SKARBY CYWILIZACJI CUDA TECHNIKI

Cuda techniki Burdż Chalifa w Dubaju Wstęp 4 Australia Opera w Sydney 7 Bośnia i Hercegowina Stary Most w Mostarze 8 Chiny Ptasie Gniazdo 13 Wielki Mur Chiński 14 Dania/Szwecja Most nad Sundem 19 Egipt Piramidy w Gizie 20 Wysoka Tama Asuańska 23 Francja Dzielnica La Défense w Paryżu 24 Kanał Południowy (Canal du Midi) 28 Pont du Gard 31 Grecja Kanał Koryncki 32 Hiszpania Most Biskajski 34 Muzeum Guggenheima w Bilbao 37 System tramwajowy Tramvia Blau 41 Wieża Herkulesa w A Coruña 42 Holandia Kubuswoningen w Rotterdamie 45 Indie Kolej Himalajska Dardżyling 46 Studnia Chand Baori 48 Kanada Kanał Rideau 51 Kazachstan Chan Szatyr 52 Niemcy Most wodny w Magdeburgu 54 Norwegia Linia Thamshavn 57 Oman Systemy irygacyjne afladż 58 Pakistan Linia kolejowa przez przełęcz Chajber 61 Polska Kanał Elbląski 62 Kopalnia soli w Wieliczce 65 Spawany most drogowy na Słudwi w Maurzycach 66 Wiadukty w Stańczykach 69 Portugalia Tramwaje w Lizbonie 71 Rosja Kolej Transsyberyjska 72 Serbia, Bośnia i Hercegowina Linia kolejowa Ósemka Szargańska 75 Singapur Esplanade 76 Most Henderson Waves 79 Słowacja Górnicze miasto Bańska Szczawnica 82 Stany Zjednoczone Ameryki EMP Museum 85 Most Brookliński w Nowym Jorku 87 Most Golden Gate w San Francisco 91 Wiadukt Thomasa koło Maryland 92 Szwajcaria Grande-Dixence 95 Kolej Glacier Express 96 Kolej Retycka 101 Most Sunniberg 102 Szwecja Radiostacja Varberg w Grimeton 105 Turcja Cysterna Bazyliki 106 Wielka Brytania Kolej Bluebell 109 Most Clifton Suspension Bridge w Bristolu 110 Most Iron Bridge, wielki piec i kompleks obiektów przemysłowych 113 Most kolejowy Forth Bridge 114 Tramwaje w Llandudno 117 Włochy Most Rialto w Wenecji Stary Most we Florencji 120 Zjednoczone Emiraty Arabskie Burdż Chalifa w Dubaju 123 Wyspy Palmowe 124

wstęp Ranga cudów techniki rośnie ostatnio niepomiernie na całym świecie. Dziś obok uznanych za najważniejsze zdobycze ludzkości dzieł architektury, sztuki i kultury, dopatrujemy się także świadectw geniuszu ludzkiego w rozwiązaniach przemysłowych i transportowych, które nierzadko diametralnie zmieniły życie ludzi w konkretnych epokach. Z podziwem patrzymy na zarejestrowane w dawnych rozkładach jazdy gęste sieci połączeń kolejowych, na śmiałe mosty przerzucone nad nieprzekraczalnymi wcześniej dolinami czy cieśninami, na zastanawiająco zaawansowane i pomysłowe rozwiązania techniczne, które wykorzystane w architekturze wzbudzają podziw i zaskakują pomysłowością. Popkulturową miarą współczesnej zmiany oceny dorobku techniki minionych wieków było choćby powierzenie głównej roli w ceremonii otwarcia letnich igrzysk olimpijskich w Londynie w 2012 roku nie jak można było się spodziewać Szekspirowi, tylko postaci wielkiego dziewiętnastowiecznego konstruktora Isambarda Kingdoma Brunela, odgrywanego przez aktora sir Kennetha Branagha. Zainteresowanie osiągnięciami inżynieryjnymi minionych epok i śmiałymi rozwiązaniami stosowanymi współcześnie dotarło także do Polski. Rzesze miłośników kolei, dawnych fabryk oraz nieistniejących już mostów, przemierzają dziś kraj w poszukiwaniu reliktów niegdysiejszej myśli technicznej, wolni od bzdurnych peerelowskich przeświadczeń o nadzwyczajnej wartości nowego, które jakoby zawsze stare skazywało na nieuchronne wyparcie i porażkę. Dlatego, wychodząc naprzeciw zainteresowaniom polskiego Czytelnika, prezentujemy wybór najbardziej znanych na świecie skarbów techniki i imponujących osiągnięć współczesności, najczęściej nobilitowanych już wpisem na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Nie można zrozumieć otaczającego świata, nie wiedząc nic o zwycięskich, nawet tryumfalnych zmaganiach człowieka z materią, wyrażonych w skutecznym funkcjonowaniu wielkich dzieł inżynieryjnych. 5 cuda techniki

