcznie, stanowiącą Załącznik Nr 8 do niniejszego protokołu, weryfikacji dokonuje lekarz członek zespołu Stanisław Wróbel, a w przypadku nieobecności lekarze Robert Klocek i Marian Jędrzejczyk. Z lekarzami tymi w 2011 roku zawarto umowy, w których w 1 pkt 2 ustalono dokonywanie wstępnej weryfikacji złożonej dokumentacji. W toku kontroli ustalono, że w aktach kontrolowanych spraw nie ma dokumentu potwierdzającego, że lekarz członek Powiatowego Zespołu, wyznaczony do dokonywania wstępnej weryfikacji złożonej dokumentacji medycznej określił specjalność przewodniczącego składu orzekającego odpowiednio do rozpoznanych schorzeń osoby zainteresowanej lub dziecka. Natomiast w aktach spraw znajduje się dokument o treści: 8

1. Działając w trybie 33 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 roku w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. nr 139, poz. 1328) dokonano wstępnej weryfikacji złożonej dokumentacji, o której mowa w 6 ust. 2 wyżej przywołanego rozporządzenia, w zakresie kompletności oraz konieczności jej uzupełnienia o badania potwierdzające rozpoznaną chorobę zasadniczą; 2. Biorąc pod uwagę zaświadczenie lekarskie o niemożności osobistego stawienia się na posiedzenie składu orzekającego zgodnie z 8 ust. 4 rozporządzenia stwierdzam, że zgromadzona dokumentacja medyczna jest wystarczająca do wydania oceny stanu zdrowia bez udziału osoby zainteresowanej TAK /NIE /NIE DOTYCZY (pogrubienie kontrolujących). Dokument podpisuje lekarz dokonujący wstępnej weryfikacji dokumentacji. Kontrolujący stwierdzili, że w Powiatowym Zespole w Choszcznie nie dokonuje się wstępnej weryfikacji złożonej dokumentacji zgodnie z 33 ust. 2 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania, który mówi, że postępowanie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności obejmuje m.in.: 1) dokonanie przez lekarza wyznaczonego przez przewodniczącego zespołu, wstępnej weryfikacji dokumentacji w zakresie kompletności oraz konieczności jej uzupełnienia o badania potwierdzające rozpoznaną chorobę zasadniczą; 2) określenie specjalności przewodniczącego składu orzekającego odpowiedniej do rozpoznanych schorzeń osoby zainteresowanej lub dziecka. W Powiatowy Zespole w Choszcznie nie określa się specjalności przewodniczącego składu orzekającego. Z analizy dokumentacji wynika, że Przewodnicząca Powiatowego Zespołu w Choszcznie wyznaczając lekarza - przewodniczącego składu orzekającego sama decyduje o jego specjalności, co nie należy do kompetencji Przewodniczącej, lecz lekarza wstępnie weryfikującego dokumentację. W niżej wymienionych kontrolowanych sprawach ustalono: Lp. Numer sprawy Specjalność lekarza - przewodniczącego składu orzekającego w sprawie Specjalność lekarza przewodniczącego składu stosownie do rozpoznania choroby zasadniczej wg ustaleń lekarza kontrolującego 1 5457/2011 chorób wewnętrznych chirurg lub ortopeda 2 5181/2011 chorób wewnętrznych prawidłowa 3 3666/2008 specjalista pediatrii laryngolog 4 5509/2011 chorób wewnętrznych prawidłowa 5 5293/2011 chorób wewnętrznych prawidłowa 6 5440/2011 pediatrii onkolog lub chirurg 7 5444/2011 chorób wewnętrznych ortopeda 8 5174/2011 pediatrii ortopeda 9 5530/2011 chorób wewnętrznych onkolog 10 5443/2011 chorób wewnętrznych kardiolog 11 5459/2011 chorób wewnętrznych prawidłowa 12 5442/2011 chorób wewnętrznych kardiolog 13 5184/2011 chorób wewnętrznych kardiolog 14 5187/2011 chorób wewnętrznych kardiolog 15 5185/2011 chorób wewnętrznych pulmonolog 9

16 5182/2011 chorób wewnętrznych prawidłowa 17 5460/2011 rehabilitacji medycznej prawidłowa 18 5395/2011 pediatra specjalista neurolog rehabilitacji medycznej 19 5392/2011 rehabilitacji medycznej prawidłowe 20 5381/2011 pediatra specj. neurolog rehabilitacji medycznej 21 5190/2011 psychiatra prawidłowe 22 5173/2011 psychiatra neurolog 23 5414/2011 psychiatra neurolog 24 5265/2011 psychiatra prawidłowo 25 5305/2011 psychiatra prawidłowo 26 1078/2011/p pediatrii neurolog dziecięcy 27 1065/2011/p pediatrii prawidłowo 28 1084/2011/p pediatrii prawidłowo 29 1083/2011/p pediatrii prawidłowo 30 1071/2011/p pediatrii psychiatra dziecięcy Stwierdza się, że na 30 kontrolowanych ocen stanu zdrowia, w 16 sprawach (53,33 % ogółu kontrolowanych) przewodniczącym składu orzekającego był lekarz specjalista nieodpowiedni do rozpoznanej choroby zasadniczej. Jednocześnie, w świetle informacji Przewodniczącej Powiatowego Zespołu w Choszcznie, stanowiącej załącznik Nr 3 do niniejszego protokołu stwierdza