Kanalizacja podciśnieniowa jako rozwiązanie systemów kanalizacji w terenach o gęstej zabudowie

Podobne dokumenty
BUDOWA SIECI KANALIZACJI SANITARNEJ W MIEJSC. JEŻÓW ETAP II. - Część 1-

SIEĆ KANALIZACJI DESZCZOWEJ W UL. GRUSZOWE SADY W OLSZTYNIE

Sieć wodociągowa i sieć kanalizacyjna Dalewo,Suliszewo,Zagórki,Drawsko Pomorskie. 1

Wytyczne do projektowania przykanalików sanitarnych.

Zawartość projektu 1.

STADIUM: PROJEKT ZAGOSPODAROWANIA TERENU

O P R A C O W A N I A

Zawartość opracowania

Budowa kanalizacji sanitarnej i odtworzenie drogi w ul. Klikuszówka, os. Nowe i Buflak w Nowym Targu

PROJEKT KANALIZACJI DESZCZOWEJ

G M iria CHORZELE ul Stanisława Komosinskiego Chorzele NIP , Regon;

TEMAT : Projekt budowlany przykanalika sanitarnego z przepompownią ścieków z przewodem tłocznym

OPIS TECHNICZNY PRZYŁĄCZ KANALIZACYJNY DO BUDYNKU MIESZKALNEGO

1. Spis zawartości. Część rysunkowa: Rysunki wg załączonego spisu rysunków. - strona 2 -

Uzbrojenie terenu inwestycji

UCHWAŁA NR RADY GMINY JEMIELNICA. z dnia r.

ZBIORNIKI Z POLIETYLENU FIRMY CONPLAST

UCHWAŁA NR IX/55/15 RADY GMINY JEMIELNICA. z dnia 30 czerwca 2015 r.

PROJEKT BUDOWLANY PRZYŁĄCZA KANALIZACJI DESZCZOWEJ DO BUDYNKU GARAŻOWEGO

DZIELNICA PRAGA-PÓŁNOC, UL. KS. IGNACEGO KŁOPOTOWSKIEGO 15, WARSZAWA OBIEKT: SZKOŁA PODSTAWOWA NR 73 PRZY UL. BIAŁOSTCKIEJ 10/18 W WARSZAWIE

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

PROJEKT BUDOWLANY. Gmina Bierawa Bierawa, ul. Wojska Polskiego 12. Ochrona Środowiska Sieci wod-kan Nr up. 373/94/OP Nr up.

DOKUMENTACJA PROJEKTOWA CZĘŚĆ RYSUNKOWA SKRZYŻOWANIA DWUPOZOMOWE

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

PROJEKT WYKONAWCZY SIECI KANALIZACJI SANITARNEJ

PROJEKT BUDOWLANY EGZEMPLARZ NR:

I. CZĘŚĆ OPISOWA II. CZĘŚĆ RYSUNKOWA. 4.1 Lokalizacja przejścia 4.2 Opis przejścia

DOKUMENTACJA TECHNICZNA NA BUDOWĘ KANALIZACJI SANITARNEJ WRAZ Z PRZYKANALIKAMI DOMOWYMI

LP NAZWA Skala Nr rysunku

Wady i zalety systemów kanalizacyjnych

Koncepcja przesyłu ścieków sanitarnych z gminy Czernica do kanalizacji MPWiK we Wrocławiu 1

PROJEKT BUDOWLANY WYKONAWCZY

ul. Rynek 1, Gryfów Śląski Nazwa zamówienia: Wykonanie dokumentacji projektowej sieci kanalizacji sanitarnej ulicy Bankowej w Gryfowie Śląskim.

Budowa systemu kanalizacji sanitarnej w miejscowości Uciechów

PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO-WYKONAWCZE ''BIOPROJEKT'' Moszczenica Grzegorz Jaśki ul. Fabryczna 26 tel. (044)

SPIS ZAWARTOŚCI OPRACOWANIA

InŜynieria sanitarna - przyłącze kanalizacji deszczowej - drenaŝ

PROJEKT BUDOWLANY PRZYŁĄCZY KANALIZACJI SANITARNEJ W MIEJSCOWOŚCI CELESTYNÓW I POGORZEL Celestynów ul. Regucka 5. upr. bud.

OBWIESZCZENIE. Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Mińsku Mazowieckim

PROGRAM FUNKCJONALNO UŻYTKOWY

PROJEKT WYKONAWCZY. Z ZAPLECZEM i INFRASTRUKTURĄ TECHNICZNĄ

Vacuflow Technologia kanalizacji próżniowej

Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i budowa rozdzielczej sieci wodociągowej w Nowym Targu w obszarze MPZP NT 17 Czerwone Niżne

Pytanie nr 02 JRP /ZP/5/2016. dotyczące postępowania o udzielenie zamówienia publicznego pn.:

Realizacja projektu pod nazwą Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w Olecku

1. Wstęp Podstawa opracowania. Projekt architektoniczno konstrukcyjny przebudowy wejścia do budynku. Zlecenie Inwestora. Warunki przebudowy przy

inż. Jan Augustynek Nowogard ul. 3-go Maja 14, tel./fax ( 091) PROJEKT BUDOWLANY

PROJEKT BUDOWLANY. Inwestor: Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Ząbkach ul. Piłsudskiego Ząbki. Jednostka projektowa:

Część III - OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO (SIWZ) CZĘŚĆ III OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA.

