Komunikowanie wyników audytu w świetle doświadczeń UM Lublin z uwzględnieniem wyroku TK z 9.04.2015 r. oraz projektu rozporządzenia wykonawczego MF Katowice 2 października 2015 r.
Plan wypowiedzi: 1. Dokumentowanie wyników audytu - dokumenty wytwarzane i przechowywane przez audytora, - program zadania zapewniającego, - sprawozdanie z zadania. 2. Komunikowanie wyników audytu - informacja po przeglądzie wstępnym, - przekazywanie wyników audytu 3. Udostępnianie dokumentów audytu
Dokumentowanie pracy audytorów 1. Dokumenty wytwarzane w trakcie zadania audytowego (praktyka UML) - karta oceny kontroli zarządczej, - wstępna mapa zapewnienia, - kryteria oceny i klasyfikacja ocen testowanych ryzyk uzgodnione z audytowanymi, - program zadania (2 części), - wstępna wersja sprawozdania, - ostateczna wersja sprawozdania. 2. Zmiany w projekcie nowego rozporządzenia wykonawczego MF - rezygnacja z podziału dokumentacji na akta bieżące i akta stałe audytu, - wprowadzenie terminu dokumentacja robocza - dokumenty związane z przygotowywaniem i realizacją: - planu audytu, - sprawozdania z wykonania planu audytu, - zadań audytowych, - czynności sprawdzających.
Dokumentowanie pracy audytorów 3. Program zadania zapewniającego W projekcie rozporządzenia MF - dodano, jako elementy obowiązkowe: - opis doboru próby do badania, - uzgodnione kryteria oceny (mechanizmów kontrolnych); - usunięto: - sposób klasyfikowania wyników dla poszczególnych kryteriów. 14 ust 1: Rozpoczynając realizację zadania zapewniającego audytor wewnętrzny przeprowadza przegląd wstępny, polegający w szczególności na: 3) uzgodnieniu z audytowanym kryteriów oceny mechanizmów kontrolnych w obszarze działalności jednostki objętym zadaniem. W przypadku braku uzgodnienia kryteriów z audytowanym, audytor wewnętrzny uzgadnia je z kierownikiem jednostki.
Dokumentowanie pracy audytorów 4. Sprawozdanie z zadania zapewniającego W projekcie rozporządzenia MF: Usunięcie ze sprawozdania jako elementów obowiązkowych: wskazania słabości kontroli zarządczej, - analizy ich przyczyn, - skutków lub ryzyk wynikających z tych słabości. Wprowadzenie ustaleń i oceny według kryteriów przyjętych w programie zamiast ustaleń stanu faktycznego wraz ze sklasyfikowanymi wynikami ich oceny według kryteriów Zmiana cech sprawozdania: Zastąpienie rzetelności - przejrzystością, obiektywizmem oraz kompletnością
Komunikowanie wyników audytu wewnętrznego 1. Informacje przekazywane audytowanym po przeglądzie wstępnym (praktyka UML) - wstępna mapa zapewnienia, - kryteria i klasyfikacja ocen testowanych ryzyk po uwzględnieniu mechanizmów kontrolnych do uzgodnienia. 2. Przekazywanie wyników audytu - zmiany w projekcie nowego rozporządzenia wykonawczego MF Po przeprowadzeniu czynności audytowych zamiast: przedstawienia ustaleń stanu faktycznego mowa jest o: uzgodnieniu pisemnym wstępnych wyników audytu, w tym w szczególności ustaleń i propozycji zaleceń. Zamiast dwukrotnego przedstawiania audytowanym sprawozdania (wersji pierwotnej i ostatecznej) przedstawia się audytowanym (do uzgodnienia) wstępne wyniki audytu, a następnie audytowanym i kierownikowi jednostki sprawozdanie.
Komunikowanie wyników audytu wewnętrznego 3. Odbiorcy sprawozdania z zadania (z Karty audytu w UML) Dyrektor AK przekazuje wyniki audytu: - Prezydentowi, - kierownikowi jednostki audytowanej, - właściwym członkom Kolegium Prezydenta, - oraz - w całości lub w części - innym adresatom zaleceń. Innym osobom i organom dokumenty te mogą być udostępniane za zgodą Prezydenta.
1. Co mówi Kodeks Etyki? Poufność Audytorzy wewnętrzni szanują wartość i własność otrzymywanych informacji i nie ujawniają ich bez stosownych upoważnień, o ile nie są do tego prawnie lub zawodowo zobligowani. Reguły postępowania Audytorzy wewnętrzni będą rozważnie wykorzystywać i chronić informacje uzyskane w trakcie wykonywania obowiązków. Prawość Prawość audytorów wewnętrznych jest źródłem zaufania, a zatem stanowi podstawę polegania na ich osądzie. Reguły postępowania Audytorzy wewnętrzni będą przestrzegać prawa i ujawniać informacje wymagane przez prawo i regulacje zawodowe
2. Co mówią Standardy audytu? 2330 Dokumentowanie informacji Audytorzy wewnętrzni muszą dokumentować informacje dotyczące zadania stanowiące podstawę wniosków i wyników. 2330.A1 Zarządzający audytem wewnętrznym musi kontrolować dostęp do dokumentacji zadania. Przed udostępnieniem takiej dokumentacji osobom z zewnątrz zarządzający audytem, w zależności od sytuacji, musi uzyskać zgodę kierownictwa wyższego szczebla i/lub opinię prawną. 2330.C1 Zarządzający audytem wewnętrznym musi opracować zasady archiwizacji i sprawowania pieczy nad dokumentacją zadań doradczych oraz zasady jej udostępnienia, w tym także osobom spoza organizacji. Zasady te muszą być zgodne z wytycznymi organizacji oraz innymi obowiązującymi przepisami i wymogami.
