Strona 1 z 5 Z1PU7 Wydanie N1 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: Ochrona terenów górniczych 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2013/14 4. Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia 5. Forma studiów: studia niestacjonarne 2. Kod przedmiotu: N IzGGiP/36 6. Kierunek studiów: GÓRNICTWO I GEOLOGIA (RG) 7. Profil studiów: ogólnoakademicki 8. Specjalność: GEOLOGIA GÓRNICZA I POSZUKIWAWCZA 9. Semestr: VI 10. Jednostka prowadząca przedmiot: Katedra Geomechaniki, Budownictwa Podziemnego i Zarządzania Ochroną Powierzchni 11. Prowadzący przedmiot: Dr hab. inż. Piotr Strzałkowski, prof. nzw w Pol. Śl. 12. Przynależność do grupy przedmiotów: przedmioty specjalnościowe 13. Status przedmiotu: obowiązkowy 14. Język prowadzenia zajęć: polski 15. Przedmioty wprowadzające oraz wymagania wstępne: Podstawowymi przedmiotami wprowadzającymi do przedmiotu są: Górnictwo ogólne, Mechanika ogólna i wytrzymałość materiałów, Geomechanika. Student powinien mieć wiedzę na temat podziemnej eksploatacji złóż, rozpoznawania stanu naprężenia i odkształcenia w górotworze nienaruszonym oraz poddanym wpływom czynników naturalnych i górniczych, identyfikowania wpływu działalności górniczej na środowisko i powierzchnię. Powinien umieć zapisać równania równowagi oraz stanu naprężenia i odkształcenia. 16. Cel przedmiotu: Celem kształcenia jest uzyskanie niezbędnego zakresu wiedzy w zakresie prognozowania deformacji górotworu i powierzchni wywołanych podziemną eksploatacją górniczą, a także umiejętności owania podziemnej eksploatacji z uwzględnieniem zasad minimalizacji wpływów. 17. Efekty kształcenia: 1 Nr Opis efektu kształcenia 1 Ma podstawową wiedzę niezbędną do zrozumienia społecznych, ekonomicznych, prawnych i innych pozatechnicznych uwarunkowań działalności inżynierskiej w tym oddziaływania na środowisko, zna podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w przemyśle wydobywczym 2 Potrafi pracować indywidualnie i w zespole, przy użyciu technik klasycznych i multimedialnych 3 Ma umiejętność samokształcenia się, m. in. w celu podnoszenia swoich kompetencji zawodowych 4 Umie formułować i rozwiązywać proste inżynierskie, stosując do tego celu metody analityczne oraz komputerowe metody symulacyjne 5 Ma przygotowanie niezbędne do pracy w środowisku górniczym oraz zna zasady bezpieczeństwa, związane z tą pracą. Metoda sprawdzenia efektu kształcenia Egzamin (część pisemna i ustna), zadanie owe, raport Zadanie owe, raport Zadanie owe Zadanie owe, raport Egzamin (część pisemna i ustna), zadanie owe, raport Forma prowadzenia zajęć Odniesienie do efektów dla kierunku studiów K_W12++ K_U02++ K_U05+ K_U10+++ K_U16+ 1 należy wskazać ok. 5 8 efektów kształcenia
Strona 2 z 5 6 Potrafi prognozować deformacje górotworu i powierzchni wywołane eksploatacją oraz rozpoznać zagrożenia naturalne występujące przy udostępnianiu i eksploatacji złóż i zapobiegać im 7 Potrafi rozpoznać warunki środowiska gruntowowodnego dla potrzeb budownictwa 8 Potrafi współdziałać i pracować w grupie przyjmując różne role 18. Formy zajęć dydaktycznych i ich wymiar (liczba godzin) Egzamin, obrona sprawozdań, ocena Obrona sprawozdań, ocena Obrona sprawozdań, ocena K_U24+++ K_U26++ K_KO3++ Wykład Ćwiczenia Laboratorium Seminarium 15 15 19. Treści kształcenia: (oddzielnie dla każdej z form zajęć dydaktycznych W./Ćw./L./P./Sem.) Wykład Wpływ działalności górniczej na środowisko. Pomiary deformacji na powierzchni. Podstawowe wskaźniki deformacji. Czynniki wpływające na wielkość i rozkład deformacji na powierzchni. Teorie prognozowania wpływów. Jakość prognoz deformacji w świetle wyników obserwacji geodezyjnych. Nieustalone deformacje powierzchni. Prognozowanie deformacji w górotworze. Filary ochronne. Metody minimalizacji wpływów. Ćwiczenia Laboratorium Prognoza wpływów owanej eksploatacji górniczej na obiekt liniowy i kubaturowy z oceną możliwości minimalizacji wpływów Seminarium 20. Egzamin: NIE
