Przekształcenie kredytu walutowego na kredyt złotowy z LIBOR ocena skutków finansowych Analizę opracowano w ZBP 9 lipca2019
Założenia dla symulacji Wykonano szereg symulacji obrazujących zmianę wysokości salda kredytu i rat spłaty walutowych kredytów mieszkaniowych: - Symulacje odnoszą się do okresu: IV kwartał 2006 - IV kwartał 2008 - kiedy sprzedaż kredytów mieszkaniowych w CHF była najwyższa; - Uwzględniono pierwotne okresy kredytowania (liczone w dniu udzielenia kredytu dla 30 i 20 lat; - Porównano warunki spłaty kredytu w złotych ze stawką LIBOR z warunkami spłaty walutowego kredytu mieszkaniowego ze stawką LIBOR i alternatywnego kredytu w złotych opartego na stawce WIBOR udzielonego w tym samym dniu na identyczną inwestycję mieszkaniową; - Przyjęto kwotę kredytu w równowartości 300 tys zł - co odpowiada średniej rynkowej kwocie kredytów z lat 2007-2008; - Stopy kredytów wynoszą odpowiednio: - dla kredytów w CHF: Libor 3M + marża; - dla kredytów w PLN: Wibor 3M + marża; - Marżę przyjęto w wysokości 1,5 p.p; - Spłata kredytu realizowana jest z użyciem rat annuitetowych; - Wykonano pełne wyliczenia (miesiąc po miesiącu) uwzględniając zmiany LIBOR, WIBOR i kursu walutowego.
Wyniki analizy wskazują na następujące zagrożenia Ryzyko dla rynku Stworzenie hybrydowego produktu używającego stawki bazowej właściwej dla innej waluty niż złoty będzie tworzyć w przyszłości nieprzewidywalne skutki dla rynku. Brak jednolitego traktowania Rozwiązanie tworzy nadzwyczajne przywileje dla posiadaczy walutowych kredytów mieszkaniowych; Kredytobiorcy są traktowani nieporównanie lepiej niż kredytobiorcy posiadający kredyty w złotych; Przywileje kredytobiorców walutowych są finansowane przez banki, a de facto przez klientów banków. Ryzyko systemowe Banki będą musiały pokryć bardzo wysokie koszty zamiany kredytów; Koszty te mogą być wyższe niż w projekcie ustawy Kukiz-15; Koszty przełożą się na klientów oraz zdolność banków do finansowania gospodarki. Wysokie obciążenia stworzą wymierne zagrożenia dla egzystencji kilku banków; Zagrożenia te mogą skutkować potrzebą realizacji procesu resolution, co dodatkowo spowoduje kolejne obciążenie sektora finansowego i eskalację kolejnych problemów. Źródło: Opracowanie własne 3
sty.07 maj.07 wrz.07 sty.08 maj.08 wrz.08 sty.09 maj.09 wrz.09 sty.10 maj.10 wrz.10 sty.11 maj.11 wrz.11 sty.12 maj.12 wrz.12 sty.13 maj.13 wrz.13 sty.14 maj.14 wrz.14 sty.15 maj.15 wrz.15 sty.16 maj.16 wrz.16 sty.17 maj.17 wrz.17 sty.18 maj.18 wrz.18 sty.19 maj.19 Przykładowe kredyty ze stycznia 2007 r. wysokość rat w całym dotychczasowym okresie kredytowania (01.2007 06.2019) 2 500 PLN 2 300 PLN 2 100 PLN 1 900 PLN 1 700 PLN 1 500 PLN 1 740,68 zł 1 442,58 zł 1 640,14 zł 1 383,56 zł Rata kredytu w CHF wyrażona w PLN 1 300 PLN 1 100 PLN 1 372,21 zł Rata kredytu w PLN 900 PLN 700 PLN 500 PLN 633,27 zł Rata kredytu PLN na LIBORZE Wysokość raty kredytu w CHF Wysokość raty kredytu w PLN Wysokość raty kredytu "PLN na LIBORZE" Pierwsza rata Max rata Min Rata Średnia rata Ostatnia rata Kredyt CHF 1443 1768 1283 1554 1640 Kredyt PLN 1741 2253 1374 1639 1384 Kredyt "PLN na LIBORZE" 1372 1517 633 1096 633
sty.07 maj.07 wrz.07 sty.08 maj.08 wrz.08 sty.09 maj.09 wrz.09 sty.10 maj.10 wrz.10 sty.11 maj.11 wrz.11 sty.12 maj.12 wrz.12 sty.13 maj.13 wrz.13 sty.14 maj.14 wrz.14 sty.15 maj.15 wrz.15 sty.16 maj.16 wrz.16 sty.17 maj.17 wrz.17 sty.18 maj.18 wrz.18 sty.19 maj.19 Przykładowe kredyty z 2007 r. - skumulowana wartość rat kapitałowo odsetkowych poszczególnych kredytów w całym dotychczasowym okresie kredytowania (01.2007-06.2019) 300 500 PLN 250 500 PLN 200 500 PLN 150 500 PLN 100 500 PLN 245 800 zł 233 094 zł 164 912 zł Wartość zapłaconych rat kredytu w PLN 245 800 zł Wartość zapłaconych rat kredytu w CHF wyrażonych w PLN 233 094 zł Prawdopodoban wartość zapłaconych rat kredytu PLN na LIBORZE 164 912 zł 50 500 PLN 500 PLN Wartość zapłaconych rat kredytu w CHF Wartość zapłaconych rat kredytu w PLN Wartość zapłaconych rat kredytu "PLN na LIBORZE" Kredyty o wartości 300 000 PLN zaciągane na 30 lat w styczniu w poszczególnych latach, Marża dla kredytu CHF 1,5%, spread walutowy: 5% Marża dla kredytu PLN: 1,5% Marża dla kredytu PLN na LIBORZE 1,5% Kredytobiorca CHF zapłacił do dziś o 12 705 zł mniej niż kredytobiorca złotowy W przypadku decyzji sądu o ustanowieniu kredytu w PLN opartego na LIBORZE, bank musiałby zwrócić kredytobiorcy różnicę w wysokości 68 181 zł Co dodatkowo poprawiłoby jego sytuację względem złotówkowicza Po takiej decyzji kredytobiorca CHF zapłaciłby mniej o 80 887 zł od kredytobiorcy, który zadłużył się od początku w złotych!