2. Co mówią Standardy audytu? 2410 Kryteria informowania Informacja musi obejmować cele i zakres zadania oraz odpowiednie wnioski, zalecenia i plany działań. 2410.A3 Kiedy wyniki zadania są udostępniane osobom spoza organizacji, osoby te muszą być poinformowane o ograniczeniu rozpowszechniania i wykorzystania wyników.
2. Co mówią Standardy audytu? 2410 Kryteria informowania Poradnik do Standardów 1.Informacja o wynikach zadania musi zawierać minimum: cel, zakres i wyniki zadania. 2.Wyniki obejmują: ustalenia, wnioski, opinie, zalecenia i plany działań. 3.Istnieją informacje, które nie są przeznaczone dla wszystkich odbiorców, ponieważ mają charakter poufny. Takie informacje są ujawniane w odrębnym sprawozdaniu. 4.Po zakończeniu zadania, dla kierownictwa nadrzędnego, właściwe jest przygotowanie sprawozdania podsumowującego, podkreślającego najważniejsze wyniki audytu. Takie sprawozdanie może być wydane oddzielnie lub łącznie ze sprawozdaniem końcowym
2. Co mówią Standardy audytu? 2440 Przekazywanie wyników Zarządzający audytem wewnętrznym musi przekazać wyniki właściwym osobom. 2440.A2 O ile wymogi prawne, statutowe lub regulaminowe nie stanowią inaczej, przed udostępnieniem wyników osobom spoza organizacji, zarządzający audytem wewnętrznym musi: - ocenić potencjalne ryzyko dla organizacji; - skonsultować się odpowiednio z kierownictwem wyższego szczebla i/lub radcą prawnym; - kontrolować rozpowszechnianie wyników, ograniczając możliwości ich wykorzystania. Poradnik do Standardów Potencjalna możliwość demaskatorstwa wewnętrznego lub zewnętrznego - zgodnie z profesjonalnym osądem audytora.
Art. 284. ustawy o finansach publicznych z 27.08.2009 r. 1. Plan audytu oraz sprawozdanie z wykonania planu audytu stanowią, udostępnianą na wniosek, informację publiczną w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. 2. Informacji publicznej nie stanowią inne niż wymienione w ust. 1 dokumenty wytworzone przez audytora wewnętrznego w trakcie prowadzenia audytu wewnętrznego.
WYROK z dnia 9 kwietnia 2015 r. (publikacja 16.04.2015) Sygn. akt K 14/13 Trybunał Konstytucyjny o r z e k a: Art. 284 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych jest niezgodny z art. 61 ust. 1, 2 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Z uzasadnienia do wyroku TK: Niektóre z dokumentów wytwarzanych przez audytora, innych niż plan audytu oraz sprawozdanie z wykonania planu audytu, zawierają rezultaty przeprowadzonego audytu. Wyrażają one końcowe stanowisko audytora w drodze ocen i zaleceń skierowanych do określonych komórek jednostki, w których przeprowadzane były zadania audytowe. Wynika z tego, że dokumenty wytwarzane przez audytora mogą stanowić informację publiczną i mogą być objęte zakresem prawa do informacji publicznej jako dokumenty, o których mowa w art. 61 ust. 2 Konstytucji. Dotyczy to w szczególności sprawozdań z zadań zapewniających.
Z uzasadnienia do wyroku TK: Pewna część dokumentów wytwarzanych przez audytora nie zawiera informacji publicznej w rozumieniu art. 61 Konstytucji. Są to bowiem różnego rodzaju dokumenty o charakterze roboczym: zapiski czy notatki sporządzane w stadium zbierania informacji i przygotowania końcowego stanowiska. Składają się na etap na drodze do wytworzenia informacji publicznej, jednak informacji tej jeszcze nie stanowią.
Z uzasadnienia do wyroku TK: Trybunał nie rozstrzygnął jednak które z poszczególnych dokumentów wytwarzanych przez audytora stanowią informację publiczną, stosownie do wskazanych wyżej kryteriów, a które nie. Kwestie te zdaniem Trybunału - powinny rozstrzygać w pierwszej kolejności organy zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej, oceniające, czy dokument, którego udostępnienia w trybie u.d.i.p. żąda skarżący, stanowi informację publiczną, zaś w przypadku sporu sądy administracyjne.
Praktyka i dylematy audytorów wewnętrznych w sektorze publicznym 1. Sposób reagowania na wnioski o udostępnienie dokumentów audytu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. 2. Co pisać, a czego nie pisać w programach i sprawozdaniach z zadań audytowych? 3. Czy powinniśmy wprowadzić zmiany w naszych przepisach wewnętrznych dotyczących audytu w jednostce (karcie i procedurze)?
Magdalena Pociecha (mpociecha@lublin.eu) Krzysztof Żórawski (kzorawski@lublin.eu) Urząd Miasta Lublin Dziękujemy za uwagę