Parlament Europejski 2014-2019 Dokument z posiedzenia B8-0334/2017 15.5.2017 PROJEKT REZOLUCJI złożony w następstwie oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu w sprawie obozu dla uchodźców w Dadaab (2017/2687(RSP)) Mariya Gabriel, Frank Engel, Bogdan Brunon Wenta, Cristian Dan Preda, Michael Gahler, Pavel Svoboda, Paul Rübig, Krzysztof Hetman, Adam Szejnfeld, Agustín Díaz de Mera García Consuegra, György Hölvényi, Maurice Ponga, Željana Zovko w imieniu grupy PPE RE\1126033.docx PE603.759v01-00 Zjednoczona w różnorodności
B8-0334/2017 Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie obozu dla uchodźców w Dadaab (2017/2687(RSP)) Parlament Europejski, uwzględniając deklarację Międzyrządowego Organu ds. Rozwoju w Afryce Wschodniej z Nairobi z dnia 25 marca 2017 r. w sprawie trwałych rozwiązań dla uchodźców somalijskich i reintegracji osób powracających do Somalii, uwzględniając nowojorską deklarację ONZ w sprawie uchodźców i migrantów przyjętą w dniu 19 września 2016 r., uwzględniając wspólny komunikat ministerialnej komisji trójstronnej ds. dobrowolnej repatriacji uchodźców somalijskich mieszkających w Kenii wydany w dniu 25 czerwca 2016 r., uwzględniając wyniki unijnego szczytu w Valletcie w sprawie migracji, który odbył się w dniach 11 12 listopada 2015 r., uwzględniając oświadczenie z konferencji ministerialnej w ramach procesu chartumskiego (inicjatywa w sprawie szlaku migracyjnego Róg Afryki UE) wydane w Rzymie w dniu 28 listopada 2014 r., uwzględniając porozumienie trójstronne w sprawie dobrowolnej repatriacji podpisane w dniu 10 listopada 2013 r. przez rządy Somalii i Kenii oraz Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), uwzględniając wyrok Sądu Najwyższego Kenii z dnia 9 lutego 2017 r., który orzekł, że obóz dla uchodźców w Dadaab nie zostanie zamknięty, uwzględniając decyzję rządu Kenii o odwołaniu się od wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2017 r., uwzględniając kryzysowy fundusz powierniczy UE dla Afryki, uwzględniając inicjatywę ONZ Global Compact dotyczącą podziału odpowiedzialności za uchodźców, uwzględniając krajowy program orientacyjny dla Somalii i regionalny program orientacyjny dla Afryki Wschodniej w ramach 11. Europejskiego Funduszu Rozwoju, uwzględniając unijne fundusze humanitarne na rzecz pomocy uchodźcom w Kenii, uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu, A. mając na uwadze, że Róg Afryki, który już teraz zamieszkuje niemal 250 mln osób, a ich liczba szybko rośnie, przyjął największą w Afryce i na całym świecie liczbę osób wewnętrznie przesiedlonych i uchodźców; mając na uwadze, że region ten boryka się z PE603.759v01-00 2/7 RE\1126033.docx
wyzwaniami związanymi z nieuregulowaną migracją, przymusowymi wysiedleniami i wysiedleniami wewnętrznymi, handlem ludźmi i ich przemytem, terroryzmem oraz konfliktami z użyciem siły; B. mając na uwadze, że przyczyny tych wyzwań są różne w zależności od warunków lokalnych, lecz ich wspólną cechą jest brak dobrego zarządzania i możliwości społeczno-gospodarczych, skrajne ubóstwo, brak stabilności oraz zmiana klimatu; C. mając na uwadze, że kompleks dla uchodźców w Dadaab powstał w 1991 r. jako rozwiązanie tymczasowe dla osób poszukujących schronienia oraz uciekających przed prześladowaniami, przemocą i brakiem stabilności w regionie Afryki Wschodniej, a w szczególności dla osób uciekających przed wojną domową w Somalii; mając na uwadze, że dziś kompleks o powierzchni 50 kilometrów kwadratowych składa się z pięciu różnych obozów, w których zamieszkują przedstawiciele różnych narodów, przy czym do najstarszych i najbardziej zaludnionych