- 1 - Ramki tekstowe w programie Scribus 1. Co to jest Scribus? Scribus jest to bezpłatny program do składu tekstu. Umożliwia tworzenie różnego rodzaju publikacji : broszury, ogłoszenia, biuletyny, plakaty, gazetki a nawet książki. Posiada polskojęzyczny interfejs oraz obsługuje polskie znaki narodowe i dzielenie wyrazów. Umożliwia też generowanie elektronicznych publikacji w formacie PDF (również aktywnych formularzy). 2. Tworzenie nowego dokumentu Po uruchomieniu programu ukaże nam się okno dialogowe, gdzie możemy wybrać m.in. układ dokumentu, format strony czy marginesy: Na początek przygotujemy dokument jak poniżej: Ćwiczenie 1. Utwórz nowy dokument w układzie pojedynczej strony, rozmiar A4, orientacja Portret. Zmień jednostkę na milimetry.
3. Wstawianie ramki tekstowej Ramkę tekstową możemy wstawić na kilka sposobów np.: - 2 - klikając ikonę Utwórz ramkę tekstową na pasku narzędzi wybierając z menu opcję Wstaw > Ramka tekstowa skrótem klawiszowym: T. następnie przyciśnij lewy klawisz myszy w miejscu gdzie chcesz ramkę tekstową i przeciągnij kursor po przekątnej strony. Przyciśnięcie klawisza myszy wyznacza jeden róg ramki, a puszczenie go wyznaczy róg znajdujący się na końcu przekątnej. Aby wpisać tekst do ramki wystarczy dwukrotnie kliknąć na danej ramce. Ćwiczenie 2. Wstaw ramkę tekstową i wypełnij poniższym tekstem. Ustawienia ramki tekstowej (m.in. rozmiar, położenie, kolor, kształt) możemy zmienić we właściwościach ramki. Okno właściwości uzyskamy wybierając klawisz F2 lub Właściwości z menu kontekstowego. Ćwiczenie 3. Zmień rozmiar i położenie ramki tekstowej jak poniżej. Powyższe ustawienia powodują, że górny lewy róg ramki będzie położony 1.5 cm od lewej krawędzi strony (Wsp.X) oraz 1.5 cm od górnej krawędzi strony (Wsp.Y) oraz ramka będzie miała szerokość 18 cm i wysokość 3.2 cm. Ćwiczenie 4. Wstaw ramkę tekstową dla której: wsp. X=15mm, wsp.y=50mm, szerokość 100mm, wysokość 210mm. W ramce tekstowej tekst możemy wpisać, wkleić skopiowany z innego dokumentu lub pobrać bezpośrednio z pliku tekstowego. Aby pobrać tekst z pliku, wybierz z menu kontekstowego (poprzez kliknięcie prawym przyciskiem myszy wewnątrz ramki) pozycję Pobierz tekst lub skorzystaj z menu Plik > Importuj > Pobierz tekst. Ćwiczenie 5. Wstaw do ramki tekstowej tekst znajdujący się w pliku Informacje.txt
- 3 - Ćwiczenie 6. Wstaw ramkę tekstową dla której: Wsp. X=125mm, Wsp.Y=50mm, szerokość 70mm, wysokość 150mm a następnie wstaw do ramki tekstowej tekst znajdujący się w pliku Sylwetka absolwenta.txt, oraz ramkę dla której: Wsp. X=125mm, Wsp.Y=205mm, szerokość 70mm, wysokość 55mm, wstaw do ramki tekstowej tekst znajdujący się w pliku Kontakt.txt 4. Edycja tekstu w ramce Każdy akapit w ramce tekstowej możemy sformatować niezależnie Mając wybraną ramkę tekstową kliknij ikonę Edytor artykułów na pasku narzędzi (Ctrl+Y) lub wybierz z menu pozycję Edycja > Edytuj tekst -- opcja ta jest również dostępna w menu kontekstowym (kliknij prawym klawiszem myszy w ramce). Plik, ustawienia fontów, ustawienia styli, ustawienia znaków, ustawienia koloru obrysu tekstu, ustawienia koloru ustawienia wypełnienia tekstu, Pierwsze dwie opcje są jednoznaczne: krój i styl czcionki oraz stopień (rozmiar) czcionki. Pamiętaj, że w trybie edycji zawartości ramki, zmiany w ustawieniu czcionek będą odnosić się tylko dla tekstu zaznaczonego w ramce. - skalowanie szerokość znaków - skalowanie wysokości znaków - wyrównanie tekstu - style - pozwala na łatwe określanie wielu cech czcionek naraz (domyślnie nie istnieją żadne style) - podkreślenie tekstu (przytrzymaj by zmienić opcje podkreślenia)
