UCHWAŁA NR LII/593/2013 RADY MIASTA GORZOWA WLKP. z dnia 26 czerwca 2013 r.

UCHWAŁA NR LII/593/2013 RADY MIASTA GORZOWA WLKP. z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Gorzowa Wlkp. na lata 2013-2015 Na podstawie art. 2 ust. 4 pkt. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375 ze zm.) oraz 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 24, poz. 128) uchwala się, co następuje. 1. Przyjmuje się Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Gorzowa Wlkp. na lata 2013-2015, stanowiący załacznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Gorzowa Wlkp. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Miasta Jerzy Sobolewski

Załącznik do Uchwały Nr LII/593/2013 Rady Miasta Gorzowa Wlkp. z dnia 26 czerwca 2013r. w sprawie przyjęcie Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Gorzowa Wlkp. na lata 2013-2015 PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO DLA MIASTA GORZOWA WLKP. NA LATA 2013-2015

SPIS TREŚCI: I Wprowadzenie str. 2 II Diagnoza obszaru objętego programem str. 3 II.1 Demografia str. 3 II.2 Epidemiologia str. 5 III Podmioty działające w zakresie ochrony zdrowia psychicznego w Gorzowie Wlkp. oraz wsparcia str. 12 osób z zaburzeniami psychicznymi III.1 Stacjonarna i ambulatoryjna opieka psychiatryczna: str. 12 III.2 Działalność Gorzowskiego Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej w Gorzowie Wlkp. str. 13 III.3 Działalność Powiatowego Urzędu Pracy w Gorzowie Wlkp. str. 15 III.4 Działalność Zespołu Poradni Psychologiczno- Pedagogicznych w Gorzowie Wlkp. str. 15 III.5 Działalność organizacji pozarządowych str. 16 IV Założenia Programu str. 17 V Środki na realizację Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Gorzowa Wlkp. na lata str. 24 2013-2015 VI Sprawozdawczość programu str. 24 1

I. WPROWADZENIE Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 231, poz. 1375 ze zm.) ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy administracji rządowej i samorządowej oraz instytucje do tego powołane. W działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mogą uczestniczyć stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe, kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także osoby fizyczne i prawne. Według ww. ustawy ochrona zdrowia psychicznego obejmuje realizację m. in. następujących zadań: 1. promocję zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym; 2. zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym; 3. kształtowanie wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właściwych postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a także przeciwdziałanie ich dyskryminacji. Powyższe zadania zostały określone w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego, który został przyjęty Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010r. (Dz. U. z 2011r. Nr 24, poz. 128). Dokument ten obliguje jednostki samorządu terytorialnego do tworzenia i realizacji programów gminnych, powiatowych i wojewódzkich, uwzględniających powyższe działania na rzecz społeczności lokalnych. Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Gorzowa Wlkp. na lata 2013-2015, określa strategię działań mających na celu ograniczenie występowania zagrożeń dla zdrowia psychicznego, poprawę jakości życia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskich oraz zapewnienie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej. Program skierowany będzie do wszystkich mieszkańców Gorzowa Wlkp., w tym głównie do dzieci, młodzieży, osób starszych oraz do osób znajdujących się w sytuacjach stwarzających zagrożenie dla ich zdrowia psychicznego. Natomiast adresatami działań opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych będą osoby z zaburzeniami psychicznymi tj., zgodnie z art. 3 ust. 1 ww. ustawy osoby chore psychicznie (wykazujące zaburzenia psychotyczne), upośledzone umysłowo, wykazujące inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnej do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym. Program został opracowany przez Zespół Koordynujący Realizację Programu, powołany Zarządzeniem Nr 399/W/III/2012 Prezydenta Miasta Gorzowa Wlkp. z dnia 9 listopada 2012r., w składzie: - Halina Stanicka-Fechner Kierownik Polskiego Czerwonego Krzyża, Zarządu Rejonowego w Gorzowie - Beata Piwowarska Przewodnicząca Zarządu Koła, Koło Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym; - Ewa Przybylska Dyrektor Ośrodka Rewalidacyjno-Edukacyjno-Wychowawczego dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem, przedstawiciel Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Autyzmem; - Joanna Strzelecka Kierownik Poradni Psychologicznej, przedstawiciel Hospicjum Św. Kamila; - Lidia Pyżyńska Psycholog w Zespole Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych; - Wiesław Antosz Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenie Człowiek w Potrzebie Wolontariat Gorzowski; - Władysław Sterna Ordynator Oddziału Psychiatrycznego Męskiego Samodzielnego Publicznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie - Jolanta Krysiak - pielęgniarka oddziałowa Oddziału Psychiatrycznego Samodzielnego Publicznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp., przedstawiciel Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Gorzowie - Paweł Leszczyński Radny Rady Miasta Gorzowa - Maria Głatka Kierownik Warsztatów Terapii Zajęciowej przy Stowarzyszeniu Rodzin Katolickich Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej w Gorzowie 2