obozów należą obozy Hagadera, Dagahaley i Ifo; D. mając na uwadze, że chociaż obóz w Dadaab był pierwotnie przewidziany dla około 90 000 osób, według szacunków ONZ obecnie przebywa w nim około 260 000 osób, z czego 95 % pochodzi z Somalii, a 60 % jest w wieku poniżej 18 lat; E. mając na uwadze, że w maju 2016 r. Kenia zlikwidowała departament do spraw uchodźców, który był odpowiedzialny za ich rejestrację, co oznacza, że dziesiątki tysięcy osób nie zostały zarejestrowane, zatem w rzeczywistości liczba uchodźców może być jeszcze wyższa; F. mając na uwadze, że od ponad dwudziestu lat w Somalia boryka się z poważną destabilizacją i brakiem struktur państwowych, których oddziaływanie spotęgowały powtarzające się zagrożenia naturalne wynikające ze zmiany klimatu; mając na uwadze, że problemy te nadwyrężyły odporność i zdolność przetrwania najbardziej zagrożonych społeczności Somalii, stając się główną siłą napędową wysiedleń wewnątrz kraju i do sąsiednich państw; G. mając na uwadze, że po upływie trzydziestu lat można stwierdzić, że sytuacja uchodźców somalijskich jest jednym z najdłużej trwających kryzysów na świecie, a na wygnaniu urodziło się już trzecie pokolenie uchodźców; mając na uwadze, że w regionie wysiedlono blisko milion Somalijczyków, zaś w samej Somalii kolejne 1,1 mln osób; H. mając na uwadze, że Somalia jest jednym z pięciu krajów na świecie, które w ciągu ostatnich 15 lat opuściło najwięcej uchodźców, przy czym obecnie zarejestrowanych jest 1,1 mln uchodźców i ponad 80 % z nich przebywa w regionie Rogu Afryki i Jemenie; mając na uwadze, że w Kenii przebywa obecnie około 500 000 uchodźców, a ich liczba stale rośnie ze względu na coraz niższy poziom bezpieczeństwa w regionie, zwłaszcza w Sudanie Południowym; I. mając na uwadze, że cały region Afryki Wschodniej doświadcza katastrofalnej suszy, a w niektórych częściach Sudanu Południowego ogłoszono klęskę głodu, która zagraża około milionowi ludzi; mając na uwadze, że ogłoszono stan zagrożenia klęską głodu dla Somalii, która boryka się już z trzecią falą głodu w ciągu 25 lat, a rząd donosi, że 6,2 RE\1126033.docx 3/7 PE603.759v01-00
mln ludzi potrzebuje natychmiastowego wsparcia żywnościowego; mając na uwadze, że prezydent Kenii Uhuru Kenyatta uznał klęskę suszy za katastrofę narodową, a 2,7 mln osób cierpi z powodu wielkiego głodu; mając na uwadze, że oczekuje się, że sytuacja może ulec pogorszeniu, co może doprowadzić do klęski głodu; J. mając na uwadze, że w dniu 6 maja 2016 r. rząd Kenii ogłosił decyzję w sprawie jak najszybszego zamknięcia obozu w Dadaab, powołując się na względy bezpieczeństwa, a także konieczność położenia kresu przedłużającej się problematycznej sytuacji uchodźców w regionie; mając jednak na uwadze, że w dniu 30 listopada 2016 r., na wniosek społeczności międzynarodowej, rząd kenijski oświadczył, że zamknięcie obozu w Dadaab zostanie odroczone o sześć miesięcy do maja 2017 r. ze względów humanitarnych; K. mając na uwadze, że społeczność międzynarodowa, w tym UE, wyraziła zrozumienie dla obaw rządu Kenii i przyczyn decyzji o zamknięciu obozu, jednak podkreśliła, że powroty do Somalii muszą przebiegać zgodnie ze standardami międzynarodowymi, muszą mieć dobrowolny, świadomy, obiektywny i neutralny charakter, muszą odbywać się przy zachowaniu bezpieczeństwa i godności oraz w zrównoważony sposób, a osoby powracające muszą mieć świadomość tego, co się wydarzy, jeżeli nie zdecydują się na dobrowolny powrót; L. mając jednak na uwadze, że w dniu 9 lutego 2017 r. w odpowiedzi na petycję, którą złożyły dwie kenijskie organizacje praw człowieka Kenijska Narodowa Komisja Praw Człowieka