się, że w zespole jest tylko sześciu lekarzy, tj. trzech lekarzy pediatrów (jeden z dodatkową specjalnością rehabilitacji medycznej), dwóch lekarzy chorób wewnętrznych, jeden psychiatra, co nie zapewnia rozpoznawania wniosków przez lekarzy odpowiednio do rozpoznanej choroby zasadniczej. W składzie osobowym Powiatowego Zespołu w Choszcznie nie ma m. in. lekarza: laryngologa, okulisty, pulmonologa, neurologa, tj. lekarzy specjalistów w dziedzinach, które mogą mieć zastosowanie w procesie orzekania, stosownie do katalogu schorzeń kwalifikujących do zaliczenia do niepełnosprawności lub jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w 2 cytowanego rozporządzeniu w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób do 16 r. ż. oraz 32 rozporządzenia w sprawie orzekania. procedura dotycząca zawiadamiania o uzupełnieniu dokumentacji medycznej W toku kontroli stwierdzono, że stosownie do 6 ust. 5 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania, w sprawach: 3666/2008, 5443/2011, 5182/2011, 5460/2011, Przewodnicząca Powiatowego Zespołu w Choszcznie zawiadomiła na piśmie osoby zainteresowane o konieczności uzupełnienia dokumentacji medycznej, wyznaczając termin jej złożenia wraz z pouczeniem, że w przypadku braku możliwości złożenia dokumentacji w określonym terminie należy wystąpić z prośbą o zawieszenie postępowania do czasu uzupełnienia żądanej dokumentacji, podając datę i przyczynę zwłoki w jej dostarczeniu. Dokument został wygenerowany z systemu EKSMOoN. Osoby zainteresowane zwróciły się do Powiatowego Zespołu z prośbą o przedłużenie terminu uzupełnienia dokumentacji i podały powód zwłoki, co zgodnie z pouczeniem oznacza prośbę o zawieszenie postępowania do czasu uzupełnienia żądanej dokumentacji. Kontrolujący od tego momentu stwierdzili naruszenie przez Powiatowy Zespół w Choszcznie przepisów postępowania administracyjnego. 10

Przewodnicząca zespołu w krótkim pismem przychyliła się do prośby zainteresowanych o zmianę terminu uzupełnienia dokumentacji medycznej Załącznik Nr 9 do protokołu. Należy nadmienić, że podstawą do rozpatrzenia wniosku o wydanie orzeczenia osobie zainteresowanej jest ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t. Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328 z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 01 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162 z późn. zm.). Natomiast w kwestiach nieunormowanych w wyżej przywołanych aktach prawnych, zastosowanie mają przepisy ustawy Kodeks postępowania administracyjnego. Zgodnie z Art. 98 i 101 Kodeksu postępowania administracyjnego (j.t. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu. O powyższym organ administracji publicznej postanawia i jednocześnie poucza stronę, że jeżeli w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania nie zwróci się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane. Na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania służy stronie zażalenie. Pisma skierowane do zainteresowanych naruszały wyżej wymienione przepisy - nie miały formy postanowienia i nie zawierały pouczenia. Ponadto, po złożeniu przez orzekanych uzupełnionej dokumentacji medycznej, Powiatowy Zespół nie postanowił o podjęciu zawieszonego postępowania, wyznaczył jedynie termin posiedzenia składu orzekającego. Jednocześnie kontrolujący zwracają uwagę na fakt, że w sprawie 5190/2011 osobę orzekaną dwukrotnie zawiadamiano o konieczności uzupełnienia dokumentacji medycznej: pierwszy raz w wyniku wstępnej weryfikacji złożonej dokumentacji wskazując na uzupełnienie o dokumentację psychiatryczną (zawiadomienie z dnia 26 stycznia 2011 r.), drugi raz w wyniku odroczenia na posiedzeniu składu orzekającego w dniu 24 lutego 2011 r. z uwagi na konieczność uzupełnienia dokumentacji o badanie EEG i badanie neurologiczne. Należy podkreślić, że w zaświadczeniu dołączonym do wniosku w sprawie wydania orzeczenia w punkcie 2 jest wpis: od wielu lat nadużywa alkoholu w następstwie tego doszło do trwałego uszkodzenia CUN z padaczką poalkoholową, więc już na etapie dokonywania wstępnej weryfikacji dokumentacji należało zwrócić uwagę, czy w aktach znajdują się aktualne badania neurologiczne. Zastrzeżenie budzi także protokół posiedzenia składu orzekającego z dnia 24 lutego 2011 r., w wyżej wymienionej sprawie, który nie odzwierciedla jego przebiegu - brak informacji w punkcie 3 protokołu Odroczenie wydania orzeczenia ze względu na konieczność uzupełnienia dokumentacji - badanie EEG i neurologiczne, brak stanowiska pracownika socjalnego, który uczestniczył w posiedzeniu składu (ocena pracownika socjalnego nosi datę 14 kwietnia 2011 r.), brak uzasadnienia. Natomiast w punkcie 4: Odroczenie wydania orzeczenia ze względu na skierowanie na podstawie art. 6 b 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14 poz. 92 (przywołano nieaktualny akt prawny) na badanie wpisano: EEG, b. neurologiczne (polineuropatia), podczas gdy zgodnie z cytowanym artykułem ustawy o rehabilitacji zawodowej (tj. Dz. U. 11