- Patrycja Markgräfe Doradca zawodowy w Powiatowym Urzędzie Pracy w Gorzowie - Anna Sokołowska Starszy pracownik socjalny Gorzowskiego Centrum Pomocy - Anna Turkiewicz Specjalista pracy socjalnej Gorzowskiego Centrum Pomocy - Sylwia Czapla Inspektor w Wydziale Edukacji - Dorota Modrzejewska-Karwowska Dyrektor Wydziału Spraw Społecznych Urzędu Miasta Gorzowa - Wioleta Szymczak młodszy referent w Wydziale Spraw Społecznych Urzędu Miasta Gorzowa Wlkp. Zadaniem Zespołu jest opracowanie, realizacja, koordynowanie i monitorowanie ww. Programu. Opracowany program został podzielony na dwa obszary: - diagnozę obszaru objętego programem - charakteryzuje obecny stan zdrowotny mieszkańców miasta Gorzowa Wlkp. oraz zasoby instytucjonalne - sposoby realizacji programu - zawiera cele i zadania prowadzące do sprawnej realizacji założeń Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Głównymi celami Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego jest promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym, zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnej do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Żeby realizować ww. złożenia, w wielu przypadkach konieczne jest finansowanie zewnętrzne - budżety własne samorządu i innych podmiotów nie są wystarczające. II. DIAGNOZA OBSZARU OBJĘTEGO PROGRAMEM 1. Demografia Gorzów Wlkp. jest miastem na prawach powiatu (powiat grodzki) w województwie lubuskim. Po reformie administracyjnej kraju w 1999r. Gorzów Wlkp. jest siedzibą Wojewody Lubuskiego i jedną z dwóch stolic województwa lubuskiego. Powierzchnia miasta w granicach administracyjnych wynosi 86 km². Na koniec 2011r. liczba mieszkańców wynosiła 124.554. Gęstość zaludnienia w mieście na km 2 wynosi około 1448 osób. W okresie od 2002 do 2011 roku nastąpił spadek liczby ludności (o 1.003 osób), przy czym większy spadek miał miejsce w populacji mężczyzn. Tabela 1: Liczba ludności m. Gorzowa Wlkp. w latach 2002 i 2011 Rok Ogółem w tym Mężczyźni Kobiety 2002 125 557 60 189 65 368 2011 124 554 59 386 65 168 Źródło: opracowanie własne wg danych GUS 3

140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 2002 2011 Mężczyźni Kobiety Ogółem Źródło: opracowanie własne wg danych GUS Struktura ludności według płci nie wykazuje większych dysproporcji. W 2011r. w mieście Gorzowie Wlkp. mieszkało 59.386 mężczyzn oraz 65.168 kobiet. Kobiety stanowiły 52,3% ludności ogółem. Tabela 2:Struktura ludności m. Gorzowa Wlkp. w 2011r. wg płci i grup wiekowych Grupy Ogółem Mężczyźni kobiety wiekowe liczba % liczba % liczba % 0-4 6678 5,4 3407 5,7 3274 5,0 5-9 5473 4,4 2872 4,8 2601 4,0 10-14 5313 4,3 2765 4,7 2548 3,9 15-19 6321 5,1 3295 5,6 3026 4,6 20-24 8030 6,4 4038 6,8 3992 6,1 25-29 10839 8,7 5443 9,2 5396 8,3 30-34 11135 8,9 5485 9,2 5650 8,7 35-39 9576 7,7 4772 8,0 4804 7,4 40-44 7490 6,0 3783 6,4 3707 5,7 45-49 7262 5,8 3584 6,0 3678 5,6 50-54 9366 7,5 4443 7,5 4923 7,6 55-59 11040 8,9 4930 8,3 6110 9,4 60-64 9551 7,7 4332 7,3 5219 8,0 65-69 4948 3,9 2099 3,5 2849 4,4 70-74 4192 3,4 1671 2,8 2521 3,8 75-79 3516 2,8 1311 2,2 2205 3,4 80-84 2323 1,9 754 1,3 1569 2,4 85+ 1498 1,2 402 0,7 1096 1,7 Razem 124 554 100,0 59 386 100,0 65 168 100,0 Źródło: opracowanie własne wg danych GUS W okresie 2002-2011 uległ zmianie potencjał ekonomiczny miasta Gorzowa Wlkp., którego miarą jest m. in. liczba ludności w wieku zdolności produkcyjnej. Można zaobserwować wzrost liczby mieszkańców w wieku poprodukcyjnym (o 5.182 osób). 4

Tabela 3: Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym, poprodukcyjnym w Gorzowie Wlkp. w latach 2002 i 2011 Wiek 2002 2011 mężczyźni kobiety ogółem mężczyźni kobiety ogółem Przedprodukcyjny (17 lat i mniej) Produkcyjny (17-59 lat kobiety, 17-64 lata mężczyźni) Poprodukcyjny 10208 9524 19732 9044 8423 17 467 44549 44679 89228 44105 41286 85391 5194 11320 16514 6237 15459 21696 Ogółem 59951 65523 125474 59 386 65 168 124 554 Źródło: opracowanie własne wg danych GUS 2. Epidemiologia Na terenie miasta Gorzowa Wlkp. w 2011 roku działało 8 poradni (zdrowia psychicznego, antynikotynowych, terapii uzależnień od alkoholu) posiadających podpisane kontrakty z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz 3 podmioty bez kontraktu. W okresie 2010-2011 zwiększyła się liczba personelu medycznego, świadczącego usługi w ww. poradniach. W roku 2011 na terenie miasta odnotowano 5.542 osób z zaburzeniami psychicznymi (o 479 osób więcej w stosunku do roku 2010). Wśród ww. u 2.349 pacjentów (42%) zdiagnozowano zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne. Innymi, także częstymi zaburzeniami były: schizofrenia (787 osób), organiczne zaburzenia niepsychotyczne (452 osób), organiczne zaburzenia psychotyczne (382 osób), depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe (364 osób), zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi (244 osób), upośledzenie umysłowe (219 osób). W roku 2011 wśród osób leczonych w ww. poradniach odnotowano 356 pacjentów, którzy byli leczeni z powodu zaburzeń spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych oraz 778 pacjentów leczonych z powodu zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu. W roku 2011 na terenie miasta Gorzowa Wlkp. działała jedna poradnia terapii uzależnień od alkoholu dla dzieci i młodzieży, prowadzona przez niepubliczny podmiot, mający podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia (Ośrodek Profilaktyki i Wczesnej Terapii Monar w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Ogińskiego 43). W ww. poradni leczonych było 65 osób, przy czym najczęstszą przyczyną było ostre zatrucie i używanie szkodliwe substancji psychoaktywnych. 5