SUPLEMENT do ST i Projektu dla zadania:

PROJEKT BUDOWLANY przyłączy wodociągowych. LOKALIZACJA: Lądek- Zdrój, Obręb Stary Zdrój, dz. Nr 342,327/2

Przepompownie ścieków

PROJEKT Kompleksowe rozwiązanie gospodarki ściekowej na terenie Gminy Aleksandrów Łódzki

SKŁAD PROJEKTU WYKONAWCZEGO:

SPIS ZAWARTOŚCI OPRACOWANIA

UCHWAŁA NR XXX/211/16 RADY MIEJSKIEJ W NOWOGRODŹCU. z dnia 29 listopada 2016 r.

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT KANALIZACJA DESZCZOWA

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA:

Specyfikacja techniczna

ADRES : Czyże - przyłącza wodociągowe : działka nr geod remont sieci wodociągowej : działki nr 339, 505, 385/2 Gm. Czyże

ZAKŁAD USŁUG I ROBÓT WODNYCH Sp. z o.o Opole, ul. Morcinka 43 ROK ZAŁOŻENIA 1990

JEDNOSTKA PROJEKTOWANIA:

Załącznik do Uchwały Nr XIV/101/11 Rady Miasta Międzyrzeca Podlaskiego z dnia 27 września 2011r.

PRACOWNIA PROJEKTOWA PROFIL mgr inż. Izabela Frąckiewicz SZPITAL MAZOWIECKI W GARWOLINIE SP. Z O.O.

Klapy zwrotne.

Studnie ESP włazowe i niewłazowe składają się z następujących elementów: podstawy z kinetą, komory, zwieńczenia.

Wodociągi Płockie Sp. z o.o. ROK ZAŁOŻENIA 1892

WYTYCZNE MONTAŻU STUDZIENEK KANALIZACYJNYCH MONOKAN Z POLIETYLENU (PE) produkcji firmy EKO-SYSTEMY Sp. z o. o.

PROJEKT BUDOWLANY WSPOMAGANE. Biuro Inżynierskie I N T E C H Daniel Florczak Kępno, ul. Pocztowa 1/3 tel. (062) OBIEKT:

Część A: Wodociągi dr inż. Małgorzata Kutyłowska dr inż. Aleksandra Sambor

PROJEKT WYKONAWCZY. TOM 2/2 Projekt kanalizacji deszczowej

Kwalifikacja K1 B.8. Wykonywanie robót związanych z budową i remontem sieci komunalnych

PROJEKT BUDOWLANY PRZYŁĄCZA WODY DLA BUDYNKU ZAKŁADU USŁUG POGRZEBOWYCH I CMENTARNYCH ZLOKALIZOWANEGO W RZESZOWIE PRZY UL.

S P I S Z A W A R T O Ś Ć

PROJEKT. Kompleksowe rozwiązanie gospodarki ściekowej na terenie Gminy Aleksandrów Łódzki

Zestawienie produktów

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

ZAŁACZNIK NR4 do specyfikacji z dnia r.

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

Załącznik nr 8 Opis Przedmiotu Zamówienia dla robót budowlanych

Budowa kanalizacji sanitarnej łączącej ulicę Opolską (dawniej Graniczną) w Żędowicach z ulicą Ogrodową (Oczyszczalnia ścieków) w Zawadzkiem ETAP II.

Wyjaśnienia do SIWZ, nr sprawy ZP/56/2015/S

SPECYFIKACJA TECHNICZNA ROBOTY GEOLOGICZNE I GEODEZYJNE ST-01.00

Spis treści 1. PODSTAWA OPRACOWANIA 2 2. PRZEDMIOT, ZAKRES I CEL DO OPRACOWANIA 2 3. LOKALIZACJA OBIEKTU 2 4. OPIS PROJEKTOWANYCH PRZYŁĄCZY 3

SPIS TREŚCI: I. Część opisowa. 1. Opis techniczny. II. Część rysunkowa.