z 2011, Nr 127, poz. 721 z późn. zm.), artykuł ten dotyczy badań specjalistycznych, które przeprowadzane są w wojewódzkim zespole na podstawie skierowań wystawianych przez lekarzy, członków zespołów orzekających o niepełnosprawności. W toku kontroli stwierdzono, że Powiatowy Zespół nie wystawił w tej sprawie skierowania na badanie specjalistyczne do wojewódzkiego zespołu, były one wykonane przez zakłady opieki zdrowotnej, więc zapis w tym punkcie protokołu jest nieprawidłowy. Dokumenty w tej sprawie stanowią Załącznik Nr 10 do niniejszego protokołu. Ponadto zastrzeżenie budzi protokół w sprawie 1071/2011/p, gdzie przedstawiciel ustawowy dziecka dołączył na posiedzeniu składu orzekającego (kontrolujący ustalili ten fakt w oparciu o kserokopię dokumentu, która została potwierdzona za zgodność z oryginałem z datą posiedzenia składu orzekającego) Orzeczenie Nr 48/2010/2011 o potrzebie indywidualnego nauczania. Natomiast czynność ta nie została wpisana do protokołu posiedzenia składu orzekającego stanowi Załącznik Nr 11 do niniejszego protokołu. Należy podkreślić, że stosownie do Art. 68 1 cytowanej ustawy Kodeksu postępowania administracyjnego, protokół sporządza się tak, aby z niego wynikało, kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby. Kontrolujący ponownie podkreślają, że Powiatowy Zespół w Choszcznie: 1) nie generuje większości dokumentów niezbędnych w procesie orzekania z systemu EKSMoON (co narusza wskazane na wstępie niniejszego protokołu przepisy), gdzie znajdują się zarówno postanowienie o zawieszeniu postępowania na wniosek strony, jak również postanowienie o jego podjęciu, które jak każdy dokument systemu - automatycznie wskazuje podstawę prawną oraz pouczenie; 2) nie stosuje formularzy zalecanych przez Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych oraz druków rozpowszechnianych przez Wojewódzki Zespół (w tym wzór protokołu, w którym jest punkt dotyczący dokumentów dostarczonych w dniu posiedzenia składu orzekającego i dokumentacji stosownie do zawiadomienia o uzupełnieniu dokumentacji medycznej), co w rezultacie prowadzi do wyżej wskazanych nieprawidłowości. Ad pkt 5. Poprawność sporządzania ocen stanu zdrowia, dokonywanych przez lekarzy stosownie do 20 pkt 1 rozporządzenia MGPiPS z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328 z późn. zm.), tj. w szczególności: prawidłowość ustalenia niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, symbolu przyczyny niepełnosprawności, spójności rokowań odnośnie przebiegu choroby z datą ważności orzeczenia W niżej wymienionych kontrolowanych ocenach ustalono: 1. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 5457/2011 bez badania sporządzona przez Roberta Adama Klocka specjalistę chorób wewnętrznych W aktach sprawy nie ma dokumentu potwierdzającego, że lekarz wyznaczony do weryfikacji Natomiast jest dokument, sporządzony przez lekarza Stanisława Wróbla potwierdzający dokonanie wstępnej weryfikacji złożonej dokumentacji jedynie w zakresie jej kompletności, ze wskazaniem, że obecność na posiedzeniu składu orzekającego jest obowiązkowa, co narusza przepis 8 ust. 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności 12

(Dz. U. Nr 139, poz. 1328 z późn. zm.) który stanowi, że w przypadku, gdy lekarz przewodniczący składu orzekającego uzna posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia, a osoba zainteresowana lub dziecko nie mogą uczestniczyć w posiedzeniu składu orzekającego z powodu długotrwałej i nierokującej poprawy choroby, uniemożliwiającej osobiste stawiennictwo, potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim, ocena może być wydana bez badania. W związku z tym jedynie LEKARZ PRZEWODNICZĄCY składu orzekającego może podjąć decyzję, czy ocena może być wydana bez badania. Brak wpisu dotyczącego wykształcenia, zawodu, kwalifikacji, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących prawidłowe, natomiast brak wpisu polineuropatii cukrzycowej i boreliozy, jako chorób współistniejących. Nieprawidłowo określone rokowania odnośnie do przebiegu choroby, a tym samym okresowy charakter stopnia niepełnosprawności, ponieważ rozpoznany stan zdrowia nie rokuje poprawy. Stosownie do 3 ust. 