1) Działalność poradni zdrowia psychicznego, poradni antynikotynowej, poradni terapii uzależnienia od alkoholu na terenie m. Gorzowa Wlkp. w 2010 i 2011r. Tabela 1. Informacje ogólne o działalności: Kategoria Z kontrakt em NFZ 2010 Bez kontraktu NFZ 2010 Z kontraktem NFZ 2011 Bez kontraktu NFZ 2011 Forma Podmiot wykonujący 2 3 działalność leczniczą prowadzenia Niepubliczny podmiot i główne wykonujący działalność 5 1 5 1 źródło leczniczą finansowania Indywidualna specjalistyczna 2 2 praktyka lekarska Grupowa specjalistyczna praktyka lekarska Inne (jakie?) Źródło: Wydział Polityki Społecznej, Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. Tabela 2. Personel działalności podstawowej Wyszczególnienie Udzielający świadczeń ogółem (w osobach stan na 31.12.2010) Udzielający świadczeń ogółem (w osobach stan na 31.12.2011) Lekarze 15 17 w psychiatrzy I st. 3 4 tym psychiatrzy II st. 11 13 Pielęgniarki 1 1 Psycholodzy 4 5 Specjaliści terapii uzależnień 4 3 Instruktorzy terapii uzależnień Terapeuci zajęciowi Pracownicy socjalni Inni terapeuci (jacy?) 6 5 Źródło: Wydział Polityki Społecznej, Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. 6

Tabela 3: Liczba leczonych z powodu zaburzeń psychicznych na terenie m. Gorzowa Wlkp. w latach 2010 i 2011 (działalność poradni zdrowia psychicznego, poradni antynikotynowej, poradni terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu, poradni terapii uzależnienia od substancji psychoaktywnych) Leczeni w 2010 Leczeni w 2011 Wyszczególnienie ogółem w tym: mężczyźni ogółem w tym: mężczyźni Ogółem z zaburzeniami psychicznymi 5 063 1 757 5 542 1 975 osoby zamieszkałe na wsi 898 390 901 302 opieka czynna 420 158 805 298 organiczne zaburzenia niepsychotyczne (F00, F01, F02, F04, F07, F08, F09) organiczne zaburzenia psychotyczne (F03, F05, F06) 445 191 452 190 469 218 382 161 schizofrenia (F20) 791 304 787 294 inne zaburzenia psychotyczne i urojeniowe /bez afektywnych i schizofrenii/ (F21- F29) 185 86 169 71 epizody afektywne (F30 i F32) 244 76 283 86 depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe (F31 i F33) 347 118 364 144 Według rozpoznania zasadniczego inne zaburzenia nastroju (afektywne) (F34-F39) zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne (F40-F48) zespoły behawioralne związane z zaburzeniami odżywiania (F50) inne zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi (F51 i F59) zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych (F60-F69) 39 8 46 10 2 072 545 2349 730 38 2 244 95 10 4 38 10 179 92 168 78 w tym: patologiczny hazard (F63.0) 20 11 3 0 upośledzenie umysłowe (F70-F79) 206 100 219 99 całościowe zaburzenia rozwojowe (F84) 10 6 1 0 pozostałe zaburzenia rozwoju psychicznego (F80-F83, F88, F89) zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym (F90-F98) nieokreślone zaburzenia psychiczne (F99) Obserwacja stanu psychicznego, rozpoznania nieustalone, bez zaburzeń psychicznych i rozpoznania niepsychiatryczne 10 3 7 2 5 1 21 0 13 3 12 5 28 14 24 9 Źródło: Wydział Polityki Społecznej, Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. 7

Tabela 4: Liczba leczonych z powodu zaburzeń spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych na terenie m. Gorzowa Wlkp. w latach 2010 i 2011 (działalność poradni zdrowia psychicznego, poradni antynikotynowej, poradni terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu, poradni terapii uzależnienia od substancji psychoaktywnych,) Wyszczególnienie 8 Leczeni w 2010 Leczeni w 2011 ogółem w tym: mężczyźni ogółem w tym: mężczyźni Ogółem 277 205 356 219 W tym osoby zamieszkałe na wsi 36 28 32 25 Zaburzenia psychiczne spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych Opiaty (F11) Kanabinole (F12) Leki uspokajające i nasenne (F13) Kokaina (F14) Inne subst. pobudzające w tym kofeina (F15) Subst. halucynogenne (F16) Lotne rozpuszczalniki (F18) Kilka subst. lub inne subst. psychoakt. (F19) ostre zatrucie i używanie szkodliwe (F11.0, F11.1) zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny (F11.2, F11.3) 7 6 8 2 1 1 inne (F11.7, F11.8, F11.9) 12 6 5 2 ostre zatrucie i używanie szkodliwe (F12.0, F12.1) zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny (F12.2, F12.3) zaburzenia psychotyczne (F12.4, F12.5, F12.6) 32 3 2 2 3 2 3 2 inne (F12.7, F12.8, F12.9) 2 1 1 1 ostre zatrucie i używanie szkodliwe (F13.0, F13.1) zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny (F13.2, F13.3) 2 1 12 2 7 2 11 4 zaburzenia psychotyczne (F13.4, F13.5, F13.6) 2 inne (F13.7, F13.8, F13.9) 3 1 6 1 ostre zatrucie i używanie szkodliwe (F14.0, F14.1) zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny (F14.2, F14.3) zaburzenia psychotyczne (F14.4, F14.5, F14.6) inne (F14.7, F14.8, F14.9) ostre zatrucie i używanie szkodliwe (F15.0, F15.1) zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny (F15.2, F15.3) 1 1 zaburzenia psychotyczne (F15.4, F15.5, F15.6) 1 1 inne (F15.7, F15.8, F15.9) ostre zatrucie i używanie szkodliwe (F16.0, F16.1) zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny (F16.2, F16.3) zaburzenia psychotyczne (F16.4, F16.5, F16.6) inne (F16.7, F16.8, F16.9) ostre zatrucie i używanie szkodliwe (F18.0, F18.1) zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny (F18.2, F18.3) zaburzenia psychotyczne (F18.4, F18.5, F18.6) 2 2 inne (F18.7, F18.8, F18.9) 3 3 2 2 ostre zatrucie i używanie szkodliwe (F19.0, F19.1) zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny (F19.2, F19.3) 109 86 146 97 90 71 116 88 zaburzenia psychotyczne (F19.4, F19.5, F19.6) 1 inne (F19.7, F19.8, F19.9) 18 16 2 2 Używanie tytoniu (F17) 17 8 34 10 Współistniejące uzależnienia od alkoholu (F10) 16 13 32 19 Współuzależnienia 98 17 96 25 Źródło: Wydział Polityki Społecznej, Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp.