sty.07 cze.07 lis.07 kwi.08 wrz.08 lut.09 lip.09 gru.09 maj.10 paź.10 mar.11 sie.11 sty.12 cze.12 lis.12 kwi.13 wrz.13 lut.14 lip.14 gru.14 maj.15 paź.15 mar.16 sie.16 sty.17 cze.17 lis.17 kwi.18 wrz.18 lut.19 lip.19 Przykładowe kredyty z 2007 r. - Saldo kapitału poszczególnych kredytów pozostające do spłaty na koniec 06.2019 450 000 400 000 350 000 Kapitał pozostały do spłaty kredytu w CHF (lewa oś) 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 306 080 zł 221 897 zł 124 240 zł * Kapitał pozostały do spłaty kredytu w PLN (lewa oś) Kapitał pozostały do spłaty kredytu "PLN na LIBORZE" 50 000 PLN Saldo kredytu w PLN Saldo kredytu CHF w CHF Saldo kredytu CHF w PLN Saldo kredytu PLN na LIBORZE 221 897 PLN 82 180 CHF = 306 080 PLN 124 240 PLN *Po decyzji sądu, saldo kapitału pozostającego do spłaty dla kredytu CHF zmniejszyłoby się o 113 658 PLN. Należy również uwzględnić nadpłaty kredytobiorcy frankowego w wysokości 68 181 PLN, które powstałyby gdyby kredyt frankowy został przeliczony jako kredyt złotowy oparty na stopie LIBOR 3M. To obniżyło by saldo kredytu w sumie o 181 839 PLN do 124 240 PLN i spowodowało stratę banku na poziomie 59% obecnej wyceny kredytu. Kredytobiorcy frankowemu zostałoby wówczas do spłaty mniej o 97 657 PLN niż kredytobiorcy, który od początku zadłużył się w złotych.
Użycie stawki LIBOR tworzy nadmierne przywileje dla kredytobiorcy walutowego Takie przewalutowanie obniża saldo kredytu nawet poniżej kredytu alternatywnego w PLN Saldo do spłaty kredytu złotowego z bazową stawką LIBOR jest niższe od zarówno od salda kredytu walutowego jak również alternatywnego kredytu w PLN Zaprezentowany wykres odnosi się do 30 lat. Saldo kredytu zmniejsza się poprzez zastąpienie waluty złotówką Dodatkowo LIBOR powoduje niskie obciążenie odsetkowe oraz większość spłaconych rat pomniejsza saldo kredytu Kwartał udzielenia
Powstają nadzwyczajne przywileje w stosunku do kredytobiorców złotowych Przywileje te tworzą istotne koszty po stronie banków i ich klientów Wartość uprzywilejowania dla prawie wszystkich populacji udzielonych kredytów jest bliska 100 tys. zł. Przedstawiony rysunek odnosi się do okresu kredytowania 30 lat. Na wykresie oszacowano wyłącznie koszty bezpośrednie związane z zamianą kredytu walutowego na kredyt PLN ze stawką LIBOR Kalkulacja nie uwzględnia kosztów dostosowania finansowania do nowych kredytów i kosztów administracyjnych Kwartał udzielenia
Dodatkowym przywilejem jest nieproporcjonalnie niższa rata kredytowa Rata ta jest niższa niż dla kredytów w PLN Rata w PLN na koniec czerwca 2019 r - kredyty w CHF, w PLN z LIBOR (zastępujący kredyt w CHF) Kredyty na 30 lat Kredyty na 20 lat Kwartał udzielenia
Różnica w wysokości raty względem kredytów walutowych i alternatywnych kredytów PLN jest rażąca W stosunku do kredytobiorców złotowych nieproporcjonalność wysokości raty przewyższa 700 zł na miesiąc. Wykres odnosi się do okresu kredytowania 30 lat Kwartał udzielenia
Wysokość raty Następuje połączenie przywilejów dotyczących salda i wysokości raty Zamieszczone obok wyniki odnoszą się do kredytów udzielonych w II kw. 2008 r. 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 Saldo kredytu vs wysokość raty kredyt w CHF kredyt 20 lat kredyt 30 lat kredyt w PLN 500 0 kredyt w PLN z LIBOR 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 280 300 320 340 360 380 400 Saldo kredytu Tysiące
Przywileje tworzą korzyść w postaci obniżenia kwoty przyszłych rat kredytu Suma przyszłych rat dla kredytów w PLN opartych na LIBOR w większości populacji nie stanowi nawet 50% sumy przyszłych rat dla kredytów złotowych Rysunek odnosi się do kredytu na 30 lat
Uprzywilejowanie kredytobiorców walutowych w przypadku zamiany kredytu jest najbardziej widoczne w przypadku sumy dotychczasowych i przyszłych obciążeń Różnica pełnych obciążeń jest rażąco niesprawiedliwa wobec kredytobiorców, którzy od początku zadłużyli się w złotych.
www.zbp.pl 09 lipiec 2019