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności /Dz. U. Nr 139, poz. 1328 z późn. zm.) naruszenie sprawności organizmu uważa się za: 1) trwałe (stałe) jeżeli według wiedzy medycznej stan zdrowia nie rokuje poprawy; 2) okresowe jeżeli według wiedzy medycznej może nastąpić poprawa stanu zdrowia. Brak rzetelnego ustalenia ograniczeń w funkcjonowaniu występujących w życiu codziennym w porównaniu do osób z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku. Lekarz zaznaczył TAK na wszystkie możliwe odpowiedzi w druku oceny, które zostały w ocenie określone: pkt 7. Ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji: - poruszanie się TAK, - komunikowanie się TAK, - role społeczne TAK, - samoobsługa - TAK Powyższe narusza 20 pkt 1 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania stwierdzającego, że lekarze członkowie biorący udział w posiedzeniu składu orzekającego, zgodnie ze specjalnością sporządzają oceny, w których określają przy orzekaniu o stopniu niepełnosprawności osoby, która ukończyła 16 rok życia ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji i uczestnictwie w życiu społecznym. Prawidłowo ustalony znaczny stopień niepełnosprawności, zgodnie z definicją określoną w ustawie, kryteriami w zakresie kwalifikowania oraz postępowania dotyczącego orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Formularz kontroli oceny stanu zdrowia stanowi Załącznik Nr 12 do niniejszego protokołu. 2. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 5181/2011 sporządzona przez Roberta Adama Klocka specjalistę chorób wewnętrznych. W aktach sprawy nie ma dokumentu potwierdzającego, że lekarz wyznaczony do weryfikacji Badanie podmiotowe, opis przebiegu choroby zasadniczej, wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących, rokowania odnośnie do przebiegu choroby prawidłowo określone, stosownie do dokumentacji medycznej. 13

Nieprawidłowo ustalone ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do osób z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku. Lekarz zaznaczył TAK na wszystkie możliwe odpowiedzi w druku oceny, które zostały w ocenie określone: pkt 7. Ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji: - poruszanie się TAK, - komunikowanie się TAK, - role społeczne TAK, - samoobsługa - TAK Orzekana, jak wynika z opisu badania przedmiotowego (stan po mastektomii totalnej prawej piersi z powodu ca, radio i chemioterapii w 2010 r.), nie wykazuje ZNACZNYCH ograniczeń w poruszaniu się i komunikowaniu z otoczeniem, ani też samoobsługi. Należy podkreślić, że we wniosku w sprawie wydania orzeczenia, zainteresowana sama zaznaczyła: 2. Zdolność do samodzielnego funkcjonowania: wykonywanie czynności samoobsługowych: samodzielnie prowadzenie gospodarstwa domowego: samodzielnie poruszanie się w środowisku: samodzielnie. Nieprawidłowo ustalano wskazanie w pkt 9, ponieważ niepełnosprawność nie powoduje ograniczenia w samodzielnym poruszaniu się i przemieszczaniu; orzekana nie spełnia przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.). Nieprawidłowe ustalenie znacznego stopnia niepełnosprawności niezgodne z definicją określoną w ustawie, kryteriami w zakresie kwalifikowania oraz postępowania dotyczącego orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j. t. Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu: niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej OPIEKI i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. W świetle 29 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności /Dz. U. Nr 139, poz. 1328 z późn. zm./ konieczność sprawowania OPIEKI oznacza całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem. W omawianej sprawie lekarz kontrolujący nie stwierdził niezdolności do samodzielnej egzystencji, tj. naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym całkowitą zależność od otoczenia, konieczność pielęgnacji, niemożliwość zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację lub całkowitą zależność od otoczenia w pełnieniu ról społecznych. Wskazany umiarkowany stopień niepełnosprawności, ponieważ osoba orzekana wymaga POMOCY w prowadzeniu gospodarstwa domowego (prace wymagające wysiłku fizycznego jak mycie okien, pranie, prasowanie; dźwiganie) a także pomocy w pełnieniu ról społecznych. 14