- 4 - - podkreślenie tylko wyrazów - indeks dolny i indeks górny - wersaliki i kapitaliki - przekreślenie - obrys tekstu - cieniowanie tekstu (duplikuje znak, lecz "w tle") - manualne podcinanie zmiana odstępów między znakami - kolor obrysu tekstu (kolor możemy zmienić tylko jeśli obrys jest zastosowany) - kolor wypełnienia tekstu (w procentach zmieniamy nasycenie koloru) Po wprowadzeniu zmian zatwierdzamy je przyciskiem. Tekst możemy formatować również bezpośrednio w ramce. W tym celu kliknij ikonę Edytuj zawartość ramki na pasku narzędzi (skrót klawiszowy: E). Gdy klikniesz wewnątrz ramki, zobaczysz mrugający pionowy znak kursora, który pozwala na dodanie lub edycję tekstu. Możesz również zaznaczyć (podświetlić) tekst i zmienić jego cechy korzystając z okna Właściwości > Tekst, przy czym możliwości są analogiczne go tych w Edytorze Artykułów. UWAGA: Jeżeli chcemy zmienić ustawienia dla całej ramki wygodniej jest zmieniać powyższe ustawienia we Właściwościach ramki (F2). Ćwiczenie 7. Zmień we wszystkich ramkach font na Garamod Regular 11pt., a dla tekstu WYDZIAŁ i KIERUNEK zmień: font na Garamond Italic, rozmiar 14pt zastosuj obrys. kolor na brązowy rozmiar 5. Znaki specjalne oraz obcojęzyczne Istnieje możliwość wstawiania znaków używanych w innych językach, symboli specjalnych nie znajdujących się na klawiaturze, znaków typograficznych (takich jak np. cudzysłowy, dywizy, spacje o różnej długości) oraz ligatur (np. Æ). Można uzyskać do niej dostęp zarówno poprzez główne menu lub Edytor Artykułów za pomocą pozycji Wstaw > Glif, Wstaw > Znak, Wstaw > Cytat, Wstaw > Spacje i przenoszenie, jak i Wstaw > Ligatury. Jeśli znak specjalny nie zostaje poprawnie wyświetlony, przeważnie oznacza to iż nie występuje on w aktualnie używanej czcionce. Fakt, iż znak wyświetla się poprawnie w Edytorze Artykułów nie oznacza, że zostanie poprawnie wyświetlony na stronie. 6. Linia ramki Linia (obramowanie) w ramce tekstowej odnosi się dla granicy ramki. Obramowanie zmieniamy w oknie Właściwości w pozycji Linia. Określamy tutaj typ i grubość linii. Jednak aby te ustawienia miały zastosowanie do ramki musimy zmienić kolor linii w zakładce Kolory. Domyślnym ustawieniem dla koloru linii jest jego brak, więc zmiana pozostałych ustawień nie będzie miała wpływu na efekt końcowy, aż do ustawienia poprawnego koloru linii. Ćwiczenie 8. Zmień kolor linii dla ramki zawierającej dane kontaktowe na Czarny - Cieniowanie 50%.
- 5 - Rozwiązanie: Zaznaczamy wybraną ramkę, wciskamy F2 wywołując okno Właściwości, w zakładce Kolory wybieramy ustawienia linii na 50%. i wybieramy kolor Czarny i wybieramy Cieniowanie 7. Kolor wypełnienia ramki. Kolor wypełnienia oznacza kolor tła ramki. Brak dla koloru wypełnienia oznacza, iż tło jest w pełni przeźroczyste. Kolor tekstu może być ustawiony w zakładce Tekst okna Właściwości (lub w Edytorze Artykułów). Cieniowanie odnosi się do nasycenia koloru, tak że 0% powinno reprezentować neutralną szarość. Krycie zaś odnosi się do względnej przeźroczystości tła, gdzie 100% oznacza w pełni nieprzeźroczyste a 0% kompletnie przeźroczyste. Uwaga: Nie wszystkie wersje PDF oraz niektóre przeglądarki dokumentów nie potrafią obsłużyć przeźroczystości. Ćwiczenie 9. Ustaw dla ramek Sylwetka absolwenta i Dane kontaktowe kolor wypełnienia Czarny Cieniowanie 10%. 8. Wstawianie linii Linie są często stosowanie w składzie tekstu, można nią m.in. podkreślić czy rozdzielić ramki tekstowe. Aby wstawić linię wybieramy menu Wstaw > Linia (lub wciskamy L na klawiaturze) a następnie rysujemy linię w wybranym miejscu. Linię formatujemy podobnie jak ramkę w oknie właściwości obiektu. Ćwiczenie 10. Wstaw linię o wymiarach: Wsp. X=15mm, Wsp.Y=27,5mm, szerokość 180mm, grubości 1mm (w zakładce Linia), kolor niebieski. Ćwiczenie 11. Utwórz poniższy dokument. Tekst do ramki znajduje się w pliku O wydziale.txt. (Ramka tekstowa posiada trzy łamy).