i Kituo Cha Sheria Sąd Najwyższy Kenii uznał, że wydany przez rząd kenijski nakaz zamknięcia obozu dla uchodźców w Dadaab stanowi akt dyskryminacji i zbiorową karę, a także był rozwiązaniem zbyt radykalnym, arbitralnym i nieproporcjonalnym; M. mając na uwadze, że w debacie dotyczącej zamknięcia obozu w Dadaab zwrócono uwagę na powolne tempo wdrażania umowy trójstronnej, która została podpisana przez UNHCR oraz rządy Kenii i Somalii w 2013 r. i miała na celu umożliwienie dobrowolnych powrotów Somalijczyków na stabilne tereny Somalii kwestia ta była otwarcie krytykowana przez rząd kenijski i inne zainteresowane strony; N. mając na uwadze, że odkąd UNHCR zaczął wspierać dobrowolne powroty uchodźców somalijskich w 2014 r., powróciło około 55 652 osób, jednak podwyższenie odsetka trwałych powrotów będzie zależało od sytuacji w Somalii; O. mając na uwadze, że pod koniec sierpnia 2016 r. władze somalijskie w Jubalandzie wstrzymały repatriacje do stolicy regionu Kismaju w obliczu masowego napływu uchodźców; mając na uwadze, że według UNHCR niemal 70 % powracających osób to dzieci; P. mając na uwadze, że zamknięcie obozu w Dadaab odbije się na pozostałych krajach sąsiadujących, takich jak Etiopia, w której przebywa obecnie około 245 000 uchodźców z Somalii, i może być przyczyną kolejnego napływu uchodźców; mając na uwadze, że sytuacja ta pokazuje, że kwestie dotyczące uchodźców, zarządzania granicami i stabilności są ze sobą wzajemnie powiązane, a także wskazuje na potrzebę zacieśnienia współpracy regionalnej w celu rozwiązania tych problemów; PE603.759v01-00 4/7 RE\1126033.docx
Q. mając na uwadze, że społeczność przyjmująca w szerszym regionie Dadaab dała wspaniały przykład człowieczeństwa, hojności i tolerancji wobec obecności obozu, lecz stoi ona w obliczu poważnych wyzwań gospodarczych, rozwojowych i środowiskowych; R. mając na uwadze, że za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR) UE przeznaczyła na okres 2014 2020 kwotę 286 mln EUR, która ma zostać wydatkowana głównie na wdrażanie inicjatywy Compact i budowanie państwowości i pokoju, zapewnianie bezpieczeństwa żywnościowego i odporności na kryzysy, a w szczególności na edukację; mając na uwadze, że podczas szczytu w Valletcie w dniu 12 listopada 2015 r. utworzono fundusz powierniczy UE dla Afryki (EUTF) myślą o zajęciu się podstawowymi przyczynami destabilizacji, przymusowych wysiedleń i nieuregulowanej migracji w drodze promowania dobrego sprawowania władzy, większej odporności, możliwości gospodarczych, bezpieczeństwa i rozwoju; S. mając na uwadze, że UE zobowiązała się do wspierania misji Unii Afrykańskiej w Somalii (AMISOM) za pomocą Instrumentu na rzecz Pokoju w Afryce w drodze zapewnienia finansowania, aby zagwarantować bezpieczeństwo i zmniejszyć zagrożenie ze strony Asz-Szabab i innych uzbrojonych ugrupowań opozycyjnych; T. mając na uwadze, że w wyniku dekretu prezydenta USA D. Trumpa z dnia 27 stycznia 2017 r. około 3000 uchodźców, którzy mieli zostać przesiedleni do USA z Kenii w 2017 r. (większość z nich z Dadaab) i z których większość została już rygorystycznie sprawdzona przez urzędników z USA i ONZ i oczekuje na zatwierdzenie przesiedlenia od prawie 10 lat, stoi w obliczu niepewnej przyszłości; U. mając na uwadze, że w globalnym planie działania z Nairobi przyjętym podczas szczytu Międzyrządowego Organu ds. Rozwoju w dniu 25 marca 2017 r. podkreślono, że susza i konflikty zbrojne to główne przyczyny wysiedleń ludności w regionie; 1. dostrzega godne pochwały wysiłki Kenii i regionu Dadaab w zakresie przyjęcia bezprecedensowo dużej liczby uchodźców przez tak długi okres; 2. podkreśla