Prawidłowo określony symbol przyczyny niepełnosprawności oraz okres, na jaki orzeczono stopień niepełnosprawności (okresowo do 28.02.2012 r.). Formularz kontroli oceny stanu zdrowia stanowi Załącznik Nr 13 do niniejszego protokołu. 3. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 3666/2008 sporządzona przez Mariana Jędrzejczyka specjalistę pediatrii W aktach sprawy nie ma dokumentu potwierdzającego, że lekarz wyznaczony do weryfikacji Badanie podmiotowe, opis przebiegu choroby zasadniczej, wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących, rokowania odnośnie do przebiegu choroby prawidłowo określone, stosownie do dokumentacji medycznej. Brak dokładnego badania gardła (przy schorzeniu laryngologicznym), brak wpisu ciśnienia krwi. Nieprawidłowo ustalone ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do osób z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku. Lekarz zaznaczył TAK na wszystkie możliwe odpowiedzi w druku oceny, które zostały w ocenie określone: pkt 7. Ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji: - poruszanie się TAK, - komunikowanie się TAK, - role społeczne TAK, - samoobsługa - TAK Należy podkreślić, że orzekany po przebytym zabiegu operacyjnym migdałka podniebiennego z powodu ca w 2008 r. po leczeniu radio i chemioterapią nie posiada ograniczeń w poruszaniu się. Prawidłowo ustalony umiarkowany stopnień niepełnosprawności, zgodny z definicją określoną w ustawie, kryteriami w zakresie kwalifikowania oraz postępowania dotyczącego orzekania oraz symbole przyczyny niepełnosprawności, w porównywalnym stopniu wpływające na zaburzenia funkcji organizmu. Formularz kontroli oceny stanu zdrowia stanowi Załącznik Nr 14 do niniejszego protokołu. 4. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 5509/2011 sporządzona przez Stanisława Wróbla lekarza chorób wewnętrznych W aktach sprawy nie ma dokumentu potwierdzającego, że wyznaczony lekarz członek składu orzekającego określił specjalność lekarza, właściwego do rozpatrzenia sprawy. W aktach sprawy znajduje się natomiast dokument, sporządzony przez lekarza Stanisława Wróbla o dokonaniu wstępnej weryfikacji złożonej dokumentacji w zakresie kompletności, ze wskazaniem, że obecność na posiedzeniu składu orzekającego jest obowiązkowa, co narusza przepis 8 ust. 4 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania, w myśl, którego jedynie LEKARZ PRZEWODNICZĄCY SKŁADU ORZEKAJĄCEGO może podjąć decyzję, czy ocena może być wydana bez badania. W badaniu podmiotowym brak wpisu zawodu i wykształcenia, co stosownie do 3 ust. 2 pkt 3 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania, bierze się pod uwagę przy orzekaniu o stopniu niepełnosprawności osoby powyżej 16 r. ż. Brak badania fonacji, lakoniczny opis badania przedmiotowego - NIECZYTELNE PISMO utrudnia odczytanie. 15

Rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących zgodne z dokumentacją, prawidłowo ustalone rokowania odnośnie do przebiegu choroby - schorzenia rokują poprawę, niepełnosprawność okresowa Ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do osób z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku - lekarz zaznaczył w możliwych podpowiedziach w druku oceny: pkt 7. Ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji: - poruszanie się ograniczenia w poruszaniu się i przemieszczaniu się - komunikowanie się bez ograniczeń - role społeczne bez ograniczeń - samoobsługa - ograniczona Nieprawidłowe zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności brak uzasadnienia podjętej decyzji orzeczniczej, tj. wskazania, jakie czynniki i dysfunkcje fizyczne stanowiły podstawę ustalonego rozpoznania, zakwalifikowania do znacznego stopnia niepełnosprawności.. Lekarz nie wskazał skutków choroby nowotworowej, brak informacji o ewentualnych powikłaniach, wpływie jodoterapii. Lekarz przewodniczący składu orzekającego ustalił ograniczenia w poruszaniu się i przemieszczaniu, wątpliwość budzi wpis o ograniczeniach w samoobsłudze (wymóg jedynie przy kąpieli), bez ograniczeń w komunikowaniu się i pełnieniu ról społecznych. Wobec powyższego, skutki naruszenia sprawności organizmu nie powodują niezdolności do samodzielnej egzystencji. W świetle powyższego osoba nie spełnia przesłanek zaliczenia do znacznego stopnia niepełnosprawności, określonych w art. 4 ust. 1 wyżej ustawy o rehabilitacji, który stanowi, że do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej OPIEKI i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Orzekana NIE JEST OSOBĄ CAŁKOWICIE ZALEŻNĄ OD OTOCZENIA, wymagającą pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub całkowicie zależną w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (konieczność sprawowania opieki w świetle 29 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie orzekania). Niepełnosprawność orzekanej w stopniu co najwyżej umiarkowanym. Prawidłowo ustalony symbol przyczyny niepełnosprawności. Formularz kontroli oceny stanu zdrowia stanowi Załącznik Nr 15 do niniejszego protokołu. 5. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 5293/2011 sporządzona przez Roberta Adama Klocka specjalistę chorób wewnętrznych. Badanie podmiotowe, opis przebiegu choroby zasadniczej, wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących, rokowania odnośnie do przebiegu choroby prawidłowo określone, stosownie do dokumentacji medycznej. Nieprawidłowo ustalone ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do osób z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku. 16

Lekarz wpisał tak zaznaczając kreską wszystkie możliwe wymienione zakresy: pkt 7. Ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji: poruszanie się, komunikowanie się, role społeczne, samoobsługa - natomiast schorzenia nie powodują ograniczenia w komunikowaniu się z otoczeniem, samoobsłudze, poruszaniu się. Prawidłowo ustalony symbol przyczyny i stopień niepełnosprawności, zgodnie z definicją stopnia, standardami postępowania, przepisami dotyczącymi orzekania. Skutki naruszenia sprawności organizmu wymagają częściowej pomocy w celu pełnienia ról społecznych, co kwalifikuje do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Nieprawidłowa data ważności orzeczenia - zbyt odległa (na 3 lata, do 2014 r.) z uwagi na konieczne badanie po krótszym okresie leczenia - w celu ustalenia czy stopień niepełnosprawności nie uległ zmianie, Formularz kontroli oceny stanu zdrowia stanowi Załącznik Nr 16 do niniejszego protokołu. 6. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 5440/2011 sporządzona przez Mariana Jędrzejczyka specjalistę pediatrii W ocenie brak nr dokumentu tożsamości, bez informacji o zawodzie i wykształceniu - elementach, które stosownie do 3 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie orzekania, bierze się pod uwagę przy orzekaniu o stopniu niepełnosprawności osoby powyżej 16 r. ż. W przebiegu choroby zasadniczej brak opisu planu leczenia, brak wpisu ciśnienia krwi, NIECZYTELNE i LAKONICZNY opis badania przedmiotowego. Prawidłowe i stosowne do dokumentacji medycznej rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących, poprawnie wskazane rokowania i okresowy charakter. Prawidłowo wskazane ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do osób z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku (chemioterapia), natomiast brak wpisu, czy skutki naruszonej sprawności wymagają opieki i pomocy. Lekarz jedynie zaznaczył klamrą wszystkie możliwe podpowiedzi wskazane w druku oceny, wpisując słowo ograniczone. Prawidłowo ustalony symbol przyczyny niepełnosprawności, okresowy charakter i znaczny stopień niepełnosprawności, zgodnie z definicją stopnia, standardami postępowania i przepisami dotyczącymi orzekania. Natomiast uzasadnienie nieadekwatne do definicji stopnia znacznego; lekarz przewodniczący składu orzekającego ograniczył wpis jedynie do sformułowania: ze względu na ogólny stan zdrowia utrudniający samodzielne poruszanie się i przemieszczanie natomiast osoba orzekana spełnia przesłanki zaliczenia do znacznego stopnia niepełnosprawności w przypadku, gdy wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Formularz kontroli oceny stanu zdrowia stanowi Załącznik Nr 17 do niniejszego protokołu. 7. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 5444/2011 brak pieczątki ze specjalnością lekarza, wg orzeczenia ocenę sporządził Robert Adam Klocek specjalista chorób wewnętrznych Badanie podmiotowe, opis przebiegu choroby zasadniczej, wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących, rokowania 17