(13) B1 PL B1. Fig. 1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia:

PRZEBUDOWA SIECI WODOCIĄGOWEJ, KANALIZACJI SANITARNEJ, KANALIZACJI DESZCZOWEJ W ULICY ALEKSANDRA LABUDY W SZEMUDZIE

przyłącza kanalizacji deszczowej dla istniejącego budynku mieszkalnego wielorodzinnego

HOBAS. Współczesne rozwiązania konstrukcyjne zbiorników retencyjnych. Piotr Pawelczyk AWO-DT-HPL

OPIS TECHNICZNY. Inwestorem zadania inwestycyjnego jest Gmina Lubań z siedzibą przy ul. Dąbrowskiego 18 w Lubaniu.

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Opis elementów przedmiotu zamówienia:

HOBAS. Zbiorniki rurowe przykłady realizacji. mgr inż. Marcin Tasak MAT-DT-HPL

I. ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

OPIS TECHNICZNY I. PODSTAWA OPRACOWANIA

UCHWAŁA NR XXXIX/385/17 RADY MIEJSKIEJ W KLUCZBORKU. z dnia 30 sierpnia 2017 r.

PROJEKT ARCHITEKTONICZNO - BUDOWLANY BOISK SPORTOWYCH ORLIK 2012 PROJEKT PRZYŁĄCZY WOD.-KAN.

UCHWAŁA NR XLV/748/18 RADY MIASTA TYCHY. z dnia 22 lutego 2018 r.

PROJEKT WYKONAWCZY Projektant: Imię i nazwisko: Specjalność: Nr uprawnień: Podpis:

Suche przepompownie ścieków EDP KATALOG PRODUKTÓW

Transkrypt:

Kanalizacja podciśnieniowa jako rozwiązanie systemów kanalizacji w terenach o gęstej zabudowie Mgr inż. Jarosław Piętka, dyrektor ds. kontraktów, Envirotech sp. z o.o. 24 1. Wprowadzenie Rewitalizacja obszarów zurbanizowanych jest wymuszona postępującym zużyciem materii budowlanej oraz obserwowanym przez ostatnie lata zwiększeniem zainteresowania lokalami, często zabytkowymi w centrach miast osób wymagających wysokiego standardu przestrzeni życiowej. Centra miast powtórnie stają się atrakcyjne zwłaszcza dla tzw. klasy średniej. Infrastruktura terenów zurbanizowanych często jest w złym stanie technicznym i wymaga gruntownego remontu czy też wymiany. Często też zdarza się, że brak jest niektórych sieci uzbrojenia terenu najczęściej kanalizacji, w miejsce której budowane były zbiorniki bezodpływowe. Odbudowa, a często nawet budowa od podstaw systemu kanalizacji sanitarnej w gęstej zabudowie wieloletnich budynków stwarza duże trudności i wiąże się z wysokimi kosztami inwestycyjnymi. Podstawowym czynnikiem utrudniającym realizację budowy sieci kanalizacji sanitarnej jest ograniczona ilość miejsca na prowadzenie robót ze względu na gęstą zabudowę oraz zły stan techniczny budynków, a zwłaszcza ich fundamentów. Specyfika kanalizacji podciśnieniowej pozwala na wykonywanie sieci w płytkich i wąskich wykopach, co jest bardzo istotne w przypadku powyższych trudności realizacyjnych. Dodatkową zaletą kanalizacji podciśnieniowej jest szczelność tego systemu, nie występują więc niedogodności związane z odorami. System kanalizacji podciśnieniowej jest więc systemem, który może znaleźć szerokie zastosowanie w rewitalizacji terenów zurbanizowanych o gęstej zabudowie. 2. Budowa i zasada działania systemu kanalizacji podciśnieniowej Budowa systemu kanalizacji podciśnieniowej została szerzej omówiona w artykule [2]. W tym artykule zostaną szerzej omówione podstawowe elementy systemu kanalizacji podciśnieniowej, które w istotny sposób wpływają na możliwość stosowania tego rodzaju kanalizacji w rewitalizacji obszarów zurbanizowanych. W systemach kanalizacji podciśnieniowej stosowane są zarówno instalacje oraz sieci kanalizacji podciśnieniowej. Instalacje kanalizacji podciśnieniowych nie są przedmiotem tego artykułu. Jako podstawowe elementy sieci kanalizacji podciśnieniowej wymienić należy: odcinek kanalizacji grawitacyjnej doprowadzającej ścieki z budynku, studzienki zbiorcze z zaworami opróżniającymi, sieć przewodów podciśnieniowych, stację próżniowo-pompową wraz ze zbiornikiem podciśnieniowym i pompownią tłoczną. Ścieki z budynku odprowadzane są grawitacyjnie do studzienki zbiorczej, z której pod wpływem podciśnienia są transportowane do zbiornika podciśnieniowego zlokalizowanego na terenie stacji próżniowo-pompową. Do pojedynczej studni zbiorczej mogą trafiać ścieki z kilku budynków liczba możliwych do podłączenia odbiorców jest określana indywidualnie w zależności od przyjętego rodzaju studni zbiorczej oraz układu sieci kanalizacji podciśnieniowej. Ze stacji próżniowo-pompowej ścieki transportowane są bezpośrednio do oczyszczalni lub trafiają do sieci kanalizacji. 3. Kanalizacja grawitacyjna Dla zapewnienia prawidłowego działania całego systemu kanalizacji podciśnieniowej konieczne jest dostarczenie do systemu odpowiedniej ilości powietrza. Istotną rolę w tym zakresie spełnia instalacja kanalizacji sanitarnej w budynku oraz odcinek łączący budynek ze studnią zbiorczą z zaworem opróżniającym. Prawidłowa wentylacja zabezpiecza również przed wpływem podciśnienia na pracę instalacji przez np. wysysanie wody z syfonów. Odcinek grawitacyjny stanowi jednocześnie dodatkową objętość, którą można wykorzystać jako dodatkową retencje zgodnie z normą PN-EN 1091:2002 Zewnętrzne systemy kanalizacji podciśnieniowej. W przypadku terenów, które są zagrożone zalaniem, rura napowietrzająca odcinek grawitacyjny powinna być wyprowadzona na wymaganą wysokość, aby uniemożliwić zalanie w przypadku powodzi. Jednocześnie należy pamiętać o zgodności z wymaganiami obowiązujących przepisów dotyczących lokalizacji wentylacji instalacji kanalizacyjnych. W przypadku systemów kanalizacji podciśnieniowej układ wysokościowy nie wpływa negatywnie na odprowadzanie

