Instytut Projektowania Urbanistycznego Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego Przedmiot: Teoria projektowania architektoniczno-urbanistycznego II-C-6 sem 1 Projektowanie obszarów mieszkaniowych Prowadzący przedmiot: prof. dr hab. inż. arch. Grażyna Schneider-Skalska Wykład: Zrównoważone środowisko mieszkaniowe
zrównoważone - OSZCZĘDNE zrównoważone - SPOŁECZNE zrównoważone - PIĘKNE
energooszczędność wykorzystanie alternatywnych źródeł energii zasada 3R reduce, reuse, recycle szacunek dla użytkownika szacunek dla miejsca Wg R. i B. Vale
zrównoważone - OSZCZĘDNE energia teren, kubatura, materiały powierzchnie biologicznie czynne zatrzymanie ucieczki wody gospodarka odpadami
Energooszczędność Zespoły tarasowe w Baden materiały izolacyjne, energooszczędne urządzenia, usytuowanie budynku i rozmieszczenie pomieszczeń, ograniczenie strat cieplnych poprzez zamknięcie elewacji od północy i dogrzanie poprzez otwarcie od południa; Formy budynków mieszkalnych otwartych od południa, zamkniętych od północy
ŹRÓDŁA ENERGII J. Oppenheim, E. Beinhocker, D. Farrel; Zielone światło, Newsweek, 14.12.2008, s.59 J. Dziadul, Kolos na węglowych nogach; Polityka, nr 49, 06.12.2008, s.45
Bańska Nizna, Zakopane wykorzystanie alternatywnych źródeł energii - zawansowane technologie energia słoneczna, wiatrowa, energia wody, pompy ciepła (grunt, woda), źródła geotermalne, biomasa
Douglas Farr, Sustainable Urbanism. Urban Design with Nature. Wyd. John Wiley&Sons, Inc. 2007 Produkcja energii elektrycznej, cieplnej, ciepłej wody itp. oraz ich przesyłanie do budynków i obszarów powinny być zintegrowane w system lokalny, np. osiedlowy, dzielnicowy. System powinien wykorzystywać lokalne źródła takie jak odpady, ciepło gruntu, wody, źródła geotermalne, biomasę, energię słoneczną itp. Powinien też być przygotowany do gromadzenia nadmiaru energii, co jest trudne w przypadku pojedynczych budynków. Lokalny zintegrowany system wspiera lokalną gospodarkę poprzez obniżenie kosztów energii, stabilizuje ceny, przyciąga nowe firmy, podnosi wartość nieruchomości, sprzyja rozwojowi lokalnej wytwórczości. System lokalny obniża straty ponoszone w czasie przesyłu energii. Szacuje się, że tylko 1/3 energii produkowanej ze źródeł konwencjonalnych w systemach centralnych dociera do końcowego odbiorcy. Ten system nazwany jest co-generation i jest stosowany w zespołach CHP (combined heat and power) wykorzystujących również ciepło z odzysku itp. W systemie CHP ciepło powstające przy produkcji energii elektrycznej jest gromadzone i użyte. Ten proces znacznie zmniejsza starty energii i redukuje emisję CO 2.. W efekcie zespoły Combined Heat and Power, w których używa się odnawialnych źródeł energii jak biomasa, słońce lub wiatr mogą mieć efektywność 95%.