Tabela 5: Liczba leczonych z powodu zaburzeń spowodowanych używaniem alkoholu na terenie m. Gorzowa Wlkp. w latach 2010 i 2011 (działalność poradni zdrowia psychicznego, poradni antynikotynowej, poradni terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu, poradni terapii uzależnienia od substancji psychoaktywnych) Wyszczególnienie ogółem Leczeni w 2010 w tym: mężczyźni Leczeni w 2011 ogółem w tym: mężczyźni Ogółem z zaburzeniami psychicznymi związanymi z alkoholem (suma wierszy 05-12) 748 577 778 564 osoby zamieszkałe na wsi 153 88 112 78 opieka czynna 209 140 196 124 Według rozpoznania zasadniczego Zaburzenia psychiczne spowodowane używaniem alkoholu ostre zatrucie (F10.0) 64 56 105 100 używanie szkodliwe (F10.1) 27 18 24 19 zespół uzależnienia (F10.2) 595 455 580 419 zespół abstynencyjny bez majaczenia (F10.3) 1 1 zespół abstynencyjny z majaczeniem (F10.4) zaburzenia psychotyczne bez majaczenia (F10.5) 3 3 1 1 zespół amnestyczny (F10.6) inne zaburzenia psychiczne (F10.7, F10.8, F10.9) 59 45 67 46 Współistniejące uzależnienie od środków psychoaktywnych (F11-F19) 24 17 12 10 Współuzależnienia 220 28 274 33 Źródło: Wydział Polityki Społecznej, Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. 2) Działalność poradni terapii uzależnień od alkoholu dla dzieci i młodzieży na terenie Gorzowa Wlkp. w 2010 i 2011r. Tabela 1. Informacje ogólne o działalności kategoria Z kontraktem NFZ 2010 Podmiot wykonujący działalność leczniczą Niepubliczny podmiot wykonujący działalność leczniczą Forma prowadzenia i główne źródło finansowania Indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska Grupowa specjalistyczna praktyka lekarska Inne (jakie?) Bez kontraktu NFZ 2010 Z kontraktem NFZ 2011 1 1 Bez kontraktu NFZ 2011 Źródło: Wydział Polityki Społecznej, Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. 9

Tabela 2. Personel działalności podstawowej Wyszczególnienie Udzielający świadczeń ogółem (w osobach stan na 31.12.2010) Udzielający świadczeń ogółem (w osobach stan na 31.12.2011) Lekarze 1 1 w tym psychiatrzy I st. psychiatrzy II st. 1 1 Pielęgniarki Psycholodzy Specjaliści terapii uzależnień Instruktorzy terapii uzależnień Terapeuci zajęciowi Pracownicy socjalni Inni terapeuci (jacy?) Źródło: Wydział Polityki Społecznej, Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. Tabela 3: Liczba leczonych z powodu zaburzeń spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych na terenie m. Gorzowa Wlkp. w latach 2010 i 2011 (działalność poradni terapii uzależnień od alkoholu dla dzieci i młodzieży) Leczeni w 2010 Leczeni w 2011 Wyszczególnienie ogółem w tym: mężczyźni ogółem w tym: mężczyźni Ogółem 57 50 65 58 Subst. halucynogenne (F16) Kilka subst. lub inne subst. psychoakt. (F19) ostre zatrucie i używanie szkodliwe (F16.0, F16.1) zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny (F16.2, F16.3) zaburzenia psychotyczne (F16.4, F16.5, F16.6) inne (F16.7, F16.8, F16.9) ostre zatrucie i używanie szkodliwe (F19.0, F19.1) zespół uzależnienia i zespół abstynencyjny (F19.2, F19.3) zaburzenia psychotyczne (F19.4, F19.5, F19.6) inne (F19.7, F19.8, F19.9) 17 10 17 10 40 40 48 48 Współistniejące uzależnienia od alkoholu (F10) 15 15 15 15 Współuzależnienia 20 6 20 6 Źródło: Wydział Polityki Społecznej, Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. Dane zamieszczone w poniższej tabeli obrazują przyczyny zgonów mieszkańców miasta Gorzowa Wlkp. w latach 2009-2010 i wskazują, iż najwięcej osób umiera na choroby układu krążenia oraz nowotwory. Natomiast zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania są jedną z najrzadszych przyczyn zgonów, w tym głównie mężczyzn (1 osoba w 2010r.). Analizując przedstawione dane można zaobserwować, iż pomimo bardzo nieznacznej liczby zgonów spowodowanych zaburzeniami psychicznymi, zachorowalność na zaburzenia sfery psychicznej dotyczą prawie 4,45% mieszkańców miasta Gorzowa Wlkp., co nie umniejsza skali problemu zdrowia psychicznego. 10