ścieków nawet z budynków podpiwniczonych. Istnieje możliwość zastosowania rozwiązań montowanych bezpośrednio w piwnicy budynków, co w istotny sposób ułatwia odprowadzanie ścieków z takich budynków i umożliwia rezygnację z dodatkowych układów przetłaczania ścieków w pojedynczych budynków. 3.1. Studnie zbiorcze W artykule przedstawiono rozwiązania techniczne stosowane w systemie kanalizacji podciśnieniowej firmy Roediger. Studnia zbiorcza produkcji Roediger wykonana jest z tworzywa sztucznego. Dzięki zastosowaniu specjalnej konstrukcji oraz uszczelnienia przejść instalacji przez zbiornik uzyskuje się szczelność studni, co zabezpiecza przed infiltracją wód gruntowych oraz eksfiltracją ścieków do gruntu. Studnie zbiorcze wyposażone są w elementy monitoringu, które umożliwiają w czasie rzeczywistym obserwację stanu pracy studni oraz na archiwizowanie stanów w bazie danych. Monitoring pracy studni zbiorczej obejmuje następujące sygnały: stan otwarcia zaworu: otwarty/zamknięty, pozycję pływaka: osiągnięty poziom max. Sygnały z elementów monitoringu zainstalowanych w studni zbierane są systemem monitoringu (kable monitoringu układane są wzdłuż rurociągów podciśnieniowych) i transmitowane do stacji próżniowo-pompowej. Na uwagę zasługuje fakt, że system monitoringu opiera się na sygnale niskoprądowym 24 V i nie wymaga dodatkowego zasilania studni zbiorczych w energię elektryczną. Całe zasilanie realizowane jest centralnie ze stacji próżniowo-pompowej, a jedynie w przypadku rozległych sieci w określonych na etapie projektowania miejscach montowane są wzmacniacze sygnału monitoringu. Dzięki sygnałom wysyłanym z każdej studni operator na bieżąco jest informowany o nietypowym działaniu studni, np. zbyt długi czas otwarcia zaworu lub awarii sygnał max sygnalizowany przez pływak zainstalowany w części mokrej. W oparciu o liczbę cykli otwarć zaworów można oszacować ilość odprowadzanych z posesji ścieków. W przypadku nielegalnego włączenia do przyłącza grawitacyjnego ścieków deszczowych operator z łatwością zauważy zwiększenie częstotliwości pracy zaworu, co może świadczyć o korzystaniu z kanalizacji niezgodnie z przepisami. Firma Roediger zasadniczo oferuje dwa główne typy studni zbiorczych typu G (rys. 1) oraz typu Z (rys. 2). Studnie typu G są produktem standardowym zalecanym do montażu w terenach nie narażonych na ruch kołowy natomiast studnie typu Z są przystosowane do montażu w terenach narażonych na ruch kołowy. W połączeniu z odpowiedniej klasy włazem żeliwnym oraz pierścieniem odciążającym mogą swobodnie być zamontowywane w terenach gidze wymagana jest praca przy klasie obciążenia D400. W przypadku gdy gęstość zabudowy uniemożliwia zabudowę studni zbiorczych w terenie, istnieje możliwość zabudowy studni bezpośrednio w piwnicy budynku. Przykład takiej zabudowy pokazano na rysunku 3. Rys. 1. Studnia zbiorcza Roevac typu G-65 produkcji Roediger [1] Rys. 3. Studnia zbiorcza montowana w piwnicy [1] Rys. 2. Studnia zbiorcza Roevac typu Z-75 produkcji Roediger [1] W odróżnieniu od studni w kanalizacji grawitacyjnej czy też wentylacji przepompowni ścieków w kanalizacji tłocznej w przypadku studni kanalizacji podciśnieniowej nie występuje uciążliwość odorowa, ponieważ wentylacja komory ściekowej realizowana jest poprzez pion instalacji kanalizacji w budynku zakończony wywiewką na dachu, a ze względu na stosunkowo niewielką retencję nie występuje zjawisko zagniwania ścieków w studni zbiorczej. Całkowita szczelność studni zabezpiecza ją również przed wpływem ewentualnych podstopień, w takim przypadku system kanalizacji podciśnieniowej, jeżeli nie została uszkodzona stacja próżniowo-pompowa, może funkcjonować bez zakłóceń, również jeżeli teren został podtopiony. 3.2. Sieć przewodów podciśnieniowych Na wstępie artykułu jako niewątpliwą zaletę systemu kanalizacji podciśnieniowej podano sposób montażu sieci przewodów podciśnieniowych. Sieć podciśnieniowa jest układana w charakterystyczny sposób, tzw. profil zębaty ze spadkiem (minimalny spadek 0,2%) w kierunku stacji próżniowo-pompowej oraz ze stosowaniem tzw. wzniosów, co umożliwia układanie sieci na bardzo małych głębokościach (poniżej głębokości przemarzania) nawet w terenach płaskich. Istnieje również możliwość wykonywania sieci kanalizacji podciśnieniowej metodami bezwykopowymi. Wówczas minimalny spadek przewodów powinien być na poziomie 0,5% w celu uniknięcia występowania przeciwspadków wynikających z braku pełnej kontroli podczas prowadzenia prac metodami bezwykopowymi. Ze względu na to, że przepływ ścieków w rurociągach jest wymuszony podciśnieniem przy zachowaniu dużych przepustowości, istnieje możliwość montażu rurociągów o stosunkowo niewielkich średnicach. To w połączeniu z małymi 25