odnośnie do przebiegu choroby prawidłowo określone (okresowe), stosownie do dokumentacji medycznej, natomiast brak wpisu ciśnienia krwi. Brak konkretnego określenia zakresu ograniczeń wynikających z naruszonej sprawności organizmu, odnoszących się do orzekanego. Lekarz przewodniczący składu jedynie wpisał TAK na wszystkie możliwe odpowiedzi wskazane w druku oceny. Prawidłowe i zgodne ze standardami w zakresie kwalifikowania ustalenie umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, z powodu schorzeń oznaczonych symbolem 05-R. Z powodu schorzeń okulistycznych nie kwalifikuje się do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, ponieważ z dokumentacji medycznej wynika, że oko lewe orzekanego w normie. Natomiast brak uzasadnienia podjętej decyzji orzeczniczej, tj. wskazania, jakie czynniki i dysfunkcje fizyczne stanowiły podstawę ustalonego rozpoznania, zakwalifikowania do stopnia niepełnosprawności. Formularz kontroli oceny stanu zdrowia stanowi Załącznik Nr 18 do niniejszego protokołu. 8. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 5174/2011 sporządzona przez Mariana Jędrzejczyka specjalistę pediatrii Badanie podmiotowe prawidłowe, opis przebiegu choroby zasadniczej, wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji PISMO NIECZYTELNE, lakoniczny wpis, opis badania przedmiotowego NIECZYTELNE, wpis lakoniczny, brak wpisu ciśnienia krwi. Rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących, rokowania odnośnie do przebiegu choroby prawidłowo wskazane. Ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do osób z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku - lekarz zaznaczył klamrą wszystkie możliwe odpowiedzi wskazane w druku oceny, wpisując słowo ograniczone, nie określając konkretnego zakresu ograniczeń, wątpliwość budzi stwierdzenie ograniczenia w komunikowaniu się. Należy podkreślić, że zainteresowana we wniosku zaznaczyła: samodzielnie wykonywanie czynności samoobsługowych, prowadzenie gospodarstwa domowego, poruszanie się w środowisku. Prawidłowe zaliczenie do znacznego stopnia i jego trwały charakter, zgodnie z definicją stopnia, standardami postępowania, przepisami dotyczącymi orzekania. Natomiast brak informacji, że orzekana wymaga stałej opieki i pomocy w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Ustalenie symbolu przyczyny niepełnosprawności - chorobą zasadniczą w tej sprawie są schorzenia narządu ruchu 05-R, symbol 07-S odnosi się do wpisanej, jako współistniejącej choroby wieńcowej, która nie jest współistniejącą, lecz w porównywalnym stopniu wpływa na zaburzenia funkcji organizmu. Należy podkreślić, że symbol przyczyny niepełnosprawności zawarty w orzeczeniu odzwierciedla rozpoznanie uszkodzenia lub choroby, która niezależnie od przyczyny jej powstania powoduje zaburzenia funkcji organizmu oraz ograniczenia w wykonywaniu czynności życiowych i aktywności społecznej orzekanego. Orzeczenie może zawierać więcej niż jeden symbol przyczyny, nie więcej niż trzy symbole, które w porównywalnym stopniu wpływają za zaburzenie funkcji organizmu. Formularz kontroli oceny stanu zdrowia stanowi Załącznik Nr 19 do niniejszego protokołu. 9. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 5530/2011 bez badania sporządzona przez Roberta Adama Klocka specjalistę chorób wewnętrznych. 18

Brak stwierdzenia przez lekarza przewodniczącego składu orzekającego, ze uznał posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia. Prawidłowo opisany przebieg choroby zasadniczej, wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących. Nieprawidłowe rokowania odnośnie do przebiegu choroby; uogólniony rak trzustki z przerzutami do wątroby, węzłów chłonnych, jamy brzusznej, nie rokuje wyleczenia, niepełnosprawność ma charakter trwały, a nie jak wskazano okresowy do 2013 r. Ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do osób z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku - lekarz zaznaczył TAK na wszystkie możliwe odpowiedzi wskazane w druku oceny, wpisując słowo ograniczone, nie określając konkretnego zakresu ograniczeń, wątpliwość budzi stwierdzenie ograniczenia w komunikowaniu się. Prawidłowe zaliczenie do znacznego stopnia i symbol przyczyny niepełnosprawności, zgodnie z definicją stopnia, standardami postępowania, przepisami dotyczącymi orzekania. Nieprawidłowa data ważności orzeczenia stopień niepełnosprawności powinien być orzeczony na stałe Stosownie do 3 ust. 4 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania ( ) naruszenie sprawności organizmu uważa się za: 1) trwałe (stałe) jeżeli według wiedzy medycznej stan zdrowia nie rokuje poprawy; 2) okresowe jeżeli według wiedzy medycznej może nastąpić poprawa stanu zdrowia. Formularz kontroli oceny stanu zdrowia stanowi Załącznik Nr 20 do niniejszego protokołu. 10. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 5443/2011 sporządzona przez Roberta Adama Klocka specjalistę chorób wewnętrznych. W badaniu podmiotowym brak wpisu zawodu i wykształcenia, w opisie przebiegu choroby zasadniczej, wyników dotychczasowego leczenia i rehabilitacji brak opisu choroby serca i jej przebiegu, brak wpisu ciśnienia krwi. Prawidłowe rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących. Występuje niespójność w rokowaniu odnośnie do przebiegu choroby; w punkcie 6 wpis rokuje poprawę, co stosownie do 3 ust. 4 rozporządzenia w sprawie orzekania oznacza, że orzeczenie powinno być wydane okresowo. Natomiast w punkcie 10 - orzeczony stopień niepełnosprawności ma charakter zaznaczone trwały. Orzeczenie prawidłowo wydano na stałe. Ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do osób z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku - lekarz zaznaczył TAK na wszystkie możliwe odpowiedzi wskazane w druku oceny, nie określając konkretnego zakresu ograniczeń. Prawidłowe zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności, zgodnie z definicją stopnia, standardami postępowania, przepisami dotyczącymi orzekania. Natomiast niespójność dotycząca symbolu przyczyny niepełnosprawności: lekarz wskazał w rozpoznaniu zasadniczym trzy schorzenia, które są określane symbolami 07-S, 04-O, 03-L. Mimo to zaliczył orzekaną do niepełnosprawności wskazując, że jej przyczyną są schorzenia oznaczone symbolami 11-I, 05-R, 04-O. Formularz kontroli oceny stanu zdrowia stanowi Załącznik Nr 21 do niniejszego protokołu. 19

11. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 5459/2011 bez badania sporządzona przez Stanisława Wróbla lekarza chorób wewnętrznych Brak informacji, że lekarz przewodniczący składu orzekającego uznał posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia. Prawidłowy opis przebiegu choroby zasadniczej, wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, natomiast BARDZO LAKONICZNY, brak wpisu chorób współistniejących. Nieprawidłowe rokowania odnośnie do przebiegu choroby i związana z tym data ważności orzeczenia - według wiedzy medycznej stan zdrowia nie rokuje poprawy, naruszenie sprawności organizmu ma charakter trwały, wskazane orzeczenie na stałe (stosownie do 3 ust. 4 rozporządzenia w sprawie orzekania). Niespójność między ustalonymi ograniczeniami w funkcjonowaniu spowodowanymi naruszoną sprawnością organizmu, w których lekarz zaznaczył: pkt 7. Ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji: poruszanie się ograniczone, komunikowanie się bez ograniczeń, role społeczne bez ograniczeń, samoobsługa ograniczone - a zaliczeniem (prawidłowo) do znacznego stopnia niepełnosprawności. Lekarz wskazał, że osoba orzekana pełni role społeczne i komunikuje się bez ograniczeń, co powoduje niespójność, gdyż osoba zaliczona do znacznego stopnia niepełnosprawności wymaga opieki w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Brak uzasadnienia podjętej decyzji orzeczniczej, tj. wskazania, jakie czynniki i dysfunkcje fizyczne stanowiły podstawę ustalonego rozpoznania, zakwalifikowania do znacznego stopnia niepełnosprawności. Formularz kontroli oceny stanu zdrowia stanowi Załącznik Nr 22 do niniejszego protokołu. 12. Ocena stanu zdrowia oznaczona numerem 5442/2011 sporządzona przez Stanisława Wróbla lekarza chorób wewnętrznych W ocenie brak wpisu zawodu i wykształcenia, prawidłowy i zgodny z dokumentacją medyczną opis przebiegu choroby zasadniczej, wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, LAKONICZNY opis badania przedmiotowego. Prawidłowe rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących, rokowania odnośnie do przebiegu choroby. W ograniczeniach w funkcjonowaniu występujących w życiu codziennym w porównaniu do osób z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku lekarz zaznaczył: pkt 7. Ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji: poruszanie się ograniczenia w poruszaniu się i przemieszczaniu, komunikowanie się bez ograniczeń, role społeczne bez ograniczeń, samoobsługa ograniczone. Nieprawidłowe ustalenie znacznego stopnia niepełnosprawności, w badaniu przedmiotowym BRAK CECH NIEWYDOLNOŚCI KRĄŻENIA. Lekarz przewodniczący składu orzekającego wskazał w pkt 7 oceny, że bez ograniczeń w komunikowaniu się i pełnieniu ról społecznych. Lekarz przewodniczący składu orzekającego ustalił jedynie ograniczenia w poruszaniu się i przemieszczaniu oraz samoobsłudze, co nie powoduje niezdolności do samodzielnej egzystencji. 20