Strona 3 z 5 21. Literatura podstawowa: 1. Białek J.: Algorytmy i programy komputerowe do prognozowania deformacji terenu górniczego. Wyd. Pol. Śl., Gliwice 2003. 2. Chudek M.: Geomechanika z podstawami ochrony środowiska. Wyd. Pol. Śl. Gliwice 2002. 3. Chudek M., Sapicki i inni: Ochrona środowiska w Górnośląskim i Donieckim Zagłębiu Węglowym. Wyd. Pol. Śl., Gliwice 2004. 4. Chudek M., Janusz W., Zych J.: Studium dotyczące stanu rozpoznania, tworzenia się i prognozowania deformacji nieciągłych pod wpływem podziemnej eksploatacji złóż. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Górnictwo z. 141. Gliwice, 1988. 5. Drzęźla B. Opis programów do prognozowania deformacji górotworu pod wpływem eksploatacji górniczej aktualny stan oprogramowania. Zeszyty Naukowe Pol. Śl. Górnictwo z.165. Gliwice 1989. 6. Knothe St.: Prognozowanie wpływów eksploatacji górniczej. Wydawnictwo "Śląsk", Katowice 1984. 7. Piwowarski W., Dżegniuk B., Niedojadło Z.: Współczesne teorie ruchów górotworu. Wydawnictwo AGH. Kraków 1995. 8. Praca zbiorowa pod red. J. Kwiatka: Ochrona obiektów budowlanych na terenach górniczych. Wyd. GIG. Katowice 1997. 9. Praca zbiorowa: Ochrona powierzchni przed szkodami górniczymi. Wyd. Śląsk. Katowice 1980. 10. Strzałkowski P.: Model nieustalonych przemieszczeń pionowych górotworu w obszarze objętym oddziaływaniem eksploatacji górniczej. Zeszyty Naukowe Pol. Śl., s. Górnictwo z. 237. Gliwice 1998. 11. Strzałkowski P.: Ochrona środowiska na terenach górniczych. Wybrane problemy. Monografia nr 128. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. Gliwice, 2007. 12. Strzałkowski P.: Zarys ochrony terenów górniczych. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. Gliwice, 2010. 13. Ścigała R.: Komputerowe wspomaganie prognozowania deformacji górotworu i powierzchni wywołanych podziemną eksploatacją górniczą. Wyd. Pol. Śl., Gliwice 2008. 14. Zych J., Drzęźla B., Strzałkowski P.: Prognozowanie deformacji powierzchni terenu pod wpływem eksploatacji górniczej. Skrypt Pol. Śl. 1684. Gliwice 1995. 15. Zych J.: Metoda prognozowania wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię terenu uwzględniająca asymetryczny przebieg procesu deformacji. Zeszyt Naukowy Politechniki Śląskiej. Górnictwo z.l64, Gliwice 1987. 16. Zych J.: Wpływ odległości punktów w liniach obserwacyjnych na wartości obliczanych z pomiarów odkształceń poziomych. Archives of Mining Sciences. Volume 43. Issue 2. 1998. s. 315335. 17. Zych J.: Wpływ postępu frontu eksploatacyjnego na przebieg osiadań w czasie. Międzynarodowa Konferencja: V Szkoła Geomechaniki. Katedra Geomechaniki, Budownictwa Podziemnego i Ochrony Powierzchni Wydziału Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej. Ustroń 1619 październik 2001. s. 561578. 18. Zych J.: Dotychczasowe doświadczenia z budowy dróg szybkiego ruchu na terenach górniczych (Artykuł dyskusyjny). Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Miesięcznik WUG 2(138)/2006. Str. 2630 19. Zych J.: Uogólnione wnioski wynikające z pomiarów wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię terenu. Materiały XXVIII Zimowej Szkoły Mechaniki Górotworu i Geoinżynierii Geotechnika w budownictwie i górnictwie Szklarska Poręba, 1318 marca 2005 r., str. 537 542