26 Rys. 4. Montaż kanalizacji podciśnieniowej (fot. archiwum autora) głębokościami pozwala na wykonywanie wąsko przestrzennych wykopów. Oczywiście sposób realizacji robót ziemnych w dużym stopniu jest wymuszony warunkami gruntowo-wodnymi. Z praktyki autora artykułu wynika, że w przypadku kiedy roboty ziemne oraz montażowe są utrudnione, co często ma miejsce w terenach zurbanizowanych ze względu na gęstość zabudowy oraz dużą ilość uzbrojenia podziemnego, montaż przewodów kanalizacji na małej głębokości jest bardzo istotnym czynnikiem pozwalającym obniżyć koszty inwestycyjne. Jednocześnie ze względu na sposób łączenia przewodów kanalizacji podciśnieniowej wykonywanych głównie z rurociągów PE łączonych poprzez zgrzewanie elektrooporowe lub doczołowe zapewniona jest bardzo wysoka szczelność i trwałość całej sieci. Pozwala to uniknąć kosztownych napraw w późniejszym etapie eksploatacji. Na sieci przewodów podciśnieniowych oprócz wzniosów montowane są zasuwy strefowe, inspekcje sieciowe, inspekcje końcowe oraz stacje napowietrzające. W sieci podciśnieniowej elementem niezbędnym jest system monitoringu. Najczęściej spotykany jest kablowy system monitoringu (względy niezawodności oraz niższe koszty inwestycyjne). Kable monitoringu są układane w tym samym wykopie co rurociągi podciśnieniowe. Prowadzenie robót w wykopie wąsko przestrzennym zabezpieczonym szalunkiem typu BOX przedstawiono na rysunku 4. Odwodnienie realizowane jest poprzez wykonanie drenażu na dnie wykopu. 3.3. Stacja próżniowo-pompowa Głównym elementem systemu kanalizacji podciśnieniowej jest stacja próżniowo-pompowa. Co charakterystyczne, centralnie zlokalizowana stacja próżniowo-pompowa może obsługiwać kilkaset studni zbiorczych. Umożliwia zatem niezakłóconą pracę całego systemu przy zapewnieniu dostawy energii elektrycznej tylko do jednego miejsca. W przypadku zaniku zasilania energii elektrycznej istnieje możliwość zasilania stacji próżniowo-pompowa z agregatu prądotwórczego. W układ stacji próżniowo-pompowej wchodzą następujące elementy/obiekty: zbiornik podciśnieniowy: pionowy lub poziomy, zlokalizowany w budynku stacji lub podziemny zlokalizowany poza budynkiem; pompy próżniowe, które są odpowiedzialne za wytworzenie odpowiedniego poziomu podciśnienia w celu umożliwienia transportu ścieków do zbiornika podciśnieniowego; pompy tłoczne ścieki zgromadzone w zbiorniku podciśnieniowym odprowadzane są rurociągiem tłocznym bezpośrednio Rys. 5. Stacja próżniowo-pompowa [1] na oczyszczalnie ścieków lub do kolejnego odcinka kanalizacji; biofiltr powietrza, który zapewnia unieszkodliwianie odorów powstających w kanalizacji podciśnieniowej; układ monitoringu i sterowania siecią kanalizacji podciśnieniowej. Przekrój stacji próżniowo-pompowej ze zbiornikiem pionowym podziemnym zlokalizowanym poza budynkiem stacji przedstawiono na rysunku 1. W stacji próżniowo-pompowej zlokalizowany jest układ monitoringu i sterowania pracą całej sieci kanalizacji podciśnieniowej. System ten umożliwia analizę pracy całej sieci oraz korektę parametrów pracy pomp próżniowych oraz tłocznych. Możliwości monitorowania pracy sieci i poszczególnych urządzeń oraz ich dalsze przesyłanie są bardzo rozbudowane i dostosowywane do potrzeb użytkownika. Budynek stacji próżniowo-pompowej jest małych rozmiarów. Praca pomp próżniowych nie powoduje uciążliwości związanych z emisją hałasu. Wyposażenie stacji próżniowopompowej w biofiltr powietrza zabezpiecza przed wydostawaniem się odorów do otoczenia. Powyższe istotnie wpływa na możliwość lokalizowania stacji próżniowo-pompowych w centrum terenów zurbanizowanych bez szkody dla mieszkańców. Przykładem może być tutaj stacja próżniowo-pompowa w Odolanowie, która zlokalizowana jest w pobliżu parku w centrum miasta. 4. Kanalizacja podciśnieniowa: zasada działania Ścieki sanitarne odprowadzane z budynku trafiają odcinkiem grawitacyjnym do części mokrej studni zbiorczej z zaworem opróżniającym. Spiętrzanie się ścieków w zbiorniku powoduje wzrost ciśnienia w rurze sensorowej. Rura sensorowa jest połączona przewodami pneumatycznymi ze sterownikiem zaworu podciśnieniowego. W momencie osiągnięcia ustawionego ciśnienia w rurze sensorowej następuje otwarcie zaworu i odessanie odpowiedniej