3) Przyczyny zgonów w mieszkańców miasta Gorzowa Wlkp. w latach 2009-2010 Przyczyny zgonów choroby zakaźne i inwazyjne nowotwory choroby krwi, narządów krwiotwórczych i niektóre inne choroby przebiegające z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany metabolicznej zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania choroby układu nerwowego choroby układu krążenia choroby układu oddechowego choroby układu trawiennego 2009 2010 M* K* Razem M* K* Razem 11 9 20 1 2 3 170 133 303 139 143 282 0 0 0 0 1 1 6 8 14 9 6 15 4 0 4 1 0 1 8 8 16 4 8 12 238 213 451 219 208 427 29 19 48 34 24 58 28 24 52 27 14 41 choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 1 0 1 0 0 0 choroby układu moczowo-płciowego 7 6 13 5 8 13 stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym 6 7 13 0 2 2 wady rozwojowe wrodzone, zniekształcenia i aberracje 2 0 2 1 1 2 chromosomowe objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań 94 67 161 68 56 124 laboratoryjnych i klinicznych zewnętrzne przyczyny zgonu 44 12 56 47 12 59 Źródło: Wydział Polityki Społecznej, Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. Na terenie miasta Gorzowa Wlkp. opiekę psychiatryczną stacjonarną zabezpiecza Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki. Z danych zamieszczonych poniżej wynika, iż w roku 2011 najwięcej leczonych było na oddziale psychiatrycznym ogólnym (1.123 osób). Największe przeciętne wykorzystanie łóżek było na oddziale psychiatrii sądowej o wzmocnionym zabezpieczeniu, na którym również odnotowano najdłuższy czas przeciętnego pobytu chorego w dniach. Natomiast na oddziale zakładu opiekuńczoleczniczego psychiatrycznego odnotowano największy pobyt liczby osobodni wynoszący 63.331. 4) Opieka stacjonarna na terenie miasta Gorzowa Wlkp. - odziały w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Wojewódzkim w Gorzowie Wlkp. ( stan na 31.12.2011 rok) Oddział szpitalny Przeciętne Przeciętny Liczba łóżek Liczba Ilość osobodni wykorzystanie pobyt chorego rzeczywistych leczonych łóżek w % w dniach detoksykacyjny dla uzależnionych od 6 315 2 103 96,0% 6,7 alkoholu psychiatryczny ogólny 96 1 123 34 839 99,4% 31,0 psychiatrii sądowej o wzmocnionym zabezpieczeniu odwykowy o wzmocnionym zabezpieczeniu zakład opiekuńczoleczniczy psychiatryczny Hospicjum 81 150 31 337 106,0% 208,9 32 40 7 455 63,8% 186,4 175 217 63 331 99,1% 291,8 13 277 3 963 83,5% 14,3 Źródło: Wydział Polityki Społecznej, Lubuski Urząd Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. 11

Na terenie miasta Gorzowa Wlkp. ambulatoryjną opiekę psychiatryczną i leczenie uzależnień, posiadając podpisane umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia w 2011r. zabezpieczały: Hospicjum Św. Kamila, ul. Stilonowa 21 (poradnia psychologiczna); Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Ośrodek Terapeutyczny Szansa, ul. Mieszka I 57/3 (poradnia terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu) Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Ośrodek Terapii Uzależnień s.c., ul. Warszawska 6/209 (poradnia terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu, świadczenia antynikotynowe); Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Poradnia Zdrowia Psychicznego Marta Szczygielska-Dzwończyk, ul. Obrońców Pokoju 31a (poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych); Ośrodek Profilaktyki i Wczesnej Terapii MONAR, ul. Ogińskiego 43 (poradnia terapii uzależnień od alkoholu dla dzieci i młodzieży) Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki, ul. Dekerta 1 (poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych); Samodzielny Publiczny ZOZ Pn. Obwód Lecznictwa Kolejowego, ul. Dworcowa 13 (poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych); Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Sienkiewicza 10-11 (poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych) Źródło: dane ze strony internetowej Lubuskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, (www.nfz-zielonagora.pl/pl/275/gdzie_sie_leczyc/) III. Podmioty działające w zakresie ochrony zdrowia psychicznego w Gorzowie Wlkp. oraz wsparcia osób z zaburzeniami psychicznymi: 1. Stacjonarna i ambulatoryjna opieka psychiatryczna: a) Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. ul. Dekerta 1. Szpital posiada 5 oddziałów, (psychiatryczny ogólny, psychiatrii sądowej o wzmocnionym zabezpieczeniu, detoksykacyjny dla uzależnionych od alkoholu, odwykowy o wzmocnionym zabezpieczeniu, zakład opiekuńczo-leczniczy psychiatryczny),mieszczących się w Gorzowie Wlkp. przy ul. Walczaka 42. b) Ambulatoryjna opieka psychiatryczna: Poradnie psychologiczne: Hospicjum Św. Kamila, ul. Stilonowa 21. Poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych: Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Sienkiewicza 10-11; Samodzielny Publiczny ZOZ Pn. Obwód Lecznictwa Kolejowego, ul. Dworcowa 13; Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki, ul. Dekerta 1; Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Poradnia Zdrowia Psychicznego Marta Szczygielska-Dzwończyk, ul. Obrońców Pokoju 31a. 12