jednak, że obecna sytuacja w regionie nie może trwać i wymaga skutecznych, skoordynowanych działań ze strony rządów państw sąsiadujących, regionalnych organizacji rządowych, takie jak Unia Afrykańska i szeroko rozumiana społeczność międzynarodowa, w tym UE, aby zapewnić wprowadzenie zrównoważonego programu bezpiecznych powrotów, któremu powinny towarzyszyć działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa i długofalowego rozwoju społeczno-gospodarczego w regionie; 3. zwraca uwagę, że uchodźcy nie będą mogli powrócić do swoich domów, jeżeli w całym regionie nadal brakować będzie stabilności; w związku z tym wzywa UE do większego zaangażowania w regionie oraz do odegrania w nim roli mediatora, aby rozwiązać problemy gospodarcze, polityczne, środowiskowe i w dziedzinie bezpieczeństwa, które leżą u podstaw skrajnego ubóstwa, przestępczości, radykalizacji i terroryzmu oraz są ostatecznie przyczyną aktualnej sytuacji w kwestii uchodźców; 4. podkreśla, że kluczowe znaczenie dla zapewnienia stałej ochrony 260 000 uchodźców z Somalii mają działania na szczeblu regionalnym; przypomina, że trwała reintegracja osób powracających wymaga całościowego, ogólnospołecznego podejścia, aby RE\1126033.docx 5/7 PE603.759v01-00
poprawić zdolności absorpcji i zapewnić lepszy dostęp do usług dla osób powracających, osób wewnętrznie przesiedlonych i społeczności lokalnych w Somalii; 5. z zadowoleniem odnosi się do przyjęcia globalnego i regionalnego planu działania z Nairobi, który przewiduje stopniowe zamykanie obozów dla uchodźców, by umożliwić im podejmowanie zatrudnienia i dostęp do usług w kraju przyjmującym oraz dać możliwość swobodnego przemieszczania się; 6. przypomina, że dobrowolne powroty nie są jedynym możliwym rozwiązaniem; apeluje o aktywniejszy podział obowiązków w odniesieniu do powracających uchodźców oraz zapewnienie uchodźcom dodatkowych metod wjazdu do krajów trzecich; 7. ponownie przypomina o wsparciu dla realizacji celów kryzysowego funduszu powierniczego UE dla Afryki w zakresie eliminacji podstawowych przyczyn nieuregulowanej migracji i wysiedleń w regionie Afryki Wschodniej; domaga się, by państwa członkowskie wywiązywały się ze swych zobowiązań na rzecz funduszu; wzywa jednakże Komisję, by w większym stopniu konsultowała się z podmiotami w regionie, w tym ze społecznościami lokalnymi, rządem regionalnym oraz organizacjami pozarządowymi, aby skoncentrować się na zidentyfikowanych lokalnie problemach i potrzebach w celu ułatwienia powrotu uchodźców do ich krajów pochodzenia; podkreśla fakt, że w Dadaab powstało około 10 000 miejsc pracy, głównie związanych z działaniami humanitarnymi; 8. zwraca uwagę na znaczenie stosowania podejścia ukierunkowanego na ludzi i społeczności w wydatkowaniu zasobów funduszu powierniczego UE dla Afryki na pomoc w organizacji powrotów z Dadaab oraz stwarzanie zrównoważonych środków rozwoju i odporności w regionie; wyraża przekonanie, że ww. fundusz powinien skupiać się nie tylko na rozwoju gospodarczym, ludzkim i społecznym, ale także na projektach obywatelskich mających konkretnie na celu poprawę jakości i dostępności podstawowych usług i szkolenia w zakresie rozwoju kompetencji lokalnych; 9. zauważa, że kobiety i dzieci stanowią ponad 60 % ogółu ludności obozu dla uchodźców i są postrzegane jako grupy znajdujące się w najtrudniejszym położeniu i najbardziej marginalizowane; wzywa rząd Kenii, instytucje regionalne i międzynarodowe organizacje pomocowe oraz społeczność międzynarodową, w tym UE, do przyjęcia szczególnego podejścia do środków pomocy, które dotyczyłoby czynników wpływających na trudną sytuację kobiet i