porcji mieszaniny ścieków. W przypadku gdy ciśnienie w rurze sensorowej nie spadnie poniżej zadanej wartości, następuje powtórzenie cyklu otwórz/zamknij zaworu podciśnieniowego. W ostatnim cyklu następuje zassanie pewnej ilości powietrza. W rurociągach podciśnieniowych ma miejsce transport mieszaniny ścieków i powietrza. Prędkości przepływu w rurociągach wahają się w przedziale 5 7 m/s. Tak duże prędkości zapobiegają sedymentacji zawiesin oraz umożliwiają budowę przewodów o stosunkowo małych średnicach. Ścieki trafiają do zbiornika podciśnieniowego, który jest jednocześnie zbiornikiem retencyjnym dla pomp tłocznych, które odprowadzają ścieki bezpośrednio na oczyszczalnie ścieków lub przetłaczają je do dalszego transportu przewodami kanalizacji grawitacyjnej. 5. Kanalizacja podciśnieniowa: ograniczenia i wady System kanalizacji podciśnieniowej wymiarowany jest w oparciu o normy i zalecenia projektowe [3, 4]. Zauważyć jednak należy, że dokumenty te nie są poparte takimi podstawami naukowymi jak wymiarowanie innych układów hydraulicznych, np. kanalizacja tłoczna. Obliczenia przeprowadzane przez projektantów często są wykonywane w oparciu o wytyczne producenta systemu, jaki został przyjęty do zastosowania. W praktyce powoduje to, że nie ma możliwości zmiany systemu danego producenta po wykonaniu projektu wykonawczego bez ponownego przeprowadzenia obliczeń hydraulicznych. Sytuacja kiedy dokumentacja projektowa jest wykonywana pod ścisłym nadzorem producenta, gwarantuje jej wykonanie zgodnie z jego wymaganiami, ale z drugiej strony sprowadza na projektanta, który ponosi odpowiedzialność za prawidłowość jej wykonania, ryzyko popełnienia błędów nie wynikających z jego winy. Jednak w myśl obowiązujących przepisów to projektant jest odpowiedzialny za prawidłowe opracowanie dokumentacji projektowej i przyjętych rozwiązań. Zauważyć również należy, że brak podstaw naukowych do projektowania kanalizacji podciśnieniowej w dużej mierze wynika z nieustalonego charakteru przepływu płynu o zmiennych właściwościach (mieszanina ścieków i powietrza w zmiennych proporcjach), co w istotny sposób utrudnia opracowanie modelu matematycznego umożliwiającego wykonywanie obliczeń hydraulicznych sieci kanalizacji podciśnieniowej [5, 6, 7]. Ograniczeniem w zakresie długości sieci kanalizacji podciśnieniowej, a właściwie pojedynczego odgałęzienia sieci (odcinek krytyczny) jest wysokość strat ciśnienia na tym odcinku. W oparciu o wytyczne do projektowania firmy Roediger Vacuum [1] suma strat hydrostatycznych na odcinku nie powinna przekraczać 0,41 bara. Wartość ta wynika z następujących założeń: podciśnienie w zbiorniku podciśnieniowym wynosi: -0,63 bar (podciśnienie dyspozycyjne), minimalne podciśnienie umożliwiające aktywowanie zaworu opróżniającego wynosi: -0,22 bar stąd: 0,22+041=0,63 bar. Zgodnie z wytycznymi firmy Roediger Vacuum w terenie płaskim maksymalna długość