Niektóre warunki konieczne: - stosunkowo wysoka intensywność zabudowy (zespoły wielorodzinne, intensywna zabudowa jednorodzinna) - muszą być zbalansowane potrzeby w szczytach zużycia i przeciętnego zużycia energii oraz kosztów rozłożonych na cały rok -musi być zapewnione odpowiednie rozwiązania finansowe ponieważ koszt instalacji systemu stanowi ok. 50-75% wszystkich kosztów i jest ponoszony na początku - obszar/zespół powinien mieć wysokie zapotrzebowanie na energię - węzeł CHP powinien być zlokalizowany nie dalej niż w odległości 3-5 mil (1 mila ok. 1600 m = 4,8km 8,0 km) od obsługiwanego zespołu D. Farr, Sustainable Urbanism. Urban Design with Nature. Wyd. John Wiley&Sons, Inc. 2007, s.200
BedZED Londyn, Beddington Zero Energy Development; Arch. prowadzący: Bill Dunster Cele: - ograniczenie ruchu miejskiego - ograniczenie produkcji CO2 - ograniczenie zużycia energii z surowców kopalnych Lokalny węzeł energetyczny minibrykiety z konserwacji zieleni miejskiej + ogniwa fotowoltaiczne (osiedle oddaje do sieci miejskiej nadmiar energii) Własny system obiegu wody z oczyszczaniem szarej wody + woda deszczowa do podlewania ogródków
Oszczędność terenu Zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej integracja z krajobrazem i kontekstem kulturowym Bed ZED, Londyn Zmniejszenie zużycia, łatwa adaptacja Możliwość wielokrotnej adaptacji przestrzeni. Budynek biurowy w Apeldoorn, Holandia. Arch. Herman Hertzberger.
Oszczędność wody ponowne wykorzystanie mała retencja Gromadzenie wody deszczowej Garden city Seseke Aue Teren poprzemysłowy Od 1995/97 miastoogród Woda deszczowa tworzy strumienie i jeziorko Połączenie parowania, przesączania i retencji
Osiedle Küppersbush Gelsenkirchen - Niemcy
Oszczędna gospodarka odpadami
zrównoważone - SPOŁECZNE PODSTAWOWY PROBLEM SPOŁECZNY BRAK MIESZKANIA LUB MIESZKANIE NIEDOSTOSOWANE DO POTRZEB Heidegger wskazywał, że słowa zamieszkiwać, strzec, pokój i wolność były kiedyś ze sobą spokrewnione Najnowszy raport NIK W Polsce brakuje 1,5 mln mieszkań i stan ten nie zmienia się od dziesięciu lat. Konieczność wycofania z użytku ze względu na stan techniczny ok. 200 tys. mieszkań dodatkowo pogłębi ten deficyt. Ponadto z rządowych analiz wynika, że 6,5 mln Polaków mieszka w warunkach nie odpowiadających przyjętym normom i standardom. (07.03.2012: http://www.nik.gov.pl) W nocy z 26 na 27 stycznia 2010 roku zarejestrowano 20.960 osób bezdomnych
zrównoważone - SPOŁECZNE dostępność i różnorodność hierarchizacja przestrzeni przestrzenie dla kontaktów społecznych dostępność programu
zrównoważone - SPOŁECZNE użycie zdrowych technologii i materiałów kontakt z naturą zdrowy tryb życia uprzedzanie konfliktów społecznych partycypacja -współudział w procesie inwestycyjnym i zarządzaniu, w tym otwarte szkoły i wspieranie lokalnych przedsiębiorstw współuczestnictwo
zrównoważone PIĘKNE struktura, kompozycja, skala, proporcje, estetyka
element stały - struktura przestrzenna o określonych proporcjach, rozwijana w duchu projektowania zrównoważonego elementy zmienne - forma budynków, elewacje i detal.
Literatura - Baranowski A., Projektowanie zrównoważone w architekturze. Wyd. Politechniki Gdańskiej, 1998 - Farr D., Sustainable Urbanism. Urban Design with Nature. Wyd. John Wiley&Sons, Inc. 2007 - Living Spaces. Ecological Building and Design. 1999. Könemann - Ruano M., 2001. Ökologischer Städtebau. Karl Kramer Verlag - Schneider-Skalska G., Kształtowanie zdrowego środowiska mieszkaniowego. Wybrane zagadnienia. Monografia 307, Wyd. Politechnika Krakowska, 2004 - Schneider-Skalska G., Zrównoważone środowisko mieszkaniowe. Społeczne, oszczędne, piękne. Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków 2012 - Vale R&B., 1991. Green Architecture. Bulfinch Press - Wines, 2000. Green Architecture. Taschen