Poradnia terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu: Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Ośrodek Terapeutyczny Szansa, ul. Mieszka I 57/3; Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Ośrodek Terapii Uzależnień s.c., ul. Warszawska 6/209. Poradnia leczenia uzależnień: Stowarzyszenie MONAR, Poradnia Profilaktyki, Leczenia i Terapii Uzależnień, ul. Ogińskiego 43. Poradnia terapii uzależnień od alkoholu dla dzieci i młodzieży: Stowarzyszenie MONAR, Poradnia Profilaktyki, Leczenia i Terapii Uzależnień ul. Ogińskiego 43. Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży: Zespół Poradni Specjalistycznych Para Familia, ul. Walczaka 12B/12. 2. Działalność Gorzowskiego Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej w Gorzowie Wlkp. Istotnym elementem pomocy społecznej jest infrastruktura instytucjonalna wspomagająca zabezpieczenie potrzeb osób niepełnosprawnych, wymagających pomocy w codziennym funkcjonowaniu, w celu eliminowania osamotnienia, nieporadności i izolacji społecznej w sferze życia codziennego, nauki i pracy. Wsparcie osób chorujących psychicznie w ramach realizacji zadań GCPRiPS odbywa się poprzez: a) domy pomocy społecznej Dom pomocy społecznej jest miejscem, w którym świadczone są usługi: bytowe, opiekuńcze, wspomagające oraz edukacyjne. Oferta tej pomocy przeznaczona jest dla osób, które z powodu wieku, choroby bądź niepełnosprawności nie są w stanie samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, a usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania tych osób nie są dla nich wystarczającą formą wsparcia. Osoby z zaburzeniami psychicznymi mogą korzystać w Gorzowie Wlkp. z pomocy Domu Pomocy Społecznej Nr 2 przy ulicy Walczaka 42 z filią Dom w Połowie Drogi przy ulicy Walczaka 27. Ww. placówka przeznaczona jest dla 90 osób przewlekle psychicznie chorych. Dom Pomocy Społecznej przy ulicy Walczaka 42 dysponuje 45 pokojami dla 68 mieszkańców, natomiast filia,,dom w Połowie Drogi przeznaczony jest dla 22 mężczyzn, którzy zajmują 6 pokoi 3-osobowych i 2-pokoje dwuosobowe. b) specjalisyczne usługi opiekuńcze GCPRiPS świadczy na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi wsparcie w postaci specjalistycznych usług opiekuńczych dla około 20 środowisk. Usługi świadczone są przede wszystkim osobom w zaawansowanym wieku, które cierpią na chorobę Alzheimera lub inne stany otępienne oraz chorują psychicznie (głównie na schizofrenię), zakwalifikowane do korzystania z usług przez lekarza psychiatrę. Powyższe usługi obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, zleconą przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Są one również 13

dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. c) mieszkania chronione Mieszkania chronione jest to forma pomocy społecznej dla osób niepełnosprawnych intelektualnie, mająca zapewnić osobom w nim zamieszkującym przygotowanie do prowadzenia samodzielnego życia w społeczeństwie. Na terenie miasta Gorzowa Wlkp. mieszkania chronione prowadzone są przez KOŁO Polskiego Stowarzyszenienia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym przy ul. Sulęcińskiej 51. d) środowiskowe domy samopomocy Celem środowiskowych domów samopomocy jest zwiększenie zaradności i samodzielności życiowej, a także integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Na terenie miasta Gorzowa Wlkp. zlecono prowadzeniu ŚDS: - Stowarzyszeniu Człowiek w Potrzebie - Wolontariat Gorzowski, przy ul. Szczecińskiej 25, (34 miejsc) oraz przy ul. Armii Polskiej 38 (24 miejsc); - KOŁU Polskiego Stowarzyszenienia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym przy ul. Sulęcińskiej 51 obiekt A (11 miesjc) I obket B przy ul. Osadniczej 3 (16 miejsc). e) warsztaty terapii zajęciowej Warsztaty terapii zajęciowej mają na celu rozwijanie umiejętności wykonywania czynności życia codziennego, przygotowanie do życia w środowisku społecznym oraz rozwijanie podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających późniejsze podjęcie pracy zawodowej w zakładzie aktywności zawodowej lub innej pracy zarobkowej bądź szkolenia zawodowego. Uczestnicy warsztatów muszą posiadać orzeczenie o niepełnosprawności. Orzeczenie takie (wraz z kwalifikacją do uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej) wydaje powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Na terenie miasta Gorzowa Wlkp. warsztaty prowadzone są przez : - Stowarzyszenie Rodzin Katolickich Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej przy ul. Czereśniowej 15 (45 uczestników); - Warsztaty Terapii Zajęciowej przy Fundacji Złota Jesień przy ul. Walczaka 42 (50 uczestników) f) Ośrodek Interwencji Kryzysowej Ośrodek Interwencji Kryzysowej mieści się w Gorzowie Wlkp. przy ul. Okrzei 39. Celem działalności Ośrodka jest udzielanie natychmiastowej, kompleksowej pomocy osobom znajdującym się w kryzysowych sytuacjach życiowych. Z pomocy Ośrodka może skorzystać każdy, kto znajduje się w sytuacji, którą ocenia jako zagrażającą, nie znajduje sposobów samodzielnego poradzenia sobie i nie ma wystarczającego wsparcia w swoim otoczeniu. Ośrodek dostępny jest całą dobę. W szczególnych sytuacjach istnieje możliwość skorzystania z czasowego schronienia w hostelu. Ośrodek zapewnia wsparcie kompetentnej kadry w zakresie pomocy psychologicznej, pedagogicznej, prawnej i socjalnej. Ponadto realizuje działalność edukacyjną, promującą zdrowie psychiczne. 14