kolektora kanalizacji podciśnieniowej wynieść może do 4,0 km. W przypadku terenu o naturalnym nachyleniu istnieje możliwość wykonania kolektora o większej długości. Zastosowanie długich odcinków sieci kanalizacji podciśnieniowej wymaga stosowania na końcówkach odcinków stacji napowietrzających celem zapewnienia odpowiedniej ilości powietrza niezbędnej do prawidłowej pracy sieci. Takie rozwiązanie powoduje, że czas pracy pomp próżniowych się wydłuża, a tym samym rosną koszty eksploatacji systemu (energia elektryczna, koszty serwisowania urządzeń). Z wad kanalizacji podciśnieniowej należy wymienić małą tolerancję na błędy wykonawcze oraz awaryjność systemu monitoringu. Sieć kanalizacji podciśnieniowej budowana jest z rurociągów o stosunkowo małych średnicach w porównaniu z innymi systemami kanalizacji (zwłaszcza grawitacyjnej). Dodatkowo rodzaj przepływu mieszaniny ścieków i powietrza wymuszony podciśnieniem powoduje, że pojawienie się odchyłek od zaprojektowanego profilu sieci może powodować, że podciśnienie będzie niewystarczające do transportu ścieków. Przykładowo w zadaniu Uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie Aglomeracji Odolanów dopuszczalna różnica w rzędnych wysokościowych układanych rurociągów podciśnieniowych nie mogła wynosić więcej niż ±0,5 cm [8]. System monitoringu sieci kanalizacji podciśnieniowej jest elementem całego systemu kanalizacji podciśnieniowej, który wykazuje największą awaryjność, a jednocześnie jego brak praktycznie uniemożliwia właściwą eksploatację tego rodzaju kanalizacji. W przypadku nieprawidłowego zabezpieczenia elementów monitoringu w studzienkach zbiorczych często dochodzi do awarii spowodowanych występującą w studzienkach wilgocią. 6. Kanalizacja podciśnieniowa w praktyce W latach 2011 2014 konsorcjum firm Envirotech Sp. z o.o. oraz WUPRINŻ SA z Poznania oraz przedsiębiorstwo Hydrobiel z Żar zrealizowało budowę największej w ostatnich latach instalacji kanalizacji podciśnieniowej w Polsce. Zadanie inwestycyjne o nazwie Uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie aglomeracji Odolanów obejmowało w swoim zakresie budowę oczyszczalni ścieków w miejscowości Raczyce oraz budowę sieci podciśnieniowej kanalizacji sanitarnej dla miasta Odolanów oraz przyległej miejscowości Raczyce o łącznej długości ponad 26 kilometrów. W mieście Odolanów zainstalowano 564 studni zbiorczych i wykonano blisko 20 km sieci kanalizacji podciśnieniowej. Przed zrealizowaniem projektu ścieki z większości nieruchomości w Odolanowie były odprowadzane do zbiorników bezodpływowych, a następnie transportowane taborem asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków w Raczycach. Mniejsza część miejscowości była skanalizowana kanalizacją ogólnospławną oraz kanalizacją sanitarną grawitacyjną. Na etapie koncepcji budowy systemu kanalizacji sanitarnej w Odolanowie rozważano dwa systemy: grawitacyjno-tłoczny 27