dzieci w obozie, takich jak prześladowania ze względu na płeć, przemoc wobec kobiet, niegodziwe traktowanie w celach seksualnych i wykorzystanie seksualne, skrajne ubóstwo i marginalizacja; 10. z zadowoleniem przyjmuje sprawne przeprowadzenie wyborów prezydenckich w 2017 r.; podkreśla jednak, że bezpieczeństwo i warunki społeczno-gospodarcze w wielu częściach Somalii wciąż nie sprzyjają powrotom na dużą skalę, w związku z tym wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby jednocześnie z władzami Somalii prowadziły działania na rzecz przywrócenia stabilności w tym kraju; 11. wzywa UE i partnerów międzynarodowych do zwielokrotnienia wysiłków na rzecz zagwarantowania bezpieczeństwa żywnościowego w Somalii oraz podjęcia działań na rzecz zapobieżenia nieuchronnie zbliżającej się klęsce głodowej; PE603.759v01-00 6/7 RE\1126033.docx
12. apeluje do UE o dopilnowanie, aby programy relokacji w regionie uwzględniały w szczególności grupy znajdujące się w trudnej sytuacji, które są w odpowiedzialny sposób przenoszone do bezpiecznych regionów, aby uniknąć zagrożenia wpadnięcia przez nie w ręce radykalnych ugrupowań i organizacji terrorystycznych, takich jak Asz- Szabab; 13. podkreśla potrzebę lepszego zarządzania granicami między Somalią a krajami z nią sąsiadującymi, które uznaje się obszar działalności sieci zajmujących się przemytem i handlem ludźmi oraz przemytem broni, narkotyków i innych nielegalnych towarów, jako że sieci te finansują działalność przestępczą i terrorystyczną; oczekuje, że misja szkoleniowa UE do Somalii będzie ściśle współpracować z AMISOM i władzami somalijskimi w celu wymiany wzorcowych praktyk w zakresie lepszego zarządzania granicami z myślą o ujmowaniu handlarzy ludźmi i przemytników; 14. wzywa Unię Afrykańską i afrykańskie organizacje subregionalne, by poważnie przeanalizowały regionalny wymiar konfliktu i zapobiegły dalszej destabilizacji regionu, w szczególności dzięki stałym utrzymywaniu dialogu politycznego między krajami regionu; wzywa Unię Europejską, by w tym celu podjęła współpracę z jej afrykańskimi partnerami regionalnymi na najwyższym szczeblu; 15. przypomina, że bezpieczeństwo i stabilizacja to nadal poważne wyzwania w regionie oraz podkreśla potrzebę uważnego monitorowania sytuacji przez Unię Afrykańską oraz utrzymania stałego dialogu politycznego z władzami Kenii; 16. wyraża zaniepokojenie z powodu wpływu, jaki wywarła na sytuację w regionie decyzja podjęta przez administrację Stanów Zjednoczonych o obniżeniu wkładu tego kraju do agencji ONZ o 640 mln USD; podkreśla, że dobrowolne wkłady UE na rzecz funduszy i agencji ONZ, które stanowią połowę ich całkowitego budżetu, mają kluczowe znaczenie dla utrzymania pokoju i bezpieczeństwa na świecie; 17. podkreśla, że niedobór środków w budżecie takich agencji ONZ, jak UNHCR, które zapewniają ochronę, udzielają schronienia i niosą pomoc humanitarną w trudnych i złożonych okolicznościach, sprawi, że wyzwania w dziedzinie bezpieczeństwa związane ze stałym przepełnieniem ośrodków, zagrożeniem chorobami, powodziami sezonowymi oraz głodem staną się jeszcze bardziej poważne; 18. podkreśla, że w ramach swoich działań zewnętrznych, polityki i strategii bezpieczeństwa UE jest zaangażowana w niesienie pomocy humanitarnej, stymulowanie rozwoju gospodarczego, budowanie silnych instytucji państwowych i zapewnianie dobrego zdrowia, edukacji oraz demokracji w regionie; 19. zobowiązuje swego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i wiceprzewodniczącemu Komisji Europejskiej / wysokiemu przedstawicielowi Unii Europejskiej do spraw zagranicznych. RE\1126033.docx 7/7 PE603.759v01-00