W ramach działalności Ośrodka funkcjonują grupy wsparcia, warsztaty umiejętności społecznych, udzielane są porady. Ponadto Ośrodek posiada w ofercie inne formy działalności na rzecz ochrony zdrowia psychicznego. Są to: - pomoc i terapia psychologiczna indywidualna i grupowa; - poradnictwo pedagogiczne, w tym doradztwo zawodowe; - mediacje w konfliktach rodzinnych i partnerskich; - konsultacje systemu rodzinnego i partnerskiego; - poradnictwo socjalne i prawne; - interwencje środowiskowe w sytuacjach kryzysów zagrażających zdrowiu psychicznemu; - interdyscyplinarne poradnictwo i pomoc w miejscu zamieszkania. 3. Działalność Powiatowego Urzędu Pracy w Gorzowie Wlkp. Powiatowy Urząd Pracy mieści się w Gorzowie Wlkp. przy ul. Walczaka 110. Realizuje on ustawowe zadania z zakresu aktywizacji lokalnego rynku pracy. Adresatami działań podejmowanych przez Urząd są osoby bezrobotne, poszukujące pracy, w tym również niepełnosprawne oraz pracodawcy i inne szeroko rozumiane podmioty działające na rynku pracy. Powiatowy Urząd Pracy w Gorzowie Wlkp. zajmuje się aktywizacją zawodową osób zarejestrowanych w urzędzie, w tym niepełnosprawnych poprzez: organizowanie i finansowanie aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu, polegających m. in. na poradnictwie zawodowym - indywidualnym i grupowym, zajęciach aktywizacyjnych, stażach, pracach interwencyjnych, jednorazowych środkach na rozpoczęcie działalności gospodarczej, studia podyplomowe, szkolenia (zawodowe i z zakresu umiejętności poszukiwania pracy); realizację programów w zakresie wspierania zawodowego, w tym osób niepełnosprawnych. 4. Działalność Zespołu Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych w Gorzowie Wlkp. Zespół Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych mieści sie w Gorzowie Wlkp. przy ul. Czereśniowej 4. W Zespole przyjmowane są dzieci i młodzież do 25 roku życia (osoby z głębokim upośledzeniem umysłowym, dla których, do osiągnięcia tego wieku, mogą być organizowane zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze w ramach systemu oświaty forma realizacji obowiązku szkolnego i nauki). Poradnia udziela dzieciom i młodzieży pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu. Ponadto udziela rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej związanej z wychowywaniem i kształceniem dzieci i młodzieży, a także wspomaga przedszkola, szkoły i placówki w zakresie realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Poradnia realizuje swoje zadania między innymi poprzez diagnozowanie poziomu rozwoju, potrzeb i możliwości rozwojowych oraz zaburzeń rozwojowych i zachowań dysfunkcyjnych dzieci i młodzieży. Diagnozę, w zależności od potrzeb, przeprowadzają: psycholodzy, pedagodzy, logopedzi, doradcy zawodowi. Do zadań poradni należy także wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży odpowiednio do ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych, w tym niepełnosprawnych (także z upośledzeniem umysłowym), niedostosowanych i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, z chorobami przewlekłymi, poprzez prowadzenie szeroko rozumianej działalności terapeutycznej. Poradnia realizuje swoje zadania także poprzez: prowadzenie grup wsparcia, interwencję kryzysową, działalność profilaktyczną, poradnictwo, konsultacje, działalność informacyjno - szkoleniową. Statutowym zadaniem ZPPP jest działalność orzecznicza i opiniodawcza. Zespoły orzekające wydają orzeczenia i opinie na potrzeby systemu oświaty, w tym: 15

orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego (min. z uwagi na upośledzenia umysłowe, autyzm, Zespół Aspergera, zagrożenie niedostosowaniem społecznym, niedostosowanie społeczne, niepełnosprawności sprzężone); orzeczenia o potrzebie indywidualnych/zespołowych zajęć rewalidacyjnowychowawczych z uwagi na stwierdzone głębokie upośledzenie umysłowe; orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania dla uczniów, których stan zdrowia uniemożliwia lub znaczenie utrudnia uczęszczanie do szkoły; orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znaczenie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub oddziału przedszkolnego; opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole. 5. Działalność organizacji pozarządowych a) Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Autyzmem: Stowarzyszenie prowadzi dwie placówki dla dzieci z autyzmem: Ośrodek Rewalidacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem przy ul. Walczaka 42; Przedzszkole Specjalne dla Dzieci z Autyzmem przy ul. Armii Polskiej 31. Do Przedszkola przyjmowane są dzieci w wieku od 3-6 lat ze stwierdzonym autyzmem. Dzieci 6-letnie z zaburzeniami sprzężonymi orzeczonymi przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną (autyzm, upośledzenie umysłowe) przyjmowane są do Ośrodka. W ww. placówkach oprócz zajęć edukacyjnych odbywają się również zajęcia terapeutyczne. Stowarzyszenie udziela wszechstronnej pomocy dzieciom, młodzieży i osobom dorosłym z autyzmem oraz ich rodzicom, opiekunom, specjalistom. W ramach działalności organizuje i prowadzi grupy terapeutyczne, warsztaty terapii zajęciowej, edukacji i rehabilitacji oraz opieki nad dziećmi, młodzieżą i dorosłymi osobami z autyzmem. Ponadto organizuje szkolenia i konferencje dla rodziców, specjalistów i grup zainteresowanych problemem autyzmu. Stowarzyszenie prowadzi również Punkt diagnostyczno-konsulacyjny, działający w Przedszkolu, w którym diagnozowane są dzieci pod kątem stwierdzenia bądź wykluczena autyzmu oraz udzielane są porady rodzicom i nauczycielom zainteresowanym problematyką autyzmu. b) KOŁO Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Stowarzyszenie w ramach prowadzonych placówek zapewnia wielokompleksową rehabilitację, edukację i terapię oraz inne formy wsparcia osób z niepełnosprawnością intelektualną w każdym wieku oraz dla ich rodzin. Stowarzyszenie prowadzi 4 placówki: Ośrodek Wczesnej Interwencji przy ul. Dekerta 1. Przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży do 18 roku życia niepełnosprawnej bądź zagrożonj niepełnosprawnością; Ośrodek Rewalidacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy przy ul. Walczaka 1a. Do Ośrodka uczęszczają dzieci i młodzież z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim bądź znacznym i umiarkowanym ze sprzężeniami. Ośrodek realizuje obowiązek szkolny wraz z zapewnieniem wielokompleksowej rehabilitacji; Środowiskowe Domy Samopomocy dla osób dorosłych z upośledzeniem umysłowym przy ul. Sulęcińskiej 21 i przy ul. Osadniczej 3. W ramach ŚDS prowadzona jest wielokompleksowa rehabilitacja, w tym logopedyczna, fizjoterapeutyczna, oligofrenopedagogiczna; mieszkalnictwo chronione przy ul. Sulęcińskiej 51 dla osób z upośledzeniem umysłowym. 16