oraz podciśnieniowy. Ze względu na ukształtowanie terenu budowa systemu kanalizacji sanitarnej w całości w systemie grawitacyjnym była niemożliwa. W analizie opcji wariant z systemem kanalizacji podciśnieniowej został oceniony korzystniej i wdrożony do realizacji. Na etapie realizacji potwierdziły się wszystkie obawy, jakie inwestor przewidywał, planując inwestycję: występowanie wysokiego poziomu wód gruntowych, występowanie złych warunków gruntowych wymagające wymiany gruntu, zły stan techniczny istniejącej infrastruktury podziemnej, zły stan techniczny konstrukcji dróg, zły stan techniczny budynków sąsiadujących bezpośrednio z trasą kanalizacji. Zastosowanie systemu kanalizacji podciśnieniowej pozwoliło na prowadzenie robót w sposób umożliwiający maksymalne obniżenie wpływu powyższych czynników na realizację inwestycji. Ze względu na płytkie posadowienie i małe średnice rurociągów roboty mogły być prowadzone przy zastosowaniu typowych lekkich szalunków typu BOX. Taka sytuacja pozwoliła na możliwie krótkie odwadnianie wykopów, co w bezpośredni sposób przekłada się na koszty realizacji inwestycji. Powyższe pozwoliło również na minimalizację ingerencji w infrastrukturę podziemną oraz drogową. Brak konieczności wykonywania głębokich wykopów, które wymagałyby specjalistycznego zabezpieczenia łącznie z zastosowaniem ścianek szczelnych pozwoliło na zrealizowanie całej inwestycji bez uszkodzeń w zakresie konstrukcji budynków. Niewątpliwą zaletą systemu kanalizacji podciśnieniowej jest możliwość zasilania całego systemu w jednym punkcie, jakim jest stacja próżniowo-pompowa. W terenach zurbanizowanych zwłaszcza o gęstej zabudowie miejsce, gdzie można lokalizować obiekty inżynieryjne jest bardzo ograniczone. W przypadku kanalizacji tłocznej wymagany byłby montaż kilkudziesięciu przepompowni, pod które należałoby wydzielić teren oraz doprowadzić zasilanie elektryczne. Stacja podciśnieniowa przejmuje wszystkie te funkcje, co w istotny sposób ułatwia rozwiązanie problemu związanego z lokalizacją obiektu w terenie. Jednocześnie zainstalowany na stacji próżniowo-pompowej biofiltr zabezpiecza przed powstaniem uciążliwości odorowych. 7. Podsumowanie W maju 2018 roku Konsorcjum firm Envirotech Sp. z o.o. oraz WUPRINŻ SA z Poznania zakończyło zadanie polegające na budowie kolejnego systemu kanalizacji podciśnieniowej w gminie Odolanów. Tym razem budowa została zrealizowana w miejscowości Uciechów i obejmowała montaż 181 studni oraz jednej stacji próżniowo-pompowej. Obecnie realizowane są równolegle trzy inwestycje związane z budową systemów kanalizacji podciśnieniowej, w których udział bierze firma Envirotech Sp. z o.o., a następne są na etapie rozstrzygnięć postępowań przetargowych. Ostatnie lata pokazują bardzo duże zainteresowanie inwestorów tym systemem. System ten często stosowany jest w terenach o gęstej zabudowie i w wielu przypadkach może być wykorzystywany podczas rewitalizacji terenów zurbanizowanych. Jest to system, który pozwala na kanalizowanie również obszarów zurbanizowanych przy minimalizowaniu wpływu prowadzenia robót budowlanych na budynki oraz infrastrukturę podziemną i drogową. Jednocześnie funkcjonowanie systemu kanalizacji podciśnieniowej jest bardzo mało uciążliwe również w przypadku awarii w tym braku zasilania w energie elektryczną, co w dobie rosnących oczekiwań społeczeństwa i podwyższającej się stopy życiowej jest czynnikiem bardzo istotnym. Pamiętać jednak należy, że każda inwestycja musi być poprzedzona analizą opcji, która oprócz czynnika ekonomicznego zawierać będzie również czynnik społeczny. BIBLIOGRAFIA [1] Materiały szkoleniowe firmy Roediger Vacuum [2] Piętka J., Kanalizacja podciśnieniowa jako rozwiązanie systemów kanalizacji na terenach zagrożonych powodziami oraz o trudnych warunkach gruntowo-wodnych, Przegląd budowlany 9/2017, str. 24 27 [3] ATV A 116: Specjalne systemy kanalizacji. Kanalizacja podciśnieniowa kanalizacja ciśnieniowa. Zbiór normalizacyjny. Ścieki odpady. DK 628.2.628.143.2 98, 1992 [4] PN-EN 1091 Zewnętrzne systemy kanalizacji podciśnieniowej, PKN, 2002 [5] Kalenik M., Ćwiek A., Badania eksploatowanej sieci kanalizacji podciśnieniowej w systemie AIRVAC., Gaz, Woda i Technika Sanitarna 3/2005, str. 26 30 [6] Myczka J., Kanalizacja podciśnieniowa cz. I, Inżynier budownictwa 3/2011 [7] Myczka J., Kanalizacja podciśnieniowa cz. II, Inżynier budownictwa 4/2011 [8] Specyfikacja Techniczna Wykonania i Odbioru Robót Odolanów kanalizacja podciśnieniowa 28