Wiadukt Landwasser na trasie Kolei Retyckiej

Australia OPERA W SYDNEY Sydney Opera House jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych budynków na świecie, symbolem Sydney i perłą współczesnej architektury. W 1952 roku lokalne władze ogłosiły konkurs na projekt gmachu opery, który miał stanąć blisko portu. Spośród dwustu trzydziestu czterech nadesłanych prac ostatecznie wybrano projekt mało wówczas znanego duńskiego architekta Jørna Utzona. Uwzględniając położenie budynku, zaprojektował budowlę przypominającą pełnomorskie jachty, które często zawijały do portu w Sydney. Projekt zakładał, że dach złożony z cienkich, przenikających się żelbetowych łupin będzie nawiązywać do wygiętych na wietrze żagli. Ta niezwykle śmiała, ale zarazem oryginalna koncepcja miała wielu przeciwników, którzy uznali ją za przykład antyfunkcjonalizmu. Prace budowlane rozpoczęły się w 1959 roku i trwały aż do 1973 roku. Operę otworzyła królowa Elżbieta II, która w tym celu specjalnie przyleciała do Australii. Budynek, zbudowany głównie z betonu, szkła oraz stali, zajmuje 1,8 ha powierzchni i może pomieścić około dwóch tysięcy siedmiuset osób w sali koncertowej i tysiąc pięćset w sali operowej. Opera została wyposażona w największe na świecie mechaniczne organy, złożone z 10,5 tysiąca piszczałek. Na terenie Sydney Opera House znajdują się: sala projekcyjna, studio nagrań, pięć restauracji, sześć barów, sklepy z pamiątkami, sześćdziesiąt garderób, sala koncertowa i operowa, a także kino. Położenie: południowo-wschodnie wybrzeże Australii, Sydney, Bennelong Point CUDA techniki 8

Bośnia I HERCEGOWINA Stary Most w Mostarze Najważniejsze miasto Hercegowiny zawdzięcza swoje znaczenie strategicznemu położeniu przy przeprawie na Neretwie. Długo istniał tu most drewniany. Mieszkańcy zajmowali się jego obsługą. Strażnicy mostu zwani byli mostari stąd wzięła się nazwa miasta. W XVI wieku Turcy założyli twierdzę, a w latach 1557 1566 wybudowali most kamienny, nazwany potem Starym Mostem. Autorem projektu był zgodnie z tradycją Numar Hajrudin, uczeń największego architekta otomańskiego Sinana. Przeprawa o charakterystycznym złamanym kształcie ma 30 m długości i 4 m szerokości; znajduje się 28 m nad lustrem wody. Zabytkowa przeprawa dotrwała aż do końca XX wieku, uznawana za symbol Mostaru i jeden z najcenniejszych zabytków na terenie byłej Jugosławii. Jednak w latach 1992 1993 wybuchły bratobójcze walki, dzielące żyjącą dotąd bezkonfliktowo społeczność. Jednym z ich aspektów był konflikt chorwacko-bośniacki, trwający od maja 1993 roku. Chorwaci oblegali wschodnią, muzułmańską część miasta. Prowadzono niszczycielski ostrzał z czołgów, podczas którego zburzono niemal cały Stary Mostar unikatowy zespół architektury muzułmańskiej z XVII XVIII wieku 9 listopada 1993 roku pod gradem pocisków runął też Stary Most. Od 1995 roku miasto jest stopniowo odbudowywane. Jednym z najważniejszych przedsięwzięć, możliwym dzięki pomocy finansowej UNE- SCO i Unii Europejskiej, stała się rekonstrukcja Starego Mostu. Uroczyste otwarcie nastąpiło 23 lipca 2004 roku, a w 2005 roku most i najbliższe otoczenie wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Położenie: Mostar, południowa Bośnia i Hercegowina, 139 km na południowy zachód od Sarajewa 9 CUDA techniki

Stary Most w Mostarze, Bośnia i Hercegowina 11