IV. Założenia Programu Osoby z zaburzeniami psychicznymi są szczególnie zagrożone ubóstwem oraz wykluczeniem społecznym. Z powodu specyfiki swojego schorzenia mają one ogromne trudności w samodzielnym funkcjonowaniu społecznym, pełnieniu ról społecznych oraz integracji społecznej. Taka sytuacja powoduje spadek aktywności społecznej, pogłębiającą się izolację społeczną, wzrost uzależnienia od opiekunów, a w rezultacie obniżenie jakości życia tych osób. Osoby z zaburzeniami psychicznymi są bardzo często spychane na margines życia społecznego, bywają szykanowane, wyśmiewane i nieakceptowane przez ludzi z ich otoczenia, a nawet swoich bliskich. Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Miasta Gorzowa Wlkp. na lata 2013-2015 określa kierunki działań, mających na celu ograniczenie występowania zagrożeń dla zdrowia psychicznego gorzowian oraz poprawę jakości życia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich otoczeniem. Program zawiera opis działań służących wykonywaniu zadań określonych w ramach poszczególnych celów szczegółowych. Za jego realizację odpowiedzialne są podmioty reprezentowane przez osoby wskazane w Zarządzeniu Nr 399/W/III/2012 Prezydenta Miasta Gorzowa Wlkp. z dnia 9 listopada 2012r. tj. Gorzowskie Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej, Zespół Poradni Psychologiczno - Pedagogicznych w Gorzowie Wlkp., Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wlkp., Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Gorzowie Wlkp., Powiatowy Urząd Pracy w Gorzowie Wlkp., Urząd Miasta Gorzowa Wlkp., Rada Miasta Gorzowa Wlkp. oraz organizacje pozarządowe (Polski Czerwony Krzyż, Zarząd Rejonowy w Gorzowie Koło Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym w Gorzowie Wlkp., Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Autyzmem, Stowarzyszenie Hospicjum Św. Kamila, Stowarzyszenie Człowiek w Potrzebie Wolontariat Gorzowski, Stowarzyszenie Rodzin Katolickich Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej w Gorzowie Wlkp.). Cel główny 1: Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym Cel szczegółowy 1.1. Upowszechnianie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu. Realizacja tego celu na obszarze Gorzowa Wlkp. polega na podejmowaniu działań z zakresu promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym, przez działania m.in. samorządu: gminy, powiatu, województwa, służby zdrowia, organizacji pozarządowych oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 10 grudnia 2010r. (Dz. U. z 2010 nr 234 poz. 1536 ze zm.). Współpraca wszystkich sektorów i podmiotów działających w obrębie zdrowia psychicznego przyczynia się do zwiększenia rozpowszechnienia wiedzy na temat zdrowia psychicznego. LP. Nazwa zadania Realizatorzy Źródła finansowania Systematyczna psychoedukacja - Wydział Edukacji Urzędu 1. skierowana do dzieci i młodzieży uczącej Miasta Gorzowa - środki się oraz ich rodziców i opiekunów zewnętrzne 17

prawnych, w szczególności m. in. poprzez zadania zlecone: a) promowanie zdrowia psychicznego w szkołach, świetlicach środowiskowych i placówkach opiekuńczo wychowawczych, b) uczenie zasad higieny psychicznej w korzystaniu z internetu i gier komputerowych, c) rozwijanie umiejętności nazywania uczuć i rozumienie potrzeb własnych i innych w relacjach rówieśniczych, d) zwiększanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, e) uświadamianie szkodliwości zażywania substancji psychoaktywnych narkotyków, dopalaczy, alkoholu - placówki oświatowe; - Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gorzowie - Zespół Poradni Psychologiczno- Pedagogicznych; 2 Upowszechnienie informacji o lokalnym oraz Ogólnopolskim Telefonie Kryzysowym 116123 - Gorzowskie Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej; - Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. - środki zewnętrzne 3 Upowszechnianie wiedzy ma temat zdrowia psychicznego, w tym praw pacjentów objętych leczeniem psychiatrycznym poprzez m. in. przekaz informacyjny na stronach internetowych, publikacje, rozpowszechnianie ulotek informacyjnych - Gorzowskie Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej; - Zespół Poradni Pedagogiczno- Psychologicznych w Gorzowie Wlkp. - środki zewnętrzne 4 Bezpłatne konsultacje, porady psychologiczne i psychiatryczne dla mieszkańców miasta - Gorzowskie Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej; - Zespół Poradni Pedagogiczno- Psychologicznych w Gorzowie Wlkp. - środki zewnętrzne 18