Strona 4 z 5 22. Literatura uzupełniająca: 1. Budryk W.: Wyznaczanie wielkości poziomych odkształceń terenu. Archiwum Górnictwa i Hutnictwa, t. I, z.1. Kraków 1953. 2. Chudek M., Stefański L.: Teoretyczne ujęcie wpływu podziemnej eksploatacji złóż na deformacje powierzchni przy uwzględnieniu warstwowej budowy górotworu. Zeszyty Naukowe Pol. Śl., s. Górnictwo, nr 145. Gliwice 1987. 3. Chudek M., Strzałkowski P.: Wpływ prędkości postępu frontu eksploatacyjnego na przebieg deformacji powierzchni terenu. VII Międzynarodowe Sympozjum "Geotechnika Geotechnics '96" GliwiceUstroń, październik 1996. 4. Chudek M, Strzałkowski P., Ścigała R..: Czas trwania procesu poeksploatacyjnych deformacji powierzchni terenu w zależności od warunków geologiczno górniczych. Budownictwo Podziemne i Tunelowe, nr 3/2000. Katowice 2000. 5. Drzęźla B.: Rozwiązanie pewnego przestrzennego liniowej teorii sprężystości w zastosowaniu do prognozowania deformacji górotworu pod wpływem eksploatacji górniczej wraz z oprogramowaniem. Zeszyty Naukowe Pol. Śl., s. Górnictwo, nr 91. Gliwice 1978. 6. Knothe S.: Wpływ czasu na kształtowanie się niecki osiadania. Archiwum Górnictwa i Hutnictwa. t. I, z. I. 1953. 7. Kowalski A.: Nieustalone górnicze deformacje powierzchni w aspekcie dokładności prognoz. Wydawnictwo Głównego Instytutu Górnictwa. Katowice 2007. 8. Popiołek E., Ostrowski J.: Zależność między nachyleniami a przemieszczeniami poziomymi terenu w ostatecznie wykształconych nieckach obniżeniowych. Ochrona Terenów Górniczych 46/1978. 9. Praca zbiorowa pod kier. J.Kwiatka: Zasady oceny możliwości prowadzenia podziemnej eksploatacji górniczej z uwagi na ochronę obiektów budowlanych. Główny Instytut Górnictwa, Instrukcja nr 12. Katowice 2000. 10. Sroka A.: Dynamika eksploatacji górniczej z punktu widzenia szkód górniczych. Wydawnictwo Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN. Kraków 1999. 11. Strzałkowski P.: Program do wyznaczania parametrów teorii statystyczno całkowych prognozowania wpływów eksploatacji górniczej. Ochrona Terenów Górniczych nr 86. Katowice, 1988 12. Ścigała R.: Komputerowa symulacja postępu frontu w zastosowaniu do oceny prognozowanych deformacji powierzchni terenu. Przegląd Górniczy 5/2003, str.4448. 13. Ścigała R.: Oprogramowanie dla celów tworzenia graficznego obrazu deformacji powierzchni terenu. Zeszyty Naukowe Pol.Śl. s. Górnictwo, z.258.gliwice 2003r. str.355362. 14. Zych J.: Sumowanie długoletnich wpływów eksploatacji górniczej na przykładzie pomiarów geodezyjnych. Materiały II Konferencji NaukowoTechnicznej Problemy owania i ochrony obiektów budowlanych na terenach górniczych, Rudy Raciborskie, 2728 maja 2004. 15. Zych J.: Dotychczasowe doświadczenia z budowy dróg szybkiego ruchu na terenach górniczych (Artykuł dyskusyjny). Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Miesięcznik WUG 2(138)/2006. Str. 2630 16. Zych J.: Uogólnione wnioski wynikające z pomiarów wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię terenu. Materiały XXVIII Zimowej Szkoły Mechaniki Górotworu i Geoinżynierii Geotechnika w budownictwie i górnictwie Szklarska Poręba, 1318 marca 2005 r., str. 537 542 23. Nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów kształcenia Lp. Forma zajęć 1. Wykład 2. Ćwiczenia / 3. Laboratorium / Liczba godzin kontaktowych / pracy studenta 10/ 10h w tym zapoznanie się ze wskazaną literaturą (3h), przygotowanie się do wykładów i egzaminu (5) oraz udział w egzaminie (2 h) 4. 10 / 10 w tym wykonanie u wg podanych wytycznych (7h) oraz udział w konsultacjach (3h) 5. Seminarium / 6. Inne / Suma godzin: / 24. Suma wszystkich godzin: 40 25. Liczba punktów ECTS: 2 2 2 1 punkt ECTS 30 godzin
Strona 5 z 5 26. Liczba punktów ECTS uzyskanych na zajęciach z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego: 27. Liczba punktów ECTS uzyskanych na zajęciach o charakterze praktycznym (laboratoria, y): 28. Uwagi: 1 1 Zatwierdzono:.. (data i podpis prowadzącego)... (data i podpis Dyrektora Instytutu/Kierownika Katedry/ Dyrektora Kolegium Języków Obcych/Kierownika lub Dyrektora Jednostki Międzywydziałowej)